Narzędzia kreatywnego myślenia

1. INNOWACYJNOŚĆ
I KREATYWNOŚĆ

2. Reguły pracy twórczej
1. Reguła ludyczności
2. Reguła odroczonego wartościowania
3. Reguła kompetentnej niekompetencji
4. Reguła aktualności
5. Reguła różnorodności
6. Reguła racjonalnej nieracjonalności

3. Techniki pracy kreatywnej
1. Synektyka
2. Technika 635 – pisemna „Burza mózgów”
3. Przypadkowe słowo - narzucona analogia
4. Burza mózgów + test wykonalności
5. Rozumowanie heurystyczne – matryca zależności (nowe
produkty)
6. Odwrócona „Burza mózgów” - Rozwiązujemy
„antyproblem”
7. World Café – kawiarenka obywatelska
8. Poza polem widzenia – matryca wiedzy o problemie
9. 8 myślowych kapeluszy

4. BURZA
MÓZGÓW 3-
12-3
• 3 minuty na zgromadzenie obserwacji, 12 minut na
stworzenie z nich zarysu pomysłów i 3 minuty na
zaprezentowanie ich reszcie uczestników
• Temat zawarty w dwóch słowach
• 3 minuty zbierania informacji i pomysłów
• Wylosowane trzy kartki i 12 minut na stworzenie na
ich podstawie koncepcji oraz zaprezentowanie jej
grupie
• Po zaprezentowaniu pomysłów można je pogłębiać
lub łączyć ze sobą, pracować nad nimi, głosować
lub tworzyć ranking

5. Synektyka
• Sformułowanie problemu (najlepiej mającego
sprzeczność)
• Indywidualne opracowanie rozwiązań
• Wycieczka umysłowa
• Rozwiązanie problemu z wycieczki umysłowej
• Dopasowanie na siłę

6. Technika 635
1. 6 osób – 3 minuty – 5 „okrążeń”
2. Zaczynamy od kreatywnej rozgrzewki – „Scenariusz
filmu”
3. Na górze kartki piszemy problem do rozwiązania
4. Przez 3 minuty notuję innowacyjne rozwiązania
problemu
5. Przekazuję kartkę osobie po prawej stronie
6. Czytam rozwiązanie i rozwijam je twórczo.
Zakrywam rozwiązanie poprzednika i przekazuję
kartkę osobie po prawej stronie
7. Ćwiczenie kończy się w momencie kiedy dostanę
swoją kartkę. Czytam wszystko i rozwijam pomysły
formułując ostateczne rozwiązanie problemu
8. Prezentuję rozwiązanie

7. Przypadkowe
słowo
• Tworzymy listę przypadkowych słów (przedmioty,
zwierzęta, ludzie itp.)
• Każdy z punktów krótko opisujemy (np. „Samolot
lata po wyznaczonych trasach i ma autopilota”)
• Losujemy kartki z opisami
• Odpowiadamy na pytania:
1. Jakie są podobieństwa pomiędzy naszym
problemem a przypadkowo wylosowanym
przedmiotem?
2. Jak mógłbym rozwiązać problem za pomocą
wylosowanego przedmiotu?
3. Wspólnie rozważamy jedną analogię. Jak
możemy wykorzystać spinacz do rozwiązania
naszego problemu z zespoleniem danych?

8. Burza mózgów
1. Rozgrzewka twórcza – „Misie”
2. Sformułowanie problemu
3. Wymyślanie rozwiązań – zasady:
• Wszyscy są właścicielami
• Nie krytykujemy, odraczamy ocenę
• Każdy pomysł jest dobry
4. Przeglądanie pomysłów i dopasowanie na
siłę

9. Rozumowanie heurystyczne
Wybór dwóch kategorii opisujących matrycę problemu.
Wypełnienie nieoczywistych pól.
Np. producent zabawek:
ZABAWKI
(typ i rodzaj
zabawy)
Pojazdy Lalki Puzzle Instrumenty
Wyścigi
Samochody
wyścigowe
Lalki nakręcane Puzzle błyskawiczne ????
Symulacje Symulator lotu
Laleczka
voodoo????
????? „Dołącz do zespołu”
Budowanie Zestaw modelarski Lalki do malowania
Puzzle
trójwymiarowe
Zbuduj instrument

10. Odwrócona „Burza mózgów”
1. Rozgrzewka twórcza – „Misie”
2. Sformułowanie antyproblemu
3. Wymyślanie rozwiązań – zasady:
• Wszyscy są właścicielami
• Nie krytykujemy, odraczamy ocenę
• Każdy pomysł jest dobry
4. Przeglądanie pomysłów i dopasowanie na siłę

11. World Café - kawiarenka
1. Przygotowanie miejsca
2. Równoczesne dyskusje w małych grupach tematycznych
przy stolikach (4-5 osób), uczestnicy notują/rysują na
papierowych obrusach.
3. Zmiana stolików. Uczestnicy (oprócz moderatorów)
przyjmą na siebie rolę podróżników lub ambasadorów idei.
Podróżnicy mogą przenosić pomysły, tematy i pytania do
nowych rozmów.
4. Streszczenie dyskusji i animacja kolejnej (moderator)
Łącznie następują po sobie 2-3 sesje po ok. 15-30 min.
5. Sesja plenarna Podsumowanie rozmów stolikowych
Etykieta rozmowy:
• Skup się na tym, co ważne.
• Dokładaj swoje pomysły do dyskusji.
• Mów, co myślisz i czujesz.
• Słuchaj, żeby zrozumieć.
• Łącz ze sobą pomysły.
• Wspólnie nasłuchuj nowych refleksji
i głębszych pytań.
• Baw się, bazgraj, rysuj – zachęcamy do
pisania na obrusie!
• Baw się dobrze!

