4. İlkyardım Nedir?İlkyardım Nedir?
Herhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşürenHerhangi bir kaza veya yaşamı tehlikeye düşüren
bir durumda, sağlık görevlilerinin yardımıbir durumda, sağlık görevlilerinin yardımı
sağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya dasağlanıncaya kadar, hayatın kurtarılması ya da
durumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacıdurumun kötüye gitmesini önleyebilmek amacı
ile olay yerinde, tıbbi araç gereçile olay yerinde, tıbbi araç gereç
aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerlearanmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle
yapılanyapılan ilaçsızilaçsız uygulamalardır.uygulamalardır.
5. İlkyardımın Temel Uygulamalarıİlkyardımın Temel Uygulamaları
Nelerdir?Nelerdir?
İlkyardım temel uygulamalarıİlkyardım temel uygulamaları KorumaKoruma,,
Bildirme, KurtarmaBildirme, Kurtarma (KBK)(KBK) olarak ifadeolarak ifade
edilir.edilir.
6. Koruma:Koruma:
Kaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemekKaza sonuçlarının ağırlaşmasını önlemek
için olay yerinin değerlendirilmesiniiçin olay yerinin değerlendirilmesini
kapsar. En önemli işlem olay yerindekapsar. En önemli işlem olay yerinde
oluşabilecek tehlikeleri belirleyerekoluşabilecek tehlikeleri belirleyerek
güvenli bir çevre oluşturmaktır.güvenli bir çevre oluşturmaktır.
7. Bildirme:Bildirme:
Olay / kaza mümkün olduğu kadar hızlıOlay / kaza mümkün olduğu kadar hızlı
bir şekilde telefon veya diğer kişilerbir şekilde telefon veya diğer kişiler
aracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarınaaracılığı ile gerekli yardım kuruluşlarına
bildirilmelidir. Türkiye'de ilkyardımbildirilmelidir. Türkiye'de ilkyardım
gerektiren her durumda telefongerektiren her durumda telefon
iletişimleri,iletişimleri, 112112 acil telefon numarasıacil telefon numarası
üzerinden gerçekleştirilir.üzerinden gerçekleştirilir.
8. 112112’nin Aranması Sırasında’nin Aranması Sırasında
Nelere DikkatNelere Dikkat Edilmelidir?Edilmelidir?
Sakin olunmalı ya da sakin olan bir kişininSakin olunmalı ya da sakin olan bir kişinin
araması sağlanmalı,araması sağlanmalı,
112 merkezi tarafından sorulan sorulara112 merkezi tarafından sorulan sorulara
net bir şekilde cevap verilmeli,net bir şekilde cevap verilmeli,
Kesin yer ve adres bilgileri verilirken,Kesin yer ve adres bilgileri verilirken,
olayın olduğu yere yakın bir caddenin yaolayın olduğu yere yakın bir caddenin ya
da çok bilinen bir yerin adı verilmeli,da çok bilinen bir yerin adı verilmeli,
9. 112112’nin Aranması Sırasında’nin Aranması Sırasında
Nelere DikkatNelere Dikkat Edilmelidir?Edilmelidir?
Kimin, hangi numaradan aradığıKimin, hangi numaradan aradığı
bildirilmeli,bildirilmeli,
Hasta/yaralı(lar)ın adı ve olayın tanımıHasta/yaralı(lar)ın adı ve olayın tanımı
yapılmalı,yapılmalı,
Hasta/yaralı sayısı ve durumuHasta/yaralı sayısı ve durumu
bildirilmeli,bildirilmeli,
10. 112112’nin Aranması Sırasında’nin Aranması Sırasında
Nelere DikkatNelere Dikkat Edilmelidir?Edilmelidir?
Eğer herhangi bir ilkyardım uygulamasıEğer herhangi bir ilkyardım uygulaması
yapıldıysa nasıl bir yardım verildiğiyapıldıysa nasıl bir yardım verildiği
belirtilmeli,belirtilmeli,
112112 hattında bilgi alan kişi, gerekli olanhattında bilgi alan kişi, gerekli olan
tüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadartüm bilgileri aldığını söyleyinceye kadar
telefon kapatılmamalıdır.telefon kapatılmamalıdır.
11. Kurtarma (Müdahale):Kurtarma (Müdahale):
Olay yerinde hasta / yaralılaraOlay yerinde hasta / yaralılara
müdahale hızlı ancak sakin bir şekildemüdahale hızlı ancak sakin bir şekilde
yapılmalıdır.yapılmalıdır.
12. İlkyardımcının Müdahale ile İlgiliİlkyardımcının Müdahale ile İlgili
Öncelikli Yapması GerekenlerÖncelikli Yapması Gerekenler
Nelerdir?Nelerdir?
Hasta / yaralıların durumuHasta / yaralıların durumu
değerlendirilir (değerlendirilir (AABBCC) ve öncelikli) ve öncelikli
müdahale edilecekler belirlenir,müdahale edilecekler belirlenir,
Hasta/yaralının korku ve endişeleriHasta/yaralının korku ve endişeleri
giderilir,giderilir,
Hasta/yaralıya müdahalede yardımcıHasta/yaralıya müdahalede yardımcı
olacak kişiler organize edilir,olacak kişiler organize edilir,
13. İlkyardımcının Müdahale ile İlgiliİlkyardımcının Müdahale ile İlgili
Öncelikli Yapması GerekenlerÖncelikli Yapması Gerekenler
Nelerdir?Nelerdir?
