Kanamalar ve Şok^da ilk yardım

1. KANAMALARDAKANAMALARDA
ilkyardımilkyardım

2. Kanama Nedir?Kanama Nedir?
Damar bütünlüğünün bozulması İleDamar bütünlüğünün bozulması İle
kanın damar dışına boşalmasıdır.kanın damar dışına boşalmasıdır.

3. KANAMA ÇEŞİTLERİKANAMA ÇEŞİTLERİ
Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanamaVücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama
vardır.vardır.
Dış Kanamalar:Dış Kanamalar: Kanama, yaradan vücut dışınaKanama, yaradan vücut dışına
doğru olur.doğru olur.
İç Kanamalar:İç Kanamalar: Kanama vücut içine olduğu içinKanama vücut içine olduğu için
gözle görülemez.gözle görülemez.
Doğal Deliklerden Olan Kanamalar:Doğal Deliklerden Olan Kanamalar: Kulak, burun,Kulak, burun,
ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.ağız, anüs, üreme organlarından olan kanamalardır.

4. DIŞ KANAMA ÇEŞİTLERİDIŞ KANAMA ÇEŞİTLERİ
1.1. Atardamar kanaması:Atardamar kanaması: Kalp atışına uyumluKalp atışına uyumlu
şekildeşekilde kesik kesik akar ve açık renklidirkesik kesik akar ve açık renklidir
2.2. Toplardamar kanaması:Toplardamar kanaması: Koyu renkli, devamlıKoyu renkli, devamlı
sızıntı şeklinde akarsızıntı şeklinde akar
3.3. Kılcal damar kanaması:Kılcal damar kanaması: KanamaKanama yavaş veyavaş ve
Küçük kabarcıklar şeklindedirKüçük kabarcıklar şeklindedir

5. KANAMANIN CİDDİYETİKANAMANIN CİDDİYETİ
Kanamanın ciddiyeti aşağıdakiKanamanın ciddiyeti aşağıdaki
durumlara bağlıdır:durumlara bağlıdır:
•• Kanamanın hızına,Kanamanın hızına,
• Vücutta kanın aktığı bölgeye,• Vücutta kanın aktığı bölgeye,
• Kanama miktarına,• Kanama miktarına,
• Kişinin fiziksel durumu ve yaşına• Kişinin fiziksel durumu ve yaşına..

6. Atardamar Toplardamar
Kılcal damar

9. DIŞ KANAMALARDA İLKYARDIMDIŞ KANAMALARDA İLKYARDIM
UYGULAMALARIUYGULAMALARI
Amaç;Amaç; en kısa zamanda kanamayıen kısa zamanda kanamayı
durdurmakdurdurmak
- H/Y Durumu değerlendirilirH/Y Durumu değerlendirilir (ABC)(ABC)
- Yara/Kanama değerlendirilir- Yara/Kanama değerlendirilir
-- Kanayan yer üzerine temiz birKanayan yer üzerine temiz bir
bezle bastırılırbezle bastırılır
- Kanama durmaz ise ikinci bir bez konur ve- Kanama durmaz ise ikinci bir bez konur ve
bastırılır(birinci bez kaldırılmaz)bastırılır(birinci bez kaldırılmaz)

10. --Gerekirse bandaj ile sarılarak basınçGerekirse bandaj ile sarılarak basınç
uygulanıruygulanır
-Kanayan yere en yakın basınç noktasına-Kanayan yere en yakın basınç noktasına
basınç uygulanırbasınç uygulanır
-Kanayan bölge kalp seviyesinden yukarı-Kanayan bölge kalp seviyesinden yukarı
kaldırılırkaldırılır
-Gerekirse turnike uygulanır-Gerekirse turnike uygulanır

11. - Şok pozisyonu verilir- Şok pozisyonu verilir
- Sık aralıklarla yaşam bulguları- Sık aralıklarla yaşam bulguları
değerlendirilir (2-3 Dk.)değerlendirilir (2-3 Dk.)
- Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde- Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde
h/y üstü örtülürh/y üstü örtülür
-Yapılan uygulamalar varsa turnike ile ilgili-Yapılan uygulamalar varsa turnike ile ilgili
bilgiler yazılırbilgiler yazılır
- Gerekiyorsa,tıbbi yardım istenir- Gerekiyorsa,tıbbi yardım istenir
- Hızla sağlık kuruluşuna sevki sağlanır- Hızla sağlık kuruluşuna sevki sağlanır

