1) การศึกษาในระบบ (Formal Education) 2) การศึกษานอกระบบ (Non-formal Education) 3) การศึกษาตามอัธยาศัย (Informal Education) และ การจัดการศึกษาตลอดชีวิต (Life Long Education)

1. รูปแบบการจัดการศึกษาในประเทศไทย
กระทรวงศึกษาธิการ (2547, หน้า 21-25) ได้กาหนดรูปแบบของการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนา
การศึกษาอย่างต่อเนื่องตลอดชีวิตไว้3 รูปแบบ มีรายละเอียดดังนี้
1. การศึกษาในระบบ เป็นการศึกษาที่กาหนดจุดมุ่งหมาย วิธีการศึกษา หลักสูตร กาหนดการ
ระยะเวลาของการศึกษา การวดและประเมินผล ซึ่งเป็นเงื่อนไขของการสาเร็จการศึกษาที่แน่นอน
โดยการศึกษาในระบบมีสองระดับ คือ การศึกษาขั้นพื้นฐาน และการศึกษาระดับอุดมศึกษาโดย
ปกติ ใช้เวลาเรียน 6 ปี
2. การศึกษานอกระบบ เป็นการศึกษาที่มีความยืดหยุ่นในการกาหนดจุดมุ่งหมายของรูปแบบ
วิธีการจัดการศึกษา ระยะเวลาของการศึกษา การวัดและประเมินผล ซึ่งเป็นเงื่อนไขสาคัญของการ
สาเร็จการศึกษา โดยเนื้อหาและหลักสูตรจะต้องมีความเหมาะสมสอดคล้องกับสภาพปัญหาและ
ความต้องการของบุคคลในแต่ละกลุ่ม ครอบคลุมการจัดการศึกษาสายสามัญและการฝึกทักษะ
อาชีพ โดยมุ่งเน้นให้ผู้อยู่นอกระบบโรงเรียนได้รับการศึกษาที่เทียบเท่ากับในระบบโรงเรียน
แบ่งเป็น 2 ระดับ ได้แก่ การศึกษาขั้นพื้นฐานและการศึกษาระดับอุดมศึกษา
3. การศึกษาตามอัธยาศัย เป็นการศึกษาที่ให้ผู้เรียนทุกช่วงวัยได้เรียนรู้ด้วยตนเองตามความ
สนใจ ตามศักยภาพ ความพร้อมและโอกาส โดยศึกษาจากบุคคล ประสบการณ์ สังคม
สภาพแวดล้อม และสื่อหรือแหล่งความรู้อื่นๆ

2. รูปแบบการจัดการศึกษาในประเทศไทย
ขวัญชัย ขัวนา (2563, หน้า 23-25) สถานศึกษาอาจมีการจัด
การศึกษาในรูปใดรูปแบบหนึ่งหรือทั้งสามรูปแบบก็ได้โดยให้มีการ
เทียบโอนผลการเรียนที่ผู้เรียนสะสมไว้ในระหว่างรูปแบบเดียวกัน
หรือต่างรูปแบบได้ไม่ว่าจะเป็นผลการเรียนจากสถานศึกษาเดียวกัน
หรือไม่ก็ตาม รวมทั้งจากการเรียนรู้นอกระบบการเรียนรู้ตาม
อัธยาศัย การฝึกอบรมอาชีพ หรือจากประสบการณ์การทางานการ
สอน และจะส่งเสริมให้สถานศึกษาจัดได้ทั้ง 3 รูปแบบ เพื่อส่งเสริม
การเรียนรู้ตลอดชีวิต ดังภาพที่ 1.5

4. จากภาพที่ 1.5 รูปแบบการจัดการศึกษาของไทยแบ่งออกเป็น 3
รูปแบบ ได้แก่ 1) การศึกษาในระบบ 2) การศึกษานอกระบบ และ
3) การศึกษาตามอัธยาศัย ซึ่งการศึกษาทั้ง 3 ระบบ เป็นส่วนหนึ่ง
ของวิธีการจัดการเรียนรู้ตลอดชีวิตซึ่งสามารถนาไปพัฒนาชีวิตของ
ตนเอง ครอบครัวและสังคม จึงต้องมีการผสมผสานการศึกษาทั้ง 3
ระบบเข้าด้วยกัน กลายเป็นการจัดการศึกษาตลอดชีวิต (Life Long
Education) กล่าวคือ บุคคลมีการเรียนรู้รูปแบบการศึกษาตาม
อัธยาศัยตั้งแต่เกิดโดยการเลี้ยงดูจากพ่อ แม่ ผู้ปกครอง และการ
เรียนรู้ การอยู่ร่วมกันในชุมชน รวมถึงการเรียนรู้จากแหล่งการ
เรียนรู้ต่างๆ และกล่าวได้ว่าการเรียนรู้เป็ นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต
ตั้งแต่เกิดจนตายของแต่ละบุคคล

5. เอกสารอ้างอิง
ขวัญชัย ขัวนา. (2563). ตารา : ปรัชญาและการพัฒนา
หลักสูตร. กาแพงเพชร : คณะครุศาสตร์
มหาวิทยาลัยราชภัฏกาแพงเพชร.