Hasta/yaralının durumunun ağırlaşmasınıHasta/yaralının durumunun ağırlaşmasını
önlemek için kendi kişisel olanakları ileönlemek için kendi kişisel olanakları ile
gerekli müdahalelerde bulunulur,gerekli müdahalelerde bulunulur,
Kırıklara yerinde müdahale edilir,Kırıklara yerinde müdahale edilir,
Hasta/yaralı sıcak tutulur,Hasta/yaralı sıcak tutulur,
Hasta/yaralının yarasını görmesine izinHasta/yaralının yarasını görmesine izin
verilmez,verilmez,
14. İlkyardımcının Müdahale ile İlgiliİlkyardımcının Müdahale ile İlgili
Öncelikli Yapması GerekenlerÖncelikli Yapması Gerekenler
Nelerdir?Nelerdir?
Hasta/yaralıyı hareket ettirmedenHasta/yaralıyı hareket ettirmeden
müdahale yapılır,müdahale yapılır,
Hasta/yaralının en uygun yöntemlerle enHasta/yaralının en uygun yöntemlerle en
yakın sağlık kuruluşuna sevki sağlanıryakın sağlık kuruluşuna sevki sağlanır
((112112) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi) (Ancak, ağır hasta/yaralı bir kişi
hayati tehlikede olmadığı sürece aslahayati tehlikede olmadığı sürece asla
yerinden kıpırdatılmamalıdır).yerinden kıpırdatılmamalıdır).
15.
16. İlkyardımcının Özellikleri Nasılİlkyardımcının Özellikleri Nasıl
Olmalıdır?Olmalıdır?
Olay yeri genellikle insanların telaşlı veOlay yeri genellikle insanların telaşlı ve
heyecanlı oldukları ortamlardır. Buheyecanlı oldukları ortamlardır. Bu
durumda ilkyardımcı sakin ve kararlı birdurumda ilkyardımcı sakin ve kararlı bir
şekilde olayın sorumluluğunu alarakşekilde olayın sorumluluğunu alarak
gerekli müdahaleleri doğru olarakgerekli müdahaleleri doğru olarak
yapmalıdır. Bunun için bir ilkyardımcıdayapmalıdır. Bunun için bir ilkyardımcıda
aşağıdaki özelliklerin olmasıaşağıdaki özelliklerin olması
gerekmektedir:gerekmektedir:
17. İlkyardımcının Özellikleri Nasılİlkyardımcının Özellikleri Nasıl
Olmalıdır?Olmalıdır?
İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilereİnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere
sahip olmalı,sahip olmalı,
Önce kendi can güvenliğini korumalı,Önce kendi can güvenliğini korumalı,
Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı,Sakin, kendine güvenli ve pratik olmalı,
Eldeki olanakları değerlendirebilmeli,Eldeki olanakları değerlendirebilmeli,
Olayı anında ve doğru olarak haberOlayı anında ve doğru olarak haber
vermelivermeli ((112112’yi aramak),’yi aramak),
18. İlkyardımcının Özellikleri Nasılİlkyardımcının Özellikleri Nasıl
Olmalıdır?Olmalıdır?
Çevredeki kişileri organize edebilmeli veÇevredeki kişileri organize edebilmeli ve
onlardan yararlanabilmeli,onlardan yararlanabilmeli,
İyi bir iletişim becerisine sahipİyi bir iletişim becerisine sahip
olmalıdır.olmalıdır.
19. İlkyardımınİlkyardımın AABBCC’si Nedir?’si Nedir?
Öncelikle bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalıÖncelikle bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı
ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir:ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir:
A.A. Hava yolu açıklığının değerlendirilmesiHava yolu açıklığının değerlendirilmesi
B.B. Solunumun değerlendirilmesi (Solunumun değerlendirilmesi (BakBak--
DinleDinle--HissetHisset ))
C.C. Dolaşımın değerlendirilmesi (ŞahDolaşımın değerlendirilmesi (Şah
damarından 5 saniye nabız alınarakdamarından 5 saniye nabız alınarak
yapılır)yapılır)
20. İlkyardımınİlkyardımın AABBCC’si Nedir?’si Nedir?
Bilinç Kontrolü
Omuzlara dokunarak
Sözlü uyaran vererek
Y
A
R
D
I
M
Ç
A
Ğ
I
R
A
(Airway)
Nefes yolu açılması
B
(Breathing)
Solunum kontrolü
Bak-Dinle-Hisset
‘ 5 saniye ‘
22. Kanama nedir?Kanama nedir?
Damar bütünlüğünün bozulması sonucuDamar bütünlüğünün bozulması sonucu
kanın damar dışına (vücudun içine veyakanın damar dışına (vücudun içine veya
dışına doğru) doğru akmasıdır.dışına doğru) doğru akmasıdır.
Kanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlaraKanamanın ciddiyeti aşağıdaki durumlara
bağlıdır:bağlıdır:
Kanamanın hızına,Kanamanın hızına,
Vücutta kanın aktığı bölgeye,Vücutta kanın aktığı bölgeye,
Kanama miktarına,Kanama miktarına,
Kişinin fiziksel durumu ve yaşına.Kişinin fiziksel durumu ve yaşına.
