1. Waalstand
Jaargang 20 nummer 2, november 2009
Parqui Park
Wonen op stand,
richting strand
Ons 3D-model
We bouwen er op voort
Babberspolder
Direct vertrouwen,
al in de eerste presentatie
1

2. Inhoudsopgave Vele stappen vooruit
Projecten Bij het afscheid van Arie Punt passen lovende woorden, de afgelo-
Het Podium, Den Haag 3 pen tien jaar hebben we grote stappen gezet. Onder zijn leiding
Schutsluis, Maassluis 6 is Waal uitgegroeid tot een stevige, innovatieve en betrokken
bouwpartner. Voor Arie zijn er nieuwe uitdagingen in het ver-
Club 2010, Schiedam 7 schiet. In deze Waalstand komt hij nog eenmaal aan het woord.
Parqui Park, Hoek van Holland 7
Basisschool ’t Schrijverke en Samen met Ebert van der Wal en Michel Schipper kan Waal verder
worden uitgebouwd, de fundamenten zijn gelegd. Dat is een
De Windroos, Hellevoetsluis 12
stevige uitdaging. Zeker in deze tijd. We kunnen nog veel stappen
Dierentehuis De Nieuwe Waterweg, zetten. Deze stappen zetten we wel in een groeiscenario. Groei
Vlaardingen 13 lijkt onze tweede natuur. Onze innovatieve insteek blijkt een ge-
Harnaschpolder, Delft 13 degen antwoord in deze spannende tijden. Met neoHOTPLANS,
Wim, en het 3D-modelleren zien we onze voorsprong toenemen.
De Dalen, Rozenburg 14
Samen met opdrachtgevers ervaren we de voordelen: betere
De Kameleon, Amsterdam 14 processen, lagere bouwkosten en minder faalkosten. Dat we daar-
Babberspolder, Vlaardingen 18 bij duurzaam willen samenwerken is wel duidelijk. Dat we ook
Parkrand, Maassluis 20 duurzaam kunnen bouwen is nu ‘officieel’. Waal is sinds 17 septem-
ber 2009 FSC-gecertificeerd. Ook hierin lopen we weer eens voorop.
De verdieping We kunnen elke uitdaging aan. Waal kan concurrerend meekomen
Tien jaar Arie Punt 4 met elke andere partij, daar ben ik van overtuigd. We leveren voor
3D-Modelleren met Joris Raaijmaakers 10 scherpe prijzen een hogere kwaliteit. Maar we draaien er niet om-
De planontwikkelingsvisie van heen. Als opdrachtgevers durven te kiezen voor een design-con-
structmodel, zijn de voordelen van Waal nog een factor hoger.
Ruud Bohnen 15
Podium Den Haag
Met veel energie en plezier gaan we verder om Waal, ons team
Zegt u het maar en de bouwprojecten van onze opdrachtgevers naar een nog
Medewerkers geven Waal een 7,4 8 hoger en nieuw plan te brengen. En dat kan dus gewoon tegen
de kunst van het bouwen
lagere kosten. Dat is geen belofte, dat is onze missie.
Lars Boellaard, Westland Partners over de
toegevoegde waarde van een notaris 9 Johan Krijgsman
Voor Haagwonen/Kristal bouwt Waal het Podium, 211 woningen. Natuurlijk voor een uit-
Kort nieuws dagend budget. Roel Koster van Kristal vertelt: “Het Podium is één van de eerste projecten
Symposium ‘Koppen bij elkaar’ waar Lace Fence, het gekantkloste staal, van de gebroeders Verhoeven is toegepast. Dit
groot succes 16 unieke hekwerk won al meerdere prijzen, en wordt nu door Waal keurig in de bouw gebruikt.’
Waal is Triple A 17 Hoe de ervaringen met Waal zijn? ‘Eigenlijk zoals het altijd zou moeten zijn, weinig tot geen
FSC-keurmerk voor Waal 17 opleverpunten per woning. En dat is gek genoeg nog steeds héél bijzonder, een hele kunst!’.
Nominatie Waal voor fd. Gazellen 17
COLOFON:
Ontwerp en productie:
Buro voor de Boeg | Rotterdam
Redactie: Johan Krijgsman, Janneke Alblas
Teksten: Jan Luyendijk, Dik Gussekloo
Fotografie: Michael van Oosten
Waal
Schiedamsedijk 22
Postbus 165, 3130 AD Vlaardingen
Tel. 010 - 248 28 28, Fax. 010 - 248 28 48
info@waal.nl, www.waal.nl
2 3

3. Eind september kwam z’n vertrek redelijk onverwacht. In een turbulente tijd, na Z’n CV doet vermoeden dat Arie Punt Waal langer
een groot aantal interne veranderingen te hebben doorgevoerd. Maar nu Waal heeft gediend dan tien jaar. In die periode kwam
stevig op de rails staat, is de persoonlijke uitdaging voor Arie Punt ingevuld. Wim (het Waal Informatie Model) van de grond. Waal
“Ik hou ervan om veranderingen door te voeren. Toen ik na bijna tien jaar werd een van de eerste bedrijven die erin slaagde
achterom keek, constateerde ik dat alle ambities die we tien jaar terug hadden de technologie van het 3D-modelleren succesvol
waren ingevuld. Daarmee zat m’n werk erop”, geeft hij als eenvoudige verklaring in praktijk te brengen. Waal Onderhoud & Renovatie
voor zijn vertrek. introduceerde Waalplan, bedoeld als aanjager voor
Die ambities waren een van de redenen om tien jaar terug de stap te maken prestatiegericht onderhoud. De interne organisatie
naar Vlaardingen. “Wat Van der Waal voor een bedrijf was?”, herhaalt hij de is gekanteld naar klantgericht. En van een aannemer
vraag. “Een beetje hap-snap. Een goed bedrijf met prima medewerkers. Maar die bij aanbestedingen maar lijdzaam moest hopen
ook een bedrijf dat nooit had gekozen, zoals het Waal van nu wel heeft gedaan, op de laagste prijs, is Waal getransformeerd tot lei-
met planontwikkeling, woningbouw, onderhoud en renovatie voor met name dende partij in design and construct opdrachten.
