Σχολικός εκφοβισμός (Bullying), EuropeStarts

Σχολικός εκφοβισμός:
Θεωρητικό πλαίσιο

Τι είναι ο Σχολικός εκφοβισμός;
To bullying (εκφοβισμός) θεωρείται ως μία μορφή
κακοποίησης των παιδιών (Dawkins, 1995). Προκύπτει από
την διαρκή, επανειλημμένη, σκόπιμη εκδήλωση επιθετικής
συμπεριφοράς και έχει χαρακτηριστεί ως η αδυναμία του
θύματος να υπερασπιστεί τον εαυτό του (Farrington, 1993).
Πραγματοποιείται από έναν ή περισσότερους μαθητές και
εμφανίζεται στην πλειοψηφία των σχολείων, σε διαφορετικό βέβαια
βαθμό (Kumpulainen et al.,1998).
Λαμβάνει ποικίλες μορφές, ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιεί ο
δράστης για να βλάψει το θύμα.
Επίσης:

8 Μορφές Σχολικού εκφοβισμού
Σχολικός εκφοβισμός
Μορφές
Λεκτικός
Ηλεκτρονικός
Ρατσιστικός
Οπτικός
Σωματικός
Σεξουαλικός
Έμμεσος ή
Κοινωνικός
Εκβιασμός
(Βoulton και συν., 2001; Espelage& Swearer, 2003; Κωνσταντίνου και Ψάλτη,2007; Sharp & Smith,
1994; Suckling & Temple, 2001)

Ερευνητικά ευρήματα για σχολικό εκφοβισμό
Aμερική
• 30% των παιδιών, έχει
πέσει θύμα
εκφοβισμού
• (Nansel et al., 2001)
Συνέπειες
• Θύματα με υψηλότερες
πιθανότητες:
- για μελλοντική χρήση
ψυχοφαρμακευτικών
σκευασμάτων
- εφηβικής εγκυμοσύνης
(στα κορίτσια)
- αύξηση του σωματικού
βάρος
• Θύτες με υψηλότερη
πιθανότητα μελλοντικής
ποινικής καταδίκης
• (Eriksen et al, 2012)
Ευρώπη
Ελλάδα
•10-15% θύματα
διαφόρων μορφών βίας
•Θύτες>5% του συνόλου
(Ε.Ψ.Υ.Π.Ε, 2008)
20% των μαθητών έχουν
υπάρξει θύτες ή θύματα
(Ε.Ψ.Υ.Π.Ε, 2008)
Κύπρος
• 18% των μαθητών
θύματα κοροϊδίας
βιώνουν κοινωνική
απομόνωση
θύματα διάδοσης
πλαστών ιστοριών ή
φημών

Ευρήματα Ευρωπαϊκού Προγράμματος Δάφνη
Διακρατικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα, στα πλαίσια του οποίου
διαπιστώθηκε ότι στην Ελληνική Πρωτοβάθμια εκπαίδευση:
 Το 10% των μαθητών έχουν ασκήσει βία.
Το 22,5% των μαθητών έχουν υποστεί λεκτική ή σωματική βία, καθώς και
κοινωνική απομόνωση.
 Το 50% των θυμάτων δεν αναφέρει πουθενά το περιστατικό.
Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται συχνότερα σε περιστατικά
βίας.
Τα περιστατικά ενδοσχολικής βίας εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα
στο δημοτικό& στο γυμνάσιο, ενώ στο λύκειο μειώνονται.
Κατά τους μαθητές, το 61,5% των γονέων δεν έρχεται σε επαφή με το σχολείο
για την αντιμετώπισή του.

European Αnti-bullying Campaign (1/4)
Αναγνώριση της ηθικής,
συναισθηματικής και
ψυχολογικής βλάβης που
προκαλεί ο εκφοβισμός. Προσπάθειες
εξάλειψης που
εστιάζουν μόνο στο
σχολείο.
Απουσία ενός ενιαίου
ευρωπαϊκού προγράμματος
αντιμετώπισης.
Αναγκαιότητα λήψης
μιας πανευρωπαϊκής
πρωτοβουλίας.

Ο γενικός σκοπός του προγράμματος (2/4)
Δημιουργία μιας ενιαίας
απάντησης στην καταγραφή
και διαχείριση όλων των
μορφών του εκφοβισμού.
Δημιουργία πλατφόρμας
ενημέρωσης όλων των
εμπλεκόμενων στο σχολικό
εκφοβισμό προσώπων.