23. Kaç çeşit kanama vardır?Kaç çeşit kanama vardır?
Vücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanamaVücutta kanın aktığı bölgeye göre 3 çeşit kanama
vardır :vardır :
Dış kanamalarDış kanamalar:: Kanama yaradan vücut dışınaKanama yaradan vücut dışına
doğru olur.doğru olur.
İç kanamalarİç kanamalar:: Kanama vücut içine olduğu içinKanama vücut içine olduğu için
gözle görülemez ( zaman içinde kanama ile ilgiligözle görülemez ( zaman içinde kanama ile ilgili
yan belirtiler görülebilir ).yan belirtiler görülebilir ).
Doğal deliklerden olan kanamalarDoğal deliklerden olan kanamalar :: Kulak,Kulak,
burun, ağız, anüs, üreme organlarından olanburun, ağız, anüs, üreme organlarından olan
kanamalardır.kanamalardır.
24. KanamaKanama atardamar, toplardamaratardamar, toplardamar yadayada
kılcal damarkılcal damar kanaması olabilir.kanaması olabilir.
Atardamar kanamalarıAtardamar kanamaları ;; kalp atımları ile uyumlukalp atımları ile uyumlu
olarak kesik kesik akar ve açık renklidir.olarak kesik kesik akar ve açık renklidir.
Toplardamar kanamalarıToplardamar kanamaları ;; koyu renkli ve sızıntıkoyu renkli ve sızıntı
şeklindedir.şeklindedir.
Kılcal damar kanamasıKılcal damar kanaması ;; küçük kabarcıklarküçük kabarcıklar
şeklindedir.şeklindedir.
Kanamanın değerlendirilmesinde, şokKanamanın değerlendirilmesinde, şok
belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir.belirtilerinin izlenmesi çok önemlidir.
28. Dış kanamalarda ilkyardım:Dış kanamalarda ilkyardım:
Hasta/yaralının durumu değerlendirilirHasta/yaralının durumu değerlendirilir
((AABBCC)),,
Tıbbi yardım istenirTıbbi yardım istenir --112112 ,,
Yara yada kanama değerlendirilir,Yara yada kanama değerlendirilir,
Kanayan yer üzerine temiz bir bezleKanayan yer üzerine temiz bir bezle
bastırılır,bastırılır,
Kanama durmazsa ikinci bir bez koyarakKanama durmazsa ikinci bir bez koyarak
basıncı arttırılır,basıncı arttırılır,
29. Gerekirse bandaj ile sararak basınçGerekirse bandaj ile sararak basınç
uygulanır,uygulanır,
Kanayan yere en yakın basınç noktasına (Kanayan yere en yakın basınç noktasına (
ana atardamar yada toplardamar ) baskıana atardamar yada toplardamar ) baskı
uygulanır,uygulanır,
Kanayan bölge yukarı kaldırılır,Kanayan bölge yukarı kaldırılır,
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36. Çok sayıda yaralının bulunduğu birÇok sayıda yaralının bulunduğu bir
ortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güçortamda tek ilkyardımcı varsa, yaralı güç
koşullarda bir yere taşınacaksa, uzuvkoşullarda bir yere taşınacaksa, uzuv
kopması varsa ve/veya baskı noktalarınakopması varsa ve/veya baskı noktalarına
baskı uygulamak yeterli olmuyorsabaskı uygulamak yeterli olmuyorsa
turniketurnike uygulanır,uygulanır,
Şok pozisyonu verilir,Şok pozisyonu verilir,
Sık aralıklarla (2-3dakikada bir) yaşamSık aralıklarla (2-3dakikada bir) yaşam
bulguları değerlendirilir,bulguları değerlendirilir,
37. Kanayan bölge dışarıda kalacakKanayan bölge dışarıda kalacak
şekilde hasta/yaralının üstü örtülür,şekilde hasta/yaralının üstü örtülür,
Yapılan uygulamalar ile ilgili bilgilerYapılan uygulamalar ile ilgili bilgiler
(turnike uygulaması gibi)(turnike uygulaması gibi)
hasta/yaralının üzerine yazılır,hasta/yaralının üzerine yazılır,
Hızla sevk edilmesi sağlanır.Hızla sevk edilmesi sağlanır.
38.
39. Hangi durumlarda turnikeHangi durumlarda turnike
uygulanmalıdır?uygulanmalıdır?
Çok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tekÇok sayıda yaralının bulunduğu bir ortamda tek
ilkyardımcı varsa (kanamayı durdurmak ve dahailkyardımcı varsa (kanamayı durdurmak ve daha
sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),sonra da diğer yaralılarla ilgilenebilmek için),
Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,Yaralı güç koşullarda bir yere taşınacaksa,
Uzuv kopması varsa,Uzuv kopması varsa,
Baskı noktalarına baskı uygulamak yeterliBaskı noktalarına baskı uygulamak yeterli
olmuyorsaolmuyorsa
40. TURNİKE UYGULAMASITURNİKE UYGULAMASI
Turnike uygulaması kanamanınTurnike uygulaması kanamanın
durdurulamadığı durumlardadurdurulamadığı durumlarda başvurulacakbaşvurulacak
en son uygulamadır.en son uygulamadır.
Ancak eskisi kadar sıkAncak eskisi kadar sık
uygulanmamaktadır.uygulanmamaktadır.
Uzun süreli turnike uygulanması sonucuUzun süreli turnike uygulanması sonucu
doku hasarı meydana gelebilir ya dadoku hasarı meydana gelebilir ya da
uzvun tamamen kaybına neden olunabilir.uzvun tamamen kaybına neden olunabilir.
