Eğitimin Konusu: Varant Nedir? Eğitimin Amacı: Varantın ne olduğu, ne şekilde fiyatlandığı ve neden varantların tercih edileceğini açıklamak Kimler için Uygundur: Eğitim, temel varant parametrelerini bilen yatırımcılar için uygundur.

1. Varant Nedir?

2. VARANT AKADEMİ
Eğitimin Amacı:
Yeni başlayan yatırımcılar için uygundurKimler İçin Uygundur:
Varantın yapısını ve fiyatlamasını anlamak
Eğitimin Konusu: Varant Nedir?

3. Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
VARANT AKADEMİ
Varant Nedir? :
• Varantlar yatırımcıya, dayanak varlığı önceden belirlenen bir fiyattan belirli bir tarihte alma
ya da satma hakkı veren menkul kıymet niteliğindeki sermaye araçlarıdır.
• Varantlar yatırımcıya hak verirken yükümlülük getirmez.

4. Varant Türleri

5. VARANT AKADEMİ
• Yatırımcıya vadede dayanak varlığı alma
hakkı vermektedir.
• Dayanak varlığın vade sonu değeri
kullanım fiyatından büyük olması
durumunda kullanım gerçekleşir.
ALIM
• Yatırımcıya vadede dayanak varlığı satma
hakkı vermektedir.
• Dayanak varlığın vade sonu değeri kullanım
fiyatından düşük olması durumunda
kullanım gerçekleşir.
SATIM

6. Varantlar nasıl
çalışır?

7. Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
VARANT AKADEMİ
Alım varantı nasıl çalışır?
Örnekte endeks üzerine
çıkarılmış varant sarı çizgi
ile, dayanağı olan endeks
ise yeşil çizgi ile
gösterilmiştir. Grafikte
görüldüğü üzere, alım
varantları fiyatı dayanak
varlık fiyatı arttıkça artar,
tersinde ise azaldıkça
azalır.
XU030 (BIST 30
ENDEKS)
ALIM VARANTI
24 NİSAN 102,500 0,20 TL
29 NİSAN 105,000 0,28 TL
KAR +2,4% +40,00%
Kaldıraç varantların
sunduğu en önemli
avantajlardan biridir.
Soldaki tabloda
kaldıraçın nasıl çalıştığını
görüyoruz.

8. Bu ürün sadece Nitelikli Yatırımcılar içindir.
VARANT AKADEMİ
Satım varantı nasıl çalışır?
Örnekte endeks üzerine
çıkarılmış varant mor çizgi
ile, dayanağı olan endeks
ise turuncu çizgi ile
gösterilmiştir. Grafikte
görüldüğü üzere, satım
varantları fiyatı dayanak
varlık fiyatı arttıkça düşer.
XU030 (BIST 30
ENDEKS)
SATIM VARANTI
29 NİSAN 105,000 0,17 TL
05 MAYIS 102,000 0,24 TL
KAR -2,85% +41,17%
Satım varantları
yatırımcılara düşüş
yönünde pozisyon
alma olanağı
sağlayarak
portföylerini koruma
fırsatı verir.

9. Varantlar nasıl
isimlendirilir?

10. VARANT AKADEMİ
BIST’te işlem gören varantların bir kısa (beş haneli), bir de uzun (32 haneli) olmak üzere iki
tane işlem kodu bulunur.
Dayanak varlık Varant türü*
Varant uzantısıİhraçcı
* Tür haneleri ‘AA’ ile ‘OO’ arasında : alım varantı
Tür haneleri ‘PP’ ile ‘ZZ’ arasında : satım varantı
Varantlarda Kısa Kod :

11. VARANT AKADEMİ
BIST’te işlem gören varantların bir kısa (beş haneli), bir de uzun (32 haneli) olmak üzere iki
tane işlem kodu bulunur.
Dayanak varlık Kullanım fiyatı Çarpanİhraçcı
Varantlarda Uzun Kod :
Vade sonu
Uzlaşı
şekli
TipVarant türü

12. VARANT AKADEMİ
Borsa İstanbul’da işlem gören İş Yatırım’ın ihraç ettiği varantların dayanakları ve kısa kodlarının
ilk 3 harfi aşağıdaki gibidir.
DAYANAK
VARLIK
KISA KOD
(İLK 3 HARF)
DAYANAK
VARLIK
KISA KOD
(İLK 3 HARF)
BIST 30 ENDEKSİ OZI SAHOL SAI
ISCTR ISI THYAO THI
GARAN GAI TUPRS TUI
AKBNK AKI EREGL ERI
VAKBN VAI
ONS ALTIN
AXI(FLEXO)
YKBNK YKI AQI(QUANTO)
HALKB HAI DOLAR/TL USI
EKGYO EKI EURO/DOLAR FXI
KCHOL KCI DUELLO DUI