corporaties, zorg- en onderwijsinstellingen. Tien jaar terug ben ik hier samen “Er staat een groep bedrijven die een goede reputa-
met een capabel team begonnen aan een flinke uitdaging. Waal op verschillen- tie heeft bij een groot aantal opdrachtgevers en die
De constante factor
de fronten doorontwikkelen en koploper maken, was de opgave.” een rol speelt in de gehele levenscyclus van vast-
goed. We bouwen voor scherpe prijzen, met een
Activator voor de groei goede organisatie en binnen de tijd. En we leveren
Anno 2009 behoort Waal daadwerkelijk tot die koplopers, is de nuchtere con- kwaliteit. Vooral die kwaliteit is belangrijk. Als je
in een decennium
statering. Niet zelden was het Arie Punt die initiatieven in gang zette - of op goede kwaliteit levert, valt er bij een opdrachtgever
zijn minst de potentie ervan herkende. “Het idee voor neoHOTPLANS kwam altijd over de prijs te praten.”
uit de koker van ASVB. Ik zag daar voordelen in en heb gezegd: wij gaan ook
op die manier werken. Toch heeft het jaren geduurd voordat we die vruchten Met een gerust hart
van verandering
konden plukken. Mensen willen de dingen blijven doen zoals ze altijd doen. Die succesvolle aanpak heeft ook te maken met z’n
De introductie van neoHOTPLANS heeft onze opmars flink ondersteund. We persoonlijke missie om een klant te doorgronden.
kregen nieuwe klanten die ook dat voordeel van gestructureerd werken zien. “Als bouwbedrijf moet je alles weten van een be-
Ik durf nu gerust te beweren dat het een activator is geweest voor de groei.” drijfsproces van een klant. Anders kun je die klant
Veel initiatieven die Waal onder Arie Punt nam, waren zelfs ongebruikelijk nooit goed bedienen. Dus zeiden wij tegen corpo-
voor de branche. “Een van de eerste dingen die we als management bij de start raties dat we woningen gingen ontwikkelen die
hebben gedaan, was er iemand van buiten bij halen. Die heeft de hele organisatie precies 180 woonpunten zouden halen. Hoe we dat
Tien jaren waren genoeg voor Arie Punt om Waal door een decennium van veran- doorgelicht, met alle medewerkers gesproken over hoe zij over Waal dachten. zouden doen, was onze zorg. Normaal rekent een
Die openheid en transparantie heeft heel veel bijgedragen om het proces van corporatie dat zelf uit. Maar dat vind ik niet normaal,
deringen te leiden. Van een regionale bouwer wist het bedrijf, toen nog Van der veranderingen in gang te krijgen.” dat moeten wij doen.”
Z’n afscheid was sober. Op een maandag, aan het
Waal geheten, uit te groeien tot een groep van formaat, actief in ontwikkeling, ‘Zie je wel!’ eind van de dag met alle medewerkers. Hij neemt de
Want veranderen is vooral Stratego voor gevorderden. Doseren, stapje voor tijd om naar andere uitdagingen uit te kijken. En
bouw, onderhoud en renovatie. Die prestatie op zijn eigen conto bijschrijven is stapje. Arie Punt: “Veranderen moet je met beleid doen. Je moet mensen ervan om nog een keer tevreden achterom te kijken. “Als
overtuigen dat het beter voor henzelf en voor het bedrijf is als ze dingen anders Waal mogen we tevreden zijn met de gevulde order-
het laatste dat Arie Punt zal doen. Feit is wel dat de inmiddels afgetreden direc- gaan doen. Je moet ook niet zeven dingen in één keer willen aanpassen. En als portefeuille die we hebben. Als we verder kijken dan
het dan goed gaat, dan kun je aantonen: zie je wel! Ik heb het geluk gehad dat moeten we optimistisch blijven: er liggen genoeg
teur de constante factor was in de metamorfose van ‘hapsnap-bouwer’ naar een er geen enkele reden is geweest om tien jaar terug met de botte bijl te gaan kansen. Ik neem afscheid van zeer betrokken mede-
hakken. Het ging het bedrijf goed en er zaten goede mensen. Van de mensen werkers die samen een fantastisch bedrijf vormen.
bedrijf dat sterk op innovatie is gericht, met spraakmakende vernieuwingen als die hier tien jaar terug zaten, denk ik dat 80 procent hier nu nog werkt. Er zijn Met een gerust hart trek ik de deur achter me dicht.”
alleen maar mensen bijgekomen. Van 140 naar 180. Het bedrijf had tien jaar terug
het neoHOTPLANS bedrijfsconcept en 3D-modelleren met Wim. veel eigen bouwplaatspersoneel, we zijn vooral gegroeid in UTA-medewerkers.”
