4. Erregimen zaharra
1492-1789 bitarteko gizartean Erdi Aroko
ezaugarriak mantentzea eta aro modernoko
berriak:
Erregearen botere absolutoa
Gizarte estamentala eta pribilegioduna
Ekonomia merkantilista:urrea eta zilarraren
pilaketa.
5. LIBERALISMOA: ilustratuen ideiak
indarrean jartzen datza:
– Herriaren burujabetasuna
– Botere banaketa
– gizarte berdintsuan,
– lege berdinez epaituak,
– askatasun ekonomikoa
6. 1. KARLOS IV. aren
AGINTALDIA
Karlos IV.a izendatu zuten errege (1788-
1808).
– Krisi ekonomikoa, politikoa...
Estatu Batuetan eta Frantzian ideia liberal
iraultzaileak zabaltzen hasi ziren.
Erregimen Zaharraren gainbehera ekarri
zuen.
9. 1.1 Iraultzaren eragina
Frantzian, 1789az geroztik Iraultzaren
bidez finkatzen ari zen erregimen liberala
Ezaugarriak:
– Burujabetasun nazionala, agintea banatzea,
gizakiaren eta hiritarren
– eskubideak(askatasuna, berdintasuna eta
anaitasuna)...
10. >a- Frantziako Iraultzaren
ondorioak
– Ideia iraultzaileak
• atseginez hartu intelektual eta burges ilustratuek
• beldurrez,pribilegiodunak.
– Ideia liberalak Espainian zabal ez zitezen,
• Karlos IV.ak mugak itxi zituen.
11. Luis XVI.a ( Frantziako
erregea )
http://es.wikipedia.org/wiki
/Archivo:Ludvig_XVI_av_F
rankrike_portr
%C3%A4tterad_av_AF_Call
et.jpg
12. 2-Frantziako iraultza erradikalizatzen ari
zen,
– Luis XVI. a erregea gillotinan hil,
– Karlos IV.ak agintera eraman zuen Manuel
Godoy.
Ondorioz:
Konbentzio gerra 1793-1795 bitartean
– Frantziaren aurka
– Bizkaia,Gipuzkoa,Araba ,Nafarroa eta
Katalunya okupatu
– Espainia galtzailea:
• Sto Domingo uhartea Frantziari eman.
13. 1.2Frantziarekiko aliantzak
Frantzia eta Espainiaren arteko aliantza
Napoleonek blokeo kontinentala ezarri
zion Britania Handiari
Lurraldeetan merkataritzan aritzea.
– Fontainebleauko itunean:
• Napoleonek Portugal konkistatzeko Godoyri
laguntza eskatu zion .
Napoleonek Penintsula okupatu
14. 1.3 krisia larritzea
Karlos IV. aren erregealdian,
krisi ekonomikoa, politikoa eta soziala.
– Kolonietako gerrek, zorra handitu.
Manuel Godoyk
– politika erreformista jarri- monopolioa
murriztu- elizaren ondasunak ere
– desamortizatu - manufakturen prezioak
liberalizatu.
Manuel Godoyren eta Karlos IV. aren beraren
kontrako jarrera nagusitzen ari zen.
16. 2.Independentzia Gerra eta
Iraultza liberala
Independentzia Gerra 1808an hasi zen
2.1 Independentzia Gerra
Herritarrak gero eta haserreago zeuden
Napoleon eta Godoyrekin.
Godoy kargutik kentzea, Karlos IV. aren
seme Fernando errege izendatzea
aldarrikatu zituzten
18. >a- Lehenengo herri matxinadak
– Lehena Madrilen 1808ko martxoaren 19an,
Aranjuezeko matxinada. Godoy epaitu
– Karlos IV.ak abdikatu zuen, bere seme
Fernando VII. aren alde.
– Napoleonek bere anaia José Bonaparte
izendatu zuen Espainiako errege.
– 1808an Napoleon bere armadari ezinezkoa
izango zitzaiola lurraldea berehala
konkistatzea.