13. VÜCUTTAKİ NABIZ NOKTALARIVÜCUTTAKİ NABIZ NOKTALARI
ŞAHDAMARI
ÜST KOL
DAMARI
AYAKBİLEĞİ
ÖNKOL
DAMARI
BACAĞIN İÇ KISMI
KÖPRÜCÜK
KEMİĞİ ÜZERİ
KASIK
KOLTUK
ALTI

15. YARADAKİ YABANCI CİSİMLERİ ÇIKARMAYIN
ETRAFINI İYİCE SARARAK HASTA VE YARALIYI
HASTANEYE SEVKEDİN

16. Hangi durumlarda turnikeHangi durumlarda turnike
uygulanmalıdır?uygulanmalıdır?
Uzuv (organ) kopması varsa,Uzuv (organ) kopması varsa,
 Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamdaÇok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda
tek ilk yardımcı varsa (kanamayı durdurmaktek ilk yardımcı varsa (kanamayı durdurmak
ve daha sonra da diğer yaralılarlave daha sonra da diğer yaralılarla
ilgilenebilmek için),ilgilenebilmek için),
Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,
Uzuv kopması varsa,Uzuv kopması varsa,
Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterliBaskı noktalarına baskı uygulamak yeterli
olmuyorsa turnike uygulanmalıdır.olmuyorsa turnike uygulanmalıdır.

17.  Turnike uygulaması kanamanınTurnike uygulaması kanamanın
durdurulamadığı durumlardadurdurulamadığı durumlarda
başvurulacak en son uygulamadır.başvurulacak en son uygulamadır.
Eskisi kadar sık uygulanmamaktadır.Eskisi kadar sık uygulanmamaktadır.
Çünkü, uzun süreli turnike uygulanmasıÇünkü, uzun süreli turnike uygulanması
sonucu doku harabiyeti meydanasonucu doku harabiyeti meydana
gelebilir ya da uzvun tamamen kaybınagelebilir ya da uzvun tamamen kaybına
neden olunabilirneden olunabilir

18. TURNİKE UYGULAMASITURNİKE UYGULAMASI
 Turnike kanayan yer ile kalp arasındaki bir yereTurnike kanayan yer ile kalp arasındaki bir yere
ve daimave daima tek kemik bulunan bölgeyetek kemik bulunan bölgeye ( üst kol ve( üst kol ve
üst bacaklar) uygulanır.üst bacaklar) uygulanır.
 Turnike için tel, lastik, ip gibi kesici malzemelerTurnike için tel, lastik, ip gibi kesici malzemeler
kullanılmaz.kullanılmaz.
 Turnike uygulamasında kullanılacak malzemelerinTurnike uygulamasında kullanılacak malzemelerin
genişliği en az 8-10 cm olmalıdır.genişliği en az 8-10 cm olmalıdır.
 Turnike uygulaması daima görülecek şekilde açıkTurnike uygulaması daima görülecek şekilde açık
bırakılır.bırakılır.
 Turnike uygulanmış kişinin üzerine ya bir notTurnike uygulanmış kişinin üzerine ya bir not
bırakılır ya da alnınabırakılır ya da alnına TT harfi yazılırharfi yazılır..
1

20. Turnike her 15 dakikada bir,5-10 saniyeTurnike her 15 dakikada bir,5-10 saniye
kadar gevşetilerek,bölgenin kanlanmasıkadar gevşetilerek,bölgenin kanlanması
sağlanırsağlanır

21. Uzuv Kopmalarında İlk YardımUzuv Kopmalarında İlk Yardım
Uygulamaları Nelerdir?Uygulamaları Nelerdir?
- Kopan uzuv;Kopan uzuv; TeTemiz bir beze sarılırmiz bir beze sarılır
- Hava ve su geçirmeyen bir poşete koyulur- Hava ve su geçirmeyen bir poşete koyulur
- Daha sonra bu poşet içinde buz bulunan diğerDaha sonra bu poşet içinde buz bulunan diğer
bir torbanın içerisine koyulurbir torbanın içerisine koyulur
- Torbanın üzerine kopan uzuv parçasınınTorbanın üzerine kopan uzuv parçasının
sahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir ve yaralı ilesahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir ve yaralı ile
aynı araca konarakaynı araca konarak en çok 6 saaten çok 6 saat içerisindeiçerisinde
sağlık kuruşuna sevki sağlanırsağlık kuruşuna sevki sağlanır

23. İÇ KANAMA NEDENLERİİÇ KANAMA NEDENLERİ
 İç kanamalar:İç kanamalar:
 Şiddetli travma,Şiddetli travma,
 Darbe,Darbe,
 Kırık,Kırık,
 Silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir.Silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir.
Yaralıda şok belirtileri vardır.Yaralıda şok belirtileri vardır.
 İç kanama şüphesi olanlarda aşağıdakiİç kanama şüphesi olanlarda aşağıdaki
uygulamalar yapılmalıdır:uygulamalar yapılmalıdır:

25. İÇ KANAMALARDA İLKYARDIMİÇ KANAMALARDA İLKYARDIM
--H/y Bilinci ve ABC değerlendirilirH/y Bilinci ve ABC değerlendirilir
-Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır-Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı kaldırılır
-Asla yiyecek ve içecek verilmez-Asla yiyecek ve içecek verilmez
-Hareket ettirilmez-Hareket ettirilmez
-Kısa sürede sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.-Kısa sürede sağlık kuruluşuna sevki sağlanır.

