1. Η Ι΢ΣΟΡΙΑ ΣΟΤ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤ ΝΟΜΙ΢ΜΑΣΟ΢
ΓΙΩΡΓΟ΢ ΘΩΜΑΪΔΗ΢
Ε΄ ΣΑΞΗ 165ΟΤ ΔΗΜΟΣΙΚΟΤ ΢ΧΟΛΕΙΟΤ

2. ΑΡΧΑΙΟΣΗΣΑ & ΝΟΜΙ΢ΜΑ
Τα αξραηφηεξα λνκίζκαηα ρξνλνινγνχληαη απφ ην
700π.Χ θαη θφπεθαλ θαηά ηελ παξάδνζε ζηελ
Ισλία. Τα λνκίζκαηα αξρηθά θφπεθαλ απφ ήιεθηξν
, αξγφηεξα φκσο θφπεθαλ πξψηα απφ ηνπο
Λπδνχο απφ ρξπζφ θαη αζήκη. Καη ζηηο δχν
πιεπξέο ηνπο είραλ αλάγιπθν ην έκβιεκα ηεο
πφιεσο, πνπ ηα έθνβε, ζξεζθεπηηθή, κπζνινγηθή ή
νηθνλνκηθή απεηθφληζε.

3. 1 ΔΡΑΧΜΗ (4,37 ΓΡ.) 6 ΟΒΟΛΟΙ
1 ΟΒΟΛΟ΢ (0,72 ΓΡ.) 8 ΧΑΛΚΟΙ
Σην θέληξν ηνπ κηλσηθνχ Οη αξραίνη Έιιελεο είραλ
πνιηηηζκνχ, ηελ Κλσζφ, νη πνιιή κεγάιε παξαγσγή
ραξάθηεο εκπλεχζηεθαλ απφ λνκηζκάησλ, έθνβαλ
ηνλ Λαβχξηλζν ηνπ Γαηδάινπ λνκίζκαηα ζρεδφλ ζε φιεο ηηο
θαη ηνλ απεηθφληζαλ ζε ζεκαληηθέο πφιεηο. Πνιιέο
λνκίζκαηα πνπ απφ απηέο είραλ ηνπο δηθνχο
ρξνλνινγνχληαη απφ ηνλ 2ν ηνπο ζηαζκηζηηθνχο θαλφλεο
αηψλα π.Χ. πνπ εθαξκφδνληαλ θαη ζηηο
απνηθίεο ηνπο.

4. ΣΟ ΒΤΖΑΝΣΙΝΟ ΝΟΜΙ΢ΜΑ
Τν 498 κπνξεί λα ζεσξεζεί σο ε αξρή ηνπ βπδαληηλνχ
λνκίζκαηνο. Γεκηνπξγείηαη «ν θφιιηο» πνπ ήηαλ έλα βαξχ
ράιθηλν λφκηζκα. Σηα ρξπζά λνκίζκαηα νη πξψηνη
εκπξνζζφηππνη παξίζηαλαλ πνξηξαίηα πνπ έθεξαλ
δηάδεκα ή θξάλνο. Τα πνξηξαίηα παξνπζίαδαλ ηνλ
απηνθξάηνξα κε πνιεκηθή παλνπιία κ’ έλαλ ζηαπξφ ζην
ρέξη ή ζην θξάλνο. Αλ ν ζηαπξφο απνπζίαδε απφ ηνλ
εκπξνζζφηππν ππήξρε ζηνλ νπηζζφηππν. Με ηνλ Ινπζηίλν
Α΄ (518-527) θαη ηνλ Ινπζηηληαλφ Α΄ (527-565) νη κνξθέο
ησλ απηνθξαηφξσλ παξνπζηάδνληαη παξαθαζήκελεο. Ο
Ινπζηηληαλφο Β΄ (685-711) ήηαλ ν πξψηνο πνπ
ρξεζηκνπνίεζε ηε θσηνζηεθαλσκέλε πξνηνκή ηνπ
Χξηζηνχ. Με ηνλ Μηραήι Γ΄ (842-867) ε πξνηνκή ηνπ
Χξηζηνχ επαλήιζε απφ ηελ επνρή ηεο βαζηιείαο ηνπ
Βαζηιείνπ Α΄ ν Χξηζηφο ελ ζξφλσ θπξηάξρεζε.

5. Οη επηγξαθέο ήηαλ αξρηθά ζηα Λαηηληθά αιιά
ε νξζνγξαθία γηλφηαλ ζπλερψο πην
πνιχπινθε, θαζψο αλακεηγλχνληαλ ην
ειιεληθφ θαη ην ιαηηληθφ αιθάβεην, θπξίσο
απφ ηνλ 7ν αηψλα, κε απνηέιεζκα ζηα ηέιε
ηνπ 8νπαηψλα λα πηνζεηεζεί πιήξσο ε
ειιεληθή γξαθή. Σεκεηψλεηαη φηη ε Βπδαληηλή
Απηνθξαηνξία αλαδείρζεθε ηζρπξή εκπνξηθή
δχλακε. Απηφ θαίλεηαη απφ ην θχξνο ηνπ
βπδαληηλνχ λνκίζκαηνο.

