4. Genel İlkyardım Bilgisi Genel İlkyardım Bilgisi
İlkyardım
* Tanım
Herhangi bir hastalık veya kaza sonucu sağlığı tehlikeye
girmiş olan kişiye olay yerinde, sağlık personeli
gelinceye kadar durumunun kötüleşmesini önlemek
amacıyla ilaçsız olarak eldeki imkanlarla yapılan
müdahaledir.
* İlkyardımda öncelikli amaç
* 112 Acil Servis aranması
5. Hasta / Yaralının DeğerlendirilmesiHasta / Yaralının Değerlendirilmesi
Birincil DeğerlendirmeBirincil Değerlendirme
İLKYARDIMIN ABC’ Sİ
Bilinç kontrolü
Ağız içi temizliği
Baş-çene manevrası ile hava yolu açılması
Solunumun değerlendirilmesi
basamaklarından oluşur.
11. Şah damarından nabız ile (5 saniye)
Bebeklerse kolun iç kısmında kol atardamarından
C. CirculationC. Circulation
Dolaşım değerlendirilmesiDolaşım değerlendirilmesi
18. Solunum Yolu Tıkanıklığı Nedir?Solunum Yolu Tıkanıklığı Nedir?
Solunum yolunun hava
geçişine engel olacak şekilde
tıkanmasıdır.
Tam yada kısmı
tıkanma şeklinde olabilir.
(Kısmi Tıkanma, Tam Tıkanma,
Sırta Vurma ve Heimlich
Manevrası)
19. Solunum Yolu TıkanıklığıSolunum Yolu Tıkanıklığı
Kısmi tıkanma belirtileri:
Öksürür
Nefes alabilir
Konuşabilir
Dokunulmaz öksürmeye teşvik edilir
20. Solunum Yolu TıkanıklığıSolunum Yolu Tıkanıklığı
Tam tıkanma belirtileri:
Nefes alamama
Acı çekerek ellerini boynuna götürme
Konuşamama
Morarma
Sırta vurma manevrası( 5-7 kez)
Heimlich manevrası ( 5-7 kez )
DÖNÜŞÜMLÜ OLARAK kazazede
bilincini kaybedip yere yığılana kadar
uygulanır
23. Tam Hava Yolu Tıkanıklığı (1 Yaş Üzeri)Tam Hava Yolu Tıkanıklığı (1 Yaş Üzeri)
İKİ OMUZ ARASINA
VURMA( SIRTA VURMA)
SADECE BİLİNÇLİ
KİŞİLERDE UYGULANIR
25. SOLUNUM YOLU TIKANIKLIĞI
Bebeğiniz kendinden geçti, nefesi durdu ve morarmaya
başladı ise;
İLKYARDIM PRENSİPLERİ uygulanmalıdır!!!
1) Solunum yolu açıklığı sağlanmalı
2) Solunum varlığı değerlendirilmeli
Solunum yoksa Temel Yaşam Desteği
26. 2. DÜŞME VE YARALANMALAR
* Düşmelerde İlkyardım
* Kanamalar ve Yaralanmalarda İlkyardım
27. BEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKSEKTEN DÜŞMEBEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKSEKTEN DÜŞME
(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)
Bebeklerde yataktan/yüksekten düşme riski
İlk hareketlenme başladığında artar
Bu durumda düşülen mesafe önemlidir
28. BEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKASEKTEN DÜŞMEBEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKASEKTEN DÜŞME
(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)
Düşülen mesafe 50 cm ve üstü ise zarar
görme olasılığı daha yüksektir.
29. BEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKSEKTEN DÜŞMEBEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKSEKTEN DÜŞME
(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)
Düşülen mesafe 50 cm altında ise;
Bebeğiniz ağladı mı?
Kustu mu? Burada kusma çok ciddi bir kafa
travması geçirmesi anlamına gelmez tek
başına
30. BEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKSEKTEN DÜŞMEBEBEK VE ÇOCUKLARDA YÜKSEKTEN DÜŞME
(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)(KAFATASI-OMURGA YARALANMASI)
Öncelikle SAKİN olun!
Eğer kollarınıza aldığınızda susuyorsa
korktuğu için ağladığını düşünmeliyiz.
Ardından hızlıca bebeğinizi soyarak ikinci
değerlendirme yapmak.
Genel durumu gözlenir.