4 5

4. Club 2010
verovert
Schiedam!
In nauwe samenwerking met de gemeente
Schiedam heeft Waal een complex starters-
appartementen ontwikkeld: twintig apparte-
menten, tien parkeerplaatsen, geheel in 2010
gebouwd en opgeleverd, kortom: club2010.
Aan de Professor Kamerlingh Onneslaan, direct
naast het station, wordt dit de ideale uitvals-
basis voor studenten, singles, samenwoners
en levensgenieters. Vanaf 106.500 euro is
hier al een appartement beschikbaar: dat
betekent én lekker wonen én lekker leven!
Parqui Park
Wonen op stand, richting strand
Een mooiere plek in Hoek van Holland is er niet: aan de Nieuwe heeft parkeerruimte op eigen terrein. De bijzondere mansarde
Schutsluis,
Waterweg, aan de Berghaven en net naast het centrum. Op deze kap is een referentie aan de jaren twintig en geeft de woningen
toplocatie heeft Waal Ontwikkeling Parqui Park ontwikkeld: een niet alleen een stoer uiterlijk, het resultaat is ook een imposante
eigen wijkje met 24 zeer ruime huizen, met respect voor het beeld binnenruimte van ruim 600 m3 per woning. Met de tuinmuurtjes
van ‘De Redder’. In de architectuur is met de kapconstructie aan- wordt het buurtgevoel versterkt. Inmiddels zijn er ruim 150 geïnte-
duidelijk voor elkaar!
gesloten bij het beschutte gevoel op deze ruige plek. Elke woning resseerden voor deze 24 unieke woningen.
Het lijkt een project als zovele, maar voor Waal Eigenlijk is Schutsluis één van de eerste projecten van Wim. Hier
is als eerste gewerkt met de 3D-modellen en daarbij wordt hier al
is project Schutsluis in Maassluis een bijzonder gewerkt in teamverband. Dit lijken kleine opmerkingen, maar in
de praktijk blijken deze juist de grote voordelen op te leveren.
geval. In dit project komt een groot aantal
ontwikkelingen samen en heeft Waal laten zien Vanaf de start van het proces heeft Waal een digitaal dagboek
bijgehouden. Dat staat nu geheel online. Er is veel informatie
dat er op vele vlakken kan worden geprofiteerd te vinden over het gehele project, het proces en het resultaat
op www.duidelijkvoorelkaar.nl. In interviews, fotoreportages en
van de nieuwe manieren van werken. Samen met films krijgt u een goed beeld van Waal aan en in het werk. De site
wordt nog regelmatig aangevuld met de laatste ontwikkelingen.
de gemeente Maassluis en SGBB is er in korte tijd
iets moois ontstaan. En dat moois zit niet alleen
in de stenen, maar ook in het proces en de aanpak. www.duidelijkvoorelkaar.nl
6 7

5. Waal werkt al jaren volgens het INK managementmodel, een
helder managementsysteem waarin heldere, haalbare en meet-
bare doelstellingen worden gesteld. Een belangrijk aspect is de
medewerkertevredenheid. In 2006 werd deze voor het eerst
bij Waal gemeten, in juni 2009 werd een actualisatieonderzoek
uitgevoerd onder alle medewerkers. Verantwoordelijk voor deze
metingen is Noud van Koll van Meteq Consult.
“Vooral in deze tijd
“Gemiddeld een 7,4 heeft een notaris
en nóg niet tevreden!”
Noud van Koll
toegevoegde waarde”
Lars Boellaard, notaris-partner bij Westland
Partners Notarissen en Advocaten
“Sinds 1992 ben ik actief bezig met het meten van de tevredenheid van
medewerkers. In het begin was ik pionier, inmiddels is het een zeer geac- Er is geen spoortje onbescheidenheid bij als Lars Boellaard de werkzaamheden van een
cepteerde manier van beoordeling. En is er dan ook een groot aantal
onderzoeken gedaan waardoor ik heel goed scores kan vergelijken. De notaris 'het fundament van een bouwproject' noemt. "Als de fiscale aspecten bij de contract-
eerste meting in 2006 was een start voor Waal. Natuurlijk wisten we niet
waar ze stonden. Dat bleek al heel behoorlijk te zijn. En er was een aantal vorming niet goed zijn ingevuld, dan kun je als ontwikkelaar later met een fors probleem
punten die goed waren, maar nog verder konden worden verbeterd.”
worden opgezadeld”, constateert hij nuchter. Die ervaringen kent hij overigens niet van zijn
Waal is actief aan de slag gegaan met de verbeterpunten. “Daar is echt relatie met Waal: regelmatig schuift Westland Partners al in een vroeg stadium aan bij de
energie in gestoken. Die actieve houding viel me op, want de cijfers
waren op zich al mooi.” En natuurlijk was het spannend of deze energie realisatie van projecten.
ook terug zou komen in de nieuwe cijfers van 2009: “Nou, spannend
niet echt, natuurlijk verwachtte ik een verbetering, maar de sprong “Met Waal hebben we een heel open relatie. We worden vaak al “We zien hierin een belangrijke uitdaging. De meerwaarde van
voorwaarts was echt gigantisch. Zo’n verbetering heb ik slechts een- vroeg bij projecten betrokken: vóór de verwerving van de grond een notaris ligt vooral bij het innemen van een positie door de
maal meegemaakt, echt bewonderenswaardig.” adviseren we al over mogelijke routes om voor te sorteren. Voor ontwikkelaar of het instandhouden van bestaande afspraken. Kijk
een bouwproject is het absoluut noodzakelijk dat er een goed bijvoorbeeld naar het stellen van zekerheden voor of door een
En hoe was de reactie van de directie? “Tja, hoewel ik echt vier keer juridisch fundament ligt. Bij Waal is dat besef heel nadrukkelijk ontwikkelaar: welke verplichtingen kun je nog aangaan zonder al
heb gezegd dat het gemiddelde van 7,4 exceptioneel hoog is, en ook aanwezig.” te grote risico’s en wat zijn de gevolgen als het wel gebeurt?”
alle onderliggende cijfers uitmuntend waren, keken de mannen elkaar Niet zelden gaat het om complexe juridische zaken die in de
aan en zeiden: het is geen acht, dus we moeten er nog flink aan trekken.” aanvangsfase van een project moeten worden getackeld. Lars Honderden woningen transporteren
En valt er daadwerkelijk nog wat te verbeteren? “Tuurlijk, er valt altijd Boellaard: “Neem de civielrechtelijke afspraken: wat gaan we Ook als de stemming weer aantrekt, blijft de rol van een notaris-
wat te verbeteren: op het gebied van doorgroeimogelijkheden en het doen? Als je in die fase de zaken slim weet te organiseren, kun je kantoor belangrijk. “Hoe sneller je in een project woningen kunt
maken en vastleggen van onderlinge afspraken bijvoorbeeld. Maar ik er voor de opdrachtgever de meest fiscaalvriendelijke oplossing transporteren, hoe beter het is voor de cash flow van een ontwikke-
denk dat vooral het besef dat er permanent aan gewerkt moet en uitslepen. Als ergens geldt dat een notaris zichzelf terugverdient, laar. Bij de realisatie van honderden woningen is dan het verschil
kan worden het meeste opvalt. Bij Waal snappen ze dat dit niet het is het hier wel.” snel gemaakt. Wij zijn met acht notarissen. Als het moet, maken
moment is om op wat voor lauweren dan ook te gaan zitten. De eerste Het kantoor heeft de ervaring in de bouw inmiddels uit de eer- we een aantal notarissen vrij voor een specifiek project en trek-
7,4 is niet het moelijkst, het vasthouden, dáár gaat het om. Ik heb er alle ste hand: op 21 september zijn de notarissen en advocaten van ken we het hele land door om ter plekke te transporteren.”
vertrouwen in dat we volgende keer weer zo’n mooi resultaat zien of Westland Partners verhuisd naar een nieuwbouwpand aan de Lars Boellaard waardeert de relatie met Waal. “Een bedrijf dat
wel hoger wellicht. En dat tekent de club, dat tekent de mensen, en dáár rand van Naaldwijk. Het tekent de ambitie van Westland Partners. veeleisend is”, typeert hij. “Maar ook een bedrijf dat altijd in de
tekenen uiteindelijk de klanten voor.” Ook op het gebied van vastgoed zijn die ambities er: met het in voorhoede meeloopt. Waal heeft een enorme professionalise-
Berkel en Rodenrijs gevestigde zuster-kantoor Oostland Partners ringsslag doorgemaakt. Ze hanteren altijd een stevig tempo.
Uit onderzoeken blijkt dat naarmate medewerkers hun eigen organisatie ho- heeft Westland Partners een aparte divisie opgericht, die pro- Maar als Westlands kantoor zijn wij wel wat gewend.”
ger waarderen, dit een positief effect heeft voor de klanten van de organisatie. jectontwikkelaars in het gehele land moet gaan ondersteunen.
8 9

6. Waal werkt met Wim
Waal en Wim, dat is een unieke combinatie. In Wim, het
Waal Informatie Model, combineert Waal alle beschikbare
3D technieken, van het eerste ontwerp tot en met onderhoud.
Het is natuurlijk geen persoon, maar het is ons Waal concept.
Waarbij we in 3D denken én doen. Wim speelt vooral in de
voorbereiding een beslissende rol. Zeker in het 3D-modelleren
van de betonnen casco’s.
3D
MODELLEREN
We spreken met Joris Raaijmaakers over het 3D-model- “We werken met Autodesk REVIT, dé standaardsoftware. Natuurlijk “Ten eerste: alles wat we doen is gekoppeld. Als we een trap in-
de nieuwste versie, helemaal up-to-date. Maar daarin schuilt niet tekenen, worden automatisch de leuningpluggen geplaatst en
leren van Waal. Een zware laptop staat op tafel. Het ene onze voorsprong. Het gaat juist om wat we hebben toegevoegd.” wordt het juiste formaat trapgat ingetekend. Op het tunnelboek
Ons 3D-model is meer na het andere 3D-beeld vliegt over het beeldscherm:
Als we verder praten, blijken het niet zozeer knopjes en modules
in het programma te zijn. Het zit meer in slimme invullingen van
bestaande functies. “Anderen zijn al blij met een plaatje, wij halen
staat dan niet alleen de plek van de leuningpluggen, maar ook
het aantal vermeld. Ten tweede: alles wat we wèl doen is zichtbaar
in 3D en dus alles wat we niét doen zien we gelijk. Het kan eigen-
dan een plaatje.
onze productietekeningen rechtstreeks uit ons model”. lijk niet fout gaan. Dat is nu juist de grote voorsprong van werken
filmpjes, afbeeldingen, impressies. Steeds weer komt
met Wim!”