Αναλυτικοί στόχοι (3/4)
Διενέργεια έρευνας σε έξι κράτη-μέλη της
Ε.Ε.
Δημιουργία διαδικτυακού τόπου που θα
λειτουργήσει σαν εθνικό σημείο αναφοράς
αποσκοπώντας στην ενημέρωση του κοινού.
Δημιουργία διαδραστικού εκπαιδευτικού
εργαλείου.
Σχεδιασμός και υλοποίηση καμπάνιας κατά
του εκφοβισμού.

Εμπλεκόμενες χώρες (4/4)
• Κάποιες από τις χώρες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα
εκπροσωπούμενες από εθνικούς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς) είναι:
Ελλάδα
Ιταλία
Βουλγαρία
Εσθονία Λετονία
Λιθουανία

Comics και Εκπαίδευση

Διδασκαλία με κόμικς και ευρωπαϊκές
πρωτοβουλίες (1/2)
Μεγάλη
Βρετανία
Γερμανία
• «Die Suche»
(2008)
• «Bancho di
Nuvole» (2003
και 2005-2006)
• «I Jeans di
Garibaldi»
(2007)
• «Graphic
Novels across
the
Curriculum»
(2007)
• «Classical
Comics»
Ιταλία

Βέλγιο
• Πλατφόρμες ICT του
Free University
Βρυξελλών
• «Common Values»,
(2011)
Ελλάδα, Ισπανία, Ιταλία,
Κύπρος
• «Edunomics»
Διδασκαλία με κόμικς και ευρωπαϊκές
πρωτοβουλίες (1/2)

Το παιδαγωγικό υπόβαθρο της διδασκαλίας με
κόμικς
Comics
Θεωρία της διπλής
κωδικοποίησης
(Paivio, 2006)
Εποικοδομισμός

Η εκπαιδευτική χρησιμότητα των comics
Παροχή κινήτρων
Εποπτεία
Μονιμότητα
Διαμεσολαβητικός ρόλος
Δημοτικότητα
Καλλιέργεια κριτικής ικανότητας και αναλυτικής σκέψης
(Yang , 2003)

Τα είδη των εκπαιδευτικών κόμικς
Σύντομα
κόμικς
(comic
strips)
Βιβλία
κόμικς
(comic
books)
Διαδικτυακά
κόμικς (web
comics)
(Καπανιάρης και συν., 2011)

Απόψεις φοιτητών για τα κόμικς
Θετική αξιολόγηση για την εισαγωγή των κόμικς
στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Το μάθημα γίνεται πιο ευχάριστο.
Κινητοποίηση φαντασίας και
δημιουργικότητας.
Προσφέρεται για τη διδασκαλία
σύνθετων και αφηρημένων
εννοιών.
(Καπανιάρης και συν., 2012; Ευθυμιόπουλος& Μασούρου, 2009)
Έρευνες πιλοτικού εργαστηρίου μαρτυρούν:

Απόψεις φοιτητών για το Comic Strip
Creator (1/4)
Θετικά Στοιχεία Αρνητικά Στοιχεία
Πολύ μικρά
και λιγοστά
πλαίσια
Αγγλικό μενού
Μικρή
ποικιλία σε
frames
Ξεχωριστή
αποθήκευση
εικόνας
Απουσία
κίνησης
Πιο
ευδιάκριτοι
ήρωες
Δωρεάν διάθεση
Κατάλληλο για
μικρής διάρκειας
δραστηριότητες
Δέχεται ελληνικούς
χαρακτήρες

Εντυπώσεις μαθητών για τη δημιουργία κόμικς
(2/4)
(Βασιλικοπούλου και συν., 2013)
• Θετικά Στοιχεία
Αποτελέσματα χρήσης του Comic Strip Creator από μαθητές Α΄βάθμιας& Β΄βάθμιας
εκπαίδευσης σε πιλοτική εφαρμογή του προγράμματος στα εκπαιδευτήρια Καίσαρη.