13. Varantlar nasıl
fiyatlanır?

14. VARANT AKADEMİ
Varant fiyatlandırılmasının temel ilkesi:
Varantın daha fazla kara geçmesinin ihtimali artarsa varantın değeri artar, ihtimali azalırsa varantın değeri
düşer.
Bu ihtimali etkileyen 6 değişken vardır:
1. Dayanak varlığın fiyatı
2. Kullanım fiyatı
3. Vadeye kalan gün sayısı
4. Örtük oynaklık
5. Temettü
6. Faiz
Yarımcıların uygun varant seçerken yukarıdaki değişkenlerden ilk dördüne daha çok dikkat etmesi gerekir. Temettü
ve faiz değişkenin varant fiyatına etkisi oldukça düşüktür.
Değişkenlerin varant fiyatını nasıl etkilediğini İş Varant’ın Varant Hesap Makinesini kullanarak görebilirsiniz.
Link: http://www.isvarant.com/hesaplama-analiz.aspx

15. VARANT AKADEMİ
Dayanak varlık fiyatı
ALIM
VARANTI
FİYATI
Dayanak varlık fiyatı
SATIM
VARANTI
FİYATI

16. VARANT AKADEMİ
Kullanım fiyatı
ALIM
VARANTI
FİYATI
Kullanım fiyatı
SATIM
VARANTI
FİYATI

17. VARANT AKADEMİ
ALIM
VARANTI
FİYATI
Vadeye kalan gün sayısı
SATIM
VARANTI
FİYATI
Vadeye kalan gün sayısı

18. VARANT AKADEMİ
ALIM
VARANTI
FİYATI
Oynaklık
SATIM
VARANTI
FİYATI
Oynaklık
* Örtük oynaklık beklenen oynaklıktır.
Dayanak varlığın gerçekte ne kadar oynak olduğu değil, fiyatlamada kullanılan oynaklık değeri önemlidir.

19. VARANT AKADEMİ
ALIM
VARANTI
FİYATI
Temettü beklentisi
SATIM
VARANTI
FİYATI
Temettü beklentisi
*Temettünün piyasa beklentisinde veya yakın gelmesi ş Yatırım’ın ihraç ettiği varantların fiyatı üzerinde etkili
olmayacaktır.

20. VARANT AKADEMİ
ALIM
VARANTI
FİYATI
Faiz
SATIM
VARANTI
FİYATI
Faiz

21. Varantların
Yapısı

22. ● Varantın yapısını anlama :
VARANT AKADEMİ
1. Varantın içsel değeri
2. Varantın zaman değeri
3. Zaman Değerinin Yapısı
4. Karda/Zararda varantlar

23. VARANT AKADEMİ
1. Varantın içsel değeri:
Varantın içsel değeri, varantın sağladığı hakkın o an kullanılması durumunda yapılacak olan ödemeye eşittir.
Alım varantlarında içsel değer dayanak fiyatıyla kullanım fiyatı arasındaki farkın dönüşüm oranı ile çarpılmasıyla bulunur.
Satım varantlarında ise içsel değer kullanım fiyatından dayanak fiyatı çıkarılıp, dönüşüm oranı ile çarpılmasıyla bulunur.
VARANT TUICG.V (Alım Varantı) GAIDM.V (Alım Varantı) GAIZU.V (Satım Varantı)
DAYANAK VARLIK
FİYATI
62,15 8,39 8,38
KULLANIM FİYATI 57,20 8,70 9,20
ÇARPAN 0,2 1 1
VARANT FİYATI 1,16 0,26 0,90
İÇSEL DEĞER (62,15-57,20)*0,2= 0,99 (8,39-8,70)*1= 0 (9,20-8,38)*1= 0,82
* pucu: Varantların içsel değerlerini www.isvarant.com sitesindeki Hesap Makinesinde vadeye kalan gün sayısını sıfıra
eşitleyerek hesaplatabilirsiniz.