Uykuya eğilim, kolunu bacağını oynatmama,
herhangi bir bölgede güçsüzlük, dalgınlık gibi
belirtiler varsa sağlık kuruluşuna götürün.
31. KANAMALAR
Kanama Nedir?
Kanama Çeşitleri
1. Dış kanama
2. İç Kanama
3. Doğal Deliklerden olan Kanama (Kulak, burun,
ağız, anüs, üreme organlarından)
32. KANAMALAR
Dış Kanamalar
Atardamar kanamaları Kanın atardamarlardan
çıkarak, kalp atımları ile uyumlu, açık renkte ve
kesik kesik akmasıdır.
Toplardamar kanamaları Kanın toplardamarlardan
çıkarak, koyu renkli ve sızıntı şeklinde akmasıdır.
Kılcal damar Kanın kılcal damarlardan çıkarak küçük
kabarcıklar şeklinde akmasıdır.
33. Dış Kanamalarda İlkyardımDış Kanamalarda İlkyardım
Hasta / yaralının durumu
değerlendirilir.
Yardım çağırılır (112).
Yara / kanama değerlendirilir.
Kanayan yer üzerine temiz bir
bezle bastırılır.
Kanama durmazsa ikinci bir
bez konarak basınç arttırılır.
Gerekirse bandaj ile sarılarak
basınç uygulanır.
Kanayan yere en yakın basınç
noktasına baskı uygulanır.
Kanayan bölge yukarı kaldırılır.
35. VÜCUTTAKİ BASI NOKTALARIVÜCUTTAKİ BASI NOKTALARI
boyun
üst kol
ayak bileği
el bileği
bacağın iç kısmı
köprücük kemiği
üzeri
diz kapağı arkası
dirsek iç kısmı
şakak bölgesi
kasık bölgesi
36. DOĞAL DELİKLERDEN ÇIKAN KANAMALARDADOĞAL DELİKLERDEN ÇIKAN KANAMALARDA
İLKYARDIM BURUN KANAMASIİLKYARDIM BURUN KANAMASI
Hasta / Yaralı sakinleştirilir, endişeleri
giderilir.
Oturtulur.
Başı hafifçe öne eğilir.
Burun kanatları 5 dakika süre ile sıkılır.
Sağlık kuruluşuna gönderilir.
37. Doğal Deliklerden Çıkan Kanamalarda İlkyardımDoğal Deliklerden Çıkan Kanamalarda İlkyardım
Kulak KanamasıKulak Kanaması
Kanama hafifse;
Kulak temiz bir bezle temizlenir.
Kanama ciddi ise;
Kulak tıkanmadan gazlı bezlerle kapanır.
Bilinci yerinde ise hareket ettirilmeden sırt üstü yatırılır.
Bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır.
Kan kusma, anüs, üreme organlarından gelen kanamalarda hasta
kanama örnekleri ile sağlık kuruluşuna sevk edilir.
38. Doğal Deliklerden Çıkan Kanamalarda İlkyardımDoğal Deliklerden Çıkan Kanamalarda İlkyardım
Ağız, anüs, üreme organlarındanAğız, anüs, üreme organlarından
Kan kusma, anüs, üreme organlarından gelen kanamalarda hasta
kanama örnekleri ile sağlık kuruluşuna sevk edilir.
39. YARALANMALARDAYARALANMALARDA
İLKYARDIMİLKYARDIM
YARA NEDİR?YARA NEDİR?
• Yaranın Tanımı
- Bir travma sonucu deri yada mukozanın
bütünlüğünün bozulmasıdır.
-Aynı zamanda kan damarları, adale, sinir vb.
yapılar etkilenebilir. Derinin koruma
özeliği bozulacağından enfeksiyon riski
artar.
• Yara Çeşitleri
Kesik Yaralar
Ezik Yaralar
Delici Yaralar
Parçalı Yaralar
Enfekte Yaralar
40. YARALARDA İLKYARDIM
Kanama durdurulur üzeri kapatılır
Sağlık kuruluşuna yönlendirilir
Tetanos uyarısı yapılır
Yabancı cisimlere dokunulmaz
Yara kirli ise 5 dakika yıkanır
41. Ciddi Yaralanmalarda İlkyardım Nasıl Olmalıdır?Ciddi Yaralanmalarda İlkyardım Nasıl Olmalıdır?
Yaraya saplanan cisimler çıkarılmaz
Yarada kanama varsa durdurulur
Yara içi kurcalanmamalıdır
Yara temiz ve nemli bir bezle örtülür.