Ik kijk hem vragend aan, als we helemaal digitaal gaan werken,
hij terug op het tunnelboek. Op dit moment zit hij
Wij bouwen erop voort.
komen we dan uiteindelijk met een tunnelboek? “Dat is juist het De vraag is wel waarom Waal al zo kan werken en andere bouwers
unieke, zegt Joris Raaijmaakers. Bij elke tunnel die we gieten, hoort hier nog niet aan toe zijn. Joris geeft daar een mogelijke verkla-
volop in een tunnelmodel voor 172 appartementen. een beschrijving. Die plastificeren we. Deze worden in weer en ring voor. “Waal is een bedrijf dat bewust kiest voor innovatie,
wind op de bouwplaats gebruikt als leidraad. Hierin zijn alle uit- plat is georganiseerd en in alle projecten dezelfde technieken
Juist in dit model zitten grote voordelen. “Dit is één sparingen, wapeningen, leidingen en andere zaken beschreven. wil toepassen zoals Wim. Bij anderen is deze combinatie eigen-
Zelfs het aantal kubieke meters beton, met de benodigde kwaliteit, lijk zelden te vinden. Daar komt nog bij dat er bij Waal Bouw
van de primaire productieprocessen van Waal. Hier wordt beschreven. Dat komt allemaal uit het model dat we nu aan grote persoonlijke betrokkenheid van Johan en Ebert is. En dus
het maken zijn.” Gaat dat dan niet gemakkelijk fout? Het zijn wel kan Waal gemak kelijk de beslissende voorsprong behouden
behalen we met Wim als eerste de voordelen.” een paar honderd stappen. en uitbouwen.”
10 11

7. Beestenwerk voor Waal
Waal bouwde al kantoren, scholen, hallen voor de brandweer, woningen en nog
veel meer. Maar een dierentehuis is zelfs voor een veelzijdig aannemingsbedrijf
als Waal een redelijk uniek project. Een project in de eigen achtertuin nota bene,
want het plan verrijst aan de Maassluissedijk tussen Vlaardingen en Maassluis.
De nieuwbouw bestaat uit vijf verschillende gebouwen: een hoofdgebouw, een
zorggedeelte met quarantainevleugel en aparte verblijven voor honden en katten.
Dierentehuis De Nieuwe Waterweg moet er na de verhuizing begin november
weer netjes bijzitten. Mede dankzij Waal Onderhoud & Renovatie, dat op een heel
creatieve manier wist om te gaan met een beperkt budget!
Design and build Nieuw stukje Delft
levert succes op krijgt vorm
In Hellevoetsluis is Waal Onderhoud & Renovatie aan de slag gegaan voor twee Wie nu langs de Harnaschpolder rijdt ziet nog een grote open vlakte. Over een jaar
scholen. Openbare Basisschool ’t Schrijverke krijgt vervangende nieuwbouw, De of tien moet hier een complete woonwijk staan, die grenst aan een modern be-
Windroos – een school voor speciaal onderwijs – wordt gedeeltelijk gerenoveerd. drijventerrein. Eén van de eerste ontwikkelingen is de bouw van 144 woningen in
De opdracht is tot stand gekomen op basis van design and build, voor Waal een de Harnaschpolder, in opdracht van Woonbron Kristal B.V. Het project op het
bekende manier van werken. En een succesvolle manier, want waar de traditionele terrein van de gemeente Delft omvat vooral appartementen, aangevuld met een-
manier van aanbesteden in eerste instantie schipbreuk leed, kwamen wel de han- gezinswoningen. Logistiek gezien is het een complex project, met veel diversiteit
den op elkaar voor het voorstel op basis van design and build. De bouw van beide in materialen. Uiteindelijk moet de nieuwe uitbreidingswijk van Delft 1300 wonin-
scholen gaat naar verwachting elf maanden in beslag nemen. gen gaan tellen. De wijk is aantrekkelijk gelegen, op tien fietsminuten van de stad
en in de nabijheid van water en groen.
12 13

8. Wegens succes
geprolongeerd:
De Dalen
Al eerder bouwde Waal 29 woningen in De Dalen, de wijk in
Rozenburg die een grootscheepse metamorfose te wachten
‘Zomaar
staat. Wegens succes geprolongeerd: in de volgende fase
komen er nog eens 31 woningen bij. Die extra woningen
krijgen dezelfde uitvoering als de eerste fase: ruime, drie-
uitrekenen
laagse woningen. Blijkbaar weten de kopers de inspanningen
om de wijk te herstructureren op waarde te schatten. In
De Dalen zijn het vooral flatwoningen die het veld moeten
en bouwen
ruimen om plaats te maken voor moderne nieuwbouw.