Οι απόψεις των μαθητών για το Comic Strip
Creator (3/4)
Αρνητικά Στοιχεία
Πρόσθεση περισσότερων
στοιχείων (cliparts, frames κλπ.)
Μεγαλύτερα σε έκταση κόμικς
Ύπαρξη της δυνατότητας εισαγωγής
μεγαλύτερου κειμένου στα μπαλόνια
Ξεχωριστή αποθήκευση εικόνας
Μη ευδιάκριτοι ήρωες

Συμπεράσματα
Οι μαθητές
απολαμβάνουν
τη διαδικασία
δημιουργίας
κόμικς.
Θετικά
συναισθήματα
ως προς την
εισαγωγή των
κόμικς στη
διδασκαλία.
Ενεργοποίηση
φαντασίας &
δημιουργικότητας
Ύπαρξη
προϋποθέσεων
για ένταξη στη
μαθησιακή
διαδικασία.
(Βασιλικοπούλου και συν., 2013)

Προβλεπόμενος χρόνος: 25 ώρες
Προτεινόμενο Διαθεματικό Σενάριο
Διδασκαλίας με χρήση Τ.Π.Ε.

Σχολικός εκφοβισμός και web 2.0 εργαλεία
(Δαβράζος και συν., 2011; Δόμβρος, 2014; Παλάζη, 2013)
Διευκολύνει την ανάληψη ευθυνών από τους μαθητές
(για τις πράξεις τους).
Εμπλέκει τους ίδιους τους μαθητές στη διαδικασία αναγνώρισης,
κατανόησης, ευαισθητοποίησης και αντιμετώπισης του προβλήματος.
Απομυθοποιεί το πρόβλημα και συμβάλλει στην συναίσθησή του.
Ενεργοποιεί το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή των παιδιών.
Από την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας παρατηρείται ότι ο
συνδυασμός bullying και εργαλείων Web 2.0:

Ανακαλυπτική
μάθηση
Κοννεκτιβισμός
Κοιν/πολιτισμικός
εποικοδομητισμός
Αξιοποιούμενες παιδαγωγικές θεωρίες

Α. Γενικοί στόχοι
Συμμετοχή σε συζητήσεις, έκθεση
προσωπικής τεκμηριωμένης
άποψης
Δημιουργία συνειρμών ,
διατύπωση φόβων,
συναισθημάτων, σχεδίων
Επαφή με τους στόχους της Ε.Ε
και τη συνεργασία των μελών της
για το bullying.
Ανατροπή προϋπάρχουσας
λανθασμένης συμπεριφοράς
Καλλιέργεια της ευρωπαϊκής
ταυτότητας των μαθητών
Β. Γνωστικοί στόχοι
Κατανόηση της έννοιας του
bullying,αναγωγή του σε
ευρωπαϊκό φαινόμενο και
σύνδεσή του με τα
γνωστικά αντικείμενα της
Γλώσσας, των
Θρησκευτικών, των
Εικαστικών , της Κ.Π.Α και
της Πληροφορικής.
Οι στόχοι είναι μία επέκταση των
4 επίπεδων προσδοκώμενων
μαθησιακών αποτελεσμάτων της
Unesco (1996)
Διδακτικοί στόχοι (1/2)

Γ. Τεχνολογικοί
στόχοι
Ανάπτυξη
Αναζήτηση
πληροφοριών στο
διαδίκτυο
Κριτική σκέψη
Ο μαθητής καλείται να
κρίνει και να επιλέξει τις
πληροφορίες που
χρειάζεται
Θετική στάση
απέναντι στον Η/Υ ως
διδακτικό μέσο
Δ. Για τη μαθησιακή
διαδικασία
Συνεργατική
μάθηση
Δημιουργία γνώσης
από τους ίδιους
τους μαθητές
Προσαρμογή της
παραγλωσσικής
συμπεριφοράς
Διδακτικοί στόχοι (2/2)

Μέσα υλοποίησης προτεινόμενου σεναρίου
• Θεατρικό
παιχνίδι
• Ζωγραφική
• Κατασκευή
χειροτεχνιών
• Φύλλα εργασίας
• Δημιουργία
tagxedo, comic
• Wiki
• Εικόνες, voki, prezi
• Βίντεο
• Ανάκληση εμπειριών
• Συζήτηση
Ελεύθεροι
συνειρμοί,
Διάλογος
Ενεργητική
συμμετοχή,
έκφραση
Παιχνίδι
ρόλων,
ενσυναίσθηση
Καλλιτεχνική
δημιουργία

