2. Edward de Bono
Psycholog, posiadający tytuł doktora w dziedzinie medycyny;
Światowej sławy autorytet w dziedzinie procesu myślenia;
3. Symbolika
Kapelusz symbolizuje głowę - centrum ludzkiego myślenia.
Różne kolory symbolizują różne sposoby myślenia używanego w rozwiązywaniu
problemów.
Zmieniając jeden kapelusz na drugi, jednocześnie zmieniamy też sposób
myślenia.
4. Sześć myślowych kapeluszy
Technika ”6 myślowych kapeluszy” stosowana jest w procesie rozwiązywania
problemów w sposób twórczy;
Uczy ukierunkowywania myślenia tak, aby był to proces świadomy, całkowicie
przez nas kontrolowany;
Technika ta pozwala uporządkować myślenie w taki sposób, który umożliwia
osobie zajęcie się w danym momencie jednym aspektem zagadnienia (zamiast
zajmować się jednocześnie emocjami, logiką, informacją, nadzieją i
tworzeniem- można zająć się każdym aspektem oddzielnie);
Uczy ona skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach, prezentacji
własnego punktu widzenia, efektywnego współdziałania w zespole i pracy w
grupie.
5. “To jest tym, czym jest”
FAKTY
Kapelusz biały
Biały
to
kolor
neutralny
i
obiektywny.
Wprowadza
do
dyskusji. Zakładając biały kapelusz
podajemy
„czyste
fakty”,
informacje - krótko i rzeczowo (to
co
wiemy),
czysta
logika
pozbawiona interpretacji.
O faktach się nie dyskutuje, one istnieją.
6. Kapelusz
czerwony
Czerwień jest kolorem emocji,
namiętności. Zakładając czerwony
kapelusz ukazujemy swoje emocje
i uczucia, wyrażamy przeczucia,
przypuszczenia
(zarówno
pozytywne jak i negatywne).
Podczas myślenia w czerwonym
kapeluszu
nie
ma
potrzeby
usprawiedliwiania lub wyjaśniania
uczuć.
Pierwszoplanową
rolę
odgrywają
nasze
wrażenia
i
przemyślenia, które mogą być
irracjonalne, szybkie i gwałtowne.
“Bardzo, bardzo mi się
podoba…”
EMOCJE
7. “To się musi udać”
OPTYMIZM
Kapelusz żółty
Żółty
to
słońce,
jasność
i
optymizm.
Myśląc
w
żółtym
kapeluszu
szukamy
wyłącznie
korzyści, zalet, dobrych stron
danego rozwiązania. Uczucia, które
tu towarzyszą to entuzjazm,
ciekawość, pasja, radość i rozwój.
Zauważa dobre strony tam gdzie są
widoczne na pierwszy rzut oka, ale
również znajduje te ukryte. Ma
podejście wizjonerskie i pełne
marzeń,
patrzy
przez
pryzmat
“różowych okularów”.
Przepełnia go wiara w sukces.
8. “Jestem na nie, bo…”
PESYMIZM
Kapelusz czarny
Czarny widzi wszystko w czarnych
kolorach.
Zakładając
czarny
kapelusz szukamy negatywnych
stron, wad, błędów proponowanego
rozwiązania. Zwracamy uwagę na
ryzyko i zagrożenia. Nałożony jest
jednak na nas wymóg podania
logicznych przyczyn naszych sądów,
nie
może
to
być
krytyka
emocjonalna.
Występuje tu nadmierna krytyka, która
wykazuje luki, braki, wady i
niedociągnięcia danego pomysłu. Jest
niezbędny do weryfikacji pomysłów
przedstawionych przez inne kapelusze i
dostosowanie ich do rzeczywistości.
9. “Możemy to zrobić na kilka
sposobów, mianowicie…”
MOŻLIWOŚCI
Kapelusz zielony
Zieleń
jest
kolorem
bujnie
rozwijającej
się
roślinności,
rozwoju, aktywności. Zakładając
zielony kapelusz szukamy nowych
twórczych
rozwiązań,
przedstawiamy oryginalne pomysły,
propozycje. Jest to myślenie
aktywne,
kreatywne,
„burza
mózgów”,
nie
trzyma
się
logicznego
postępowania,
ale
znajduje nowe drogi, wybiega w
przyszłość.
