Yönetim ve organizasyon

1. Bölüm 1: Temel Kavramlar
GGY207 Yönetim ve Organizasyon
A. Örgüt Kavramı
B. Yönetim Kavramı
C. Yönetici Kavramı
D. Lider Yönetici Kavramı
E. Güç ve Yetki Kavramı

2. Bölüm 1: Temel Kavramlar
Yönetim ve Organizasyon
A.
Örgüt Kavramı
Yönetim ve Organizasyon, Melih Topaloğlu – Hakan Koç, Seçkin Yayıncılık

3. Örgüt nedir?
Örgüt Çeşitleri nelerdir?
İş ve Meslek nedir?
İşgören kimdir?
Örgütsel Yapı ve Dinamikler
Görev nedir?
Rol nedir?
Ortam nedir?
Tutum ve Davranış nedir?
Örgütsel Davranış nedir?
Örgütsel Amaç ve Hedefler

4. Yönetim literatüründe, örgüt ya da organizasyonu açıklamaya
yönelik bir çok tanım bulmak mümkündür. Bu çeşitliliğin nedeni
olarak toplumsal yaşamda farklı faaliyet alanları ve işlemleri olan
örgütlerin (okullar, hastaneler, aileler, ticarethaneler, vakıflar vb.)
varlığı gösterilebilir.
Örgüt, belirli bir otorite ilişkileri kümesini içeren büyük bir insan
grubudur. Daha geniş bir ifadeyle örgüt, belirlenmiş amaç ve
hedefleri geçekleştirmek için iki ya da daha fazla kişinin
bilinçli ve planlı bir şekilde bir araya gelerek oluşturdukları
yapıya denir. Bir işi gerçekleştirmek üzere bir araya gelen ve söz
konusu faaliyet kapsamında belirli görev, sorumluluk ve yetkileri
yerine getiren kişi ve gruplar arasındaki ilişkileri içeren yapı örgüt
olarak adlandırılmaktadır.

5. Soru: Belediye otobüsünde
seyahat eden kişiler örgüt
müdür?
Soru: Ankara Kızılay'da
alışveriş için yürüyen insanlar
kişiler örgüt müdür?

6. ÖRGÜTLER
YASAL ÖRGÜTLER YASA DIŞI ÖRGÜTLER
BİÇİMSEL ÖRGÜTLER DOĞAL ÖRGÜTLER
KAR AMACI OLAN
ÖRGÜTLER
KAR AMACI OLMAYAN
ÖRGÜTLER
İŞ LETMELER+ KAMU KURUMLARI +KAMU İKTİSADİ TEŞ
EBBÜSLERİ+DERNEKLER +VAKIFLAR +SİVİL TOPLUM
KURULUŞLARI

7. İş ve meslek kavramları birbirine
karıştırılmaktadır. İş (Job) ve meslek
(Profession) birbirinden farklı
kavramlardır.
Meslek (Profession); genellikle ileri düzey
bir eğitim ve öğretim gerektiren bilgi
birikimi ve beceri düzeyine bağlı olarak
bireyin kazandığı unvanın adıdır.
İş (Job); düzenli para ödenen pozisyon, bir
sonuç elde etmek, herhangi bir şey ortaya
koymak için güç harcayarak yapılan
etkinlik ve çalışma veya bireylerin
genellikle herhangi bir maddi karşılık için
yerine getirdikleri fiziksel ve zihinsel çaba
olarak ifade edilebilir.
Bireyin içinde bulunduğu örgütte yerine getirdiği
fiziksel ve zihinsel çabaların tümüne iş denir.
Örnek, İşletmecilik işi.
Bir eğitim sonucu bireyin elde etmiş olduğu bilgi, beceri ve yetkinliğe
verilen unvana meslek denir. Örnek İşletmecilik mesleği.

8. Örgütün amaç ve hedeflerini gerçekleştirmek üzere bir
araya gelen bireylere işgören diğer bir ifade ile örgüt üyesi
denir. İşgörenler içinde bulundukları örgütün birer üyesi
olarak yüklendikleri görev ve sorumlulukları eksiksiz bir
biçimde yerine getirmek için bir çaba harcarlar.
Harcadıkları bu çabanın etkinliği örgütün amaç ve
hedeflerine ulaşmada belirleyici bir rol oynamaktadır.

9. İşgörenlerin Sınıflandırılması

11. Görev: Bireyin içinde bulunduğu örgütte yerine getirmekle
yükümlü olduğu iş, işlem ve faaliyetlerin tümüne denir.
Görev: Bireylerin işlevsel çevre içerisinde (işyeri) yetki ve
sorumluluklarının yüklediği iş görme faaliyetlerinin tümüdür.
Örneğin, bir öğretmenin eğitim öğretim faaliyetleri sürecinde
yetki ve sorumlulukları dahilinde üzerine yüklenen işleri yerine
getirmesi, bir doktorun hastanede kendine yüklenen yetki ve
sorumluluklar dahilinde doktorluk görevini yerine getirmesi gibi.
Örgütsel yapı ister doğal, isterse biçimsel olsun bireylere çeşitli
görevler yüklemektedir. Bu görevler ise, bireylerin işlevsel
çevrenin çizdiği sınırlar içerisinde yetki ve sorumlulukları ile
donatılması ile gerçekleştirilmektedir.
İş
İşlem
Faaliyet

12. Rol: Toplumdaki diğer bireylerin
bir bireyden beklediklerin
davranış kalıplarının tümüne rol
denir.
Diğer bir ifade ile bu toplumsal
rolü ifade eder. Ayrıca, işlevsel
çevrede (işyerinde) bulunan
bireylerin bir o bireyden
bekledikleri davranış kalıpları ise
işlevsel rolü oluşturur. İnsanların
bir görevi bulunabilir. Bu görev
işlevsel çevrenin diğer bir ifade
ile bulunduğu örgütün amaçları
doğrultusunda yerine getirmek
zorunda olduğu faaliyetlerin
tümünü ifade eder.