20. >b- Frantsesen okupazioa eta
gerra zabaltzea
Frantziako indar okupatzaileen kontrako
herri matxinada 1808ko maiatzaren 2an
hasi.
Frantsesen kontra altxatu, herritar xeheak,
noble erreformista eta absolutista eta
kleroa.
23. >c- Frantsesen nagusitasuna eta
gerrillen gerra
– Iberiar penintsula ia osorik konkistatu zuen
1809 eta 1811 bitartean, ez zuten eskuratu
Cádiz.
– Gerrillen gerra sortu, Iberiar penintsulara
zabaldu.
26. >d-Frantzesen atzeraldia
Britaniako ejerzitoaren laguntzaz
Errusiako hondamenen ondorioz,
Napoleon Gasteiz eta S.Martzialen
garaitua izan zen 1813an.
Valençayko ituna sinatu ondoren,
– Fernando VII.a erregea Espainiara itzuli zen.
27. Jose Bonaparte Ia
( Napoleonen anai heldua )
http://es.wikipedi
a.org/wiki/Archivo
:Joseph-
Bonaparte.jpg
28. 2.2 Jose Ia eta frantzestuak
José I.ak laguntzaile talde txiki
bat(burgesia) izan zuen:
– frantsestu zeritzenak,
• Erregearen proiektu erreformisten aldekoak.
• Baionako Konstituzioa ezarri.
30. 2.3 BATZORDE ZENTRAL
GORENA
Frantzian dagoen erregearen ordezkari
– Jazarleak batzordeetan antolatzen hasi:
– • Batzorde lokaletan eta probintzialetan.
– • Antolatu zuten frantses gudarostearen
kontrako arma bidezko erresistentzia.
31. 2.4 Cadizko Gorteak eta
konstituzioa
Frantziaren kontrako gerra, 1810ean,
Batzorde Zentral Gorenak Gorteak biltzeko
deia egin zuen, herrialdea nola gidatu
erabakitzeko.
Armadako ofizialak, goi kleroa,etb. zeuden
batzordeetan.
• Erregearen agindupearen ordezkari ziren,
legezko erregea kanpoan zegoenean.
33. Cadizen bildu zituzten Gorteak; Cádiz
hiri liberala zen:
Cadizko diputatuek
Liberalak:
– burgesia merkataria, atzerriko merkatariak,
gerratik ihesi liberal
Erreformista ilustratuak.
Absolutistak:
– Herritar gehienek monarkiko jarraitzen zuten;
erlijioa katolikoa hartu zen bakartzat ,talde
pribilegiodunen jabetza pribatuak aitortu ziren.
– aukeratutako diputatu batzuk eskuratu.
36. Bizkaiak izan ezik, gainerako lurraldeek
konstituzioaren testu berma zin egin zuten.
Oinarrizko printzipioak:
– Cadizko Gorteen zeregin legegilea
37. • Cadizko Gorteek Erregimen
Zaharra eraisteko oinarriak jarri
zituzten:
– zentsura deuseztatu zuten, jauntxoen eta
kleroaren jaun eskubideak, barneko muga
zergak eta gremioak ere.
– Inkisizioa desegin zuten.
38. Liberalismoaren ezarri zen oinarrizko lege
honekin.
1812 Cadizko konstituzioaren oinarriak:
– nazioaren burujabetasuna,
– Gorteetan ordezkatua eta aginpide banaketa:
• betearazlea(erregea),legegilea(Gorteak) eta
judiziala (justizia epaitegiak).
– Ordezkaritza eskubidea gizonezkoentzako
sufragio unibertsalez,zeharkakoa.
39. – Subiranotasuna nazioari dagokio,eta banaezina
da( 3.art)
– Oinarrizko eskubide eta askatasunen
defentsa( 13.art)
– Legearekiko berdintasuna eta Estatuaren
gastuetarako ekarpenak egiteko.
– Erlijio katolikoa ezarri zen.
Fernando VIIak zin egindo du
– 1814an , 1812ko konstituzioa ezabatuko du.
– Absolutismoa berrezarriko da.