41. Turnike, kol ve uyluk gibi tekTurnike, kol ve uyluk gibi tek
kemikli bölgelere uygulanır,kemikli bölgelere uygulanır,
Önkol ve bacağa el ve ayağınÖnkol ve bacağa el ve ayağın
beslenmesini bozabileceği içinbeslenmesini bozabileceği için
uygulanmaz.uygulanmaz.
Uzuv kopması durumlarında,Uzuv kopması durumlarında,
önkol ve bacağa da turnikeönkol ve bacağa da turnike
uygulanabilir.uygulanabilir.
42.
43.
44. Turnike uygulamasında dikkatTurnike uygulamasında dikkat
edilmesi gerekenler :edilmesi gerekenler :
Baskı noktasına bir elle baskıBaskı noktasına bir elle baskı
uygulamaya devam ediliruygulamaya devam edilir
Diğer ele geniş , kuvvetli veDiğer ele geniş , kuvvetli ve
esnemeyen materyal alınıresnemeyen materyal alınır
Şerit yarı uzunluğundan katlanır, uzuvŞerit yarı uzunluğundan katlanır, uzuv
etrafına sarılıretrafına sarılır
Bir ucu halkadan geçirilip çekilir ve ikiBir ucu halkadan geçirilip çekilir ve iki
ucu bir araya getirilirucu bir araya getirilir
45. Turnike uygulamasında dikkatTurnike uygulamasında dikkat
edilmesi gerekenler :edilmesi gerekenler :
Turnike uygulamasında kullanılacakTurnike uygulamasında kullanılacak
malzemelerin genişliği en az 8-10 cmmalzemelerin genişliği en az 8-10 cm
olmalıdır.olmalıdır.
Turnike uygulamasında ip, tel gibi kesiciTurnike uygulamasında ip, tel gibi kesici
malzemeler kullanılmamalıdır.malzemeler kullanılmamalıdır.
Turnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalemTurnikeyi sıkmak için tahta parçası, kalem
gibi malzemeler kullanılabilir.gibi malzemeler kullanılabilir.
46. Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır,Turnike kanama duruncaya kadar sıkılır,
kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz.kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz.
Turnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şeyTurnike uygulanan bölgenin üzerine hiçbir şey
örtülmez.örtülmez.
Turnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıdaTurnike uygulamasının yapıldığı saat bir kağıda
yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır.yazılmalı ve yaralının üzerine asılmalıdır.
Uzun süreli kanamalardaki turnikeUzun süreli kanamalardaki turnike
uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-20uygulamalarında, kanayan bölgeye göre 15-20
dakikada bir turnike gevşetilmelidir.dakikada bir turnike gevşetilmelidir.
47.
48. El ve ayak kopmalarındaEl ve ayak kopmalarında
ilkyardım nasıl uygulanır?ilkyardım nasıl uygulanır?
Uzuv kopmaları, atardamar yaralanmalarıUzuv kopmaları, atardamar yaralanmaları
nedeniyle ölüme yol açmaktadır.nedeniyle ölüme yol açmaktadır.
Hasta/yaralı sırt üstü yatırılır.Bacakları 30 cmHasta/yaralı sırt üstü yatırılır.Bacakları 30 cm
kadar yükseltilir.kadar yükseltilir.
Kanamayı durdurmak için kanayan yere veyaKanamayı durdurmak için kanayan yere veya
baskı noktalarına bası uygulanır.Bu önlemlerlebaskı noktalarına bası uygulanır.Bu önlemlerle
kanama kontrol edilemiyorsa turnike uygulanırkanama kontrol edilemiyorsa turnike uygulanır
49.
50. Turnike uygulandıktan sonraTurnike uygulandıktan sonra
sıkılaştırılarak uzuvdaki kanama kontrolsıkılaştırılarak uzuvdaki kanama kontrol
edilir.edilir.
Kopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen birKopmuş uzuv parçası, su geçirmeyen bir
plastik torbaya konur.plastik torbaya konur.
51.
52.
53.
54.
55.
56. Daha sonra kopmuş uzuv parçasınınDaha sonra kopmuş uzuv parçasının
konduğu plastik torba ağzı kapatıldıktankonduğu plastik torba ağzı kapatıldıktan
sonra, içerisinde 1 ölçek suya 2 ölçek buzsonra, içerisinde 1 ölçek suya 2 ölçek buz
konulmuş ikinci bir torbaya yada kovayakonulmuş ikinci bir torbaya yada kovaya
konulur. Bu şekilde, kopmuş uzuvkonulur. Bu şekilde, kopmuş uzuv
parçasının buz ile direkt teması önlenmişparçasının buz ile direkt teması önlenmiş
ve soğuk bir ortamda taşınması sağlanmışve soğuk bir ortamda taşınması sağlanmış
olur.olur.
57.
58. Torbanın üzerine kopan uzuv parçasınınTorbanın üzerine kopan uzuv parçasının
sahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir vesahibine ait kimlik bilgileri kaydedilir ve
yaralı ile aynı araca konarakyaralı ile aynı araca konarak en çok 6en çok 6
saat içerisindesaat içerisinde sağlık kuruşuna sevkisağlık kuruşuna sevki
sağlanırsağlanır
59. Kanamalarda üçgen bandajKanamalarda üçgen bandaj
uygulaması nasıl yapılmalıdır?uygulaması nasıl yapılmalıdır?
