2. Γυναικεία Επιχειρηματικότητα
Σ-1 Περιγραφή της έμφυλης διάστασης της επιχειρηματικότητας
Σ-2 Παρουσίαση των αποτελεσμάτων μιας πιλοτικής ποιοτικής
έρευνας σε μικρό δείγμα γυναικών επιχειρηματιών
ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η διερεύνηση από την πλευρά των ίδιων των γυναικών του τι σημαίνει
να «είσαι επιχειρηματίας»
4. Παράγοντες ώθησης
• Ανεργία
• Αδυναμία προαγωγής
• Απόλυση
• Ύφεση της οικονομίας
• Ανασφάλεια της
εργασίας
• Γυάλινη οροφή
Παράγοντες
προσέλκυσης
• Ανάγκη αξιοποίησης
γνώσεων, δεξιοτήτων
και εμπειριών
• Προσωπική ανάπτυξη
και εξέλιξη
• Διάφοροι οικονομικοί
λόγοι
Παράγοντες υλοποίησης της
επιχειρηματικότητας
5. •Υπερφυσικές ικανότητες
νοημόσυνης και θέλησης
•Δαρβινικό και ηρωικό μοντέλο
•Οξεία διάκριση μεταξύ
ιδιωτικού και δημόσιου χώρου
• Αυτόματη σχέση μεταξύ
των δεξιοτήτων των
επιχειρηματιών και του
αντρικού ορθολογισμού
• Ανάληψη πρωτοβουλιών
• Ανάληψη ρίσκου
• Επιτεύγματα
• Πρόδραση
• Πραγματιστής
• Δημιουργικός
• Ανοιχτόμυαλος
• Δαιμόνιος
• Περιπετειώδης
Η
προσωπικότητα
του Ερμή
Αρρενωπή
συμβολική
σφαίρα
Ικανότητα για
καινοτομία
Πατριαρχία
(μεταφορά της
αντρικής
δύναμης από
την ιδιωτική
στη δημόσια
σφαίρα)
Η επιχειρηματικότητα ως μορφή αρρενωπότητας
6. Η επιχειρηματικότητα ως μορφή αρρενωπότητας
Ηγεσία
και
Διοίκηση
«Επιχειρηματίας»
Αυτός που
ανακαλύπτει νέους
κόσμους
«Μάνατζερ»
Αυτός που
επιβάλλει την αρχή
της ορθολογικής
διοίκησης
«Ηγέτης»
Αυτός που ασκεί
έλεγχο
7. Η επιχειρηματικότητα ως μορφή αρρενωπότητας
Η έμφυλη διάσταση της
επιχειρηματικότητας
καθιστά την
αρρενωπότητα αόρατη και
συντηρεί τη μη κριτική
αναπαραγωγή της
ηγεμονικής
αρρενωπότητας
Τα άτομα που ανήκουν σε
αριθμητικές μειονότητες
συχνά καλούνται να
επιλέξουν ανάμεσα στο να
συμπεριφέρονται όπως
πραγματικά είναι ή
σύμφωνα με τις απαιτήσεις
και τις αντιλήψεις των
ισχυρών άλλων.
Η μέλετη της έμφυλης δομής της επιχειρηματικότητας καθίσταται
αναγκαία για την απονομιμοποίηση της τυφλότητας απέναντι σε
θέματα φύλου
9. Πως βλέπουν την επιχειρηματικότητα οι
γυναίκες;
Υπογραμμίζοντας
τη θηλυκότητα
Τονίζοντας τη
διαφορά
Τονίζοντας την
αντρική εκδοχή
του
επαγγελματισμού
Νομιμοποιώντας
τη διαφορά
10. Απόρριψη της στερεοτυπικής εικόνας του
άντρα επιχειρηματία
Διαφορετικός τρόπος εκδήλωσης της
επιχειρηματικής δραστηριότητας
«Πιο ήσυχα, πιο απλά...»