Κ.Π.Α
Σύνδεση bullying με αναλυτικό πρόγραμμα
Απευθυνόμενες Τάξεις Σεναρίου: Ε΄, ΣΤ’
Ένταξη του μαθήματος σε ποικίλα γνωστικά αντικείμενα :
Γλώσσα
Θρησκευτικά
Εικαστικά
Ευέλικτη ζώνη
Πληροφορική
Διαθεματική προσέγγιση

Σύνδεση του Bullying με Γλώσσα (1/2)
Ενδείκνυται να έχει προηγηθεί η διδασκαλία του μαθήματος (Γλώσσα Ε’)
Κεφ.6: Οι φίλοι μου/ Οι φίλες μου Ιστορίες με φίλους
Στόχος:
• Ευαισθητοποίηση των μαθητών
•Καλλιέργεια αντιρατσιστικών ιδεωδών
•Κατανόηση της έννοιας της αλληλεγγύης
& αλληλοσεβασμού
 Από το Ανθολόγιο Ε’ και ΣΤ (2+ 2 διδακτικές ώρες)
Η καρδούλα
Ένα σακί μαλλιά
(Αντιρατσιστικό κείμενο)
Η Βαγγελίτσα
Οι φίλοι μας οι τσιγγάνοι
(2 ώρες)

Σύνδεση του bullying με Γλώσσα(2/2)
Φιλαναγνωσία: Στόχος: Προσέγγιση λογοτεχνικών
κειμένων που δεν εντάσσονται στα
σχολικά βιβλία για την ενδυνάμωση της
Συναισθηματικής Αγωγής.
Επιπρόσθετη διδασκαλία κειμένων (1 διδακτική ώρα για το κάθε μάθημα):
Επιλέγονται κείμενα από το πρόγραμμα Δάφνη, που προτείνονται από το
ευρωπαϊκό πρόγραμμα Υγείας και Πολιτισμού της Κύπρου (Ασημόπουλος και
συν., 2010)
Μοναξιά μου όλα! Ένα αλλιώτικο μετάλλιο & Δραστηριότητες
Τρέχει, τρέχει ο Οδυσσέας (Σκέψεις ενός Γέρικου Δέντρου)
Μάτια κλειστά

Σύνδεση του bullying με τα Θρησκευτικά (1/2)
Βιβλίο Στ’ Δημοτικού (1 διδακτική ώρα για το κάθε μάθημα).
Στόχος:
• Επισήμανση δεινών από κακή χρήση
γλώσσας, ανάγκη χαλιναγώγησής της
•Αξία της συγχώρεσης
• Κατανόηση της διαφορετικότητας
• Ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας
Κεφ. Γ Μάθημα 11 Να συγχωρούμε τους άλλους
Μάθημα 12 Προσέχουμε πάντα όσα λέμε

Επιπλέον άσκηση:
Κατασκευή μερών του
ανθρώπινου σώματος
Επικέντρωση στα
σημεία που πονάμε όταν
ακούμε άσχημα (κεφάλι,
στομάχι, καρδιά κ.α.)
Σύνδεση του bullying με τα Θρησκευτικά (2/2)
Κεφ. Ε Μάθημα 25 Μετανιώνω και συμφιλιώνομαι αληθινά
Βιβλίο Στ’ Δημοτικού

(2 διδακτικές ώρες)
Εξπρεσιονισμός και έκφραση συναισθημάτων
Στόχος:
•Έκφραση συναισθημάτων με επιλογές
χρωμάτων & έργων
•Σύνδεση συναισθήματος και έκφρασης
•Εξπρεσιονισμός και συναισθηματικά
νοημοσύνη
Σύνδεση του bullying με Εικαστικά(1/7)

Η πραγματικότητα τονίζεται έντονα με σκοπό την έκφραση
συναισθημάτων. Συζήτηση βάσει εικόνων.
Τέχνη και παιχνίδι
Σύνθεση εικόνας-παζλ
Έντβαρτ Μουνκ

• Διασαφήνιση του εξπρεσιονισμού, ως ρεύματος που αναπτύχθηκε κυρίως στην
Ευρώπη (Γερμανία, Γαλλία) και σύνδεσή του με το bullying.
Σύνδεση bullying με Εικαστικά(3/7)

1. Κατασκευή μασκών που απεικονίζουν πρόσωπα λυπημένα
ή χαρούμενα και συζήτηση. Υλικά: εφημερίδες, κόλλα,
μπαλόνι.
2. Οι μαθητές του τμήματος προσπαθούν να μαντέψουν τα
συναισθήματα που απεικονίζουν οι μάσκες των
συμμαθητών τους.