Üçgen bandaj, vücudun değişikÜçgen bandaj, vücudun değişik
bölümlerindebölümlerinde bandajbandaj ve/veyave/veya askıaskı olarakolarak
kullanılabilir. Üçgen bezin tepesi tabanınakullanılabilir. Üçgen bezin tepesi tabanına
doğru getirilip yerleştirilir, sonra bir yada ikidoğru getirilip yerleştirilir, sonra bir yada iki
kez daha bunun üzerine katlanarakkez daha bunun üzerine katlanarak
istenilen genişlikte bir sargı bezi eldeistenilen genişlikte bir sargı bezi elde
edilmiş olur.edilmiş olur.
60.
61.
62. İç kanamalarda ilkyardım:İç kanamalarda ilkyardım:
İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık,İç kanamalar, şiddetli travma, darbe, kırık,
silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir.silahla yaralanma nedeniyle oluşabilir.
Hasta/yaralıda şok belirtileri vardır. İçHasta/yaralıda şok belirtileri vardır. İç
kanama şüphesi olanlarda aşağıdakikanama şüphesi olanlarda aşağıdaki
uygulamalar yapılmalıdır.uygulamalar yapılmalıdır.
Hasta/yaralının bilinci veHasta/yaralının bilinci ve AABBCC sisi
değerlendirilir,değerlendirilir,
63.
64. Üzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarıÜzeri örtülerek ayakları 30 cm yukarı
kaldırılır,kaldırılır,
Tıbbi yardım istenirTıbbi yardım istenir (112)(112),,
Asla yiyecek ve içecek verilmez,Asla yiyecek ve içecek verilmez,
68. Burun kanaması:Burun kanaması:
Hasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleriHasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleri
giderilir,giderilir,
Oturtulur,Oturtulur,
Başı hafifçe öne eğilir,Başı hafifçe öne eğilir,
Burun kanatlarıBurun kanatları 5 dakika süre ile5 dakika süre ile sıkılır,sıkılır,
Uzman bir doktora gitmesi sağlanır.Uzman bir doktora gitmesi sağlanır.
69.
70. Kulak kanaması:Kulak kanaması:
Hasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleri giderilir,Hasta/yaralı sakinleştirilir, endişeleri giderilir,
Kanama hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir,Kanama hafifse kulak temiz bir bezle temizlenir,
Kanama ciddi ise, kulağı tıkamadan temiz bezlerleKanama ciddi ise, kulağı tıkamadan temiz bezlerle
kapanır,kapanır,
Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü yatırılır,Bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü yatırılır,
bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır,bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır,
Kulak kanaması, kan kusma, anüs, üreme organlarındanKulak kanaması, kan kusma, anüs, üreme organlarından
gelen kanamalarda hasta/yaralı kanama örnekleri ilegelen kanamalarda hasta/yaralı kanama örnekleri ile
uzman bir doktora sevk edilir.uzman bir doktora sevk edilir.
73. Şok nedir?Şok nedir?
Kalp-damar sisteminin yaşamsal organlaraKalp-damar sisteminin yaşamsal organlara
uygun oranda kanlanma yapamamasıuygun oranda kanlanma yapamaması
nedeniyle ortaya çıkan ve tansiyonnedeniyle ortaya çıkan ve tansiyon
düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşımdüşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım
yetmezliğidir.yetmezliğidir.
74. Kaç çeşit şok vardır?Kaç çeşit şok vardır?
Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır:Nedenlerine göre 4 çeşit şok vardır:
Kardiojenik ( kalp kökenli ) şokKardiojenik ( kalp kökenli ) şok
Hipovolemik ( damardaki sıvınınHipovolemik ( damardaki sıvının
azalması ) şokazalması ) şok
Toksik ( yabancı maddelere bağlı ) şok .Toksik ( yabancı maddelere bağlı ) şok .
Anaflaktik ( arı, böcek sokmaları vb) şokAnaflaktik ( arı, böcek sokmaları vb) şok
75. Şok belirtileri nelerdir?Şok belirtileri nelerdir?
Kan basıncında düşmeKan basıncında düşme
Hızlı ve zayıf nabızHızlı ve zayıf nabız
Hızlı ve yüzeyel solunumHızlı ve yüzeyel solunum
Ciltte soğukluk, solukluk ve nemlilikCiltte soğukluk, solukluk ve nemlilik
76. Endişe, huzursuzlukEndişe, huzursuzluk
Baş dönmesi,Baş dönmesi,
Dudak çevresinde solukluk ya daDudak çevresinde solukluk ya da
morarmamorarma
Susuzluk hissiSusuzluk hissi
Bilinç seviyesinde azalmaBilinç seviyesinde azalma
77. Şokta ilkyardım uygulamalarıŞokta ilkyardım uygulamaları
nelerdir?nelerdir?
Kendinin ve çevrenin güvenliği sağlanır,Kendinin ve çevrenin güvenliği sağlanır,
Hava yolunun açıklığı sağlanır,Hava yolunun açıklığı sağlanır,
Hasta/yaralının mümkün olduğunca temizHasta/yaralının mümkün olduğunca temiz
hava soluması sağlanır,hava soluması sağlanır,
Varsa kanama hemen durdurulur,Varsa kanama hemen durdurulur,
78. Şok pozisyonu verilir,Şok pozisyonu verilir,
Hasta/yaralı sıcak tutulur,Hasta/yaralı sıcak tutulur,
Hareket ettirilmez,Hareket ettirilmez,
Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevkiHızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevki
sağlanırsağlanır (112)(112),,
Hasta/yaralının endişe ve korkularıHasta/yaralının endişe ve korkuları
giderilerek psikolojik destek sağlanır.giderilerek psikolojik destek sağlanır.