24. VARANT AKADEMİ
2. Varantın Zaman Değeri:
Varantın zaman değeri, varantın fiyatında içsel değerden geri kalan kısımdır. Cari fiyat, kullanım seviyesinden
uzaklaşırsa zaman değeri azalır, yakınlaşırsa artar. Diğer bir değişle zaman değeri en yüksek varantlar kullanım
fiyatına en yakın olanlardır.
VARANT TUICG.V (Alım Varantı) GAIDM.V (Alım Varantı) GAIZU.V (Satım Varantı)
DAYANAK VARLIK
FİYATI
62,15 8,39 8,38
KULLANIM FİYATI 57,20 8,70 9,20
ÇARPAN 0,2 1 1
VARANT FİYATI 1,16 0,26 0,90
İÇSEL DEĞER (62,15-57,20)*0,2=
0,99
(8,39-8,70)*1= 0 (9,20-8,38)*1= 0,82
ZAMAN DEĞERİ 1,16-0,99= 0,17 0,26 (0,90-0,82)= 0,08

25. VARANT AKADEMİ
3. Zaman Değerinin Yapısı:
Varantın fiyatındaki zaman değeri oranı varantın ömrü boyunca yavaşça azalacaktır. Bu olaya «zaman değeri
kaybı» veya «Teta» denir. Varantın tetası sabit değildir ve varantın vade sonuna doğru zaman değeri kaybı
hızlanır.
1/3 2/3
Zaman
Değeri
Zaman
Vade
Sonu

26. VARANT AKADEMİ
4. Karda/Zararda Varantlar:
Kullanım fiyatı ile dayanak varlığın cari fiyatı arasındaki ilişki karda yada zararda olma durumunu açıklar.
İçsel değeri olan varantlar «KARDA», sadece zaman değerinden oluşan varanlar «ZARARDA», dayanağı kullanım fiyatına eşit
olan varantlar ise «BAŞA-BAŞ» olarak tabir edilir.
Dayanak varlığın fiyatı varantın ömrü boyunca değiştiği için varantların karda-zararda yüzdeleri de sürekli değişecektir.
Karda ve zararda varantların aşağıdaki tabloda görüleceği üzere farklı karakteristik özellikleri vardır.
KARDA BAŞA-BAŞ ZARARDA
Kullanım Fiyatı Alım <dayanak cari fiyatı
Satım> dayanak cari fiyatı
Alım =dayanak cari fiyatı
Satım =dayanak cari fiyatı
Alım >dayanak cari fiyatı
Satım <dayanak cari fiyatı
Varant Fiyatı Yüksek Orta Ucuz
Zaman Değeri VAR VAR VAR
İçsel Değeri VAR YOK YOK
Risk Grubu DÜŞÜK KALDIRAÇLI DAHA AZ RİSKLİ YÜKSEK RİSKLİ

27. Yararlı Varant Terimleri

28. VARANT AKADEMİ
Varantlara yatırım yaparken çok sayıda terim ile karşılaşacaksınız. Bu terimleri anlamak başarıya
giden yolda size yardımcı olacaktır.
1. Delta
2. Dönüşüm Oranı (Çarpan)
3. Duyarlılık
4. Başa-Baş Noktası
5. Ayarlama
6. Etkin Ayarlama (Kaldıraç)
7. Örtük Oynaklık

29. VARANT AKADEMİ
Delta dayanak varlıktaki 1 birim değişimin varantın fiyatını yaklaşık olarak ne kadar
değiştireceğini gösterir.
DELTA = Varant Fiyatındaki Değişiklik/Dayanak Varlığın Fiyatındaki Değişiklik
Deltası %50 ve olan bir varant dayanak varlık fiyatı 0,01 TL oynadığında yaklaşık olarak 0,005 TL hareket edecektir.
Satım varantlarının delta değerleri negatiftir.

30. VARANT AKADEMİ
Dönüşüm Oranı (Çarpan) bir varantın ne kadar dayanak varlığa denk geldiğini gösterir.
Örneğin EREGL varantlarında çarpan 2’dir. Yani 1 adet varant 2 adet EREGL hisse senedi
üzerinde hak sağlar.
Çarpan kullanmanın amacı varantların fiyatlarını alım-satıma konu olacak mantıklı seviyelere
çekmektir.
Delta, Teta gibi indikatörleri hesaplarken çarpanı göz önünde bulundurmak gerekir. Diğer bir
yandan internet sitemizde bulunan hesap makinesi bütün bu hesaplamaları sizin için
gerçekleştirmektedir.
Varant Varant
Fiyatı
Kullanım
Fiyatı
Dönüşüm
Oranı
Delta Varant
Başına
Delta
Değişim
(Dayanak 0,10
TL hareket
ettiğinde)
Varant
Değişim
Yüzdesi
Varant A 0,40 TL 5 TL 1:1 %50 %50 0,05 %12,5
Varant B 0,20 TL 5 TL 2:1 %50 %25 0,025 %12,5
Varant C 0,08 TL 5 TL 5:1 %50 %10 0,01 %12,5