Κατασκευή ζωγραφιών για την ημέρα κατά της Σχολικής βίας (6 Μαρτίου)

Έναυσμα ενδιαφέροντος: Προβολή βίντεο (3’)
Σύνδεση του bullying με Ευέλικτη Ζώνη (1/8)
1η Διδακτική ώρα
https://www.youtube.com/watch?v=bTRiVNZJY2k

φύλλων εργασίας
Σύνδεση του bullying με Ευέλικτη Ζώνη (2/8)
Χωρισμός τάξης σε 5
ομάδες
Σε κάθε ομάδα θα δοθεί ένας
συγκεκριμένος ρόλος.
Η κάθε ομάδα
αναλαμβάνει έναν από
τους εξής ρόλους
1. Θύτης, 2.Θύμα, 3. Γονιός, 4. Δάσκαλος
5. Παθητικός θεατής
Συζήτηση και αποτύπωση προσωπικών εμπειριών από τους μαθητές (7’)
Συμπλήρωση από τους μαθητές (20΄)
Σύντομο θεατρικό παιχνίδι

Η κάθε ομάδα
ανακοινώνει τα
αποτελέσματά της
Σύντομο θεατρικό παιχνίδι
Προβληματισμός
παιδιών
• Καταγράφουν λέξεις-κλειδιά
για τον κάθε άξονα
Σε κάθε ομάδα δίνονται
κάρτες με τις κατηγορίες:
1. Σκέψεις, 2. Συναισθήματα,
3. Φόβοι, 4. Προβληματισμοί-
Διλήμματα, 5. Τρόποι
αντιμετώπισης
(3/8)

2η Διδακτική ώρα
Προβολή prezi και διασαφήνιση εννοιών (15’)
Στόχος:
Ενσυναίσθηση
- κατανόηση
εννοιών
bullying
Bullying και Ευέλικτη Ζώνη (4/8)
http://prezi.com/6ccgqryu_rkz/the_bullying_prezi/?utm_campaign=share&ut
m_medium=copy

Ακολουθούν χαρακτήρες Voki που παρουσιάζουν μορφές bullying
που θα ηχογραφήσουμε με τους μαθητές (10’) (5/8)
http://htaxhmas.weebly.com/epsilonupsilon941lambdaiotakappataueta-zeta974nueta.html

Εννοιολογικός χάρτης
Σχολικός εκφοβισμός
Τι είναι;
Αιτίες
Επιπτώσεις
Αντιμετώπιση
Μορφές
Λεκτικός
Οπτικός
Σωματικός
Έμμεσος ή
Εκβιασμός
(Βoulton και συν., 2001; Espelage& Swearer, 2003; Κωνσταντίνου και Ψάλτη,2007; Sharp & Smith, 1994;
Suckling & Temple, 2001)
Συμπλήρωση των μορφών του bullying σε κενό εννοιολογικό χάρτη (10’)
(6/8)

Εκβιασμός,
Οπτικός,
Σωματικός
Λεκτικός
εκφοβισμός
Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει ένα θέμα, το
οποίο πρέπει να παρουσιάσει στο wiki. (10΄)
Δημιουργία ιστοσελίδας στο wiki spaces για κάθε ομάδα, στην οποία
παρέχονται όλοι οι προτεινόμενοι σύνδεσμοι προς διερεύνηση.
1η Ομάδα (4 μορφές εκφοβισμού)
εκφοβισμός
2η Ομάδα (4 μορφές εκφοβισμού)
ΙΣΤΟΕΞΕΡΕΥΝΗΣΗ
ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
(7/8)

Συνέπειες
σχολικού
Αιτίες
σχολικού
Τρόποι
αντιμετώπισης
σχολικού
3η Ομάδα
4η Ομάδα
ΧΩΡΙΣΜΟΣ ΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
5η Ομάδα
Στα παιδιά δίνεται το χρονικό
διάστημα των 2 εβδομάδων (2 διδ.
ώρες) για την ολοκλήρωση του project
και την παρουσίασή του στην τάξη.
Στόχος: Κριτική, αφαιρετική
σκέψη, τεχνολογικός
αλφαβητισμός, συνεργασία,
αλληλεπίδραση
(8/8)