79. Şok pozisyonu nasıl verilir?Şok pozisyonu nasıl verilir?
Hasta/yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır,Hasta/yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır,
Hasta/yaralının bacakları 30 cm kadarHasta/yaralının bacakları 30 cm kadar
yukarı kaldırılarak, bacakların altınayukarı kaldırılarak, bacakların altına
destek konulur ( Çarşaf, battaniye yastık,destek konulur ( Çarşaf, battaniye yastık,
kıvrılmış giysi vb. ),kıvrılmış giysi vb. ),
Üzeri örtülerek ısıtılır,Üzeri örtülerek ısıtılır,
80. Yardım gelinceye kadar hasta / yaralınınYardım gelinceye kadar hasta / yaralının
yanında kalınır,yanında kalınır,
Belli aralıklarla (2-3 dakikada bir) birBelli aralıklarla (2-3 dakikada bir) bir
yaşam bulguları değerlendiriliryaşam bulguları değerlendirilir
86. Kedi Köpek IsırıklarındaKedi Köpek Isırıklarında
İlkyardım Nasıl Olmalıdır?İlkyardım Nasıl Olmalıdır?
Hasta/yaralı yaşamsal bulgularHasta/yaralı yaşamsal bulgular
yönünden değerlendiriliryönünden değerlendirilir (ABC)(ABC),,
Hafif yaralanmalarda yara 5 dakikaHafif yaralanmalarda yara 5 dakika
süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır,süreyle sabun ve soğuk suyla yıkanır,
87.
88. Yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır,Yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır,
89. Kedi Köpek IsırıklarındaKedi Köpek Isırıklarında
İlkyardım Nasıl Olmalıdır?İlkyardım Nasıl Olmalıdır?
Ciddi yaralanma ve kanama varsaCiddi yaralanma ve kanama varsa
yaraya temiz bir bezle basınçyaraya temiz bir bezle basınç
uygulanarak kanama durdurulmalıdır,uygulanarak kanama durdurulmalıdır,
Derhal tıbbi yardım istenmeliDerhal tıbbi yardım istenmeli (112)(112),,
Hasta kuduz ve/veya tetanos aşısı içinHasta kuduz ve/veya tetanos aşısı için
uyarılmalıdır,uyarılmalıdır,
93. Yaralı Bölge YıkanırYaralı Bölge Yıkanır
Çıkarılabiliyorsa İğnesiÇıkarılabiliyorsa İğnesi
ÇıkarılırÇıkarılır
Soğuk Uygulama YapılırSoğuk Uygulama Yapılır
94.
95. Ağızdan Sokmuşsa Buz EmmesiAğızdan Sokmuşsa Buz Emmesi
SağlanırSağlanır
Ağız İçi Sokmalarında Ve AlerjiAğız İçi Sokmalarında Ve Alerji
Hikayesi Olanlar İçin TıbbiHikayesi Olanlar İçin Tıbbi
Yardım İstenirYardım İstenir
100. AKREP SOKMALARINDAAKREP SOKMALARINDA
İLKYARDIMİLKYARDIM
Sokmanın Olduğu Bölge HareketSokmanın Olduğu Bölge Hareket
EttirilmezEttirilmez
Yaraya Soğuk Uygulama YapılırYaraya Soğuk Uygulama Yapılır
Kan Dolaşımını EngellemeyecekKan Dolaşımını Engellemeyecek
Şekilde Bandaj YapılırŞekilde Bandaj Yapılır
Yara Üzerine Hiçbir Girişim YapılmazYara Üzerine Hiçbir Girişim Yapılmaz
105. Yılan Sokmalarında İlkyardımYılan Sokmalarında İlkyardım
Hasta / Yaralıyı SakinleştirilipHasta / Yaralıyı Sakinleştirilip
Dinlenmesi SağlanırDinlenmesi Sağlanır
Yara Su İle YıkanırYara Su İle Yıkanır
Yaraya Yakın Bölgede BaskıYaraya Yakın Bölgede Baskı
Yapabilecek Eşyalar ÇıkarılırYapabilecek Eşyalar Çıkarılır
Yara Baş Ve Boyunda İse YaraYara Baş Ve Boyunda İse Yara
Çevresine Baskı UygulanırÇevresine Baskı Uygulanır
106.
107.
108.
109. YANIK, DONMA VEYANIK, DONMA VE
SICAK ÇARPMASINDASICAK ÇARPMASINDA
İLKYARDIMİLKYARDIM
110. Kaç çeşit yanık vardır?Kaç çeşit yanık vardır?
Fiziksel yanıklarFiziksel yanıklar::
Isı ile oluşan yanıklarIsı ile oluşan yanıklar
Elektrik nedeni ile oluşan yanıklarElektrik nedeni ile oluşan yanıklar
Işın ile oluşan yanıklarIşın ile oluşan yanıklar
Sürtünme ile oluşan yanıklarSürtünme ile oluşan yanıklar
Donma sonucu oluşan yanıklarDonma sonucu oluşan yanıklar
111.
