LITERATURE

1. Μπέρτολτ Μπρεχτ, Για τον όρο «μετανάστες»

2.  Αφόρμηση: Η διδακτική ενότητα θα ενταχθεί στο
γενικότερο θεματικό πλαίσιο της ξενιτιάς. Επρόκειτο
άλλωστε για μια μορφή ξενιτιάς. Ο ίδιος ο Μπρεχτ
διαπραγματεύεται τον όρο « μετανάστες»
 Φωτογραφικό υλικό μεταναστών παλαιότερης και
σύγχρονης εποχής
 https://www.google.gr/search?q=%CE%BC%CE%B5%CF
%84%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B
5%CF%82&rlz=1C2AFAB_enGR443GR553&biw=1366&b
ih=643&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ei=Rp1LVLPQGI
GTPLb8gcAD&ved=0CAYQ_AUoAQ

5.  Μέθοδος επικοινωνιακή – κατευθυνόμενος διάλογος
 Βιογραφικά στοιχεία του συγγραφέα: Ο σημαντικός
Γερμανός συγγραφέας Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956)
έγραψε το ποίημα αυτό το 1937, όταν ζούσε ως
αυτοεξόριστος στη Σκανδιναβία, κατατρεγμένος από τη
χιτλερική εξουσία. Ο Β' Παγκόσμιος πόλεμος δεν είχε
ακόμη ξεσπάσει, αλλά το ναζιστικό καθεστώς είχε ήδη
δώσει δείγματα του βίαιου και απάνθρωπου προσώπου
του με την άγρια καταδίωξη των Εβραίων και των
αντιφρονούντων Γερμανών. Πολλοί δημοκρατικοί
καλλιτέχνες και διανοούμενοι διώχτηκαν ή αναγκάστηκαν
να εγκαταλείψουν τη χώρα τους, για να γλιτώσουν από την
ηθική και σωματική τους εξόντωση.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL105/
229/1690,5409/

7. Στόχοι
 Να γνωρίσουν οι μαθητές τον πολιτικό
προβληματισμό του Μπρεχτ.
 Να προβληματιστούν για τις πολιτικές διώξεις και τις
συνθήκες επιβίωσης του κάθε μετανάστη ή
αυτοεξόριστου ή πολιτικού πρόσφυγα και να
καλλιεργήσουν την ενσυναίσθηση.
 Να κατανοήσουν τη σημασία της ιδεολογικής
συνέπειας και ενότητας στον αγώνα.
 Επιπλέον: να κατανοήσουν τη διαφορά μεταξύ «
μετανάστη»-«πρόσφυγα» και να αναφερθούν τα αίτια
που ωθούν τους ανθρώπους στο δρόμο της ξενιτιάς.

10. Θεματικά κέντρα
 Αυτοεξόριστοι και πολιτικοί πρόσφυγες
 Πολιτικές διώξεις και αντίσταση στην επιβολή των
ισχυρών
 Η σημασία της ιδεολογικής συνέπειας και
ενότητας στον αγώνα

11. Δομή του περιεχομένου
 1η ενότητα: Λαθεμένο… εξορία.-Αναίρεση από το
συγγραφέα του χαρακτηρισμού «μετανάστη».
 Ψάξτε τις σημασίες των λέξεων «μετανάστης» και
«πρόσφυγας» στο ηλεκτρονικό Λεξικό της Κοινής
Νεοελληνικής και καταγράψτε τη διαφορά.
 http://www.greek-
language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/trianta
fyllides/
 Ο Μπρεχτ με το σχήμα της διπλής άρνησης, λέει ότι
αναγκάστηκαν να φύγουν λόγω της ανελευθερίας που
επέβαλε το χιτλερικό καθεστώς. Ο συγγραφέας τονίζει την
τραγικότητα της ζωής των εξορίστων και νιώθει οργή για
την όλη κατάσταση.

12.  2η ενότητα: Έτσι … δε συχωράμε. Οι
αυτοεξόριστοι δεν βολεύονται, δεν χάνουν την
αγωνιστική τους διάθεση και περιμένουν του
γυρισμού τη μέρα. Ο Μπρεχτ καθ΄όλη τη διάρκεια
της εξορίας του έγραφε αγωνιστικά ποιήματα και
ανέβαζε πολιτικά θεατρικά έργα. Μ’ αυτό τον
τρόπο μετριαζόταν ο πόνος και αναπτύσσονταν
αισθήματα αλληλεγγύης μεταξύ των εξορίστων.

14.  3η ενότητα: Α δε μας … ακόμα. Η συνειδητοποίηση της
κατάστασης από τους εξορίστους.
 Η επιφανειακή ηρεμία δεν τους ξεγελούσε καθώς ηχούσαν
στα αυτιά τους τα ουρλιαχτά των ανθρώπων που δεν
ομολογούσαν συμφωνία με τους ιθύνοντες. Κάποιοι
ομοεθνείς του, ωστόσο, είχαν συμφωνήσει με το ναζιστικό
καθεστώς.
 Η λέξη στρατόπεδα υποβάλλει την εικόνα και τις
απάνθρωπες συνθήκες που βίωσαν οι Εβραίοι την εποχή
αυτή. Οι εξόριστοι ντρέπονται για την κατάντια της χώρας
τους αλλά υπόσχονται πως δεν θα επιτρέψουν τη
συνέχιση των δολοφονιών και των εξοριών. Θα
επιστρέψουν και θα πουν εκείνοι την τελευταία λέξη.

16.  Εκφραστικά μέσα
 Εικόνες, αντιθέσεις, επαναλήψεις.
 Γλώσσα: ρεαλιστική γραφή με φυσικότητα στο
λόγο που θυμίζει προφορικό.
 Παράλληλο κείμενο: Γιώργος Σεφέρης,
«Τελευταίος σταθμός»
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/D
SB106/544/3563,14870/

18. Ερωτήσεις
 1.Να μελετήσετε το ποίημα του Σεφέρη « Ο τελευταίος
σταθμός» και να συγκρίνετε το αίσθημα του πολιτικού
πρόσφυγα του Μπρεχτ με την αντίστοιχη κατάσταση που
περιγράφει ο Σεφέρης.
 2.Για ποιους λόγους οι πρόσφυγες επιδιώκουν να μένουν
κοντά στα σύνορα της πατρίδας;
 3.Γιατί η χώρα που δέχτηκε τους πρόσφυγες « σπίτι δε θα’ ναι
μα εξορία»;

19.  4. Γιατί ο ποιητής θεωρεί λαθεμένο τον όρο «μετανάστες»;
Απαντήστε στην ερώτηση χρησιμοποιώντας τις φράσεις
του ποιήματος που υποστηρίζουν την άποψή του.
 5. Ο ποιητής μιλάει σε πρώτο πληθυντικό πρόσωπο.
Ποιους εκπροσωπεί και ποια είναι η άποψή του για την
κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην πατρίδα τους;.
 6. «Α, δε μας ξεγελάει, δρασκελίσει». Εντοπίστε την
αντίθεση που υπάρχει στο σημείο αυτό και σχολιάστε τη.

20.  Διαθεματική εργασία: «Δρόμοι ξενιτιάς και
προσφυγιάς»
 ( Χωρισμός σε ομάδες : λογοτέχνες, μουσικοί,
φωτογράφοι, γλωσσολόγοι, ιστορικοί, νομικοί,
ανθρωπολόγοι)
 Μουσική: « Σαν το μετανάστη» Μαρία
Φαραντούρη

21. ΕΜΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