6. Η ΝΟΜΙ΢ΜΑΣΙΚΉ Ι΢ΣΟΡΙΑ ΣΟΤ ΒΤΖΑΝΣΙΟΤ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ
ΔΙΑΙΡΕΘΕΙ ΢Ε ΣΕ΢΢ΕΡΙ΢ ΠΕΡΙΟΔΟΤ΢.
 1η Περίοδος: Απφ ηνλ
Αλαζηάζην Α΄(491-518) κέρξη ηα
κέζα ηνπ 8νπ αηψλα.
 2η Περίοδος: Απφ ηα κέζα ηνπ
8νπ αηψλα κέρξη ηα ηέιε ηνπ
11νπ αηψλα.
 3η Περίοδος: Απφ ηε βαζηιεία
ηνπ Αιεμίνπ Α΄ (1081-118) κέρξη
ην ηέινο ηνπ 13νπ αηψλα.
 4η Περίοδος: Απφ ην 1261-
1453

7. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΟΜΙ΢ΜΑΣΑ ΚΑΣΑ ΣΗΝ
ΣΟΤΡΚΟΚΡΑΣΙΑ.
Η πεξίνδνο κεηά ηελ άισζε ηεο Κσλζηαληηλνχπνιεο θαη
ηελ νινθιήξσζε ηεο Οζσκαληθήο θαηάθηεζεο ηεο θπξίσο
Διιάδαο λνκηζκαηηθά δελ κπνξνχζε παξά λα ζεκαίλεη ηελ
δηαθνπή θπθινθνξίαο ηνπ ππέξππξνπ θαη ηελ
αληηθαηάζηαζή ηνπ απφ ηηο θνπέο ηεο λέαο Οζσκαληθήο
δηνίθεζεο. Η ηζηνξία ηεο κεηάβαζεο απηήο είλαη αξθεηά
ελδηαθέξνπζα φκσο απηφ πνπ πξνμελεί ηδηαίηεξν
ελδηαθέξνλ είλαη ε χπαξμε ειιεληθψλ "λνκηζκάησλ" αθφκα
θαη θαηά ηα ρξφληα ηεο Τνπξθνθξαηίαο. Σην δηάζηεκα απηφ
ζπλαληάκε γηα πξψηε θνξά ηνλ θψινλ ζαλ νλνκαζία
θέξκαηνο ειάρηζηεο αμίαο. Δίλαη πηζαλφ πάλησο λα
πξνυπήξρε ελδνεθθιεζηαζηηθφ λφκηζκα κε ηελ ίδηα
νλνκαζία θαηά ηα Βπδαληηλά ρξφληα πνπ αξγφηεξα
νλνκάζηεθε θψια θαη κάξθα.

8. ΔΡΑΧΜΗ
H δξαρκή σο λνκηζκαηηθή κνλάδα ηνπ ζχγρξνλνπ Διιεληθνχ
θξάηνπο θαζηεξψζεθε γηα πξψηε θνξά θαηά ηελ πεξίνδν
αληηβαζηιείαο ηνπ Όζσλα κε ην Βαζηιηθφ δηάηαγκα ηεο 8εο
Φεβξνπαξίνπ 1833 αληηθαζηζηψληαο ηνλ θνίληθα, λφκηζκα πνπ
πξνζπάζεζε λα θαζηεξψζεη ν Ισάλλεο Καπνδίζηξηαο ην 1828
. Απφ ηφηε θαη αδηάιεηπηα κέρξη ηηο 28 Φεβξνπαξίνπ 2002, ε
δξαρκή ήηαλ λνκηζκαηηθή κνλάδα ηνπ Διιεληθνχ θξάηνπο.
Βέβαηα ε δξαρκή δελ γελλήζεθε γηα πξψηε θνξά ην 1833.
Απνηέιεζε γηα αηψλεο λφκηζκα ηνπ λνκηζκαηηθνχ ζπζηήκαηνο
ηνπ αξραίνπ ειιεληθνχ θφζκνπ αθνχ αξθεηέο πφιεηο - θξάηε
εμέδσζαλ λνκίζκαηα κε ην φλνκα απηφ κε πην γλσζηά ην
αξγπξφ δίδξαρκν ηνπ Φείδσλα ή ην Αζελατθφ ηεηξάδξαρκν.
Άξα ε θαζηέξσζε ηεο δξαρκήο ην 1833 απνηειεί αλ φρη
αλαβίσζε ηνπ μεραζκέλνπ κέρξη ηφηε λνκίζκαηνο, ηφηε είλαη
αθφκα κηα πξνζπάζεηα ηεο ειιεληθήο πνιηηείαο λα ζπλδέζεη
ην λενζχζηαην ειιεληθφ θξάηνο κε ηνλ αξραίν ειιεληθφ

