2. Zdobi czy szpeci? Dodaje miastu charakteru czy odbiera urok? Jest przejawem artystycznego indywidualizmu czy wyrazem niszczycielskiego buntu? Czym tak naprawdę jest graffiti?
6. Na początek nieco faktów. „Graffiti” pochodzi od włoskiego słowa „graffito”, początkowo oznaczającego rodzaj rylca do pisania, a obecnie funkcjonującego jako określenie rysunku lub napisu namalowanego bądź wyrytego na powierzchni, która normalnie nie jest przeznaczona na inwencję artystyczną.
7. Wbrew pozorom to nie współczesność jest wynalazcą graffiti. Jego początki sięgają czasów starożytnych, kiedy to było używane jako anonse wyborcze lub prezentowało karykatury znanych polityków. Ślady takiego zastosowania graffiti odnaleziono m.in. w Rzymie i w Pompejach. Napisy i rysunki pozostawione na ścianie przez starożytną rękę okazują się być bezcennym źródłem informacji dla archeologów i lingwistów. Na ich podstawie fachowcy są w stanie ustalić stopień alfabetyzacji ludności lub śledzić zmiany, które miały miejsce w łacinie klasycznej.
8. Graffiti Aleksamenosa Najstarsze przedstawienie ukrzyżowanego Jezusa. Graffiti datowane przez niektórych na I, ale raczej pochodzące z III wieku, znalezione na ścianie Pałacu Cezarów na Palatynie, w Rzymie w 1857 roku, przedstawiające ukrzyżowanego człowieka z głową osła, pochylającego się w kierunku stojącego poniżej. Podpis głosi Αλεξάμενος σέβεται Θεόν Alexamenos sebetai theon czyli Alexemenos oddaje cześć bogu.
9. Nowe zastosowania dla graffiti znajdują wieki średnie. Mury epoki średniowiecza będą nosiły obrazy stanowiące upamiętnienie pewnych wielkich wydarzeń historycznych lub uwiecznienie obecności obcych kultur na podbijanych terenach. Wraz z upływem stuleci graffiti przybierało coraz to nowe formy, było wyrażane w najrozmaitszych stylach i wciąż niosło ze sobą najbardziej aktualne przesłania.
10. Swoje apogeum graffiti osiąga w XX wieku. To właśnie wtedy uzyskuje ono zupełnie nowy wymiar. Staje się symbolem wolności słowa. Porusza tematy drażliwe i niejednokrotnie kontrowersyjne, sięga po tematy polityczne (czego doskonałym przykładem jest Mur Berliński), religijne (jak np. w Irlandii Północnej), czy związane z problemami autonomii (Bretania).
11.
12.
13. Rozpowszechniając się coraz bardziej, graffiti przyciąga licznych adeptów nowej sztuki. I dla nich prezentacja swoich emocji na murach, mostach, czy samochodach pozostanie zawsze sztuką – wyrazem ekspresji, ubraną w kolory manifestacją miejskiego życia.
14. Jednak powiększające się rzesze zwolenników tego sposobu eksponowania poglądów zyskują również spore grono przeciwników. Dla właścicieli budynków ozdobionych w bardzo indywidualistyczny sposób graffiti jest wandalizmem – wykroczeniem, które powinno być karane, wyrazem destrukcyjnych zachcianek ukrywających się pod przykrywką „sztuki”.
15. Czy zatem istnieje złoty środek pomiędzy artystami miejskimi a amatorami sztuki rozumianej w sposób bardziej tradycyjny? Jak pogodzić dwa tak odmienne stanowiska ludzi, którzy żyją w tym samym mieście, mijają się co dnia na ulicy, a często są dla siebie sąsiadami?
16.
17. Wielkie miasta, w których problem graffiti jest zawsze obecny, przeznaczają wybrane mury na inwencję twórczą młodych ludzi, którzy za pomocą sprayów i szablonów tworzą na ścianach fantastyczne obrazy pochodzące wprost z ich wyobraźni. Obecnie nawet niektóre firmy i sklepy decydują się na ozdobienie fasady swojej siedziby przez graficiarzy. Niepowtarzalny efekt gwarantowany. Jednak kilka ścian oddanych do dyspozycji autorów graffiti nie jest w stanie całkowicie rozwiązać tego problemu. Zagadnienie to sięga dalej – w aspekt społeczny zjawiska, w kwestię tolerancji i współistnienia rozmaitych potrzeb ludzkich. Na tym samym terenie spotykają się przecież mocno skontrastowane poglądy – zupełnie odmienne spojrzenia na kulturę. Nie można dopuścić do sytuacji, w której zderzenie tych stanowisk doprowadzi do chociażby najmniejszego sporu na tle kulturowym. Konieczny jest kompromis. Kompromis, który pozwoli zwolennikom sztuki tradycyjnej czuć się w miarę możliwości dobrze pośród otaczającej ich na ulicach rzeczywistości, a artystom miejskim da możliwość wyrażenia siebie w barwnych obrazach.