Yara üzerine bandaj uygulanır
112 aranır
42. ÇOCUKLARDA KIRIKLAR VE İLKYARDIM
Kırık Çeşitleri
Kapalı kırık
Açık kırık
Belirtileri
Hareket ile artan ağrı.
Şekil Bozukluğu
Hareket kaybı
Ödeme ve morluk
43. KIRIKLARDA İLKYARDIMKIRIKLARDA İLKYARDIM
- Hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik verilmelidir.
- H/Y hareket ettirilmemelidir.
- Kol etkilenmişse yüzük, saat v.s eşyalar çıkarılmalıdır.
- Kırık şüphesi olan bölge ani hareketlerden kaçınılmalıdır
- Sopa, tahta, karton, v.s sert malzemelerle yakındaki
eklemleri de içine alacak şekilde tespit edilmelidir.
- Tespit ve sargı yapılırken parmaklar görünecek şekilde
açıkta bırakılmalıdır. (Renk ve hareket kontrol edilebilmesi
için)
44. BURKULMA VE ÇIKIKLARDA
İLKYARDIM
Burkulma ve çıkık nedir?
Eklem yüzeylerinin anlık olarak ayrılmasıdır.
• Belirtileri
• -Ağrı
• -Kızarma
• -Şişlik
• -İşlev kaybı
45. BURKULMA VE ÇIKIKLARDA
İLKYARDIM
-Sıkıştırıcı bir bandajla veya üçgen bandaj ile burkulan eklem
veya çıkık tespit edilir.
-Çıkık yerine oturtulmaya çalışılmaz,
-Hareket ettirilmez.
-Bölgede nabız, deri rengi ve ısısı kontrol edilir.
-Şişliği azaltmak için bölge yukarı kaldırılır.
-Tıbbi yardım sağlanır.(112)
46. 3. YANIKLARDA İLKYARDIM
Yanık nedir?
Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu doku bozulmasıdır.
• Yanık Çeşitleri
-1. Derece –Belirtileri: Ağrı, ödem. 48 saatte iyileşir. En hafifidir.
-2. Derece-Belirtileri: Ağrı, renk değişikliği. (Örnek: Güneş yanığı) İz kalabilir.
-3. Derece –Belirtileri: Tüm tabakalar etkilenir. Kas, sinir, damar yanabilir.
Derin yanıklardır.
* Oluşma Şekilleri
Elektrik Yanıkları
Haşlanma -sıcak su muslukları veya sıcak sıvı dökülmeleri,
Kimyasal Yanıklar (Asit, alkali maddeler)
Soba, radyatör, ocak ve sıcak metallere temas ile meydana gelen
yanıklar.
47. Çocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIMÇocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIM
Çocuklarda en sık kollar, daha sonra baş ve
boyun bölgesinde yanmalar görülür.
Yanık vakalarının % 94'ü evde meydana
gelmektedir.
En çok sıcak sıvılarla haşlanma, alev yanığı ve
elektrik yanıkları görülür.
48. Çocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIMÇocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIM
Yanığın ciddiyetini belirlerken yanan cilt bölgesinin genişliği ve
derinliği önemlidir,
Çocuklarda tüm vücut yüzeyinin % 12'sinden fazlası yanmışsa
hayati tehlike vardır
Yanık yerinden su kaybına ve mikrop kaparak enfeksiyona yol
açabileceği için tehlikeli olabilir.
Elektrik yanıklarında yanan saha küçük olsa bile derin dokular
yanmış olabilir; mutlaka sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır
49. Çocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIMÇocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIM
Yanık;
Enfeksiyon Riski
* Oto enfeksiyon
Sıvı kaybı ve buna bağlı Şok Tablosu Riski
Yanan bölgeye bağlı olarak işlev kaybı
50. Çocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIMÇocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIM
Solunum yolunun etkilenip
etkilenmediği kontrol edilir
Yanık bölge en az 20 dakika soğuk
su altında tutulur (yanık yüzeyi
büyük ise ısı kaybı çok
olacağından önerilmez)
51. Çocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIMÇocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIM
Ödem oluşabileceği düşünülerek
yüzük, bilezik, saat vb. eşyalar
çıkarılır
Yanmış alandaki deriler
kaldırılmadan giysiler çıkarılır ve
takılan yerler varsa kesilir.
52. Çocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIMÇocuklarda Yanıklar ve İLKYARDIM
Hijyene ve temizliğe dikkat edilir
Su toplamış yerler (büller)
patlatılmaz
Yanık üzerine hiçbir madde
sürülmez.
53. ÇOCUKLARDA YANIKLAR VE İLKYARDIM-ÇOCUKLARDA YANIKLAR VE İLKYARDIM-
KİMYASAL MADDE YANIKLARIKİMYASAL MADDE YANIKLARI
Deriyle temas eden kimyasal maddenin en
kısa sürede deriyle teması kesilmelidir.
Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15-20 dakika
yumuşakça yıkanmalıdır
Giysiler çıkarılmalıdır
H/Y örtülmelidir
Tıbbi yardım sağlanmalıdır
54. ÇOCUKLARDA YANIKLAR VE İLKYARDIMÇOCUKLARDA YANIKLAR VE İLKYARDIM
ELEKTRİK YANIKLARIELEKTRİK YANIKLARI
Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır
H/Y dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir
Akımı kesme imkanı yoksa elektrik iletmeyen tahta çubuk yada
ip gibi bir cisimle elektrik teması kesilmelidir
55. 4. Zehirlenmelerde İlkyardım4. Zehirlenmelerde İlkyardım
Zehirlenme Nedir?
Zehirlenme, vücuda toksik bir maddenin girmesi sonucu
normal fonksiyonların bozulmasıdır.
* Zehirlenme Yolları
Sindirim yolu ile: Kimyasal maddeler, bozuk besinler,
ilaçlar vs. )
Solunum yolu ile: Dumandan - karbonmonoksit
sebebi ile, şofben, klor, boyalar, ev temizleyicileri
Cilt Yolu ile: Böcek sokması, hayvan ısırması, zirai
ilaçların deriden emilmesi, ilaç ve enjeksiyonlar
56. ÇOCUKLARDA ZEHİRLENMELER VE İLKYARDIMÇOCUKLARDA ZEHİRLENMELER VE İLKYARDIM
1-5 yaş grubunda en sık zehirli maddelerin yutulması yoluyla zehirlenme
görülür.
Zehirlenmelerin çoğu evde meydana gelmektedir (%90).
Olguların çoğunda zehirlenme belirtileri yoktur.
Ölümle sonuçlanan zehirlenmeler oldukça nadirdir (% 0,01).
Küçük çocuklarda sıklıkla zehirlenmeye yol açan maddeler ilaçlar,
temizlik malzemeleridir.
Ölümcül zehirlenmeler karbonmonoksit gazı , ilaçlar (aspirin, depresyon
tedavisi ilaçları, kalp ilaçları)
Zehirlenme meydana geldiğinde evde yapılabilecekler sınırlıdır. Bu
nedenle önceden gerekli önlemleri almak çok daha önemlidir.
57. Sindirim yoluyla zehirlenmede ilkyardım-1Sindirim yoluyla zehirlenmede ilkyardım-1
Bilinç kontrolü yapılmalıdır.
Ağız zehirli madde ile temas etmişse bol su ile çalkalanmalıdır.
Zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.
Yaşam bulguları değerlendirilir.
Kusma, bulantı, ishal vb belirtiler değerlendirilir.
Kusturulmaya çalışılmaz, özellikle yakıcı maddelerin alındığı durumlarda hasta
asla kusturulmamalıdır.
114 Aranır (Ulusal Zehir Danışma Merkezi – “UZEM” Sağlık Bakanlığna bağlı
ücretsiz aranan zehir danışma hattı.)
58. SOLUNUM YOLUYLA ZEHİRLENMELERDE İLK
YARDIM-1
Hasta temiz havaya çıkarılır ya da cam kapı açılarak ortam havalandırılır.
Yaşamsal belirtiler değerlendirilir. (ABC)
Hasta yarı oturur pozisyonda tutulur
Bilinç kapalı ise koma pozisyonu verilir
Tıbbı yardım için 114 zehir danışma hattı aranır
İlkyardımcı müdahale sırasında kendini ve çevresini korumak için gerekli
önlemler alır.