13. Ortam: Toplumsal çevre ile işlevsel çevrenin birleşiminden ortaya çıkmaktadır. Diğer bir ifade ile ortam, örgütsel faaliyetlerin
yapıldığı ve bireylerin görevlerini yerine getirdikleri yer olarak tanımlanmaktadır.
Örgütlerde ortam, Fiziksel ortam ve psikolojik ortam olarak iki gruba ayrılır.
Fiziksel ortam çalışanların iş görmek için içinde bulundukları fiziki mekanları ifade
etmektedir. Diğer yandan bu fiziksel ortam işgörenler açısından sabit bir mekan
dışında işin yapıldığı alanları da kapsayabilir. Örneğin, bir dok tor için fiziki
çalışma ortamı hastanenler iken, bir pazarlama elemanı için çalışılan fiziksel ortam
ziyaret edilen müşterilerin bulunduğu mekanlardır. Psikolojik ortam ise,
işgörenlerin içinde bulundukları örgütün iklimi ve kültüründen oluşan sosyal
ortamı ifade etmektedir.

14. Tutum ve Davranış: bireyin bir olaya, duruma, kişiye ya da fikre
karşı sergilemiş olduğu zihinsel tepkilere “tutum”, fiziksel
tepkilere ise “davranış” denir.
Tutumu toplumsallaşma süreciyle ilişkilendirerek tanımlamaya
çalışan Katz’a göre, “bireyin çevresindeki bir simgeyi, bir nesneyi ya
da bir olayı olumlu ya da olumsuz bir şekilde değerlendirme eğilimidir’.
Bu tanımda bireyin, içinde yaşadığı çevreye karşı aldığı tavır,
sergilediği duruş ön plana çıkmaktadır.

15. Soru: Kırmızı ışıkta geçmenin
yanlış olduğu tutumuna sahip
insanlar Neden böyle bir
davranış sergilerler?
Soru: Sokaklara çöp atmanın
yanlış olduğu tutumuna sahip
insanlar Neden böyle bir
davranış sergilerler?

16. Örgütsel Davranış: örgütsel
yapıyı oluşturan dinamiklerden
insan, işlevsel çevre ve toplumsal
çevrenin bir araya gelerek
oluşturduğu sonuca davranış
denir. Örgütlerde davranış,
organizasyonun yapısı içerisinde
işlevsel çevreden ve toplumsal
çevreden etkilenen ve şekillenen
insan davranışlarını anlamaya ve
açıklamaya çalışan akademik bir
disiplindir.
Organizasyon yapısı ile ilgili
çalışmalar daha çok
organizasyonların formel yapıları
ile ilgili iken, davranışı esas alan
çalışmalar organizasyonların
informal yönleri ile
organizasyonun işleyişi ile
ilgilidir.
Görev
Rol
Birey
Ortam

17. Örgütler varoluşlarını sahip oldukları amaç ve hedeflere borçludur.
Örgütler belirli bir amaç ve hedefi gerçekleştirmek için bir araya
gelen insanlardan oluşur. Ancak amaç ve hedefler bir birinden farklı
iki kavram ve ulaşılması gereken noktadır.
Amaç; bireyin veya örgütün ulaşmak istediği sayısal olmayan bir
noktayı ifade eder. Örneğin, yüz metre koşucusunun yarışı
kazanması, üniversite hazırlık öğrencisinin bir programı kazanması,
beyaz eşya üreticisi bir fabrikanın yeni teknoloji ile daha kaliteli
ürünler üretmesi gibi.
Hedef ise; bireyin veya örgütün ulaşmak istediği sayısal bir noktayı
örneğin, yüz metre koşucusunun 9.77 saniyelik dünya rekorunu
kırması, üniversite hazırlık öğrencisinin 350 puan alması veya beyaz
eşya üreticisi bir fabrikanın yeni yılda 10000 adet ürün üretmesi gibi.
rakamsal bir değeri olan ulaşılacak noktayı ifade eder.

18.  Can, Halil; Ö.A. Azizoğlu, E.M. Aydın; Organizasyon ve Yönetim, Siyasal
Kitabevi, 8. Baskı, 2011 AnkaraEşya Hukuku, Jale G. Akipek, Turgut
Akıntürk, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
 Koçel, Tamer; İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., 12.baskı,
İstanbul, 2010
 Topaloğlu, Melih; Koç, Hakan; Yönetim ve Organizasyon, Seçkin Akademi
ve Mesleki Yayınları, Ankara, 2017.
Kaynaklar