12. Poza polem widzenia
Wiem/nie wiem Nie wiem/wiem
Wiem/wiem Nie wiem/nie wiem
Problem

13. Myślowe kapeluszy
• Biały kapelusz – fakty
• Czerwony kapelusz – emocje, intuicje, przeczucia
• Czarny kapelusz – krytyka, błędy, niedopatrzenia
• Żółty kapelusz – działania, optymizm, czemu się uda
• Zielony kapelusz – kreatywność, wymyślanie, szukanie,
• Niebieski – widzenie z lotu ptaka

14. Myślowe kapeluszy
Organizacja myślenia
Idee, pomysły, kreatywność Emocje, obawy, intuicje
Fakty Złe strony, obawy Dobre strony

15. Ocenianie pomysłów
1. Kryteria krytyczne
2. ZWI
3. Porównywanie parami

16. Kryteria
krytyczne
1. Ustalenie kryteriów (priorytetów) oceny (np. koszty, termin
wykonania, zaangażowanie zasobów ludzkich).
2. Przypisanie ustalonym kryteriom wartości liczbowych
zgodnie ze schematem: 3 najważniejsze, 2 mniej ważne, 1 -
najmniej ważne.
3. Określenie, na ile kolejne rozwiązania spełniają poszczególne
kryteria, na skali od 1 (w bardzo małym stopniu) do 5 (w
bardzo dużym stopniu).
4. Podliczenie punktów według wzoru: 3 (najważniejsze
kryterium) x liczba od 1 do 5 (wskazująca, na ile rozwiązanie
spełnia to kryterium) + 2 (mniej ważne kryterium) x liczba od
1 do 5 (wskazująca, na ile rozwiązanie spełnia to kryterium) +
1 (najmniej ważne kryterium) x liczba od 1 do 5 (wskazująca,
na ile rozwiązanie spełnia to kryterium), a następnie
wybranie rozwiązania o największej liczbie punktów. Na
przykład: 3 (termin) x 3 (rozwiązanie spełnia kryterium na 3)
+ 2 (koszty) x 4 (rozwiązanie spełnia kryterium na 4) + l
(zasoby ludzkie) x 5 (rozwiązanie spełnia kryterium na 5) =
22.

17. ZWI
Ocena każdego pomysłu pod kątem jego:
1. Zalet (Z)
2. Wad (W)
3. Interesujących, inspirujących aspektów (I)
Pozwala nie tylko oceniać rozwiązania, ale też je dopracowywać. Po
określeniu zalet, wad – zastanawiamy się jak ulepszyć rozwiązania
wykorzystując jego interesujące aspekty.

18. Porównywanie parami
Pomysł A Pomysł B Pomysł C
Pomysł A x A A
Pomysł B x x C
Pomysł C x x x

19. Komunikacja w twórczym
zespole
Inicjowanie komunikacji:
• przedstawianie różnych sposobów rozumienia problemu
(redefiniowanie)
• przedstawianie nowego podejścia do rozwiązania problemu
• zmienianie kierunku myślenia i danych wykorzystywanych do
generowania rozwiązań
• stawianie pytań
Poszukiwanie informacji:
• dopytywanie o wyjaśnienia, proszenie o dodatkowe informacje
• konstruktywna krytyka (np. „To ciekawy pomysł. Zastanawiam się, co
można zrobić, aby koszty jego wdrożenia nie przekroczyły
założonego budżetu")

20. Komunikacja w twórczym
zespole
Poszukiwanie opinii:
• pytanie innych o odczucia i oceny dotyczące problemu
• przywoływanie doświadczeń innych osób w celu rozwiązania
problemu
• pozytywne aktywizowanie uczestników wycofanych (np.
„Chętnie posłuchałbym, co sądzi tym Marcin. On miał do
czynienia z podobnymi problemami”)
Oferowanie informacji :
• przedstawianie faktów mogących lepiej naświetlić problem
• dzielenie się własnymi doświadczeniami
• rozwijanie pomysłów innych uczestników sesji

21. Komunikacja w twórczym
zespole
Wyrażanie opinii:
• przedstawianie swoich odczuć i przekonań
dotyczących problemu
• bronienie własnej opinii (nawet w sytuacji, gdy
większość grupy myśli inaczej)
• rezygnowanie z własnej opinii w obliczu
przekonujących argumentów
Precyzowanie:
• podawanie przykładów
• wskazywanie konsekwencji
• konkretyzowanie

22. Komunikacja w twórczym
zespole
Koordynowanie :
• wskazywanie związków między koncepcjami
• łączenie pomysłów
• proponowanie nowych kierunków myślenia
Podsumowywanie:
• łączenie bliskich stanowisk propozycji,
uogólnianie
• wyciąganie wniosków na podstawie
dotychczasowej pracy zespołu