27. BURUN KANAMASINDA İLK YARDIM

28. BURUN KANAMASIBURUN KANAMASI
-H/y sakinleştirilir endişesi giderilir-H/y sakinleştirilir endişesi giderilir
-Oturtulur-Oturtulur
-Başı hafifçe öne eğilir-Başı hafifçe öne eğilir
-Burun kanatları 5-10 dakika süre ile-Burun kanatları 5-10 dakika süre ile
sıkılırsıkılır
-Kanama devam ederse sağlık-Kanama devam ederse sağlık
kuruluşuna gitmesi sağlanırkuruluşuna gitmesi sağlanır

29. KULAK KANAMASIKULAK KANAMASI
-- Hafifse kulak temiz bir bezle temizlenirHafifse kulak temiz bir bezle temizlenir
- Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır- Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır
- Bilinçli ise hareket ettirilmeden sırt üstü- Bilinçli ise hareket ettirilmeden sırt üstü
yatırılıryatırılır
- Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan- Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan
yatırılır.yatırılır.

30. Şok nedir?Şok nedir?
Kalp-damar sisteminin yaşamsalKalp-damar sisteminin yaşamsal
organlara uygun oranda kanlanmaorganlara uygun oranda kanlanma
yapamaması nedeniyle ani olarakyapamaması nedeniyle ani olarak
ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğüortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü
ile seyredenile seyreden dolaşım yetmezliğidir.dolaşım yetmezliğidir.

31. Kaç çeşit şok vardır?Kaç çeşit şok vardır?
Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardırNedenlerine göre 4 çeşit şok vardır::
KardiojenikKardiojenik şok (kalp kökenli)şok (kalp kökenli)
Hipovolemik şokHipovolemik şok (damardaki sıvının(damardaki sıvının
azalması)azalması)
Toksik şokToksik şok (yabancı maddelere bağlı)(yabancı maddelere bağlı)
Anaflaktik şokAnaflaktik şok (arı,böcek sokmaları,(arı,böcek sokmaları,
enjeksiyonlar)enjeksiyonlar)

32. Şok belirtileri nelerdir?Şok belirtileri nelerdir?
---- Kan basıncında düşmeKan basıncında düşme
- -- - Hızlı ve zayıf nabızHızlı ve zayıf nabız
- - Hızlı ve yüzeysel solunum- - Hızlı ve yüzeysel solunum
- - Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik- - Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilik
- - Endişe, huzursuzluk- - Endişe, huzursuzluk
- - Baş dönmesi,- - Baş dönmesi,
- - Dudak çevresinde solukluk ya da morarma- - Dudak çevresinde solukluk ya da morarma
- -- - Susuzluk hissiSusuzluk hissi
- - Bilinç seviyesinde azalma- - Bilinç seviyesinde azalma

33. Şokta ilkyardım uygulamaları nelerdir?Şokta ilkyardım uygulamaları nelerdir?
- Kendinin ve çevrenin güvenliği sağlanır,- Kendinin ve çevrenin güvenliği sağlanır,
- Hava yolunun açıklığı sağlanır,- Hava yolunun açıklığı sağlanır,
- Hasta/yaralının mümkün olduğunca temiz- Hasta/yaralının mümkün olduğunca temiz
hava soluması sağlanır,hava soluması sağlanır,
- Varsa kanama hemen durdurulur,- Varsa kanama hemen durdurulur,
- Şok pozisyonu verilir- Şok pozisyonu verilir
- H/y sıcak tutulur- H/y sıcak tutulur

34. - Hareket ettirilmez,Hareket ettirilmez,
- Hasta/yaralının endişe ve korkuları giderilerek- Hasta/yaralının endişe ve korkuları giderilerek
psikolojik destek sağlanırpsikolojik destek sağlanır
- Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevki- Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevki
sağlanır (112),sağlanır (112),

35. Özgül Çeçener - Nurcan DadacanÖzgül Çeçener - Nurcan Dadacan
04.09.201304.09.2013
BİZİ İZLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER