2. ROMAN CIEŚLEWICZ
13.01.1930-21.01.1996
Jeden z największych grafików 2. połowy XX wieku,
wywarł znaczący wpływ na rozwój sztuki plakatu i
grafiki. Urodził się 13 stycznia 1930 roku we Lwowie,
zmarł 21 stycznia 1996 roku w Paryżu.
3. Zdobył ogromny rozgłos, wystawiał na całym niemal świecie.
Był jednym z głównych twórców "polskiej szkoły plakatu",
której najważniejszym założeniem stała się prostota i
czytelność wypowiedzi plastycznej, posługiwanie się
syntetycznym znakiem, poetycką metaforą, bogactwo
środków wyrazu.
Zajmował się plakatem, grafiką prasową i wydawniczą,
typografią, fotografią, fotomontażem, wystawiennictwem. Był
członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, Alliance
Graphique International (AGI), International Center for the
Typographic Arts.
4.
5. W latach 1943-46 uczęszczał do Szkoły Przemysłu
Artystycznego we Lwowie. W 1946 roku osiedlił się w Opolu,
pracował w cementowni "Groszowice". W roku szkolnym
1947/48 wznowił naukę w Liceum Sztuk Plastycznych w
Krakowie, które ukończył w 1949 roku. W tym samym roku
rozpoczął studia na Wydziale Plakatu Akademii Sztuk Pięknych
w Krakowie. Studiował w pracowniach Zbigniewa Pronaszki,
Czesława Rzepińskiego, Mieczysława Wejmana; dyplom w
pracowni plakatu Jerzego Karolaka i Macieja Makarewicza
(1955). Po dyplomie przeniósł się do Warszawy. Projektował
plakaty dla Centrali Wynajmu Filmów (CWF), Wydawnictwa
Artystyczno-Graficznego (WAG), Polskiej Izby Handlu
Zagranicznego. W 1956 roku wraz z Wojciechem
Zamecznikiem, Józefem Mroszczakiem i Hubertem Hilscherem
opracował szatę graficzną pisma artystycznego "Projekt", dla
którego później stworzył kilka znakomitych okładek.
6. Opracował kształt graficzny miesięcznika "Ty i Ja" (w
latach 1959-62 był jego dyrektorem artystycznym),
miesięcznika "Polska", katalogów warszawskiej Galerii
Współczesnej. Współpracował z Wydawnictwem
Artystyczno-Graficznym (WAG), RSW "Ruch",
wydawnictwami: PIW, "Czytelnik", "Iskry", WAiF oraz
licznymi teatrami i instytucjami artystycznymi. Zajmował
się również wystawiennictwem - grafika wystawiennicza
w pawilonie polskim na Targach Lipskich (1957), w
Moskwie (1959), w pawilonie Elektrimu w Pekinie (1961),
w pawilonie Ce-Te-Be na Międzynarodowych Targach
Poznańskich (1963).
7.
8. Na początku 1963 roku wyjechał do Essen, gdzie
współpracował z wydawnictwem firmy Krupp. Następnie
przeniósł się do Włoch, gdzie zrealizował dla firmy Italsider
pięć panneau dekoracyjnych w halach produkcyjnych jej hut
w Bagnoli, Piombino, Lovere, Cornigliano, Toranto. We
wrześniu 1963 roku zamieszkał z rodziną w Paryżu, gdzie żył i
tworzył do końca życia. W 1971 otrzymał obywatelstwo
francuskie. W latach 1965-1969 był dyrektorem artystycznym
pisma "Elle", któremu narzucił własną wizję graficzną.
Współpracował z magazynem "Vogue", opracował formułę
graficzną pisma artystycznego "Opus International",
popularnonaukowego miesięcznika "VST", magazynu
"Musique en Jeu", kwartalnika "Kitsch". Wykonał liczne
projekty graficzne dla wydawnictw: Hachette, Ketschum,
Hazan oraz Galeries Lafayette i Musée Picasso.
9.
10.
11.