112. Isı ile oluşan yanıklarda ilkyardımIsı ile oluşan yanıklarda ilkyardım
işlemleri nelerdirişlemleri nelerdir
Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur ,Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur ,
koşması engellenir ,koşması engellenir ,
Hasta/yaralının üzeri battaniye yada birHasta/yaralının üzeri battaniye yada bir
örtü ile kapatılır ve yuvarlanması sağlanır,örtü ile kapatılır ve yuvarlanması sağlanır,
Yaşam belirtileri değerlendirilirYaşam belirtileri değerlendirilir ((AABBCC)) ,,
113. 1.1. Solunum yolunun etkilenip etkilenmediğiSolunum yolunun etkilenip etkilenmediği
kontrol edilir ,kontrol edilir ,
2.2. Yanık bölge en az 20 dakika soğuk suYanık bölge en az 20 dakika soğuk su
altında tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısıaltında tutulur (yanık yüzeyi büyükse ısı
kaybı çok olacağından önerilmez),kaybı çok olacağından önerilmez),
3.3. Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük,Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük,
bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır,bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır,
114.
115. Yanmış alandaki deriler kaldırılmadanYanmış alandaki deriler kaldırılmadan
giysiler çıkarılır,giysiler çıkarılır,
Takılan yerler varsa kesilir,Takılan yerler varsa kesilir,
Hijyen ve temizliğe dikkat edilir,Hijyen ve temizliğe dikkat edilir,
Su toplamış yerler patlatılmaz,Su toplamış yerler patlatılmaz,
116. 1.1. Yanık üzerine ilaç yada yanık merhemiYanık üzerine ilaç yada yanık merhemi
gibi maddeler de sürülmemelidir,gibi maddeler de sürülmemelidir,
2.2. Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür,Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür,
3.3. Hasta/yaralı battaniye ile örtülür,Hasta/yaralı battaniye ile örtülür,
4.4. Yanık bölgeler birlikte bandajYanık bölgeler birlikte bandaj
yapılmamalıdır,yapılmamalıdır,
117. Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksaYanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa
hasta / yaralının kusması yoksa bilinçliysehasta / yaralının kusması yoksa bilinçliyse
ağızdan sıvıağızdan sıvı ((1 litre su -1 çay kaşığı1 litre su -1 çay kaşığı
karbonat -1 çay kaşığı tuzkarbonat -1 çay kaşığı tuz karışımı)karışımı)
verilerek sıvı kaybı önlenir,verilerek sıvı kaybı önlenir,
Tıbbi yardım istenirTıbbi yardım istenir (112)(112)..
118. Kimyasal yanıklarda ilkyardım nasılKimyasal yanıklarda ilkyardım nasıl
olmalıolmalı
Deriyle temas eden kimyasal maddenin enDeriyle temas eden kimyasal maddenin en
kısa sürede deriyle teması kesilmelidir,kısa sürede deriyle teması kesilmelidir,
Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15-20Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15-20
dakika yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır,dakika yumuşak bir şekilde yıkanmalıdır,
Giysiler çıkarılmalıdır,Giysiler çıkarılmalıdır,
Hasta/yaralı örtülmelidir,Hasta/yaralı örtülmelidir,
Tıbbi yardım istenmelidirTıbbi yardım istenmelidir (112)(112)..
119.
120.
121. Elektrik yanıklarında ilkyardım nasılElektrik yanıklarında ilkyardım nasıl
olmalıolmalı
Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır,Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır,
Hasta / yaralıya dokunmadan önceHasta / yaralıya dokunmadan önce
elektrik akımı kesilmelidir, akımı kesmeelektrik akımı kesilmelidir, akımı kesme
imkanı yoksa tahta çubuk yada ip gibi birimkanı yoksa tahta çubuk yada ip gibi bir
cisimle elektrik teması kesilmelidir,cisimle elektrik teması kesilmelidir,
Hasta/yaralınınHasta/yaralının AABBCC ’si’si
değerlendirilmelidir,değerlendirilmelidir,
122. Hasta / yaralıyaHasta / yaralıya kesinliklekesinlikle su ilesu ile
müdahale edilmemelidir,müdahale edilmemelidir,
Hasta/yaralı hareket ettirilmemelidir,Hasta/yaralı hareket ettirilmemelidir,
Hasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezleHasar gören bölgenin üzeri temiz bir bezle
örtülmelidir,örtülmelidir,
Tıbbi yardım istenmelidirTıbbi yardım istenmelidir (112)(112)..
123. Sıcak çarpması belirtileri nelerdirSıcak çarpması belirtileri nelerdir
Yüksek derece ısı ve nem sonucu vücutYüksek derece ısı ve nem sonucu vücut
ısısının ayarlanamaması sonucu ortayaısısının ayarlanamaması sonucu ortaya
bazı bozukluklar çıkar. Sıcak çarpmasınınbazı bozukluklar çıkar. Sıcak çarpmasının
belirtileri şunlardır:belirtileri şunlardır:
124.