Sinds 2006 wordt er al gebouwd aan het nieuwe gezicht
van de wijk. Waal heeft in opdracht van Ressort Wonen de
is niet
woningen gebouwd. De volgende 31 woningen zullen naar
verwachting medio 2010 worden opgeleverd.
mijn ding’
Ruud Bohnen - planontwikkeling
“Steeds meer opdrachtgevers weten ons te
vinden, met uiteenlopende vragen en pro-
jecten.” Ruud Bohnen zit inmiddels volgens
eigen zeggen 30 jaar in de bouw. Ik reken
snel uit dat het al bijna 35 is. Hij kijkt me aan
Waal bouwt mee en zegt met een glimlach: “Dat kun je ook
aan herstructurering zeggen”. We spreken op een achteloze maan-
Bijlmer dagochtend, waarin net de tunnelgietbouw
van 172 woningen op tafel ligt.
Met de herstructurering van Amsterdam-Zuidoost gaat het
voortvarend. Waal Bouw is op de plek van een voormalige
parkeergarage, een kerk en een drukkerij aan de slag gegaan Voor we het weten zitten we er helemaal in. “We hebben eerst het wat breder. Vaak word ik al ingeschakeld in de acquisitie. Daar
voor de bouw van De Kameleon: een nieuw winkelcentrum, plan als totaal bekeken en zoveel mogelijk geoptimaliseerd voor moeten we immers dingen beloven die we vervolgens weer waar
een fitnesscentrum, twee parkeergarages en 232 apparte- onze eigen bouwtechnieken. Daarmee behalen we snelheids- moeten maken.” En direct buigt hij zich weer over de tekening.
menten, totaal ca. 50.000 m2. Met name het winkelcentrum en kostenvoordelen. Dat is altijd weer een hele puzzel, maar een “Kijk, dit schema is een belangrijk onderdeel van mijn functie.
moet de leefbaarheid in de voormalige Bijlmer een impuls leuke opgave. Daar maken we het verschil.” Hoe ver kan dat Hiermee maak ik de totale gietbouw inzichtelijk. Ik ben daar
geven. NL-architects bedacht een opvallende ‘streepjescode’ gaan? “Net zover als de opdrachtgever ons kan geven. In dit ge- drie avonden mee bezig, maar dan is het ook helemaal af. Uit dit
voor de gevel van de parkeergarage: witte betonnen prefab val zou ik eigenlijk de wanden 10 cm willen verplaatsen, daar- schema blijkt dat het beter is te gaan werken met twee bouw-
elementen met stroken baksteen. Het is een project met mee zouden we alsnog 10% op de bouwkosten kunnen besparen. stromen. Zo kunnen we én de klant een snelle oplevering garan-
een lange adem: in het voorjaar van 2012 worden de winkels Maar hoewel het vooral een ‘onzichtbare’ aanpassing zou zijn, wil deren, én een slim proces voeren. Dus vanochtend hebben we
opgeleverd, in juni 2012 de appartementen. Het project wordt Welstand daar niet aan meewerken. Dus doen we het niet.” Enige ter plekke besloten ook te gaan werken met twee uitvoerders
gerealiseerd in opdracht van De Key - De Principaal. professionele teleurstelling kan hij niet onderdrukken. “Het is toch die autonoom die projecten kunnen gaan draaien.” En de reden?
zonde van het geld?” “Tja, we hebben in de acquisitie nu eenmaal dingen beloofd, die
We zouden het over zijn functie hebben, planontwikkeling. “Dat we dus ook waar gaan maken!”
staat inderdaad op mijn kaartje, maar in de praktijk is het wel
14 15

9. Waal is triple A
PYNG van Graydon bekijkt en beoordeelt onder-
nemingen op financiële kerngetallen, erg belangrijk
in deze tijden. Het laatste rapport d.d. 4 november
Verouderde woonwijken moeten worden aangepakt om de 2009 over Waal Bouw bevat voor ons natuurlijk
leefbaarheid veilig te stellen, het energieverbruik te beperken geen verrassingen. We betalen op tijd, we zijn kre-
en bewoners te attenderen op duurzaamheid. “Veel corporaties dietwaardig. Maar we hebben nu de PD-rating AAA,
hebben op die vragen nog geen volledig antwoord. Het viel zeker voor onze branche uniek. Dat wisten we zelf
mij op tijdens het symposium dat ze allemaal een eigen manier natuurlijk wel, maar het
hebben en dat iedereen bezig is het wiel opnieuw uit te vinden”, is toch leuk als dat wordt
bevestigd!
concludeert projectontwikkelaar Dirk Verbeek, bij Waal verant-
woordelijk voor de organisatie van het symposium.
