هشتمین جلسه درس احکام کسب و کار دانشگاه علامه طباطبایی

1. ‫اسال‬ ‫در‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫انواع‬‫م‬
www.nekoo.ir
‫جلسه‬ ‫هشتمین‬‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫احکام‬ ‫درس‬–‫پاییز‬1398–‫طباطبایی‬ ‫عالمه‬ ‫دانشگاه‬(‫ره‬)
‫دهنده‬ ‫ارایه‬:‫نکو‬ ‫هاشمی‬ ‫علیرضا‬ ‫سید‬

2. ‫گذشته‬ ‫بر‬ ‫مروری‬
‫چه؟‬ ‫یعنی‬ ‫مشترک‬ ‫ارزش‬
‫گردد؟‬ ‫می‬ ‫آرامش‬ ‫باعث‬ ‫کاری‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫چه‬
‫اعتباری‬ ‫به‬ ‫علم‬ ‫نوع‬ ‫چند‬ ‫چیست؟‬ ‫انسان‬ ‫در‬ ‫علم‬ ‫ظرف‬‫تجریدی‬‫داریم؟‬ ‫بودن‬
‫نظریه‬‫مصباحیت‬،‫میزانیت‬‫و‬‫مفتاحیت‬‫کنید‬ ‫تشریح‬ ‫را‬.
‫کاظم‬ ‫موسی‬ ‫امام‬ ‫دید‬ ‫از‬ ‫گستری‬ ‫عدالت‬ ‫نیاز‬ ‫پیش‬(‫ع‬)‫چیست؟‬
‫است؟‬ ‫جهل‬ ‫رفتار‬ ‫کدام‬ ‫یادآور‬ ‫است‬ ‫کشتی‬ ‫هالک‬ ‫کشتی‬ ‫در‬ ‫آب‬
‫چیست؟‬ ‫عبادت‬ ‫و‬ ‫حالل‬ ‫کسب‬ ‫نسبت‬
‫چیست؟‬ ‫اسالم‬ ‫در‬ ‫کاال‬ ‫ارزش‬ ‫اصلی‬ ‫عامل‬ ‫دو‬
‫ک‬ ‫مقایسه‬ ‫جامعه‬ ‫و‬ ‫فرد‬ ‫منافع‬ ‫گرفتن‬ ‫نظر‬ ‫در‬ ‫جهت‬ ‫از‬ ‫را‬ ‫کمونیسم‬ ‫و‬ ‫داری‬ ‫سرمایه‬ ،‫اسالم‬‫نید‬.
www.nekoo.ir
‫توسعه؟‬ ‫و‬ ‫رشد‬ ‫تفاوت‬
،‫سوق‬ ،‫برائت‬ ‫اصل‬‫وقایه‬‫کدامند؟‬ ‫عمران‬ ‫و‬
‫من‬‫له‬‫الغنم‬‫فعلیه‬‫الغرم‬‫؟‬
‫واجب‬ ‫مقدمه‬.....‫لزوما‬ ‫حرام‬ ‫مقدمه‬ ،......‫نیست‬!
‫بنگاه‬‫نوعدوستانه‬‫کند؟‬ ‫می‬ ‫تضمین‬ ‫را‬ ‫چیزی‬ ‫چه‬

3. ‫و‬ ‫حالل‬ ‫و‬ ‫حرام‬ ‫مالک‬‫مکروه‬‫مستحب؟‬ ‫و‬
‫گرسنه‬‫نماندن‬(‫طلب‬‫الحالل‬‫فریضه‬‫لکل‬‫مسلمه‬ ‫و‬ ‫مسلم‬)----‫ا‬ ‫حج‬ ‫بر‬ ‫مقدم‬ ‫خانواده‬ ‫برای‬ ‫درآوردن‬ ‫پول‬‫ست‬!
‫جامعه‬ ‫اساسی‬ ‫نیاز‬ ‫رفع‬
‫عدم‬‫شارع‬ ‫رد‬
‫عدم‬‫منافات‬‫با‬‫واجبات‬
‫عدالت‬
‫معنوی‬ ‫رشد‬(‫خلقت‬ ‫ما‬‫الجن‬‫و‬‫االنس‬‫اال‬‫لیعبدون‬)
www.nekoo.ir

