Resumo tema 3 lingua galega

1. TEMA 3 LINGUA GALEGA 6º
As palabras podemos descompoñelas en lexemas e morfemas.
Os lexemas son as unidades menores das palabras que achegan significado; non varían.
Os morfemas son as unidades que serven para modificar e
crear novas palabras.
As palabras polisémicas son as que teñen varios significados. As que só teñen un único
significado son palabras monosémicas.
As palabras van cambiando o significado co paso de tempo (cambio semántico). Por
exemplo rato comezou fai non moito a ter significado de periférico do ordenador.
A poesía é o xénero literario que emprega o ritmo (grazas ao uso do verso), a harmonía e
a imaxe para provocar unha reacción no receptor. Expresa sentimentos mediante versos e
estrofas. A estrofa é un conxunto de versos. O verso é cada unha das liñas do poema.
A métrica consiste en contar o número de sílabas de cada verso en todo o poema.
Poemas de arte menor (oito sílabas ou menos). Poemas de arte maior (máis de oito sílabas).
Nomes dos poemas segundo o seu número de sílabas: bisílabos (2 sílabas), trisílabos (3
sílabas), tetrasílabos (4 sílabas), pentasílabos (5 sílabas), hexasílabos (6 sílabas), heptasílabos
(7 sílabas) ou octosílabos (8 sílabas).
Os poemas de arte maior poden ser eneasílabos (9 sílabas), decasílabos (10 sílabas),
hendecasílabos (11 sílabas), dodecasílabos (12 sílabas), tridecasílabos (13 sílabas) ou
alexandrinos (14 sílabas).
Regras para a medida de versos:
-Se a palabra final do verso é aguda, contaremos unha sílaba máis no dito verso.
-Se a palabra final do verso é esdrúxula, contaremos unha sílaba menos.
-Cando, no medio do verso, unha palabra remata por vogal e a seguinte comeza por vogal
ou hache prodúcese unha sinalefa, que é a unión das dúas sílabas, contando unha.
Os determinantes son palabras que acompañan o substantivo e carecen de significado
propio. Adoitan concordar coas palabras ás que acompañan.
Os determinantes poden ser: artigos (determinados ou indeterminados), demostrativos (de
proximidade, distancia media ou afastamento), posesivos (de un posuidor ou de varios),
numerais (ordinais e cardinais) e indefinidos (variables ou invariables).
As vogais poden ser fortes (a, e, o) ou débiles (i, u).
Ao encontrarse dúas vogais, unha forte e unha débil ou dúas débiles, nunha mesma sílaba,
fórmase un ditongo, sempre que a vogal forte sexa a tónica: pasteleiro, puido.
Os ditongos poden ser crecentes (débil+forte); decrecentes (forte+débil) ou homoxéneos
(débil+débil).
As palabras con ditongo seguen as normas de acentuación.
As palabras rematadas en ditongo decrecente non levan til (amou, ademais...) agás...
cando a palabra é grave (adxectivos terminados en –bel no singular, forman o plural en
–beis e levan til: amábeis, notábeis) ou nalgúns estranxeirismos (hóckey, jóckey)
Cando dúas vogais seguidas se pronuncian en sílabas distintas forman un hiato. O hiato
prodúcese tamén cando se dá o encontro de dúas vogais fortes (marea, loable, area).
As vogais i, u tónicas acentúanse graficamente cando van inmediatamente antes ou
despois dunha vogal átona, para indicar que ambas as vogais pertencen a sílabas distintas e
que, polo tanto, non forman ditongo.
aínda baúl caída egoísmo miúdo túa
As vogais i, u tónicas non se acentúan cando entre elas e outra vogal hai h: prohibo, cohiben
Se na mesma sílaba hai tres vogais, dáse un tritongo (cambiou, oficiais...) Pouco frecuentes.
Unha enquisa é unha pregunta ou conxunto de preguntas que se fan a un número
determinado de persoas para coñecer a opinión xeral sobre un asunto ou para ter datos
sobre algún fenómeno.
Na enquisa debemos ofrecer como mínimo dúas opcións e como máximo cinco.
A persoa que realiza a enquisa é a enquisadora e a que responde a enquisa é a enquisada.
XOGAMOS COAS PALABRAS
Un abecegrama é unha oración que se compón de palabras que seguen a orde do alfabeto.
Exemplo: Antonte busquei caixas douradas estranxeiras ...
Un palíndromo é aquela palabra ou frase que tanto pode ser lida de esquerda a dereita
como de dereita a esquerda sen sufrir cambios. Ana - axexa – Adan nada – A vaca acaba - A
semana ía na mesa – Amada dama- E acaso Rosa cae