Ikasleek ,zati bat ezik,egindako lana.

1. ESTATU LIBERALAREN
ERAIKUNTZA
ANDREA DIAZ 2A
2011-12 Teoria

2. 6. Unitatea
Estatu liberalaren irudiak
Josu Castro
Jon González
2.C 2010-11

3. Liberalismoaren ezaugarri
nagusiak

4. Liberalismoa
 Noiz
– XVIII. mende bukaeran hasi bazen ere
(Locke, Montesquieu, Rousseau), XIX
eta XX.ean garatu zen. XX.aren bigarren
zatian berriro azaldu zen,
Neoliberalismo izenaz.

5.  Oinarriak
– Burgesia eta kapitalismo inguruan sortu
zen.
 Politikan
– Herritarren ordezkaritza politikoarekin
konstituzioak egitea eta aginte
betearazlea, legegilea eta epaitzekoa
kontrolatzea eta banatzea.

6. – Norbanakotasuna azken muturreraino
errespetatu behar da.
– Gizakiaren zenbait eskubide ukiezina
da: jabego pribatua, adierazpen
espresioa...
– Geldiezina den garapen batean sinesten
du.
– Estatuak ez du parte hartu behar
ekonomian. 1929ko krisiaren ondorioz
puntu hau aldatu egin zuten eta
Estatuak aktiboki hartu zuen parte.

7. – Arrazionalismoa: Elizarekiko
harremanetan botere banaketa
proposatzen du.
 Ekonomian
– Kapitalismoaren oinarriez teorizatzen
du. Kapitalismoa ezartzeko Antzinako
Erregimenaren traba sozial, ekonomiko
eta politikoak kentzea beharrezkoa zen.

8.  Oinarriak
– Norbanakoaren askatasuna
– Jabego pribatua
– Produkzio eta merkatuaren gaineko
iniziatiba eta kontrola
 Adam Smith eta bere “lege naturala”.
– Estatuak kanpo defentsaz, obra
publikoaz edo produktiboak ez ziren
sektoreaz bakarrik arduratuko ziren. Ez
ekonomiaz.

9. – Gerora Smithen teoriak zuzenduak
izango ziren eta, gainera, marxisten
hausnarketak ekarriko zituen.
Liberalismo ekonomikoa
– Doktrina eta praktika honen arabera,
ekonomia lege natural batzuen arabera
dabil eta lege natural horiei eurena
egiten utzi behar zaie. Lege naturalak
honakoak ziren: gizabanakoaren eta
enpresaren askatasuna, trukeak egiteko
askatasuna, e.a.

10. – Liberalismo ekonomikoa estatuak
ekonomian parte hartzearen aurka dago.
– Adam Smithek eman zuen teoria eta
XIX. mendean jarri zen praktikan,
Britainia Handiko ekonomian batez ere;
politika honek mesede egin zion
indartsuena zen estatu horretako
ekonomiari.
– Gobernu progresista bi ezberdinak
nekazaritzako lurren jabetza aldatu
zuten.

11. 1.Erregeordeen garaia
 Fernando VII.a hiltzean (1833), Maria Kristina (1833-
1840) eta Baldomero .
 Espartero jenerala (1840-1843) izan ziren
erregeordeak. Helburu politiko nagusia Espainian
Estatu liberalaren oinarriak ezartzea zen. Gatazka
zibila eta lehen karlistaldia sortu zen Euskal Herrian.

12. Fernando VII.a ( 1833an hil )
http://es.wikipedia.org/wiki/Archivo:Fernando_VII_-_Vicente_L
%C3%B3pez.jpg

13. Maria Kristina
( Erreginaordea, Isabel
II.aren ama )
http://es.
wikipedia.
org/wiki/
Archivo:M
ar
%C3%ADa
_Cristina_
de_Habsb
urgo-
Lorena.jpg

14. Tomas Zumalakarregui
 http://upload
.wikimedia.org
/wikipedia/co
mmons/e/e6/
Zumalacarreg
ui_portrait.pn
g

15. Isabel II.a ( Espainiako
erregina, Fernando VII. eta
MªKristinaren alaba )
http://es.wikipedia.org/wi
ki/Archivo:Isabel_II_of_
Spain.jpg

16. • 1.1 Maria Kristinaren erreginaordetza
• Maria Kristina izan zen erreginaorde 1840arte.
Karlistaldia eta liberalismo aren barruko
ideologien zatiketa gertatu zen.
• a.Errege Estatutuaren garaiko gobernu
moderatua
• Maria Kristinak gobernu kontserbadorea
osatu zuen.
• Presio handia egin zuten eta joera
moderatuagoko kabinetea izendatu zuen.
• Zeregin nagusia Errege Estatutua idaztea
izan zen (1834).