18. Festiwal graffiti w Łodzi Kilkudziesięciu twórców graffiti m.in. ze Stanów Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Japonii, Niemiec, Polski i dopiero zaczynający swą przygodę z malowaniem na murach łodzianie, biorą udział w Międzynarodowym Festiwalu Graffiti - Outline Colour Festiwal w Łodzi . Na początek artysci zajęli się ścianami na dworcu kolejowym Łódź-Kaliska.
19.
20. Niemniej jednak obie strony muszą pójść na pewne ustępstwa – przeciwnicy graffiti powinni zrozumieć, że sztuka miejska (nawet nieodpowiadająca ich gustom) jest logicznym odzwierciedleniem pulsującego życia miasta, przejawem aktywności jego mieszkańców; natomiast młodzi artyści powinni niejednokrotnie nauczyć się szacunku dla cudzej własności, tolerancji dla odmiennych od swoich poglądów, respektu dla zwolenników innych form artystycznego przejawu osobowości. Nie zapominajmy jednak o tym, że nie wszyscy wykonujący na ścianach napisy czy malunki są artystami. I nie każdy motyw wykonany sprayem na murze jest sztuką – niejednokrotnie graffiti staje się pretekstem do znieważenia pewnych powszechnych wartości, do ubliżania osobom publicznym i tym mniej znanym, do obrażania, zwalczania przeciwników, do krzywdzenia wyznawców innej religii, zwolenników odmiennych poglądów, kibiców innego klubu.
21. Banksy to najsłynniejszy i jednocześnie najbardziej tajemniczy graficiarz na świecie. Mimo, że wydał już kilka albumów ze swoimi pracami, a jego graffiti na sztalugach sprzedawane jest na aukcjach w Sotheby's, wciąż nieznana jest jego tożsamość. Na ogół uważa się, że jest nim urodzony w 1974 roku w Bristolu Robert Banks, ale te dane nigdy nie zostały potwierdzone oficjalnie.Istnieją nawet dwa zdjęcia Banksy'ego , ale problem w tym, że... każde przedstawia inna osobę. Banksy podróżuje po całym świecie i "zostawia ślady". Dwie z jego prac ponoć znajdują się w Trójmieście. Nie jest to oficjalna wiadomość, gdyż Banksy dorobił się już dziesiątków naśladowników a także "ekspertów" swojej sztuki, którzy ciągną niezłą kasę za ekspertyzy potwierdzające autorstwo. Ma własny styl zarówno jeśli chodzi o formę jak i o treść swych rysunków. Najczęstszą tematyką jest polityka i szeroko rozumiane życie społeczne. Niektóre z przedstawień to już klasyka, jak choćby słynne szczury. Nie wszyscy jego wielbiciele wiedzą, że Banksy także rzeźbi i tworzy fotograficzne kolaże Najkrócej mówiąc jest to facet, który nie gryzmoli po murach dla samego gryzmolenia, lecz podaje widzowi pewne idee, myśli i treści, które ma do przekazania. Poniżej masz chyba najbardziej znane i rozpoznawalne jego prace.
27. Nie można pozwolić, by miejsca publiczne stały się nośnikiem nienawiści. Utrwalanie jej w miejscach ogólnodostępnych będzie ją tylko wzmagać i rozpowszechniać. W ten sposób jeden niesprawiedliwy osąd może stać się przyczyną tragedii. Należy dostrzec różnicę między tymi, dla których graffiti jest jedynie wyrazem niszczycielskiej nienawiści, a tymi, dla których staje się ono wyrazem ekspresji, urzeczywistnieniem obrazów ukrytych w wyobraźni. Nie przyklejajmy wszystkim autorom graffiti jednej etykietki – czasami pod kapturem może kryć się prawdziwy talent – nawet jeśli ma możliwość wykazania się jedynie na murach miasta.