In het Deltahotel in Vlaardingen waren enkele tientallen corpo-
ratiedirecteuren en -vertegenwoordigers samen gekomen om
Waal bouwt met
scenario’s te bespreken. Prof. dr. ir. Anke van Hal prikkelde de FSC-certificaat
panelleden met de opmerking dat de focus bij herstructurering
nu nog te veel op de techniek is gericht. Het gaat niet alleen om Eind september heeft Waal het FSC-certificaat ont-
het duurzamer maken van woningen: vooral het ‘duurzamer’ vangen. Hiermee voldoet Waal nu integraal aan de
waarden en normen die worden gesteld door de
maken van mensen is de opgave. De bewoner moet wél tijdig
Forest Stewardship Council in Nederland. Daardoor
de thermostaat lager zetten. Die besparing zichtbaar maken in
staat Waal borg voor het feit dat alle door Waal
de huur zou wel eens effectief kunnen zijn, was een suggestie. en onderaannemers gebruikte houtsoorten en
Drie corporatiedirecteuren vormden het panel: Johan Over plaatmaterialen zijn voorzien van het FSC-keurmerk.
de Vest, vice-voorzitter van de Raad van Bestuur bij Woonbron, Hiermee geven we samen
Karin van Dreven, algemeen directeur-bestuurder bij Haag met onze opdrachtgevers
‘Koppen
Wonen en Jacques Habets, directeur bij Vidomes in Rijswijk. de verantwoorde
Waal kon in ieder geval terugkijken op een inspirerende middag, bosexploitatie
een impuls.
vond ook Johan Over de Vest. ”Het is een goed initiatief om par-
tijen met elkaar van gedachten te laten wisselen over thema’s
zoals duurzaamheid, zonder dat er de druk van een contract
aanwezig is. Wat mij vooral is bijgebleven, is dat we met name
bij elkaar’
op duurzaamheid nog aan het begin van de ontwikkelingen
staan. Ik ben er van overtuigd dat we door ketenintegratie in
staat zijn in de komende jaren flinke stappen te maken.” Afgesloten
werd met een netwerkborrel, die door iedereen aangegrepen
werd om even informeel na te praten. Het succes van de eerste FD Gazellen 2009:
aflevering is voor Waal reden om na te denken over een vervolg!
Waal staat erbij!
een inspirerende middag
Een bijzondere prestatie: Waal is FD Gazelle. Op
initiatief van het FD worden alle snel en gestaag
groeiende bedrijven beoordeeld op basis van cijfers
van 2006, 2007 en 2008. Waal
is hierbij door het FD zelf be-
Woningcorporaties staan de komende jaren voor een grote opgave. Honderd- naderd, naar aanleiding van
de beschikbare marktinfor-
duizenden verouderde woningen moeten duurzaam worden gerenoveerd. matie en marktscans. Waal is
FD Gazelle in de categorie
Aan nieuwe technieken is geen gebrek, aan kennis over een goede aanpak middelgrote ondernemingen.
wel. Daarom organiseerde Waal op 29 september het symposium ‘Koppen bij Dinsdag 17 november
worden de ‘regionale’
elkaar’ voor met name vertegenwoordigers van woningcorporaties. Gouden Gazellen bekend
gemaakt in Theater
Het panel: Jacques Habets, Karin van Dreven en Johan Over de Vest
Zuidplein te Rotterdam.
16 17

10. “Direct
Met één blik over de plankaart constateert Leo de Jong dat de De relatie is altijd al prima geweest, respect en vertrouwen maken
gang erin zit. “In 1999 hebben we voor het eerst onze gedachten het mogelijk ook problemen op een goede manier op te lossen.”
over de herstructurering laten gaan. In 2002 is er definitief een
besluit genomen tot sloop en vervangende nieuwbouw en een ‘Waal neemt initiatieven’
aantal jaar geleden is het eerste complex al opgeleverd. Het lijkt Ook in de ontwerpfase kwam de toegevoegde waarde van Waal
vertrouwen,
wel eens dat dit soort trajecten heel langzaam gaan, maar het kan naar voren. “Je hebt bij elk project dat er aanpassingen nodig zijn
dus wel snel!” omdat de prijsvorming niet helemaal synchroon loopt. Waal is dan
Haast was ook geboden. De woningvoorraad in de Babberspolder- een partij die initiatieven neemt en heel actief gaat meedenken.”
Oost was gedateerd. “Maatvoeringen en materialen, kwaliteit en De projecten in de Babberspolder-Oost waren een van de eerste
comfort voldeden niet meer aan de eisen die bewoners nu stellen. Waal-projecten waar relatief nieuwe technieken en technologieën
Niets ten nadele van het verleden, maar toen werd er met een als het Waal Informatie Model, 3D-modelleren, zijn ingezet. “De
andere optiek en met andere kwaliteitseisen gebouwd. Ja, ik presentatie die Waal van de projecten heeft gegeven was heel
al in de eerste presentatie”
weet het, sommige bewoners denken er anders over. Die zeggen: interessant. Wij kwamen met onze wensen en zij stopten het in
ik woon hier nu al 25 jaar en ik heb het nog nooit zo naar mijn zin hun elektronische toverdoos, als ik het zo mag noemen. Met die
gehad als nu. Dat respecteren we, maar je móet een keer ingrijpen technologie van het 3D-modelleren zie je meteen wat het gevolg
als corporatie.” van sommige niet goed doordachte beslissingen is. Hier loopt
een vloerplaat te ver door. Daar heb je weer een trap die niet
Nog 350 te gaan goed aansluit. Ik moet zeggen: die eerste presentatie boezemde
Die ingreep is fors, naar Vlaardingse begrippen. Er gaan 1400 meteen al het nodige vertrouwen in.”