31. VARANT AKADEMİ
Duyarlılık varant fiyatının 0,01 TL değişmesi için dayanak varlık fiyatının ne kadar değişmesi
gerektiğini gösterir.
Duyarlılık hesaplanırken varantın deltası ve çarpanı kullanılır.
ÖRNEK:
Tür: Alım Varantı Varant Fiyatı: 0,24 TL
Dayanak : Endeks Çarpan : 5000:1
Vade Sonu: 30.06.2015 Delta: %22,46
Varant Başına Delta : %22,46/5000= %0,004492
222,66 TL x %0,004492 = 0,01 TL
(0,01 TL Varant Değişimi) (Varant Başına Delta)
* pucu : Duyarlılık özellikle kısa vadeli ve gün içi alım-satım yapan yatırımcılar için önem arz eder. Diğer yatırımcılar için varantın
deltası daha önemlidir.
Bütün varantların duyarlılık verisini www.isvarant.com sitesinde Hesaplama/Analiz sayfasında bulabilirsiniz.

32. VARANT AKADEMİ
BAŞA-BAŞ noktası varantı vade sonuna kadar tuttuğunuzda maliyetinizi karşılayan dayanak
varlık fiyatını gösterir.
ÖRNEK:
Tür: Alım Varantı Varant Fiyatı: 0,05 TL
Kullanım Fiyatı : 2 TL Dayanak Fiyatı : 1,90 TL
Çarpan : 2
Başa-Baş Noktası = (Varant Fiyatı x Çarpan) + Kullanım Fiyatı
= (0,05 x 2 ) + 2
= 2,10 (Vade Sonu Başa-Baş Noktası)

33. VARANT AKADEMİ
Ayarlama dayanağın kendisini almak yerine varant alarak pozisyonunuzu kaç kat
büyütebileceğinizi gösterir.
Örneğin ayarlamanın 10 olması, 1 adet dayanak almak yerine aynı sermaye ile bu dayanağı
temsil eden 10 varant alabileceğinizi gösterir.
AYARLAMA = Dayanak Fiyatı / (Varant Fiyatı x Çarpan)
ÖNEML : Ayarlama rasyosu varantın tepkimesini (delta) hesaba katmadığı için yararlı bir rasyo değildir.
Varantın deltasını hesaba katan Etkin Ayarlama rasyosu yatırımcılar için sağlıklı bir referanstır.

34. VARANT AKADEMİ
Etkin Ayarlama
1) Dayanak Varlıktaki %1 değişimin varantın fiyatını % kaç değiştireceğini gösterir.
2) Varantta açtığınız pozisyonun dayanak varlıkta ne kadarlık pozisyona denk geldiğini
bulmanızı sağlar.
ETKİN AYARLAMA = AYARLAMA X DELTA
pucu : Bütün varantların etkin ayarlama verisini www.isvarant.com sitesinde Hesaplama/Analiz sayfasında
bulabilirsiniz.

35. VARANT AKADEMİ
Örtük Oynaklık
• Varant fiyatını en çok etkileyen faktörlerdendir.
• Piyasa yapıcının varantın ömrü boyunca beklediği oynaklık seviyesini yansıtır.
• Varantların örtük oynaklıkları Borsa stanbul Opsiyon Piyasasındaki ve tezgahüstü
piyasalardaki opsiyonların örtük oynaklıklarından etkilenebilir.
• Siyasi ve ekonomik belirsizlikler örtük oynaklığı artırıcı etki yaparken, güven ortamı örtük
oyanaklığı azaltıcı etki yapar.
pucu : Piyasadaki aynı özelliklere sahip varantlar, piyasa yapıcıların farklı oynaklık beklentileri nedeniyle farklı
fiyatlardan işlem görebiliriler.

36. VARANT AKADEMİ
Sorularınız ve geri bildirimleriniz için bize İş Varant Destek Hattından ulaşabilirsiniz.
0 212 350 2300 - www.isvarant.com
Katılımınız İçin Teşekkürler,