125. 1.1. Adale kramplarıAdale krampları
2.2. Güçsüzlük, yorgunlukGüçsüzlük, yorgunluk
3.3. Baş dönmesiBaş dönmesi
4.4. Davranış bozukluğu, sinirlilikDavranış bozukluğu, sinirlilik
5.5. Solgun ve sıcak deriSolgun ve sıcak deri
126. 6.6. Aşırı terleme (daha sonra azalır)Aşırı terleme (daha sonra azalır)
7.7. Mide krampları, kusma, bulantıMide krampları, kusma, bulantı
8.8. Bilinç kaybı, hayal görmeBilinç kaybı, hayal görme
9.9. Hızlı nabızHızlı nabız
127. Sıcak çarpmasında ilkyardım nasılSıcak çarpmasında ilkyardım nasıl
olmalıdırolmalıdır
Hasta serin ve havadar bir yere alınır,Hasta serin ve havadar bir yere alınır,
Giysiler çıkarılır,Giysiler çıkarılır,
Sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklarSırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar
yükseltilir,yükseltilir,
Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuzBulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz
kaybını gidermek içinkaybını gidermek için 1 litre su -1 çay1 litre su -1 çay
kaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuzkaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuz
karışımıkarışımı sıvı yada soda içirilir.sıvı yada soda içirilir.
128.
129.
130. Sıcak çarpmasında risk gruplarıSıcak çarpmasında risk grupları
kimlerdirkimlerdir
Sıcak çarpması için özel bir risk grubuSıcak çarpması için özel bir risk grubu
bulunmamakla beraber, diğer hastalıkbulunmamakla beraber, diğer hastalık
yada yaralanmalar için hassas olan kişiler,yada yaralanmalar için hassas olan kişiler,
sıcaktan da diğer kişilere göre daha çoksıcaktan da diğer kişilere göre daha çok
etkilenirler.etkilenirler. Bu kişiler;Bu kişiler;
131. Kalp hastalarıKalp hastaları
Tansiyon hastalarıTansiyon hastaları
Diyabet hastalarıDiyabet hastaları
Kanser hastalarıKanser hastaları
Normal kilosunun çok altında ve çokNormal kilosunun çok altında ve çok
üzerinde olanlarüzerinde olanlar
Psikolojik yada psikiyatrik rahatsızlığıPsikolojik yada psikiyatrik rahatsızlığı
olanlarolanlar
132. Böbrek hastalarıBöbrek hastaları
65 yaş üzeri kişiler65 yaş üzeri kişiler
5 yaş altı çocuklar5 yaş altı çocuklar
HamilelerHamileler
Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlarSürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar
Yeterli miktarda su içmeyenlerYeterli miktarda su içmeyenler
133. Sıcak çarpmasından korunmak içinSıcak çarpmasından korunmak için
alınması gereken önlemler :alınması gereken önlemler :
Özellikle şapka, güneş gözlüğü veÖzellikle şapka, güneş gözlüğü ve
şemsiye gibi güneş ışığından koruyacakşemsiye gibi güneş ışığından koruyacak
aksesuarlar kullanılmalıdır,aksesuarlar kullanılmalıdır,
Mevsim şartlarına uygun, terletmeyen,Mevsim şartlarına uygun, terletmeyen,
açık renkli ve hafif giysiler giyilmelidir,açık renkli ve hafif giysiler giyilmelidir,
Bol miktarda sıvı tüketilmelidir,Bol miktarda sıvı tüketilmelidir,
134. Vücut temiz tutulmalıdır,Vücut temiz tutulmalıdır,
Her öğünde yeteri miktarda gıdaHer öğünde yeteri miktarda gıda
alınmalıdır,alınmalıdır,
Gereksiz ve bilinçsiz ilaçGereksiz ve bilinçsiz ilaç
kullanılmamalıdır,kullanılmamalıdır,
Direk güneş ışığında kalınmamalıdır,Direk güneş ışığında kalınmamalıdır,
Kapalı mekanların düzenli aralıklarlaKapalı mekanların düzenli aralıklarla
havalandırılmasına özen gösterilmelidirhavalandırılmasına özen gösterilmelidir
135. Donuk belirtileriDonuk belirtileri
Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalanAşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan
bölgeye yeterince kan gitmemesi vebölgeye yeterince kan gitmemesi ve
dokularda kanın pıhtılaşması ile dokudadokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda
hasar oluşur.hasar oluşur.
Donuklar şu şekilde derecelendirilir ;Donuklar şu şekilde derecelendirilir ;
136.
137.
138. Donukta ilkyardım nasıl olmalıDonukta ilkyardım nasıl olmalı
Hasta/yaralı ılık bir ortama alınarakHasta/yaralı ılık bir ortama alınarak
soğukla teması kesilir,soğukla teması kesilir,
Sakinleştirilir, kesin istirahata alınır veSakinleştirilir, kesin istirahata alınır ve
hareket ettirilmez,hareket ettirilmez,
Kuru giysiler giydirilir,Kuru giysiler giydirilir,
Sıcak içecekler verilir,Sıcak içecekler verilir,
139. Su toplanmış bölgeler patlatılmaz, buSu toplanmış bölgeler patlatılmaz, bu
bölgelerin üstü örtülür,bölgelerin üstü örtülür,
Donuk bölge ovulmaz, kendi kendineDonuk bölge ovulmaz, kendi kendine
ısınması sağlanır,ısınması sağlanır,
El ve ayak doğal pozisyonda tutulur,El ve ayak doğal pozisyonda tutulur,
Isınma işleminden sonra hala hissizlikIsınma işleminden sonra hala hissizlik
varsa bezle bandaj yapılırvarsa bezle bandaj yapılır
140.
141.
142. El ve ayaklar yukarı kaldırılır,El ve ayaklar yukarı kaldırılır,
Tıbbi yardım istenirTıbbi yardım istenir (112)(112)..