Οι έμφυλες διαφορές δεν γίνονται
αντιληπτές ως αδυναμία αλλά ως πηγές
δύναμης και πλεονεκτήματος που θα
διασφαλίσουν την επιτυχία των εταιρειών
στο μέλλον
Εξισορρόπηση οικογενειακής και
προσωπικής ζωής – αμφισβήτηση της
έννοιας της διαρκούς δουλειάς χωρίς
τέλος» - έλεγχος της προσωπικής και
εργασιακής τους ζωής
Υιοθέτηση εταιρικών πρακτικών που
αναπτύσσονται γύρω από τη συνεργασία,
τη δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων και
την κατανόηση και ανταπόκριση στους
πελάτες και τους επιχειρηματικούς
εταίρους
Υπογραμμίζοντας της
θηλυκότητα
11. Νομιμοποίηση της επιχειρηματικής
ταυτότητας
Επαγγελματισμός
Η εστίαση στη θηλυκή διάσταση της
επιχειρηματικής ταυτότητας μπορεί
να αποτελέσει απειλή
Περιορισμός της εργασίας
για να κρατηθούν τα
κριτήρια ποιότητας
Ισχυρές επαγγελματικές
αξίες αναφορικά με την
απόδοση της δουλειάς τους
12. Απόρριψη της στερεοτυπικής εικόνας του
άντρα επιχειρηματία
Υπογραμμίζοντας
τη θηλυκότητα
Διαφορετικός τρόπος εκδήλωσης της
επιχειρηματικής δραστηριότητας
«Πιο ήσυχα, πιο απλά...»
«Η λέξη ‘επιχείρηση’ και κατά συνέπεια και η ‘επιχειρηματικότητα’ φέρνει στο μυαλό
εικόνες από κουστουμαρισμένα άτομα που λαμβάνουν πολύ σημαντικές αποφάσεις, από
άτομα που βιάζονται διαρκώς και μιλούν συνέχεια σε τρία κινητά τηλέφωνα, που βλέπουν
διαγράμματα και τα σχετικά στους υπολογιστές τους, κατάλαβες, και εγώ την ίδια εικόνα
είχα, και ότι ήταν κάτι πολύ δύσκολο, σχεδόν ακατόρθωτο το να δημιουργήσεις τη δικιά σου
δουλειά... Βέβαια συνειδητοποίησα ότι όλα αυτά είναι ανοησίες. Πρόκειται για το πιο
εύκολο πράγμα στον κόσμο, αν βέβαια το προσπαθήσεις ποτέ. Και δεν χρειάζεσαι όλη αυτή
την κωμωδία ή το δράμα που περιβάλλει την επιχειρηματικότητα. Τα πιο απλά πράγματα-
κάποιες γυναίκες που ξέρω κάνουν τα πιο απλά πράγματα, χωρίς να προκαλούν σαματά,
και θα θεωρούσα ότι κάνουν πολύ καλύτερα τη δουλειά από οποιοδήποτε φωνακλά και
εγωκεντρικό κουστουμαρισμένο άντρα ή γυναίκα».
13. Απόρριψη της στερεοτυπικής εικόνας
του άντρα επιχειρηματία
Υπογραμμίζοντας
τη θηλυκότητα
Διαφορετικός τρόπος εκδήλωσης της
επιχειρηματικής δραστηριότητας
«Πιο ήσυχα, πιο απλά...»
«Το σκεφτόμουν ξέρεις σε όλη μου την επαγγελματική ζωή... πως μπορεί να σε πάρουν
στα σοβαρά και να μη σε παρασύρουν, πως μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου και να είσαι
παράλληλα ο εαυτός σου, ακόμη και ως γυναίκα. Και το σκεφτόμουν ίσως επειδή είμαι
γυναίκα. Δεν πιστεύω ότι θα πρέπει να είσαι άντρας για να απολαμβάνεις την επιτυχία».