10. “To się da załatwić, tego
niestety nie”
Kapelusz
niebieski
Niebieski
jest
kolorem
otaczającego
nas
nieba,
symbolizuje
ogólną
kontrolę,
obiektywizm,
dystans
i
opanowanie. Myśląc w niebieskim
kapeluszu
przyglądamy
się
procesowi rozwiązywania problemu
„z
góry”.
Czuwamy
nad
przebiegiem dyskusji, sumujemy
ją. Niebieski kapelusz zakłada
osoba kierująca grupą (nauczyciel).
(co się dało ustalić)
RÓWNOWAGA
Rolą tego kapelusz jest rola analityka,
który kontroluje zrodzone pomysły i
patrzy z szerokiej perspektywy.
Porządkuje świat i myśli przybierając
obiektywną postawę.
Moderuje i podsumowuje przebieg
dyskusji.
11. biały kapelusz -- wiązanie faktów i liczb,
czerwony kapelusz -- korzystanie z intuicji,
czarny kapelusz -- obiektywna krytyka,
żółty kapelusz -- logiczne konstruowanie,
zielony kapelusz -- myślenie kreatywne i lateralne,
niebieski kapelusz -- szerokie spojrzenie na problem
12. Reguły, zasady
Każdy kapelusz może być użyty dowolną ilość razy.
Jeżeli problem wzbudza silne emocje, należy najpierw założyć czerwony
kapelusz aby je sobie uświadomić i nazwać, „wydobyć je na powierzchnię”.
Jeżeli problem nie budzi silnych emocji, najpierw zakładamy biały kapelusz,
w którym gromadzimy informacje. Następnie zielony, aby wskazać kilka
możliwości rozwiązania problemu. Każdy pomysł oceniamy w żółtym,
a następnie w czerwonym kapeluszu. W wyniku tej oceny wybieramy jedną
z możliwości, którą poddajemy ocenie końcowej w czarnym kapeluszu.
Na koniec wkładamy kapelusz czerwony i sprawdzamy, jak nam się ona podoba.
Żółty kapelusz ma pierwszeństwo przed czarnym ponieważ trudniej jest znaleźć
pozytywne strony pomysłu po negatywnych.
Do końcowej oceny pomysłu wykorzystujemy czarny kapelusz, po którym
wkładamy czerwony, by zobaczyć czy podoba nam się pomysł.
Czarnego kapelusza używamy na 2 sposoby: do szczegółowego omówienia
niedociągnięcia pomysłu (następnie w zielonym kapeluszu usuwamy te
niedociągnięcia) oraz do całościowej oceny pomysłu.
13. Zalety metody
Główną zaletą tej metody podczas pracy z większa ilością osób jest
odgrywanie ról. Bawiąc się w teatrzyk człowiek nie ukrywa swoich emocji, nie
ukrywa tego co czuje, mówi to co uważa że powinien powiedzieć w danym
kapeluszu, a nie to co wypada powiedzieć. Metoda ta pozwala na całkowicie
szczere rozmowy pod pretekstem przybierania kapeluszy.
Ponadto technika sześciu kapeluszy, pozwala na dowolne uporządkowanie
pracy nad każdym zagadnieniem. Umożliwia myślicielowi skupienie się w
danej chwili na tylko jednej rzeczy, np. zamiast zajmować się emocjami,
będzie on tworzył nowe idee, podczas gdy na emocje przyjdzie odpowiedni
czas.
Technika ta broni nas również przed zbytnio monotonnym podejściem do
zagadnień. Gdy widzimy że zbytnio drążymy jeden aspekt, wiemy że nadszedł
czas na zmianę kapelusza, a więc zmianę postrzegania.
14. Bibliografia
De Bono Edward, Sześć kapeluszy, czyli sześć sposobów myślenia, Medium,
1996.
De Bono Edward, Naucz swoje dziecko myśleć, Świat Książki, 1995.
http://www.video4edu.pl/play/LT2KKNos