17. Francisco Cea Bermudez
http://es.w
ikipedia.org
/wiki/Archi
vo:Francisc
o_Cea_Ber
m
%C3%BAde
z.jpg

18. Francisco Martínez De La
Rosa
 http://es.wikipe
dia.org/wiki/Ar
chivo:Martinez
Rosa-1-.jpg

19. • b.Progresisten goraldia (1835-36/36-37)
• Liberal progresistek matxinadak sustatu zituzten. Lege
iraultzaile batzuk ezarri zituen: jauntxoen erregimena
ezereztea, hamarrenak desagertzea ...
• c.Mendizabalen desamortizazioa (1835-1837)
• Elizaren ondasunen desamortizazioa Mendizabalen
gidaritzapean egin zen.
• Desamortizazioa: estatuaren jabetza bihurtzea.
Salmentari esker, handitu ziren Ogasunaren diru
sarrerak. Nekazariak liberalismoaren aurka jarri ziren.
• d.1837ko konstituzioa
• Konstituzio progresista berria nazioaren
subiranotasunaren printzipio liberala finkatu zituen.
Aginte banaketa zehaztu eta eskubide indibidualak
aitortu zituen. Gizonezkoen sufragio zentsatarioa.

20. Juan Álvarez Mendizabal
 http://es.wiki
pedia.org/wiki
/Archivo:Juan
_Alvarez_Men
dizabal.jpg

21. Francisco Javier Isturiz
 http://es.wikipedi
a.org/wiki/Archiv
o:Francisco_Javie
r_Ist
%C3%BAriz.jpg

22. José María Calatrava
 http://es.wikipedia.
org/wiki/Archivo:Ca
latrava.jpg

23. • e.Moderatuen itzulera
• 1837ko hauteskundeetan, moderatuek irabazi zuten.
1837ko Konstituzioak indarrean jarraitu zuen baina
legei mugak jartzen saiatu ziren.
• 1840an, udalen legea eman zuten. 1839ko urrian
legea eman zuten, bertan foruak mantentzen dira
baina konstituzioari egokituta. Foru pasea deuseztatu.
• 2.Esparteroren erregeordetza (1840-1843)
• Progresistek, hirietan indarra egiten zuten erreformak
indargabetzeko eta matxinada sortu zen.
• Aginte autoritarioak oposizioa indartu.
• Espartero jeneralak abdikatu zuen 1843ko urrian.

24. Ramón María Narváez
 http://es.wikipedia.org
/wiki/Archivo:Ramon_
Maria_Narvaez.jpg

25. Baldomero Espartero
http://eu.wikipedia.org/
wiki/Fitxategi:Baldomer
o_Espartero.jpg

26. 2.lsabel II.aren erreginaldia
• Isabel II.aren erreginaldian (1843-1868) finkatuta geratu zen
Estatu liberala.
• 2.1.Hamarraldi moderatua
• Lehenengo hamar urtetan, moderatuak egon ziren agintean.
• a. Gobernu moderatua sendotzea
 1845ko Konstituzio berria eman zen:
• Subiranotasuna erregearen eta Gorteen esku zegoen.
• Erregeari ahalmen gehiago
• Boterearen arteko elkarlana
• Gizonezkoen oso sufragio zentsatarioa, murrizketaren bidez.

27. Ramon Mª Narvaez
http://www.google.es/imgres?
q=narvaez&um=1&hl=es&sa=N&rlz=1R
2ACPW_es&biw=701&bih=459&tbm=is
ch&tbnid=Fj8UJpuCh84fVM:&imgrefurl=
http://es.wikipedia.org/wiki/Ram
%25C3%25B3n_Mar
%25C3%25ADa_Narv
%25C3%25A1ez&docid=IQc5yL_7gJE
mpM&imgurl=http://upload.wikimedia.or
g/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Ramo
n_Maria_Narvaez.jpg/225px-
Ramon_Maria_Narvaez.jpg&w=225&h=
350&ei=_0kLT632NcWJhQeb4Li9BA&z
oom=1&iact=rc&dur=234&sig=1095078
58152089302015&page=1&tbnh=109&t
bnw=69&start=0&ndsp=11&ved=1t:429,
r:0,s:0&tx=24&ty=68

28. Luis Gonzalez Bravo
http://en.wikipedia.
org/wiki/File:Luis_g
onzalez_bravo.jpg

29. González Bravo
 http://es.wikipedi
a.org/wiki/Archivo
:Luis_Gonzales_Br
avo.jp

30. • Ogasunari, erreforma sakona egin eta zuzeneko
zerga ezarri zen .
• Udalen Lege berri zentralista onartu zen.
• Irakaskuntza zentralizatu zen eta euskaraz ikastea
debekatu zen.
• Konkordatua:Vatikanoak bere ondasun guztiak
desamortizatzea onartu zuen. Estatuak bere gain
hartu zuen apaizteria mantentzeko ardura eta elizak
eskumenak berreskuratu zituen irakaskuntzan.
• Prentsari zentsura ezarri,
• Guardia Zibila sortu eta egitura militarra ezarri.