Bullying και Κ.Π.Α (1/7)
Προσέλκυση ενδιαφέροντος μέσω κόμικς και συζήτηση (10΄)

Προσέλκυση ενδιαφέροντος μέσω κόμικς και συζήτηση

Τάξη Ε΄, (Κεφ. Β)
Γνωρίζουμε τα δικαιώματά μας, αναλαμβάνουμε τις υποχρεώσεις μας
Τάξη ΣΤ΄, (Κεφ. 3Α)
Άτομο και Ευρωπαϊκή Ένωση
Χρήση συγκεκριμένων σημείων του (20’)
μαθήματος, όπως:
Ο σκοπός δημιουργίας της Ε.Ε
Οι ενέργειες της για την προάσπιση των
ανθρώπινων δικαιωμάτων
Η συνεργασία μεταξύ των χωρών
Η ανάγκη λήψης πανευρωπαϊκών
πρωτοβουλιών για κοινωνικά ζητήματα.
Αναγωγή του bullying σε πανευρωπαϊκό
επίπεδο.
Στόχος: Ανάδειξη
της κοινωνικής
διάστασης του
φαινομένου και της
αναγκαιότητας
ευρωπαϊκών
πρωτοβουλιών

Ε. Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή
Ανάδειξη πανευρωπαϊκών antibullying δράσεων, όπως το πρόγραμμα Δάφνη (2΄).
(4/7)
https://www.youtube.com/watch?v=iVhtrwGyuEs

European Αntibullying Campaign (2’)
(5/7)
https://www.youtube.com/watch?v=vNvqyaRKLxU

6’ Παιχνιδιού και περιήγησης στο e-safety kit (6/7)
http://www.esafetykit.net/index2.html

Στόχος: Καλλιέργεια τεχνολογικών
δεξιοτήτων σε συνδυασμό με την
καλλιέργεια της δημιουργικότητας των
μαθητών. Παροχή ενίσχυσης μέσω της
δημοσιοποίησης των έργων τους.
Στη συνέχεια,
οι μαθητές
καλούνται:
Να υπογράψουν στο European
Antibullying Campaign για τη
δημιουργία Πανευρωπαϊκής Ημέρας
κατά του Σχολικού Εκφοβισμού
Nα δημιουργήσουν
κόμικς και anti bullying
tagxedo ώστε να
συνεισφέρουν στην
πανευρωπαϊκή
αντιμετώπισή του.
Να συνεργαστούν
στο εργαστήριο
πληροφορικής
για την
κατασκευή τους.
Σύνδεση bullying με Πληροφορική (7/7)

(2 ξεχωριστές διδακτικές ώρες)
Σύνδεση bullying με Πληροφορική (1/5)
Απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή
Υπολογιστές με σύνδεση στο διαδίκτυο
Φορητός υπολογιστής
Βιντεοπροβολέας
Προαπαιτούμενες γνώσεις (οι μαθητές
έχουν προηγουμένως διδαχτεί)
Τη δημιουργία και αποθήκευση φακέλων
Τη χρήση του επεξεργαστή
Την αξιοποίηση του φυλλομετρητή & την
πλοήγηση στο Διαδίκτυο
Το χειρισμό του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου
Τα τεχνολογικά εργαλεία που θα
χρησιμοποιήσουν (tagxedo, comics, wikis)

Προσδοκώμενα comics (2/5)

Προσδοκώμενα comics (3/5)

Προσδοκώμενο Τagxedo για σχολικό
εκφοβισμό (4/5)

Προσδοκώμενο Τagxedo για σχολικό
εκφοβισμό (5/5)

Επέκταση εκπαιδευτικού σεναρίου
Το συγκεκριμένο σενάριο δύναται να επεκταθεί με την προσθήκη
δραστηριοτήτων, όπως:
Επιπλέον
δραστηριότητες
Τη συγγραφή
antibullying
παραμυθιών ή
ποιημάτων.
Τη δημιουργία
antibulllying
video (you
tube) που θα
αναρτηθεί στην
ιστοσελίδα του
σχολείου.
Την κατασκευή
ψηφιακής
αφίσας από τους
μαθητές για την
ενίσχυση της
European
Antibullying
Campaign
Την ανανέωση
του κοινωνικού
συμβολαίου
της τάξης.

