Ιστορία Δ΄ δημοτικού

1. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 29
Η ηγεμονία της
Θήβας

3. Το 371 π.Χ. έγινε στη Σπάρτη συνέδριο, στο οποίο πήραν μέρος
αντιπρόσωποι από πολλές ελληνικές πόλεις. Το θέμα που τους απασχολούσε
ήταν η Ανταλκίδειος ειρήνη που είχαν υπογράψει οι Σπαρτιάτες με τους
Πέρσες. Ποιος ήταν ο πιο σημαντικός όρος αυτής της ειρήνης;

4. Με βάση τους όρους της
συμφωνίας αυτής, οι
συμμαχίες έπρεπε να
διαλυθούν.
Ξέρουμε κάποια
συμμαχία που δεν το
ήθελε αυτό;
Ερυθρόμορφο αγγείο από τη
Βοιωτία (Αθήνα, Εθνικό
Αρχαιολογικό Μουσείο)

5. Στο συνέδριο ο Θηβαίος
Επαμεινώνδας ζήτησε να
υπογράψει ως αρχηγός όλων
των Βοιωτών.
Τι ήθελε να δείξει μ’ αυτό;

6. Αυτό δεν το δέχτηκαν οι άλλοι αντιπρόσωποι και η συνάντηση έληξε χωρίς
αποτέλεσμα. Ωστόσο οι Σπαρτιάτες έχουν συμφωνήσει με τους Πέρσες ότι
δε θα υπάρχουν συμμαχίες στην Ελλάδα. Τι θα κάνουν τώρα;
Α. Θα προσπαθήσουν με
φιλική συνεννόηση να
αλλάξουν τη γνώμη των
Θηβαίων.
Β. Θα δώσουν χρήματα
στους Θηβαίους για να
διαλύσουν τη βοιωτική
συμμαχία.
Γ. Αυτή τη δουλειά θα
κάνουν τώρα; Θα
πολεμήσουν τους
Θηβαίους.

7. Oι Σπαρτιάτες, για να αναγκάσουν τους Θηβαίους να αφήσουν τις πόλεις της
περιοχής τους ελεύθερες και να διαλύσουν τη βοιωτική συμμαχία, έστειλαν
στρατό εναντίον τους με αρχηγό τον Κλεόμβροτο.
Τι θα κάνουν τώρα οι Θηβαίοι;

8. Oι Θηβαίοι
αποφάσισαν να
πολεμήσουν.
Σπαρτιάτες και
Θηβαίοι
βρέθηκαν
αντιμέτωποι στα
Λεύκτρα της
Βοιωτίας
(371 π.Χ.).
Ποιοι πιστεύετε
ότι θα νικήσουν
σε αυτόν τον
πόλεμο;

9. Στη μάχη των Λεύκτρων η
αριθμητική δύναμη των δύο
αντιπάλων ήταν σχεδόν δύο
προς ένα υπέρ των
Σπαρτιατών. Οι Σπαρτιάτες
ήταν 11.000 και οι Θηβαίοι
6.000.
Πώς αισθάνονται οι
Σπαρτιάτες; Πώς
αισθάνονται οι Θηβαίοι;
Ποιοι θα νικήσουν είπαμε;

10. Οι Θηβαίοι στην αρχή δείλιασαν. Ο στρατηγός τους Επαμεινώνδας
τους ενθάρρυνε και εφήρμοσε για πρώτη φορά στην ιστορία των μέχρι
τότε πολέμων μια νέα στρατιωτική τακτική η οποία και τον ανέδειξε σε
έναν από τους ευφυέστερους στρατηγούς όλων των εποχών.
Η πεδιάδα των Λεύκτρων...

11. Μέχρι τότε οι στρατοί μάχονταν ο ένας απέναντι στον άλλον σε όλο το
μήκος της γραμμής τους. Οι φάλαγγες δηλαδή, που ήταν τετράγωνα
βάθους οκτώ ή δέκα στρατιωτών με θώρακες, ασπίδες και μακριά δόρατα,
στέκονταν η μία απέναντι στην άλλη και συγκρούονταν μέχρι να
υποχωρήσει κάποιος....

12. Στα Λεύκτρα όμως ο Επαμεινώνδας επιτέθηκε με τη λοξή φάλαγγα.
ΟΠΑ! Λοξή; Τι δηλαδή; Οι στρατιώτες πήγαιναν λοξά σαν τον κάβουρα;

13. Ο Επαμινώνδας χώρισε τη φάλαγγά του σε δύο τμήματα. Το ένα
διενεργούσε επίθεση και το άλλο άμυνα. Αύξησε κατά 50 τον αριθμό των
στρατιωτών που βρίσκονταν στο τμήμα που έκανε την επίθεση. Αυτό το
ονόμασε λοξή φάλαγγα.