31. Juan Bravo Murillo
 http://es.wikipedia.org/wiki/A
rchivo:Juan_Bravo_Murillo.jpg

32. Alejandro Mon
 http://es.wikipedia.org/wiki/
Archivo:Alejandro_Mon.png

33.  b.Moderatuen kontrako oposizioa
– Gobernuaren jarrera errepresiboa ikusita,
oposizioak indarkeriaren bideari ekin zion, Alderdi
Demokrata sortuz.
– Bigarren karlistaldia gertatu zen, bereziki
Katalunian. Narvaezek iraultzaileak eta
atzerakoiak, gogor zapaldu zituen.

34. • 2.2.Biurteko progresista
• Matxinada antolatu zuen. Iraultza mugimenduekin
ados zeuden progresistek, demokratek eta
errepublikanoek. Zenbait hiritan Batzorde iraultzaileak
eratu.
• a. Gobernu progresistaren egonkortasunik eza
• Erregimenaren aldaketak egiten hasi ziren:
• Prentsa askatasunari mugak kendu.
• Hauteskunde sistema jarri zuten indarrean berriz.
• Gizonezko gehiagok izan zuten politikan parte
hartzeko eskubidea.
• Biurteko progresistan, Lehen langile grebak egon
ziren.

35. Antonio Canovas del Castillo
 http://eu.wikipedia.org/wiki/Fit
xategi:Canovas2.jpg

36. O’Donnel
 http://es.wikipedia.or
g/wiki/Archivo:Leopol
do_ODonnell.jpg

37. • b.Erreforma progresistak
•
1856ko Konstituzioa idatzi zuten, eta "non nata"
izena jarri zioten. Oinarri hauek zituen:
• Nazioaren subiranotasuna
• Botere banaketa zorrotza
• Kongresua eta Senatua hautatzeko sistema
• Gizonezkoen sufragio zentsatarioari jarraitu
• Erlijio batzuk praktikatzeko askatasuna.
• Madoz Ogasun ministroak desamortizaziorako
lege bat sustatu zuen. Lege hark ondasun zibilei
eragin zien.
• Finantza sistema zabaldu eta atzerriko kapitala
erakarri.
• Ogasunaren diru sarrerak handitzea eta industriaren
garapena sustatzea bilatu.
• Trenbidearen legea

38. Baldomero Espartero
http://eu.wikipedia.org/
wiki/Fitxategi:Baldomer
o_Espartero.jpg

39. • 2.3 .Moderantismoaren itzulera
• 1856 eta 1868 bitartean, 1845eko Konstituzioa ezarri zen
indarrean.
• 1858 eta 1863 artean, Batasun Liberala alderdi zentrista
berriak kontrolatu zuen gobernua.
• Moderatuek berreskuratu zuten agintea, eta politikan
egongaiztasuna nagusitu zen.
• Europan krisi ekonomikoak eragina izan zuen: egoera
politiko eta sozial liskartsu gehiago.
• Militarrek ospe handia hartu zuten. Gogor zapaldu
zituzten erregimenaren kontrako gizarte protestak.
• Progresistak, demokratak, errepublikazaleak eta Batasun
Liberalekoak, Isabelen erregimena erorarazi nahi zuten.
• Ostendeko Ituna sinatu

40. Ramón María Narváez
 http://es.wikipedia.org
/wiki/Archivo:Ramon_
Maria_Narvaez.jpg

41. Claudio Moyano
http://www.artehistoria.jcyl.es/histesp/obras
/20616.htm

42. O’Donnel
 http://es.wikipedia.or
g/wiki/Archivo:Leopol
do_ODonnell.jpg

43. 3.Seiurteko demokratikoa
• 1868ko La Gloriosa izeneko iraultzarekin,
liberalismo demokratikoa ezarri zen Espainian,
eta 1874.urtera arte iraun zuen.
• 3.1.1868ko iraultza
• Iraultza hasi zen progresistak, demokratak,
errepublikanoak eta unionistak matxinatu
zirenean.
• Isabel II.ak herrialdetik alde egin behar izan zuen.