Solunumu korumak için maske veya ıslak bez kullanılmalıdır.
Elektrik düğmeleri ve diğer elektrikli aletler ve ışıklandırma cihazları
kullanılmamalıdır
Yoğun duman varsa, hastayı dışarı çıkarmak için ip kullanılmalıdır
Derhal itfaiyeye haber verilmelidir
59. DERİ YOLU İLE ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM
NASIL OLMALIDIR?
Yaşam bulguları değerlendirilir
Ellerin zehirli madde ile teması önlenmelidir
Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır
15-20 dakika boyunca deri bol su ile yıkanmalıdır
Tıbbı yardım için 114 zehir danışma hattı aranır.
60. DERİ YOLU İLE ZEHİRLENMELERDE İLKYARDIM NASIL OLMALIDIR?
HAYVAN ISIRIKLARI
Hayvan Isırıklarında Genel İlkyardım
5 Dakika su ve sabunla yıkanıp temiz bezle kapatılmalıdır.(Kuduz,
tetanos aşısı)
Arı Sokmaları
Bölge yıkanır, iğne görülüyorsa çıkarılır, soğuk uygulama yapılır.
Akrep Sokmaları
Sokulan yer hareket ettirilmez. Yatar pozisyonda tutulur. Soğuk
uygulama ve bandaj yapılır. Yara üzerine dokunulmaz.
Yılan Sokmaları
Yıkanır, yüzük vs. çıkartılır. Bulunduğu yere göre baskı uygulanır.
Dolaşımı bozmayacak şekilde bandaj yapılır. Soğuk uygulama
yapılır. Yaraya müdahale edilmez, emilmez.
61. Zehirlenmelerde genel ilkyardım kurallarıZehirlenmelerde genel ilkyardım kuralları
Zehirlenmeye neden olan maddeyi uzaklaştırmak. (Kirli madde vücuttan ne
kadar çabuk uzaklaştırılırsa o kadar az miktarda emilir.)
Hayati fonksiyonların devamını sağlamak
112 ye haber vermek
Tıbbı yardım için 114 zehir danışma hattı aranır.
62. YABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLKYARDIMYABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLKYARDIM
Göze yabancı cisim kaçmasında ilkyardımGöze yabancı cisim kaçmasında ilkyardım
Büyük madde ise
(Cisim Batması yada Metal cisim kaçması):
Hasta yerinden oynatılmaz.
Göze dokunulmaz
İki göz kapatılır.
112 çağırılır.
Göz uzmanı olan sağlık kuruluşuna
sevki sağlanır.
Toz gibi küçük madde ise:
Göz ışığa doğru çevrilir ve alt göz
kapağı içine bakılır
Gerekirse üst göz kapağı açık tutulur
Nemli temiz bir bezle çıkarılmaya
çalışılır
Hastaya gözünü kırpıştırması söylenir
Göz ovulmamalıdır
Çıkmıyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi
sağlanır
63. YABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLKYARDIMYABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLKYARDIM
Kulağa yabancı cisim kaçmasında ilkyardımKulağa yabancı cisim kaçmasında ilkyardım
Kesinlikle sivri ve delici bir cisimle müdahale edilmez.
Su değdirilmez.
Tıbbi yardım istenir.
64. YABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLKYARDIMYABANCI CİSİM KAÇMALARINDA İLKYARDIM
Buruna yabancı cisim kaçmasında ilkyardımBuruna yabancı cisim kaçmasında ilkyardım
Burun duvarına bastırarak kuvvetli bir nefes verme ile cismin atılması sağlanır.
Ağızdan nefes alıp vermesi söylenir.
Çıkmazsa tıbbi yardım sağlanır
65. ATEŞLİ HAVALELERDE İLKYARDIM
Herhangi bir hastalık sonucu
vücut sıcaklığının 38o
c üstüne
çıkmasıyla oluşur. Genellikle 6
ay ve 6 yaş arasındaki
çocuklarda rastlanır.
66. ATEŞLİ HAVALELERDE İLKYARDIM
Çocuğun eklem
bölgelerine çeşme suyu
ile ıslatılmış bezle
soğuk uygulama yapılır.
Ateş bu yöntemle
düşmüyorsa oda
sıcaklığında bir küvete
alınarak ılık duş
uygulanır.
Tıbbi yardım istenir.