12. O SWOIM MIEJSCU W SZTUCE ROMAN CIEŚLEWICZ W ROZMOWIE Z
KRYTYKIEM SZTUKI, WIESŁAWĄ WIERZCHOWSKĄ POWIEDZIAŁ:
"Moim marzeniem było robienie obrazów
publicznych, żeby jak największa liczba ludzi mogła
je zobaczyć. W związku z tym plakat - obraz uliczny
- był dla mnie najważniejszy. Jeszcze przed
akademią myślałem o plakacie. Wejść w ulicę. To
jest szalenie ważne. Myśląc o różnorodności
przedmiotów otaczających człowieka sądzę, że
najważniejsze jest ogłoszenie. Mówić, powiedzieć,
przekazać, zawiadomić. Poinformować. (...) Nigdy
nie wyobrażałem sobie obrazu niezależnego od
treści. Zawsze dążę do tego, żeby obraz był
maksymalny i informacja była maksymalna. Trzeba
działać na maksimum wyobraźni."
13. W dziełach Romana Cieślewicza odnaleźć można
splot wielu wątków intelektualnych i
emocjonalnych. Określa je ścisły związek słowa i
formy plastycznej, umiejętne posługiwanie się
językiem sugestywnych wizji. Budował swe
prace czerpiąc z ogromnie szerokiego zasobu
środków plastycznych - od obrazów dawnych
mistrzów po współczesne zdjęcia prasowe.
Wyróżnia je niezwykłość skojarzeń, wymyślna
struktura, drapieżna ekspresja. Inspirowały go,
zwłaszcza w okresie późniejszym, dokonania
konstruktywistycznej awangardy rosyjskiej lat
20. XX wieku i polskiego ugrupowania Blok.
14. W plakatach chętnie stosował detal, który poprzez
kolejne przetworzenia i powtórzenia przekształcał w
klarowny znak, stosował silnie powiększony raster i efekt
lustrzanego powielania obrazu. Korzystał z doświadczeń
op-artu, dzięki którym jego plakaty wywoływały wrażenie
drgania i pulsacji, dawały odczucie iluzorycznej
trójwymiarowości. Uległ czarowi kolażu i fotomontażu.
Dostrzegł w nich nowe, szczególnie interesujące
możliwości - wykorzystał je w sposób mistrzowski.
Romantyzm, poetyka styka się w dziełach Cieślewicza z
postawą chłodnego racjonalisty, temperament i emocja z
kalkulacją i żelazną logiką. Bardzo często penetrują one
naszą podświadomość metodą testów na skojarzenia.
15. Miał ponad sto wystaw indywidualnych grafiki,
fotomontażu, plakatu, fotografii; brał udział we wszystkich
najważniejszych prezentacjach sztuki plakatu w Polsce,
Francji i niemal we wszystkich krajach świata. Prace w
zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Krakowie,
Poznaniu, Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum
Plakatu w Wilanowie, Essen, Lahti, Paryżu, Kolorado,
Bayreuth, Museum of Modern Art w Nowym Jorku,
Centrum Georges Pompidou w Paryżu, Musée d'Arts
Décoratifs w Paryżu, Stedelijk Museum w Amsterdamie,
Library of Congress w USA, Fagersta Stadsbibliotek w
Sztokholmie, licznych kolekcjach prywatnych.
16. NAJWAŻNIEJSZE NAGRODY I WYRÓŻNIENIA:
Nagroda im. Tadeusza Trepkowskiego, 1955
Nagroda Centralnego Urzędu Kinematografii na
Wystawie Plakatu Filmowego, Warszawa 1956
Nagroda Ministra Kultury i Sztuki za całokształt
twórczości w dziedzinie plakatu, 1961
Grand Prix na 2. Międzynarodowej Wystawie
Plakatu Filmowego, Karlove Vary 1964
Brązowy Medal w konkursie na plakat 100 Lat
Toulouse-Lautreka, Paryż 1964
Grand Prix 1. Międzynarodowego Biennale
Projektowania, Ljublana 1964
Srebrny Medal 1. Biennale Plakatu Polskiego,
Katowice 1965
Złoty Medal 3. Biennale Plakatu Polskiego,
Katowice1969
Złoty Medal 4. Biennale Plakatu Polskiego,
Katowice 1971
Grand Prix 4. Międzynarodowego Biennale
Plakatu, Warszawa 1972
Nagroda Specjalna Jury 1. Międzynarodowej
Wystawy Plakatu Filmowego, Cannes 1973
Złoty Medal 5. Biennale Plakatu Polskiego,
Katowice 1973
Grand Prix de l'Affiche d'Art, Paryż 1979
Brązowy Medal 9/10. Międzynarodowego
Biennale Plakatu, Warszawa 1984