Duizend nieuwe woningen, een modern winkelaanbod, drie woonbuurten: in enkele jaren woningen – 10 procent van het totaal van Waterweg Wonen –
tegen de vlakte, de wijk krijgt er duizend nieuwe woningen voor Kwaliteitsdifferentiatie
tijd wordt de Babberspolder-Oost in Vlaardingen ‘future proof’ gemaakt. De wijk aan de terug. Een aantal bouwfasen verder heeft Waterweg Wonen nog De inzet van de herstructurering is niet alleen maar nieuwe wo-
zo’n 350 nieuwe woningen te gaan, rekent Leo de Jong snel uit op ningen in uiteenlopende typen neerzetten. “In onze optiek willen
rand van Vlaardingen was aan het eind van z’n technische levensduur. Maar dan nóg blijft een kladje. De meest recente opleveringen zijn die van de projec- we verder kijken dan alleen maar een kwaliteitsdifferentiatie. In de
ten Rietsingel I en II en Keerkring, projecten met 150 apparte- Babberspolder-Oost moet meer menging zijn van bevolkings-
sloop en nieuwbouw een ingrijpende belissing, weet directeur-bestuurder Leo de Jong
menten van Waal Bouw. Leo de Jong: “We kenden Waal al langer. groepen en financiële categorieën huishoudens. De wijk wint
van Waterweg Wonen dat met de gemeente Vlaardingen het project optuigde. “Dan zegt Als corporatie schakelden we Waal ook wel eens voor andere aan kwaliteit, door woningen toe te voegen proberen we ook de
klussen in. In eerste instantie zouden we Babberspolder-Oost in doorstroming in de stad te bevorderen. Maar de oorspronkelijke
zo’n bewoner: Leo, je bent wel aan het herstructureren, maar niet voor mij. Nee, dat samenwerking met risicodragende marktpartijen ontwikkelen, maar bewoner moet wel zijn huis uit. Die moet tijdelijk naar een andere
die optie is niet gelukt. Op basis van prijs en prestatie hebben we woning toe als hij gebruik maakt van de terugkeergarantie of zich
klopt. In die zin dat maar een deel van de oorspronkelijke bevolking kan terugkeren naar in de aanbestedingsprocedure besloten om die drie projecten definitief elders vestigen. Dat is een hele ingrijpende gebeurtenis,
met Waal te gaan doen. Wat Waal voor een bedrijf is? No nonsense, gepaard gaand met onzekerheden. Wat dat betreft is herstructu-
de wijk.” Ook Waal Bouw heeft de hand in de herstructurering. korte lijnen en recht door zee. We weten wat we aan elkaar hebben. reren wellicht een duivels dilemma, zeker voor de bewoners.”
Rietsingel
Keerkring
18 19

11. Parkrand Maassluis
krijgt ander gezicht
De Burgemeesterswijk in Maassluis kan met vertrouwen naar
de toekomst kijken. De wijk krijgt langzaam maar zeker een
ander gezicht. Met de realisatie van Parkrand heeft de skyline
van Maassluis-West óók een ander gezicht gekregen. Sander
Verschoor, directeur vastgoed van opdrachtgever Maas-
delta Groep, kijkt terug op een succesvol verlopen project.
“We zijn er trots op dat de wijk nu al zo’n eind op weg is.”
De Burgemeesterswijk is een typische jaren-zestig wijk,
ontstaan in de periode dat kwantiteit boven kwaliteit ging.
Het laatste decennium kwam de leefbaarheid in de
monotone wijk in het geding. Een grootschalig proces van
slopen en herbouwen moet de wijk een geheel nieuwe
aanblik geven. “Een tuinstad moet het worden”,
zegt Sander Verschoor. Met de Maasdelta Groep
heeft hij een belangrijke rol in de metamorfose.
Een resultaat is de realisatie van Parkrand, een apparte-
mententoren met 106 huurappartementen en een
multifunctionele ruimte van 3000 vierkante meter.
“De Burgemeesterswijk moet op termijn een tuinstad
worden met een heel gedifferentieerde woningbouw.
Niet alleen maar sociale woningbouw, maar ook middel-
dure koop en voorzieningen zoals een school. We gaan de
hele wijk aanpakken. Alle jaren-zestigflats gaan tegen
de vlakte.” De inspanningen van Maasdelta worden
gewaardeerd: binnen de kortste keren kon het bordje
‘Verhuurd’ op alle 106 appartementen worden gehangen.
In de multifunctionele accommodatie wordt een basis-
school met zestien groepen gevestigd, aangevuld
met een peuterspeelzaal, een buitenschoolse opvang,
een zorgvoorziening en een wijkservicepunt.
Woontoren Elbe
Ook elders in Maassluis is de combinatie Maasdelta/Waal
i.s.m. Bouwfonds actief: langs de Nieuwe Waterweg, bij
het spraakmakende project Het Balkon. De woontoren
Elbe is net in verkoop gegaan. Sander Verschoor heeft er
hoge verwachtingen van. “De belangstelling in deze
markt is goed. We hebben er goede hoop op dat het een
succes wordt. Aan de plek ligt het niet, die is uniek. Maar
het blijft aankijken onder de huidige economische
omstandigheden.” De relatie met Waal is er een
van vele jaren. “Waal is een aannemer die kritisch is.
En Waal is ook een aannemer waarmee je in
een open sfeer kunt communiceren over zaken.”