9.  Ιζηορικό
Με ηνλ εξρνκφ ηνπ
βαζηιηά Όζσλα έρνπκε
ηελ πξψηε λνκηζκαηηθή
 Εησμολογία κεηαξξχζκηζε. Με
Η ιέμε δξαρκή Βαζηιηθφ δηάηαγκα ηεο 8εο
πξνέξρεηαη απφ ην Φεβξνπαξίνπ
ξήκα δξάηησ, πνπ 1833, αληηθαζίζηαηαη ν
ζεκαίλεη αξπάδσ (> Φνίληθαο κε ηελ δξαρκή ε
δξάηηνκαη = πηάλσ νπνία ππνδηαηξείηαη ζε
ζθηθηά). 100 ιεπηά.

10. Τνλ Αχγνπζην ηνπ 1833 απαγνξεχηεθε ξεηά ε
απνδνρή ηνπξθηθψλ λνκηζκάησλ απφ ηα
δεκφζηα ηακεία ζε κηα πξνζπάζεηα λα
επηβιεζεί ην λέν λφκηζκα. Σηηο 30 Μαξηίνπ
1841 , κεηά απφ πνιπεηείο πξνζπάζεηεο,
ηδξχζεθε ε Δζληθή Τξάπεδα ηεο Διιάδνο ζηε
νπνία παξαρσξήζεθε ην πξνλφκην ηεο
έθδνζεο ραξηνλνκηζκάησλ ην νπνίν θαη
δηαηήξεζε έσο ην 1927 νπφηε θαη ηδξχεηαη ε
Τξάπεδα ηεο Διιάδνο. Πξψηνο δηεπζπληήο
ηεο Δζληθήο Τξάπεδαο ήηαλ ν Γεψξγηνο
Σηαχξνπ ηνπ νπνίνπ ην πνξηξαίην εκθαλίδεηαη
ζηελ θχξηα φςε φισλ ησλ ραξηνλνκηζκάησλ
πνπ εμέδσζε ε ηξάπεδα. Δπίζεο ζηελ ίδηα
φςε θαη έσο ην 1923 εηθνλίδεηαη θαη ν
βαζηιηθφο ζπξεφο.

11. Tο ππώηο ελληνικό xαπηoνόμιζμα ηων 50 Φοινίκων εξεδόθη ζηην Aίγινα ηην 1.7.1831 από ηην
Eθνική Xπημαηιζηική Tπάπεζα, η οποία ιδπύθηκε ηο 1828 και λειηούπγηζε έωρ ηο 1834.

12. Xαπηονόμιζμα ηων 100 δπασμών, ηηρ Iωνικήρ Tπαπέζηρ πος εκδθηκε ζηην
Kέπκςπα ζηιρ 11Mαπηίος 1918.

13. Xαπηονομίζμαηα ηων δέκα και εκαηό δπασμών ηηρ Eθνικήρ Tπαπέζηρ ηηρ
Eλλάδορ. H εκηύπωζή ηοςρ έγινε ζηη Nέα Yόπκη.

14. Πεγέο: Δξεπλεηηθή εξγαζία ηνπ Γελ. Λπθ. Κνκπνηίνπ,
www.hellenicaworld.com, www.krassanakis.gr/coins.htm,
www.kathimerini.gr, mankok_’s blog, www.hellenica.de,
www.mathima.gr, www.johnpap.net,
www.bankofgreece.gr, www.wikipedia.gr,
http://www.coinsmania.gr/cm/modern/pavlos2.htm,
national geographic, Διιεληθή Τέρλε.
Σηε ζπλέρεηα ππάξρεη ε παξνπζίαζε αξραίσλ
λνκηζκάησλ, πξφζθαησλ θεξκάησλ θαζψο θαη παιηψλ
θαη πξφζθαησλ ραξηνλνκηζκάησλ.
Η εξγαζία νινθιεξψλεηαη κε ηελ παξνπζίαζε ηεο
πξνζσπηθήο ζπιινγήο λνκηζκάησλ.
Δπραξηζηψ ηνπο ζπκκαζεηέο θαη ηνλ δάζθαιφ κνπ γηα
ηελ βνήζεηα ηεο ζπιινγήο λνκηζκάησλ (Διιεληθψλ θαη
μέλσλ) θαη πιεξνθνξηψλ.