1. Tipos de palabras segundo a súa estrutura.
CEIP Manuel Padín Truiteiro.
Berta Campos Seoane.
E AGORA QUE XA SABEMOS DE QUE ESTÁN COMPOSTAS AS PALABRAS IMOS COÑECER OS TIPOS DE PALABRAS SEGUNDO A
SÚA ESTRUTURA.
MONEMAS
Parte mínima dentro dunha
palabra.
LEXEMA ou RAÍZ
Ten significado léxico e NON
VARÍA.
É a parte coa que construimos
as palabras
MORFEMA
É o elemento variable da palabra.
MORFEMAS FLEXIVOS.
Son os morfemas que
engaden información ao
lexema en canto ao xénero e
o número.
MORFEMAS
DERIVATIVOS.
Son os que transforman o
significado do lexema.
Poden ser:
NOMINAIS: aparecen nos nomes
e adxectivos. Indican xénero e
número
VERBAIS: aparecen nas formas
verbais e dinnos persoa, número,
tempo e modo.
Poden ser:
PREFIXOS: van diante do lexema
SUFIXOS: van detrás do lexema
INTERFIXOS: non os daremos
este curso.
As palabras estructúranse a través de componentes lingüísticos chamados MONEMAS. Lembras que é un MONEMA?
É a unidade lingüística máis pequena que significa algo.
Exemplos:
Sol, auga, mar (monemas naturais que non poden dividirse)
Mestr –a (letra que indica o xénero feminino)
Perruqu –eiro (monema que lle dá á palabra que acompaña o significado de oficio)
2. Tipos de palabras segundo a súa estrutura.
CEIP Manuel Padín Truiteiro.
Berta Campos Seoane.
Son palabras que non se constrúen a partir
doutras.
Están formadas por:
Un só lexema: sol, mar, auga,…
Lexema ao que se lle engade un morfema
(xénero, número) Ex: nen -a
Morfema independente: de, en, con, …
Son palabras formadas por máis dun lexema.
Poden ser:
Compostas por dúas palabras simples:
lexema + lexema.
Ex: tira+rollas= tirarrollas.
TIPOS DE PALABRAS SEGUNDO A SÚA ESTRUTURA.
SIMPLES
COMPOSTAS
3. Tipos de palabras segundo a súa estrutura.
CEIP Manuel Padín Truiteiro.
Berta Campos Seoane.
As palabras compostas contan con dous lexemas pero non é raro atoparse con algunha palabra que
teña tres como pode ser: electroencefalograma.
.
Fonte da imaxe e da definición:
https://www.redaccionmedica.com/recursos-salud/diccionario-enfermedades/electroencefalograma
CALES SON OS COMPOÑENTES DAS PALABRAS COMPOSTAS?
SUBSTANTIVO + SUBSTANTIVO. Ex: auganeve. SUBSTANTIVO + ADXECTIVO. Ex: baixamar.
SUBSTANTIVO + VERBO. Ex: quebracabezas. SUBSTANTIVO + ADVERBIO. Ex: malferir.
ADXECTIVO + ADXECTIVO. Ex: xordomudo. ADXECTIVO + ADVERBIO. Ex: malensinado
VERBO + VERBO. Ex: vaivén. VERBO + ADVERBIO. Ex: benestar
VERBO + PRONOME. Ex: quefacer. ADVERBIO + ADVERBIO. Ex: antonte.
Un electroencefalograma consiste na colocación duns electrodos en determinadas partes da
cabeza, estes reciben a actividade eléctrica de diferentes zonas do cerebro. As ondas cerebrais son
transmitidas a un ordenador que as rexistra e analiza.
4. Tipos de palabras segundo a súa estrutura.
CEIP Manuel Padín Truiteiro.
Berta Campos Seoane.
PREFIXOS: son os elementos que se colocan diante dunha palabra ou
lexema para modificar o seu significado e formar así unha palabra nova.
Cada prefixo ten significado propio, imos coñecer algúns.
Prefixos:
Aero- aire (aeroporto) ante- (antes de tempo) anti- (oposto) auto- (por
un mesmo)
Bi- (dous) hetero- (diferente) hiper- (superior) homo- (igual)
mono- (un) Multi- (moitos)
pre- (antes de)
re- (repetición)
sub- (por debaixo de) semi- (medio) super- (exceso de)
Trans- (a través de) tri- (tres) tele- (a distancia)
As palabras derivadas son aquelas que se forman a partir dunha PALABRA PRIMITIVA.
Son palabras creadas a partir de outras mediante a unión de prefixos e sufixos.
Prefixo + lexema. Ex: des + ordenar
Lexema + sufixo. Ex: libr + eira
Prefixo + lexema + sufixo. Ex: sub + mar + ino
As palabras derivadas forman FAMILIAS DE PALABRAS OU FAMILIAS LÉXICAS.
DERIVADAS
SUFIXOS: son os elementos que se colocan detrás dunha palabra ou lexema para
modificar o seu significado e formar así unha palabra nova. Cada sufixo ten
significado propio, imos coñecer algúns.
Sufixos:
- Aumentativos: -ón, -ona, -azo, -aza, -ote, -ota.
- Diminutivos: -iño, -iña.
- Despectivos: -ucho, -ucha.
Outros:
-isimo (superlativo) –tor, -dor (profesión) –ade, -idade (substantivos abstractos)
-ismo (doutrina, actitude) -eira/o (profesión) –ento (acción) fobia- (temor)
-ite (inflamación) –terapia (tratamento)
5. Tipos de palabras segundo a súa estrutura.
CEIP Manuel Padín Truiteiro.
Berta Campos Seoane.
Son nomes formados polas iniciais
de varias palabras.
Son nomes de organización,
empresas, leis, etc.
Son palabras compostas e derivadas ao mesmo
tempo.
Fórmanse de dous xeitos, nós só estudaremos un.
Lexema+lexema+sufixo+morfema
Ex: hispano+americ+ano
As SIGLAS fórmanse coa primeira letra de cada palabra.
DNI (Documento Nacional de Identidade)
Os ACRÓNIMOS fórmanse con algunha letra máis ca inicial
e pódense ler como unha soa palabra.
RENFE (Rede Nacional de Ferrocarriles Españois)
PARASINTÉTICAS
SIGLAS
E
ACRÓNIMOS
6. Tipos de palabras segundo a súa estrutura.
CEIP Manuel Padín Truiteiro.
Berta Campos Seoane.
Fontes imáxenes: https://www.prensaantartica.com/wp-content/uploads/2019/09/imagenGrande1.jpg
PALABRAS ACURTADAS
Son palabras creadas suprimindo ou cambiando algúns sons ou
letras de outras palabras.
Apócope: supresión de
algunha ou algunas sílabas
iniciais. Ex: tele, zoo, …
Abreviaturas: supresión de
varias letras. Só se usan na
escrita e rematan en punto.
Ex: páx. Ex.
Hipocorísticos: Acurtamento
ou modificación de nomes de
persoas. Ex: Xosé > Pepé,
Alexandre > Xandre ou Alex