4. ‫واجب‬ ‫کسب‬
‫کسب‬><‫تجارت‬(‫است‬ ‫بیشتر‬ ‫ثروت‬ ‫هدف‬ ‫با‬ ‫تجارت‬ ‫و‬ ‫نیاز‬ ‫رفع‬ ‫برای‬ ‫کسب‬)
‫کار‬(‫آن‬ ‫مانند‬ ‫و‬ ‫تجارت‬ ،‫صنعت‬ ،‫زراعت‬)‫براى‬‫تأمین‬‫احتیاجات‬‫جامعه‬‫اسالمى‬‫واجب‬‫کفایى‬‫است‬
‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫براى‬‫تأمین‬‫واجب‬ ‫مادر‬ ‫و‬ ‫پدر‬ ‫و‬ ‫فرزند‬ ‫و‬ ‫همسر‬ ‫و‬ ‫خود‬ ‫مخارج‬‫عینى‬‫است‬
‫و‬ ‫شده‬ ‫ساقط‬ ‫نیز‬ ‫عدالت‬ ‫از‬ ‫کند‬ ‫رها‬ ‫را‬ ‫کار‬ ‫این‬ ‫کسی‬ ‫اگر‬‫شهادتش‬‫نیست‬ ‫وثوق‬ ‫مورد‬!
www.nekoo.ir

5. ‫کسب‬ ‫مستحبات‬
‫براى‬‫تقرب‬‫خدا‬ ‫به‬‫متعارف‬ ‫سود‬ ،‫جامعه‬ ‫و‬ ‫نزدیکان‬ ‫رفاه‬ ‫برای‬ ،‫باشد‬
‫وقتى‬‫مخارج‬ ‫اندازه‬ ‫به‬‫روزانه‬‫اش‬‫همان‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫جنس‬ ،‫برد‬ ‫منفعت‬‫قیمتى‬‫که‬‫خریده‬‫بفروشد‬ ‫است‬.
‫بیش‬‫بازار‬ ‫در‬ ،‫بازار‬ ‫متعارف‬ ‫از‬‫در‬ ،‫نماند‬‫نماز‬ ‫وقت‬‫کسب‬‫و‬‫کار‬‫را‬‫تعطیل‬‫کند‬.
‫در‬‫قیمت‬‫جنس‬‫بین‬‫مشتریهاى‬‫مگر‬ ،‫نگذارد‬ ‫فرق‬ ‫مسلمان‬‫اینکه‬‫مشترى‬‫صالح‬ ‫اهل‬‫یا‬‫علم‬ ‫اهل‬‫یا‬
‫مستضعف‬‫مانند‬ ‫و‬‫اینها‬‫باشد‬‫که‬‫است‬ ‫اعمال‬ ‫افضل‬ ‫آنها‬ ‫مراعات‬.
‫چیزى‬‫را‬‫که‬‫مى‬‫فروشد‬‫زیادتر‬‫را‬ ‫آنچه‬ ‫و‬ ‫بدهد‬‫که‬‫مى‬‫خرد‬‫کمتر‬‫بگیرد‬
‫کسى‬‫که‬‫معامله‬ ‫او‬ ‫با‬‫کرده‬‫اگر‬ ،‫پشیمان‬‫تقاضا‬ ‫او‬ ‫از‬ ‫و‬ ‫شود‬‫کند‬‫که‬،‫بزند‬ ‫هم‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫معامله‬‫براى‬‫به‬‫زدن‬ ‫هم‬
‫شود‬ ‫حاضر‬ ‫معامله‬.
www.nekoo.ir

6. ‫مکاسب‬‫مکروه‬
‫ملك‬‫فروشى‬‫مگر‬ ،‫آنکه‬‫آن‬ ‫پول‬ ‫با‬‫ملك‬‫دیگرى‬‫بخرد‬.
‫قصابى‬(‫ذبح‬ ‫و‬ ‫سالخی‬.)
‫صرافی‬‫است‬ ‫حرام‬ ‫و‬ ‫ربا‬ ‫نزدیك‬ ‫که‬ ‫کاری‬ ‫یا‬.
‫کفن‬‫فروشى‬‫باشد‬ ‫او‬ ‫حرفه‬ ‫و‬ ‫شغل‬ ‫اگر‬ ،.
‫معامله‬‫پست‬ ‫مردمان‬ ‫با‬.‫با‬ ‫معامله‬‫کسانى‬‫که‬‫اموالشان‬‫مشکوک‬‫است‬.
‫معامله‬‫بین‬‫و‬ ‫صبح‬ ‫اذان‬‫ّل‬‫و‬‫ا‬‫آفتاب‬.‫وقت‬ ‫در‬ ‫معامله‬‫نمازهاى‬‫ّه‬‫ی‬‫یوم‬‫اگر‬ ،‫جمعه‬ ‫نماز‬ ً‫ا‬‫مخصوص‬‫بى‬‫اعتنایى‬‫و‬ ‫نباشد‬ ‫نماز‬ ‫به‬‫ّا‬‫ل‬‫ا‬‫حر‬‫است‬ ‫ام‬.
‫فروشی‬ ‫برده‬.
‫براى‬‫خریدن‬‫جنسى‬‫که‬‫دیگرى‬‫مى‬‫خواهد‬‫شود‬ ‫او‬ ‫معامله‬ ‫داخل‬ ‫بخرد‬( .‫شود‬ ‫بلند‬ ‫او‬ ‫دست‬ ‫روی‬)
‫قسم‬‫اگر‬ ‫معامله‬ ‫در‬ ‫خوردن‬‫راست‬ ‫قسم‬‫و‬ ‫باشد‬‫ّا‬‫ل‬‫ا‬‫است‬ ‫حرام‬.
www.nekoo.ir

