Aby dobrze wypełniać swoje zadania, biblioteka staje się aktywnym i niezbędnym elementem przestrzeni publicznej. Jako placówka edukacyjna, tradycyjna i cyfrowa biblioteka musi być łatwo dostępną, publiczną, bezpieczną i bezpłatną przestrzenią, którą można kształtować pod kątem potrzeb różnych grup użytkowników, a także taką, którą współtworzą oni sami. W bibliotekarstwie amerykańskim i skandynawskim mocno akcentuje się misyjną rolę edukacyjną instytucji bibliotecznych, szczególnie w odniesieniu do społeczności lokalnych oraz środowisk marginalizowanych, takich jak imigranci, osoby starsze, niepełnosprawni, bezrobotni czy młodzież. W artykule wyróżnione zostaną różne rodzaje przestrzeni (fizycznej, wirtualnej i społecznej) w których tkwi i w które wkracza biblioteka, by w sposób najbardziej dostosowany do potrzeb różnych grup użytkowników, pobudzać świadomość, że edukacja to podnoszenie jakości życia. Zadaniem bibliotek jest także tworzenie inspirującego i innowacyjnego miejsca do nauki, do zdobywania wiedzy. Biblioteczna przestrzeń, by przyciągać, musi być atrakcyjna i zachęcająca. Na przykładzie bibliotek amerykańskich i skandynawskich pokazano kilka ciekawych propozycji funkcjonowania bibliotek w obszarze edukacyjnych działań.

1. Różnorodność przestrzeni edukacyjnej bibliotek – na przykładach bibliotek amerykańskich i skandynawskich Dr hab. Katarzyna Materska Uniwersytet Warszawski Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Biblioteka `w przestrzeni edukacyjnej. Funkcje i wyzwania w XXI wieku. Krak ów 16-17 maja 2011 r.

2. Przestrzeń w przestrzeni Metafora przestrzeni Przestrzeń fizyczna - ograniczona, statyczna zamknięta, wsobna, Przestrzeń społeczna - otwarta, włączająca, modalna, dynamiczna; przestrzeń interakcji, przepływów, komunikacji. Biblioteki powinny oferować przestrzeń do nauki

3. Przestrzeń edukacyjna Różnorodność przestrzeni - wynika z odmiennych potrzeb różnych grup wiekowych (każdy może korzystać z biblioteki w inny sposób) Story telling (najmłodsi) YOUmedia (nastolatki) Information/learning commons (studenci) Largeprint, public computers (osoby starsze) „Zamknięta cisza”

4. Przestrzeń edukacyjna – story telling

10. Przestrzeń edukacyjna -YOUmedia YOUmedia – projekt edukacji medialnej Hang out - Mess around - Geek Out - czyli: Spędź wolny czas (z przyjaciółmi po szkole, poczytaj książkę, pograj, zajrzyj do sieci), Nabałagań (pomajstruj cyfrowymi mediami, nagraj klip, stwórz i opublikuj grafikę w sieci), Zanurz się w cyfrowych pasjach (włącz się w warsztaty i społeczność online, odkrywaj i twórz cyfrową muzykę, film, animację).

11. Przestrzeń edukacyjna- information/learning commons

13. Przestrzeń edukacyjna – largeprint

14. Przestrzeń edukacyjna – largeprint

15. Przestrzeń edukacyjna – public computers

16. Przestrzeń edukacyjna – zamknięta cisza

17. Przestrzeń edukacyjna – zamknięta cisza

18. Biblioteka jako element przestrzeni publicznej i społecznej Przestrzeń publiczna - miejsce gdzie mieszają się ze sobą poglądy, powstaje opinia publiczna i publiczny dyskurs, gdzie jednostki wymieniają poglądy i wiedzę (J.Habermas) Biblioteka – miejsce prawdziwie demokratyczne „Biblioteka dla społeczności, społeczność dla biblioteki” (ALA)

19. Lokalna przestrzeń publiczna – konsolidacja społeczności lokalnej

20. lokalna przestrzeń publiczna – konsolidacja społeczności lokalnej

21. Biblioteka- trzecie miejsce Koncepcja „trzeciego miejsca” odwołuje się do teorii Raya Oldenburga „Jesteś naszym gościem, zależy nam, byś czuł się tu dobrze i jak najlepiej spędził czas. Możesz robić, co Ci się podoba – badaj, eksploruj, doświadczaj, baw się, rozmawiaj, szukaj inspiracji”. „Odpocznij, napij się kawy…”.

22. Biblioteka- trzecie miejsce

24. Biblioteka- trzecie miejsce

26. Biblioteka- trzecie miejsce

27. Kreatywność i zaangażowanie- jak sensownie edukować w bibliotece? YOUmedia – „learning throughcreation” Własne serwisy społecznościowe YM – do dyskusji nad projektami Programy edukacyjne: Become a digital city planner Mechanizmy merytokratyczne: CreativeInnovators Team Jonior Mentor

28. Kreatywność i zaangażowanie- jak sensownie edukować w bibliotece?

29. Rozwiązywanie problemów społecznych Działania edukacyjne w bibliotece nie wyłączają nikogo (równy dostęp do informacji dla WSZYSTKICH) Bezdomni – kłopotliwa grupa Kodeksy zachowania dla bezdomnych użytkowników w bibliotekach

30. Rozwiązywanie problemów społecznych

31. Biblioteka - przestrzeń włączająca Środowiska marginalizowane w bibliotece: imigranci, osoby starsze, niepełnosprawni, mniejszości seksualne, osoby wykluczone cyfrowo

34. Jaka przestrzeń? interaktywna spersonalizowana bezpieczna wyrazista, rozpoznawalna konkurencyjna atrakcyjna i zadziwiająca

35. To też przestrzeń edukacyjna biblioteki DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