2. Chlajna
Chlajna - wierzchni ubiór męski w starożytnej Grecji, czasami występujący pod odmianą
lope. Był to duży, chroniący przed zimnem, prostokątny płaszcz wełniany, spinany na
piersiach lub na prawym ramieniu. W odróżnieniu od skromniejszych i krótszego
himationu był to płaszcz wzorzysty, tkany z dobrej wełny, kolorowy. Najmodniejszymi
kolorami były purpura, błękit, fiolet, szafranowa żółć i oliwkowa zieleń. Dodatkową
ozdobę mogła tworzyć kontrastowa w barwie lamówka.
Dowodem szyku i elegancji było drapowanie chlajny.
W czasach Homera chlajna była zarówno ubiorem żołnierzy, jak i wieśniaków, natomiast
w rzeźbach epoki klasycznej przedstawiano w niej filozofów. Noszona była zazwyczaj
jako narzutka na znacznie krótszy i przylegający bezpośrednio do ciała chiton.
3. CHLAMIDA
Chlamida – ubiór męski w
starożytnej Grecji pochodzenia
macedońskiego lub
tesalskiego.
Krótka wierzchnia szata
noszona przez efebów,
jeźdźców i podróżnych, był to
prostokątny pas materiału o
dolnym boku zaokrąglonym,
spinany fibulą na prawym
ramieniu lub pod brodą i
przepasywany.
Chlamida była najczęściej
ciemnego koloru, w dolnej
części ozdobiona pasem o
innej barwie. Od II wieku
ateńscy efebowie zobowiązani
byli nosić białe chlamidy. Od
Aleksandra Wielkiego
chlamida dekorowana
purpurowym pasem stała się
królewskim płaszczem.
4. HIMATION
Himation – wierzchnie okrycie
noszone w starożytnej Grecji.
Himation był prostokątnym
kawałkiem tkaniny pełniącym
rolę peleryny. Noszony
zarówno przez mężczyzn, jak i
kobiety, nakładany był na
chiton i drapowany w fałdy. Na
rysunku – kobieta po lewej
ubrana jest w chiton, a
pozostałe dwie w himation
narzucony na chiton.
Himation można często
spotkać jako ubiór Chrystusa
na obrazach o tematyce
biblijnej. Himation mógł być
też noszony samodzielnie, bez
chitonu, nazywany był wtedy
achitonem. Uzupełnieniem
pełnego stroju składającego
się z chitonu i himationu była
często długa laska z gałką.
Służyła ona do opierania się w
ten sposób, by utrzymać pod
pachą fałdę himationu.
5. KAUSIA
Kausia – nakrycie głowy
wywodzące się ze
starożytnej Macedonii,
rodzaj dużego kapelusza o
lekko stożkowatej główce i
szerokim rondzie,
noszonego dla ochrony
przed słońcem.
Wykonywano go z jednego
kawałka filcu i wiązano pod
brodą.
Purpurowa kausia stanowiła
nakrycie głowy królów,
królowych i wyższych
urzędników macedońskich.
Nosił ją często Aleksander
Wielki i od niego
upowszechniła się jako
nakrycie głowy władców
hellenistycznych.
Przedstawiali się w niej
często na monetach i
ozdabiali ją białą przepaską
przetykaną złotem.
6. PEPLOS
Peplos – strój kobiecy bez rękawów,
uszyty z jednego prostokątnego kawałka
tkaniny wełnianej spiętego na ramionach
fibulami.
Szerokość tkaniny po złożeniu jej wzdłuż,
równa była odległości między łokciami przy
wyciągniętych poziomo rękach. Długość
peplosu dobierana była zależnie od
wzrostu właścicielki i bez przepasania miał
on zakrywać jej stopy. Nadmiar długości
tkaniny tworzył tzw. odrzutkę czyli drugą
warstwę w jego górnej części. Długość
odrzutki mogła być różna – od
zakrywającej piersi, do osłaniającej biodra i
wtedy peplos bywał przepasany na
odrzutce. Tkanina okrywała lewy bok
kobiety natomiast na prawym boku bywała
zeszyta lecz np. dziewczęta w Sparcie
nosiły peplosy niezszyte. Peplos używany
był jeszcze w V wieku p.n.e. Greczynki
zwykły drapować go w kunsztowne fałdy.
7. PETASOS
Petasos – kapelusz
chroniący przed słońcem
w starożytnej Grecji
pochodzenia tesalskiego.
Nierzadko noszono go z
chlamidą (szata
wierzchnia).
Petasos ze skrzydłami
stał się symbolem
Hermesa, boskiego
posłańca (jego rzymski
odpowiednik to
Merkury).
Również Asterix, bohater
francuskich komiksów i
kreskówek, nosił tę część
garderoby.
8. PILOS
Pilos – stożkowata czapka
noszona przez mężczyzn w
starożytnej Grecji w VI i V
wieku p.n.e. Czasami
występowała z daszkiem i
bogatymi zdobieniami. Jej
odmianą był pilidion (mały
pilos) z filcu lub wełny
noszony przez niewolników,
żeglarzy i wolnych
wyrobników.
Ateńczyk z wyższych warstw
społecznych nie mógł wyjść
z domu w takim nakryciu
głowy, chyba, że chciał
uchodzić za oryginała.
Solon, chcąc bezpiecznie
głosić swoje poglądy
polityczne, udawał
człowieka
niezrównoważonego i
pojawiał się na Agorze w
pilidionie na głowie.
9. ZOSTER
Zoster - był rodzajem sznura lub
pasa noszonego przez mężczyzn,
a w późniejszej dobie
przypuszczalnie także przez
kobiety w starożytnej Grecji, od
czasów archaicznych do
hellenistycznych.
Słowo pojawia się u Homera,
gdzie odnosi się do nabijanych
brązowymi płytkami skórzanych
pasów wojowników. Późniejsze
odniesienia z późnego okresu
archaicznego i wczesnego
klasycznego ukazują zoster w
postaci pasa lub splecionego
materiału, służący do
przewiązywania męskiego ubioru
przede wszystkim krótszego
chitonu.
W epoce hellenistycznej
nazywany był "zone", a używany
był do podwiązywania fałd w
ubiorach zarówno męskich, jak i
kobiecych.