7. ‫معامالت‬‫حرام‬
‫مال‬ ‫فروش‬ ‫و‬ ‫خرید‬‫غصبی‬
‫حرام‬ ‫منفعت‬ ‫با‬ ‫چیزی‬ ‫معامله‬
‫معامله‬ ‫در‬ ‫قرعه‬ ‫و‬ ‫ربا‬
‫از‬‫پیغمبر‬‫اکرم‬‫صلى‬‫اهلل‬‫علیه‬‫وآله‬‫وسلم‬‫است‬ ‫منقول‬‫که‬‫فرمود‬:‫ما‬ ‫از‬‫نیست‬‫کسى‬‫که‬‫در‬
‫غش‬ ‫مسلمانان‬ ‫با‬ ‫معامله‬‫کند‬‫یا‬‫بزند‬ ‫ضرر‬ ‫آنان‬ ‫به‬‫یا‬‫و‬ ‫ّب‬‫ل‬‫تق‬‫حیله‬‫نماید‬‫هر‬ ‫و‬‫که‬‫ب‬‫برادر‬ ‫ا‬
‫غش‬ ‫خود‬ ‫مسلمان‬‫کند‬‫خدا‬‫برکت‬‫روزى‬‫را‬ ‫او‬‫مى‬‫برد‬‫را‬ ‫او‬ ‫معاش‬ ‫راه‬ ‫و‬‫مى‬‫بندد‬‫به‬ ‫را‬ ‫او‬ ‫و‬
‫واگذار‬ ‫خودش‬‫مى‬‫کند‬.
‫خرید‬‫فروش‬ ‫و‬‫عین‬‫مثل‬ ‫نجس‬‫و‬ ‫مدفوع‬‫مسکرات‬‫آنها‬ ‫مانند‬ ‫و‬ ‫خون‬ ‫و‬‫اگر‬ ‫تنها‬‫منفعت‬‫ح‬‫الل‬
‫باشد‬ ‫داشته‬‫جایز‬‫است‬
www.nekoo.ir

8. ‫اسالمی‬ ‫کار‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫مدل‬
www.nekoo.ir
‫تلفیق‬
‫مالی‬ ‫و‬ ‫واقعی‬ ‫بخش‬
‫پذیرش‬ ‫قابلیت‬
‫غرر‬ ‫از‬ ‫پرهیز‬
‫پذیرش‬ ‫قابلیت‬
‫ربا‬ ‫از‬ ‫پرهیز‬
‫توازن‬
‫جمعی‬ ‫و‬ ‫فردی‬ ‫منافع‬
‫بخش‬ ‫ترکیب‬‫واقعی‬(‫عینی‬)‫و‬‫مالی‬(‫ذهنی‬)‫ندارد‬ ‫وجود‬ ‫خالص‬ ‫مالی‬ ‫تامین‬ ،‫اقتصاد‬
‫االمرین‬ ‫بین‬ ‫امر‬ ‫بل‬ ،‫کمونیسم‬ ‫نه‬ ‫و‬ ‫داری‬ ‫سرمایه‬ ‫نه‬
‫بدون‬ ‫بهره‬ ‫از‬ ‫پرهیز‬
‫ریسک‬
‫و‬ ‫بازی‬ ‫سفته‬ ‫از‬ ‫پرهیز‬
‫بازی‬ ‫قمار‬
‫دودستگی‬ ‫و‬ ‫نزاع‬ ‫عامل‬‫اصالت‬ ‫و‬ ‫جاهالنه‬ ‫معامالت‬ ‫عامل‬
‫شانس‬

9. ‫سوال‬‫امتحانی‬
‫چیست؟‬ ‫تجارت‬ ‫و‬ ‫کسب‬ ‫تفاوت‬
‫و‬ ‫واجب‬ ‫کسب‬ ‫دو‬‫مکروه‬‫بزنید‬ ‫مثال‬.‫و‬ ‫بودن‬ ‫واجب‬ ‫علت‬‫مکروه‬‫مثاله‬ ‫از‬ ‫یك‬ ‫هر‬ ‫بودن‬‫ا‬
‫چیست؟‬
www.nekoo.ir