14. Απόρριψη της στερεοτυπικής εικόνας
του άντρα επιχειρηματία
Υπογραμμίζοντας
τη θηλυκότητα
Οι έμφυλες διαφορές δεν γίνονται αντιληπτές ως
αδυναμία, αλλά ως πηγές δύναμης και
πλεονεκτήματος που θα διασφαλίσουν την
επιτυχία των εταιρειών στο μέλλον
«Πιστεύω ότι αυτός ο μάτσο τρόπος... τι να σου πω, τον βρίσκω λίγο ξεπερασμένο, έφαγε
τα ψωμιά του, νομίζω ότι θα πρέπει να υπάρχουν διαφορετικοί τρόποι ας πούμε να
προωθήσεις τα προϊόντα σου και νομίζω ότι οι άνθρωποι... εγώ προσωπικά δηλαδή – έτσι
μου αρέσει να με προσεγγίζουν οι πωλητές, πιο ήπια, ακόμη και οι άντρες, οι άντρες θα
πρέπει να μάθουν να αλλάζουν... αυτή πιστεύω ότι θα είναι η κατεύθυνση στο μέλλον».
15. Απόρριψη της στερεοτυπικής εικόνας
του άντρα επιχειρηματία
Υπογραμμίζοντας
τη θηλυκότητα
Υιοθέτηση εταιρικών πρακτικών που
αναπτύσσονται γύρω από τη συνεργασία, τη
δημιουργία μακροχρόνιων σχέσεων και την
κατανόηση και ανταπόκριση στους πελάτες και
τους επιχειρηματικούς εταίρους
«Με ενδιαφέρει πολύ τι γίνεται σε βάθος χρόνου – και εκεί πιστεύω ότι υπάρχει διαφορά.
Παρατηρώ σε συναντήσεις όπου υπάρχουν άντρες και γυναίκες, οι άντρες ακολουθούν
την εξής τακτική σχεδόν πάντα ‘Να η κάρτα μου, αυτά τα πράγματα κάνω’ και προχωρούν
στο επόμενο άτομο και κάνουν ακριβώς το ίδιο. Οι γυναίκες δεν συνηθίζουν να κάνουν
κάτι τέτοιο – είναι πολύ καλές στο να ακούν. Ακούν τους άντρες αλλά και τις άλλες
γυναίκες και πιστεύω ότι μία τέτοια στάση δείχνει ότι κοιτάς μακροπρόθεσμα».
16. Απόρριψη της στερεοτυπικής εικόνας
του άντρα επιχειρηματία
Υπογραμμίζοντας
τη θηλυκότητα
Εξισορρόπηση οικογενειακής και προσωπικής ζωής
– αμφισβήτηση της έννοιας της διαρκούς δουλειάς
χωρίς τέλος»
«Να φανταστείς, ταξίδεψαν μια ολόκληρη μέρα για αυτή τη συνάντηση και θα έπρεπε να
ξυπνήσουν στις 5 το επόμενο πρωί για αυτό, και θα μιλούσαν όλη τη μέρα για τα σχέδιά
τους και τα πλάνα τους... την τελευταία μέρα είχαμε οργανώσει να την περάσουμε σε ένα
σπα και μερικές από αυτές τις γυναίκες ήρθαν, και βασικά κατέρευσαν, απλώς κοιμόταν
όλη την ημέρα».
17. Υπογραμμίζοντας
τη θηλυκότητα
Εξισορρόπηση οικογενειακής και προσωπικής ζωής
– έλεγχος της εργασιακής και προσωπικής τους
ζωής
«Το 2003 ήταν για μένα μία πολύ δύσκολη χρονιά, δούλευα σχεδόν 12 ώρες τη μέρα για 7
μέρες τη βδομάδα. Και τότε, και δεν έχω παιδιά, πήγα να τρελλαθώ στο τέλος της χρονιάς,
έχασα την ισορροπία. Δούλευα και από το σπίτι, μια φορά ήρθε και μία φίλη μου να
δουλέψουμε μαζί και το πρωί δεν είχα χρόνο να της πω ούτε γεια. Ήταν σας να της έλεγα
‘μη με διακόπτεις με χαζομάρες, πνίγομαι στη δουλειά’».