14. Για να κάνει ακόμα πιο ισχυρό το
τμήμα που έκανε την επίθεση
τοποθέτησε στο κέντρο μια
επίλεκτη μονάδα από 300
στρατιώτες. Αυτοί ήταν ο ιερός
λόχος και διοικητής τους ήταν ο
φίλος του Πελοπίδας.

15. Τον ιερό λόχο στη Θήβα, όπως λένε, τον ίδρυσε πρώτος ο Γοργίδας από
300 εκλεκτούς άνδρες. Αυτόν τον ιερό λόχο λοιπόν ο Γοργίδας τον μοίραζε
και τον τοποθετούσε στην πρώτη γραμμή, σ' όλη την έκταση της
παράταξης. Έτσι όμως δεν επέτρεπε να εκδηλωθεί η γενναιότητα των
ανδρών, γιατί ήταν διαλυμένοι και ανακατεμένοι με τους άλλους.

16. O Πελοπίδας όμως, όταν είδε την ανδρεία των ιερολοχιτών που
αγωνίστηκαν γύρω του και χωριστά από τους άλλους Θηβαίους, από τότε
δεν τους ξαναχώρισε. Τους χρησιμοποιούσε σαν ένα σώμα όλους μαζί στις
πιο σημαντικές μάχες. Oι γενναίοι παρακινούν ο ένας τον άλλο για
κατορθώματα και έτσι δίνονται με προθυμία στον κοινό σκοπό. Πλούταρχος,
Πελοπίδας, 19 (διασκευή)

17. Με τη λοξή φάλαγγα και τον ιερό λόχο ο Επαμεινώνδας κατάφερε να
διασπάσει την παράταξη των Σπαρτιατών και να νικήσει.

18. Η σπαρτιατική φάλαγγα διασπάσθηκε, ο ίδιος ο Κλεόμβροτος σκοτώθηκε
θανάσιμα και μαζί του έπεσαν οι καλύτεροι Σπαρτιάτες πολέμαρχοι.

19. Στο πεδίο της
μάχης έπεσαν
νεκροί 1.000
Λακεδαιμόνιοι
και όλοι
κατάλαβαν κάτι.
ΤΙ;;

20. Ότι οι Σπαρτιάτες δεν ήταν ανίκητοι. Οι Θηβαίοι έχασαν μόνο 300 άντρες.
Ήταν 6η Ιουλίου του 371 π.Χ., 20 μόλις μέρες μετά την αποχώρηση της
θηβαϊκής αντιπροσωπείας από το συνέδριο της Σπάρτης.

21. Το κατόρθωμα των Θηβαίων ήταν σημαντικό. Γιατί;

22. Δεν είχαν μόνο νικήσει
τον πιο δυνατό στρατό
της Ελλάδας, αλλά είχαν
αλλάξει και τον τρόπο με
τον οποίο πολεμούσαν
οι στρατοί.

23. Στο σημείο της μάχης οι Θηβαίοι έστησαν τρόπαιο. Πάνω στην κορυφή
υπήρχε τοποθετημένη μία ασπίδα των εχθρών.

24. Η Θήβα, με ηγέτες τον Επαμεινώνδα και τον Πελοπίδα, από τότε
άπλωσε την κυριαρχία της από τη Μεσσηνία ως τη Μακεδονία.

25. Πολλές πόλεις
ανησύχησαν από
την προσπάθεια
της Θήβας να
κυριαρχήσει σ' όλη
την Ελλάδα.
Οι δύο φίλοι
πολέμησαν πολλές
φορές τα επόμενα
χρόνια τους
Πελοποννήσιους.

26. O Πελοπίδας καταγόταν από μεγάλο σόι
και μεγάλωσε μέσα στα πλούτη. Νέος
ακόμη κληρονόμησε μεγάλη περιουσία και
αμέσως άρχισε να βοηθάει όσους είχαν
ανάγκη και άξιζαν βοήθεια. Αυτό το έκανε
για να φαίνεται πως εξουσιάζει
πραγματικά τα χρήματά του και δεν τον
εξουσιάζουν εκείνα. Όλοι λοιπόν οι
γνωστοί του Πελοπίδα έβλεπαν ωφέλειες
από την απλότητα και την καλοσύνη του.
O μόνος από τους φίλους του που δεν
ήθελε να ωφεληθεί κι εκείνος από τα
πλούτη του ήταν ο Επαμεινώνδας.