Επίλογος
Το παρόν σενάριο βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.
Οι εντυπώσεις των μαθητών χαρακτηρίζονται θετικές, γεγονός που
διαφαίνεται από την αύξηση της συμμετοχής του στο μάθημα.
Οι παρατηρήσεις μας θα τεκμηριωθούν πληρέστερα μετά το
πέρας του σεναρίου, όπου θα διανεμηθούν ερωτηματολόγια και
φύλλα εργασίας στους μαθητές.

Βιβλιογραφία(1/6)Ξενόγλωσση
•Dawkins, J. (1995). Bullying in schools: Doctors’ responsibilities. British
Medical Journal, 310, 274 –275.
•Eriksen, T. L. M., Nielsen, H. S., & Simonsen, M. (2012). The Effects of
Bullying in Elementary School. IZA.
•Espelage, D., & Swearer, S.M. (2003). Research on school bullying and
victimization: what we learned and where do we go from here? School
Psychology Review. 32(3), 365-383.
•Farrington, David P. (1995).The Twelfth Jack Tizard Memorial Lecture,
Journal of Child Psychology and Psychiatry. 36 (6), 1469-7610.
•Kumpulainen, K., Rasanen, E. Henttonen I., Almqvist, F., Kresanov, K.,
Linna, S. L.., Moilanen, I., Puura, K., & Tamminen, T. (1998). Bulling and
psychiatric symptoms among elementary school-age children. Child Abuse
Neglect, 22, 705-717.

•Nansel, T. R., Overpeck, M., Pilla, R. S., Ruan, W. J., Simons-Morton,
B., & Scheidt, P. (2001). Bullying behaviors among US youth:
Prevalence and association with psychosocial adjustment. Jama,
285(16), 2094-2100.
•Sharp, S.,& Smith, P. K. (1994). Tackling bullying in your school: A
practical handbook for teachers. London and New York: Routledge.
•Suckling, A., & Temple, C. (2001).Bullying: A whole approach London:
Jessica Kingsley Publishers.
Ελληνόγλωσση
•Ασημόπουλος, Χ., Βασιλακάκη, Ε., Γιαννακοπούλου, Δ., Μπεράτης Ι.,
Παπαδοπούλου, Κ., Φύσσας, Κ., & Χατχηπέμου, Θ., (2010).
Δραστηριότητες στην τάξη για την πρόληψη του εκφοβισμού και της
βίας μεταξύ των μαθητών –Εγχειρίδιο εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας
εκπαίδευσης.
Βιβλιογραφία (2/6)

•Βασιλικοπούλου, Μ., Μπολουδάκης, Μ., Αράπογλου, Α., Αλτάνης, Ι.,
Γεωργιακάκης Π., Τσιρίγκα Χ., &Ρετάλης Σ. (2008). Αποτελέσματα Πιλοτικού
Εργαστηρίου Χρήσης Εκπαιδευτικών Ψηφιακών Κόμικς σε Μαθητές
Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Πρακτικά 5oυ Πανελλήνιου
Συνεδρίου Επιστημονικής Ένωσης Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας για τη
διάδοση των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση, Πολυχώρος «Απόλλων» Πειραιά,4-5
Οκτωβρίου 2008, Πειραιάς.
•Boulton, M. J., Καρέλλου, Ι.,Λανίτη, Ι.,Μανούσου, Β., & Λεμονή, Ο. (2001).
Επιθετικότητα και θυματοποίηση ανάμεσα στους μαθητές των ελληνικών
Δημοτικών σχολείων. Ψυχολογία, 8(1), 12-29.
•Δαβράζος,Γ., Κόμης, Β., & Τσέλιος, Ν. (2011). Η αξιοποίηση της τεχνολογίας Wiki
για τη συνεργατική οικοδόμηση της γνώσης σε δύο διαφορετικά εκπαιδευτικά
πλαίσια. Χ. Παναγιωτακόπουλος (Επιμ.),Πρακτικά 2ου Πανελλήνιου Συνεδρίου
Ένταξη και Χρήση των Τ.Π.Ε στην εκπαιδευτική διαδικασία (σσ. 195-204).Πάτρα 28-
30Απριλίου 2011. Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πάτρας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής
Εκπαίδευσης.