Απόρριψη της στερεοτυπικής εικόνας
του άντρα επιχειρηματία
18. «Το να δουλεύεις από το σπίτι φαίνεται να δημιουργεί ένα στερεότυπο, μία συγκεκριμένη
εικόνα, ξέρεις, σου λένε είναι μητέρα με δύο ή τρία παιδιά στο σπίτι και όταν έχει χρόνο
κάνει και λίγη δουλειά. Ξέρω πολύ καλά ότι δεν είναι έτσι τα πράγματα για πολλές
δουλειές, αλλά για μερικές σκέφτεσαι, ‘μήπως;’, ειδικά για αυτού του είδους τις δουλειές,
τις προσαρμόζουν γύρω από τη φροντίδα των παιδιών, κάτι που είναι απόλυτα θεμιτό,
αλλά στην ουσία δεν μπορείς να κάνεις αυτή τη δουλειά αν έχεις ένα παιδί να τσιρίζει στο
σπίτι, όταν πρέπει να κάνεις ένα τηλεφώνημα ή να απαντήσεις σε κάποιον που σε καλεί,
δεν μπορείς να συγκεντρωθείς».
Επαγγελματισμός
Η εστίαση στη θηλυκή διάσταση της
επιχειρηματικής ταυτότητας μπορεί να αποτελέσει
απειλή
Νομιμοποίηση της επιχειρηματικής
ταυτότητας
19. «Αλλά ξέρω ότι κανείς δεν θα μπορούσε να είναι περισσότερο επαγγελματίας από μένα
όπως ακριβώς τσεκάρω και ελέγχω τα πάντα τόσο εξονυχιστικά, καταλαβαίνεις τι εννοώ;
Ξέρω ότι κανείς δεν θα μπορούσε να είναι πιο προσεκτικός ή πιο επαγγελματίας... Ξέρεις,
πάρε οποιαδήποτε μεγάλη εταιρεία και θα ακούσεις να λένε ‘είναι απλώς μια δουλειά και
δεν πολυνοιαζόμαστε’, αλλά εγώ ξέρω ότι κάνω τα αδύνατα δυνατά».
Επαγγελματισμός
Ισχυρές επαγγελματικές αξίες αναφορικά με την
απόδοση της δουλειάς τους
Νομιμοποίηση της επιχειρηματικής
ταυτότητας
20. Νομιμοποίηση της επιχειρηματικής
ταυτότητας
Επαγγελματισμός
Περιορισμός της εργασίας για να κρατηθούν τα
κριτήρια ποιότητας
«Επαγγελματίας σημαίνει να δίνεις ιδιαίτερη προσοχή στην εργασία που παράγεις... δεν
θα ήσουν σοβαρός επαγγελματίας αν δεν αναγκαζόσουν κάποιες φορές να απορρίψεις
πελάτες όταν δεν μπορείς να κάνεις καλά τη δουλειά σου, στο επίπεδο που εσύ θέλεις, και
πολλοί δεν μπορούν πίστεψέ με, τουλάχιστον στο χώρο της μετάφρασης, και το
αποτέλεσμα είναι σαν να βλέπεις ταινία τρόμου. Θέλω μωρέ να αισθάνομαι υπερήφανη
για ό,τι κάνω και δεν υπάρχουν πολλά πράγματα στη ζωή που να με κάνουν να
αισθάνομαι απόλυτα υπερήφανη, αλλά είμαι σίγουρη ότι κάθε φορά που παραδίνω μία
δουλειά, έχω δώσει τον καλύτερό μου εαυτό».
21. Συμπεράσματα
Οι γυναίκες επιχειρηματίες έχουν ανάγκη και προσπαθούν να
εκφράσουν τον αυθεντικό τους εαυτό
Οι γυναίκες επιχειρηματίες δεν αναφέρουν κοινωνικοπολιτισμικά
εμπόδια στην καριέρα τους
Η κατασκευή της επιχειρηματικής ταυτότητας των γυναικών
εμπεριέχει την έννοια της διαφοράς αλλά και εκείνη του
επαγγελματισμού που είναι έντονα φορτισμένη με μία έμφυλη
διάσταση
Οι επιτυχημένες γυναίκες επιχειρηματίες διαμορφώνουν μία
άλλη επιχειρηματική ταυτότητα που δεν ανταποκρίνεται
αποικλειστικά στα πρότυπα της αρρενωπότητας
