Εργασία στο μάθημα Τοπική Ιστορία

1. Οι Κατακόμβες
της Θεσσαλονίκης
Project: Κόκκινος Νάσος – Νικολαϊδης Μίλτος – Νικολαϊδης Βασίλης
2015-2016

2. Κρύπτη Αγίου Δημητρίου
▪ Αυτή είναι είσοδος για τις υπόγειες εκκλησίες των χριστιανών επί ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας, και το σημείο όπου ο Άγιος, πολιούχος και σωτήρας της πόλης,
Δημήτριος άφησε μαρτυρικά την τελευταία του πνοή αρνούμενος να προδώσει
την χριστιανική πίστη του. Κάτω ακριβώς από το ιερό του σημερινού ναού του
αγίου.

3. Κρύπτη
Η γνωστή σήμερα ως "Κρύπτη" αποτελούσε αρχικά ρωμαϊκά λουτρά. Ο Άγιος Δημήτριος
είχε φυλακισθεί στα λουτρά καθώς δεν ήταν ένας απλός κρατούμενος.Ήταν γόνος μίας
οικογένειας ευγενών και αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού μέχρι που οι Ρωμαίοι
ανακάλυψαν την χριστιανική του πίστη και τα κυρήγματα που έκανε σε άλλους
ανθρώπους μιλώντας τους για τον Χριστό. Γύρω στο 300 μ.Χ. ο Άγιος Δημήτριος
εκτελέσθηκε στο σημείο όπου ήταν φυλακισμένος, μέσα στα δημόσια λουτρά. Οι γονείς
του Αγίου Δημητρίου πήραν άδεια και έχτισαν σε εκείνο το σημείο ένα εκκλησάκι-μνημείο
για τον γιο τους.Όταν τα λουτρά έκλεισαν και με τα χρόνια θάφτηκαν το εκκλησάκι αυτό
αποτέλεσε την απαρχή της δημιουργίας μίας υπόγειας κοινότητας γνωστή σε εμάς ως
χριστιανική κατακόμβη.

4. Το σημείο μαρτυρίας του Αγίου
Κατά την μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917
αποκαλύφθηκαν οι κατακόμβες και μετά από ανασκαφές στα
επομένα χρόνια, ήρθαν στο φως στο σύνολό τους.
Σήμερα έχουν μουσειακό χαρακτήρα. Δεν έχουν πολύ
μεγάλο μέγεθος, αυτές τουλάχιστον που είναι επισκέψιμες
γιατί έχουμε την εντύπωση ότι κάποιες έχουν σφραγισθεί.
Ο φωτισμός και οι τοίχοι σε κάνουν να νοιώθεις τις εποχές
εκείνες. Οι χριστιανοί τότε ρίσκαραν μέχρι και την ζωή τους
για να λειτουργηθούν στα υπόγεια αυτά. Οι συγκεκριμένες
κατακόμβες, όπως είναι λογικό, δεν είναι και οι πλέον
στενάχωρες καθώς είχαν αποτελέσει ρωμαϊκά δημόσια
λουτρά. Στην πόλη που κατοικούμε έχουν γραφτεί
ολόκληροι τόμοι ιστορίας, για όλες σχεδόν τις περιόδους του
ελληνισμού. Μία εποχή που άφησε πολύ έντονα το στίγμα
της εδώ ήταν η ρωμαιοκρατία. Ο θάνατος του Αγίου
Δημητρίου αποτελεί ένα από τα γεγονότα-ορόσημα για την
ιστορία της πόλης.

5. Κατακόμβες Αγίου Ιωάννη
Εδώ αρχικά βρισκόταν ένα ρωμαϊκό υδραγωγείο το οποίο όταν σε κάποια φάση
αχρηστεύθηκε ή ξεχάστηκε, θαμμένο κάτω από την γη, μετατράπηκε σε έναν
τόπο λατρείας για τους χριστιανούς της εποχής του Αγίου Δημητρίου. Είχαν
καταφέρει με άκρα μυστικότητα να τελούν κανονικά τις χριστιανικές
λειτουργίες και να δημιουργούν υπόγειες... ενορίες.

6. Φήμες...
Οι μυθιστορίες που ακούγονται για τις κατακόμβες είναι πολλές. Οι επίσημες ιστορικές καταγραφές μέσα από
τα υπόγεια δίκτυα, ελάχιστες.
Λέγεται ότι οι κατακόμβες του Αγίου Ιωάννη είχαν επικοινωνία με την Κρύπτη του Αγίου Δημητρίου
(απόσταση σε ευθεία πάνω από 2 χλμ και υψομετρική διαφορά γύρω στα 50 μέτρα), μέσω ενός υπόγειου
δρόμου, ο οποίος μέχρι τις αρχές του 20 αιώνα διασωζόταν αλλά αργότερα με την κατασκευή του διπλανού
δρόμου (Μακένζυ Κινγκ) αλλά και με την μεγάλη ανοικοδόμηση γενικότερα, τα θεμέλια, έκοψαν οριστικά
αυτό το σοκάκι και έριξαν ένα πέπλο μυστηρίου στο όλο θέμα.

7. Υπάρχουν πάντως ηλικιωμένοι άνθρωποι οι οποίοι ισχυρίζονται πως, ως παιδιά, είχαν περπατήσει τον υπόγειο
αυτόν δρόμο. Πολλά ακόμη ακούγονται για την υπόγεια Θεσσαλονίκη, για το μέγεθος της και για το πόσο
δαιδαλώδης ήταν, κάνοντας μας να θέλουμε με την πρώτη ευκαιρία να ψάξουμε να βρούμε κάτι καινούριο σχετικά
με όλα αυτά. Η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου στην μέση αλλά ένας σωστός εξερευνητής αν δεν ζήσει ο ίδιος την
εμπειρία και αν δεν δει κάτι με τα μάτια του, δεν υιοθετεί τίποτα όσο πιστευτό ή απίστευτο και αν φαίνεται.