•Δόμβρος, Π. (2014). Η διδασκαλία στο Γυμνάσιο στο πλαίσιο μιας διαθεματικής,
διαμεσικής και διαμεσολαβητικής προσέγγισης με βιωματικά χαρακτηριστικά: Η
εφαρμογή στα μαθήματα των Αγγλικών, της Λογοτεχνίας και της Ιστορίας, Γ.
Σαλονικίδης (Επιμ.), Πρακτικά 3ου Πανελληνίου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ημαθίας:
Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική
πράξη (σσ.1-13),Νάουσα 4-6 Απριλίου.
•Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου. (2008).Μίλα μη
φοβάσαι, Αθήνα: Ε.Ψ.Υ.Π.Ε.
•Ευθυμιόπουλος, Α. & Μασούρου, Β. (2009). Παιδαγωγική αξιοποίηση των
ψηφιακών κόμικ στην πρωτοβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο Πολίτης,
Π. (επιμ.), Πρακτικά 1ου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Βόλου: Ένταξη και χρήση
των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία, Βόλος 24-26 Απριλίου.
•Καπανιάρης, Α. , Λιόβας Δ. ,& Παπαδημητρίου, Ε. (2012). Παρουσίαση εργαλείων
δημιουργίας κόμικς στο πλαίσιο σχεδίασης και εφαρμογής πιλοτικού εργαστηρίου
του παραρτήματος Α.Σ.ΠΑΙ.ΤΕ. Βόλου. Πρακτικά Συνεδρίου Τεχνολογικές Εξελίξεις
και Διδακτικές Εφαρμογές στην ΤΕΕ. Καινοτομικές δράσεις και προοπτικές
ανάπτυξης. Αθήνα, 16-17 Δεκεμβρίου 2011. Παράρτημα Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Βόλου.

• Παλάζη, Χ.(2013).Έρευνα δράσης για τον σχολικό εκφοβισμό με χρήση
εργαλείων web.2.0. Νέος Παιδαγωγός,1, 92-100.
Retrieved on 19 October,2004 from
http://neospaidagogos.gr/periodiko/writers/pdfs1/ereyna.pdf
• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Κοινωνική
και Πολιτική Αγωγή Ε’ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως
Διδακτικών Βιβλίων.
• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2007). Εικαστικά
Ε’ και Στ’ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών
Βιβλίων.
• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006).
Θρησκευτικά Ε’ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως

• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Γλώσσα Ε’
Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.
• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Κοινωνική και
Πολιτική Αγωγή Στ’ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως
• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Γλώσσα Στ’
Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.
• Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.(2006). Θρησκευτικά
Στ’ Δημοτικού. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων.
• Ψάλτη, Αν., & Κωνσταντίνου, Κ. (2007). Το φαινόμενο του εκφοβισμού
στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: Η επίδραση του φύλου
και της εθνοπολιτισμικής προέλευσης. Ψυχολογία, 14(4), 329-345.

Δικτυογραφία
•http://nobullying.com/suicide-statistics/
•http://www.antibullying.eu/
•http://www.epsype.gr/
•http://www.e-abc.eu/
•http://www.hamogelo.gr/4-1/909/Sxolikos-ekfobismos
•http://www.saferinternet.gr/
•http://sxolikosekfovismos1.wikispaces.com/

Προτεινόμενοι σύνδεσμοι προς διερεύνηση (1/2)
1η ομάδα
Κοινωνικός Ρατσιστικός Ηλεκτρονικός Σεξουαλικός
2η ομάδα
Εκβιασμός Οπτικός Σωματικός Λεκτικός

3η ομάδα
Αίτια 1
Αίτια 2
Αίτια 3
4η ομάδα
Συνέπειες 1
5η ομάδα
Τρόποι Αντιμετώπισης 1
Προτεινόμενοι σύνδεσμοι προς διερεύνηση (2/2)

Σχολικός εκφοβισμός (Bullying), EuropeStarts

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Σχολικός εκφοβισμός (Bullying), EuropeStarts

Similar to Σχολικός εκφοβισμός (Bullying), EuropeStarts (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Σχολικός εκφοβισμός (Bullying), EuropeStarts