2. 1.1Erregimen zaharraren krisia
1go Karlistada
ERREXIMEN ZAHARRAREN KRISIA EUSKAL
HERRIAN(1833-39 ERREXIMEN ZAHARRAREN KRISIA
EUSKAL HERRIAN(1833-39)
KARLISTADAK
Espainiako koroako Fernando VII.a hil ondoren ,bere
alaba _Isabel erregina izendatuko dute baina jaio berria
denez bere ama Mª Cristina erregina ordea izango da.
Erregina izendatze horrek hainbat arazo izan zituen :
-Lehenengoz Carlos de Borbonek ez du bere iloba
erregina bezala onartuko Lege Salikoa oinarriturik.
Isabelinoak ,berriz, Pragmatika Santzioko legea
erregeak sinatu zuela eta Isabel erregina bezala onartzen
dute.
3. 1.1Erregimen zaharraren krisia
1833-1839
1go karlistada
Pragmatika
Lege Salikoa Gatazkak
Santzioko legea
ezabatua eztanda
sinaturik
Espainiako
Carlosek Euskal
Fernando VII.a
onartu ez Herrian
hil
Isabel IIa erregina
koroatu
4. Alderdiak
-Bigarrenez Karlosen jarraitzaileak edo
Karlistak noblezia gehiena,eliztarrak eta
herrietako nekazariak alde dituztelarik
eta bestetik
Isabelinoak edo liberalak hiriko
burges-liberalak alde dituztelarik ,
guda luzea hasiko dute.
Euskaldun gehienak baserritarrak
zirenez Karlosen aldekoak izango dira
hiriburuetako burgesak ezik.
5. I Guda karlistaren taldeak
Alderdiak
Karlistak Isabelinoak edo
liberalak
noblezia gehiena,
eliztarrak eta hiriko
herrietako burges-liberalak
nekazariak
Bilbo,Gasteiz,
baserritarrak
Donostia
6. Taldeak eta gudaren bilakaera
Karlistak Foruen defentza baimendu zienez
Jaungoikoa ,Aberria,erregea eta foruen
lelopean borrokatu zuten.
Isabelinoak ,berriz,liberalismoaren alde(1837ko
konstituzioan).
Guda barruan Zumalakarregi jenerala karlista
hil zenean ,Isabel Iaren Aldeko Espartero
jeneralak arrakasta haundiak lortzen zihoala,
Marotok akordioa sinatuko du.Berarekin
(Bergarako Besarkada)1839an:foruak
errespetatzen dira konstituzioaren aurka ez
doazen bitartean................
7. Taldeak eta gudaren bilakaera
Ideologia eta
guda
Karlistak isabelinoak Guda
Jeneral
lelopean liberalismoa jeneral karlista bukaera
liberala
Jaungoikoa , 1837ko Bergarako
Aberria, Zumalakarregi Espartero
erregea , foruak konstituzioa besarkada
Militarrak
Hilko da Foruak
errespetatu
8. 1.2 Liberalismoaren ezarpena
Honek suposatu zuen foru pasearen desagerpena
eta Madrilgo LIBERAL ZENTRALISTAREN legeen
ezarpena.
Garaipen hau lortu ta gero, Espartero errege
orde jarriko da liberal aurrerakoi gisa
Bizkaiko,Gipuzkoako Foru Aldundiekin izandako
tirabiren ondoren foruak ezabatu zituen
.Nafarroak ostera, Lege pakzionatua edo
Hitzarturiko Legea adostuko du .
1845ean liberal moderatuak boterea eskuratu
durte eta foruen zatiak berrezarriko dituzte
Arabatik hasita.Ondoren Bizkaia,Gipuzkoan ere
jarriko dituzte baina foru pase barik.
.
9. Isabel IIaren erreinualdia
LIBERAL
ZENTRALISTAREN
Espartero Moderatuak
M.Cristina
Errege-ordea 1844an
Urriaren 25eko Hitzarturiko Foru zatia
foruak ezabatu
dekretua Legea 1841ean berrezarri
10. 1868ko Iraultza
1868ko iraultza zela eta karlistak Karlos
VII a errege ezartzeko itxaropena
bazuten ere Amadeo Ia koroatuko dute.
Hainbat arazo izan ondoren lehenengo
errepublika federala aldarrikatuko dute
Espainian , baina Euskal herrian barne
beste guda karlistak eztanda egingo
du.Honetan liberal batzuk ere karlistak
ziren eta alderantziz.
11. 1868ko iraultzatik
1868ko
iraultza
Amadeo Ia Igo
alderdiak
erregea errepublika
Azken
karlistak Liberal
Karlistadako
kontserbadoreak
guda
Herri
Hiri
hiritar
Herritar batzuk
batzuk
12. Foruen ezapena
Espainian Alfonsinoen partidua
Canovas del Castillok sortuko du
Alfonso XIIa errege bezala Espainian
jartzeko.Estatu kolpe baten
ondoren ezarria .Liberal
kontserbadoreak 1874ko
konstituzioan ez dute forurik
onartuko.Guda bitartean , Alfonso
XIIak irabaziko duena, Foruak
deuseztuko dira .
13. Alfonso XIIa
Alfonso XIIa
Espainiako 1874ko
laguntza
erregea konstituzioa
Liberal Foruak
kontserbadorea ezabatu
14. Horrengatik zergak Madrilen ordaindu
behar ziren ,soldaduzka egin eta
abar.Baina Neguri alderdiko goi
mailako Burges industriari batzuek
akordio ekonomiko berezia sinatuko dute
estatuarekin ,zergak Foru Aldundiari
ordaintzea.KONTZERTU EKONOMIKOAK
(1876) dira.Hauen epea bukatzean berriro
beste bat sinatzen zen
15. Kontzertu Ekonomikoak
Kontzertu
Ekonomikoak
1876an
Gobernu
Kobratu berriztatu
zentralera
zergak
Foru 5 urteka
kupoa
Aldundiak edo