27. O Πελοπίδας συμμεριζόταν τη φτώχεια του Επαμεινώνδα, γι' αυτό ντυνόταν
απλά, έτρωγε λίγο και ήταν ακούραστος στους κόπους. Όλα αυτά τα έκανε ο
Πελοπίδας, γιατί το θεωρούσε ντροπή να ξοδεύει για τον εαυτό του πιο
πολλά χρήματα από τον πιο φτωχό Θηβαίο. Αργότερα έκανε πλούσιο γάμο
και απόκτησε παιδιά. Συνέχισε και πάλι να μην ενδιαφέρεται για τα χρήματα
και νοιαζόταν μόνο για το καλό της πόλης του, έτσι ελάττωσε την περιουσία
του. Πλούταρχος, Πελοπίδας, 3, (διασκευή)

28. Η κατάσταση όμως άλλαξε γρήγορα. O Πελοπίδας σκοτώθηκε στη
Θεσσαλία και λίγο αργότερα ο Επαμεινώνδας στη μάχη της Μαντίνειας (362
π.Χ.) όπου ο στρατός του νίκησε.

29. Oι Σπαρτιάτες, βλέποντας τον Επαμεινώνδα να ορμάει στη μάχη με
γενναιότητα, του επιτέθηκαν όλοι μαζί. Τα βέλη έπεφταν βροχή πάνω
του, αλλά εκείνος ξέφευγε με έξυπνες κινήσεις. Αφού αγωνίστηκε
ηρωικά για τη νίκη, δέχτηκε ένα φοβερό χτύπημα στο στήθος. Το
κοντάρι έσπασε και η σιδερένια μύτη του έμεινε στο σώμα του.

30. Μετά το τέλος της μάχης ο Επαμεινώνδας μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο. ήταν
ακόμη ζωντανός. Oι γιατροί είπαν πως θα πεθάνει σύντομα, εκείνος όμως
αντιμετώπισε το τέλος του θαρραλέα. Ζήτησε μάλιστα να μάθει αν έσωσαν την
ασπίδα του. Όταν του απάντησαν «ναι» και του την έδειξαν, ρώτησε μετά να
μάθει ποιοι νίκησαν.

31. Μόλις του είπαν πως νίκησαν οι Βοιωτοί, είπε: «Είναι ώρα να πεθάνω» και
διέταξε να του βγάλουν το δόρυ. Oι φίλοι του που ήταν κοντά
διαμαρτύρονταν με κραυγές και όταν κάποιος του είπε: «πεθαίνεις χωρίς να
έχεις αποκτήσει παιδιά, Επαμεινώνδα». Εκείνος απάντησε: «Όχι προς θεού,
αφήνω δύο κόρες, τη νίκη στα Λεύκτρα και τη νίκη στη Μαντίνεια».

32. Μετά τη μάχη αυτή καμία πόλη στη νότια Ελλάδα δεν ήταν πλέον
ισχυρή. ΓΙΑΤΙ;
ο τάφος του Επαμεινώνδα

33. Όλες είχαν χάσει πολλές δυνάμεις
πολεμώντας η μία εναντίον της άλλης.

34. Ιεροί λόχοι υπήρξαν κι άλλοι
στα χρόνια που πέρασαν
Ιερός Λόχος (1821)
O Αλέξανδρος Yψηλάντης
δημιούργησε ιερό λόχο
παρόμοιο με αυτόν της
αρχαίας Θήβας, το Μάρτιο του
1821 στην πόλη Φωξάνη της
Μολδαβίας. Τον αποτελούσαν
450 εθελοντές σπουδαστές
ελληνικής καταγωγής. Oι
ιερολοχίτες έδειξαν μοναδικό
θάρρος και μεγάλη γενναιότητα
στη μάχη στο Δραγατσάνι,
όπου πολλοί από αυτούς
έπεσαν νεκροί.

35. Ιερός λόχος ιδρύθηκε επίσης το 1942 στη διάρκεια του μ' Παγκόσμιου
πολέμου από Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες και πολέμησε εναντίον
των Γερμανών.

39. Η ηγεμονία της Θήβας
Oι Σπαρτιάτες, για να αναγκάσουν τους Θηβαίους να δεχτούν
τους όρους της Ανταλκίδειας ειρήνης, εξεστράτευσαν εναντίον
τους. Στη μάχη όμως που έγινε στα Λεύκτρα (371
π.Χ.)νικήθηκαν. Σπαρτιάτες και Θηβαίοι συγκρούστηκαν ξανά
στη Μαντίνεια (362 π.Χ.), απ' όπου καμιά δύναμη δε βγήκε
ουσιαστικά νικήτρια.