44. Juan Bautista Topete
http://www.google.es/imgres?
imgurl=http://www.geneall.net/img/
pessoas/pes_467825.jpg&imgrefu
rl=http://www.geneall.net/H/tit_pag
e.php%3Fid
%3D15470&usg=__AOH4_IDVR-
xQ0mqmQV646DiKpZY=&h=220&
w=150&sz=39&hl=es&start=0&zo
om=1&tbnid=8G_cPLkfQZHV3M:
&tbnh=176&tbnw=120&prev=/ima
ges%3Fq%3DJuan%2BBautista
%2BTopete%26hl%3Des
%26client%3Dfirefox-a%26rls
%3Dorg.mozilla:eu:official%26gbv
%3D2%26biw%3D1075%26bih
%3D832%26tbs
%3Disch:1&itbs=1&iact=rc&dur=8
49&ei=-
O34TLiWIc2K4Qbyz8n0BA&oei=-
O34TLiWIc2K4Qbyz8n0BA&esq=
1&page=1&ndsp=19&ved=1t:429,r
:3,s:0&tx=70&ty=93

45. Prim jenerala
http://recuerdosdepandora.com/sin-
categoria/el-asesinato-del-general-prim/

46. • a. Gobernu iraultzailea
• Behin-behineko gobernu iraultzaileak neurri batzuk bultzatu
zituen:
• Inprimatzeko, biltzeko, elkartzeko eta irakasteko askatasuna.
• Gizonezkoentzako sufragio unibertsala ezarri.
• Gorte Konstituziogileak bildu.
• Hauteskundeetan progresistak, unionistak eta demokraten talde
monarkikoa izan ziren garaile eta Konstituzio berria eman zuten
1869an. Oinarriak:
• Monarkia demokratikoa.
• Nazio subiranotasuna.
• Gurtza askatasuna.
• Gizonezkoen sufragio unibertsala.
• Pezeta ezarri zen diru unitate gisa.

47. • b.Barne liskarrak
• Errege aukeratu zuten, Amadeo Savoiakoa.
• Gobernu iraultzaileek erreforma asko
proposatu arren, ezinegon handia zegoen:
• Errepublikanoek matxinadak antolatzen
jarraitu zuten. Hitzarmen federala sinatu. Era
berean, nekazari asko matxinatu ziren
Espainiaren hegoaldean.
• Matxinada hasi Kubako eta Puerto Ricoko
kolonietan.
• Karlistek arma bidezko eraso gehiago egin
zituzten.

48. Amadeo Savoiakoa

49.  3.2.Amadeo Savoiakoaren
erregealdia (1871-1873)
– Amadeo Savoiakoak tronua hartu zuen, ezin zion
aurre egin erregimenaren kontrako oposizioaren
indarrari.
– Politikan gero eta zailtasun gehiago.

50.  3.4.Lehen Errepublika (1873-1874)
– Definizioa: Errepublika da Estatu burua
hauteskundeen bidez hautatzen dena.
– Erregeak abdikatu ondoren, Errepublika
aldarrikatu zuten.

51. Estanislao Figueras
http://www.fideus.com/esdeveniments%20-
%20primera%20republica.htm

52. • a.Errepublika federala
• Kontserbadoreak, zentristak eta sozialistak zatitu ziren.
• 1873an Konstituzio federalerako egitasmo bat
aurkeztu zuten; subiranotasuna herriak zuela ziren.
• Elizaren eta Estatuaren arteko zatiketa gertatu zen.
• Deszentralizazioaren bidean, autonomia handia
aitortzen zien probintziei.
• Arazoak:
• Errepublikazaleen arteko zatiketa.
• Muturreko errepublikazaleak kantoi edo eskualde libre.
• Langile anarkistak greba orokorrak egin zituzten.
• Gerra Karlista zabaltzen ari zen.
• Pi i Margallek dimisioa eman behar izan zuen
1873an.

53. Francisco Pi y Margall
http://es.wikipedia.org/wiki/Francisco_Pi_y_
Margall

54. • b.Errepublika unitarioa
• Fronte karlistaren aurrerapenari eta
kantonalismoaren zabalkundeari aurre
egiteko, errepresio gogorra erabili zuen.
• Manuel Paviak estatu kolpea eman zuen.
• Alfontso XII.aren alde jarri ziren gizarteko
eta politikako sektore asko, apaizteria, armada
eta kontserbadoreak.
• 1874ko abenduan matxinatu egin ziren .
• 1874an Espainiako errege izendatu zuten eta
Errestaurazioaren garai historikoa hasi zen.

55. Nicolás Salmeron
 http://es.wi
kipedia.org/
wiki/Archiv
o:Nicolas_S
almeron.jpg

56. Emilio Castelar Ripoll
 http://es.wi
kipedia.org/
wiki/Archiv
o:Emilio_Cas
telar_Ripoll
_1901_Joaq
u
%C3%ADn_
Sorolla_y_B
astida.jpg

57. Manuel Pavía jenerala
http://es.wikipedia.org/wiki/Manuel_Pav
%C3%ADa

58. Martínez Campos jenerala
http://www.historiasiglo20.org/HE/10c2-
martinezcampos.htm

59. Espainiako Alfonso XII.a
 http://upload.wikimedia.org/w
ikipedia/commons/6/63/Alfon
soXII.png