Φυσική Ε΄ δημοτικού

2. Ενέργεια είναι η ικανότητα παραγωγής έργου, η ικανότητα αλλαγής της ύλης.
Δεν μπορούμε να τη δούμε, δεν μπορούμε να την πιάσουμε, δεν έχει
μάζα, δεν καταλαμβάνει χώρο. Την αντιλαμβανόμαστε όμως από το έργο
που παράγεται και τις μεταβολές που συμβαίνουν.
Η ενέργεια υπάρχει παντού.
Σχεδόν όλη η ενέργεια που χρησιμοποιούμε προέρχεται άμεσα ή έμμεσα
από τον Ήλιο. Ένα μέρος της ενέργειας αυτής αποθηκεύεται στη φύση με
διάφορες μορφές.
Τις «αποθήκες» ενέργειας τις ονομάζουμε πηγές ενέργειας .
Όλες οι συσκευές και τα μηχανήματα χρειάζονται ενέργεια, για να
λειτουργήσουν.

3. Τι ενέργεια χρησιμοποιούν αυτές
οι συσκευές και τι συμβαίνει με την
ενέργεια, όταν τις χρησιμοποιούμε;
Ποιο συγκεκριμένα με ποια μορφή
ενέργειας λειτουργεί το πιστολάκι;
Ποια μορφή ενέργειας όμως στεγνώνει
τα μαλλιά;

4. Τοποθέτησε το ελατήριο στο θρανίο σου και πίεσέ το με το χέρι σου έτσι,
ώστε να συμπιεστεί. Μπροστά από το ελατήριο τοποθέτησε ένα μικρό
μπαλάκι από χαρτί. Τι πιστεύεις ότι θα συμβεί αν αφήσουμε απότομα την
άκρη του ελατηρίου που ακουμπάει στο χάρτινο μπαλάκι;
Τι συνέβη τελικά;

5. Το ελατήριο τεντώθηκε και έσπρωξε το μπαλάκι μακριά.
Τι ενέργεια είχε αρχικά το συμπιεσμένο ελατήριο;
Τι ενέργεια είχε το ελατήριο ότα έσπρωξε το μπαλάκι μακριά;
Τι συνέβη;

6. Συνέβη μια μετατροπή!
Η δυναμική ενέργεια
μετατράπηκε σε
κινητική ενέργεια.

7. Κατασκεύασε το κύκλωμα της εικόνας. Τι παρατηρείς;
Ποιες μορφές ενέργειας βλέπουμε εδώ;

8. Το λαμπάκι φωτίζει.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Ποιες μορφές ενέργειας βλέπουμε εδώ;

9. Εδώ συμβαίνει μια μετατροπή.
Η αποθηκευμένη χημική ενέργεια της μπαταρίας μετατρέπεται σε
ηλεκτρική ενέργεια και όσο συμβαίνει αυτό το λαμπάκι θα συνεχίζει
να φωτίζει.
Τι πιστεύετε όμως ότι θα συμβεί,
αν αποσυνδέσουμε την
μπαταρία
από το κύκλωμα;
Γιατί;

10. Όταν αποσυνδέουμε την μπαταρία από το κύκλωμα, το λαμπάκι παύει να
φωτίζει.
Αυτό συμβαίνει γιατί σταματά η μετατροπή της ενέργειας από τη μια
μορφή στην άλλη.

11. Η ενέργεια αποθηκεύεται με κάποια μορφή, μετατρέπεται από τη μια
μορφή στην άλλη και μετακινείται συνεχώς.
Εμείς οι ίδιοι οι άνθρωποι μετατρέπουμε την ενέργεια συνεχώς για να
μπορούμε να τη χρησιμοποιούμε στη ζωή μας.
Τη μετατρέπουμε με
όλες τις συσκευές ή
μηχανές που
χρησιμοποιούμε
καθημερινά και λέγονται
μετατροπείς ενέργειας.

12. Παρατήρησε στις παρακάτω
εικόνες τις συσκευές που
χρησιμοποιούμε καθημερινά.
Σημείωσε τις αλλαγές στη μορφή
της ενέργειας.
Υπάρχει κάποιος μετατροπέας
ενέργειας στην εικόνα;
Ποια μορφή έχει η ενέργεια που
χρειάζεται το πιστολάκι για να
λειτουργήσει;
Ποια μορφή έχει η ενέργεια του
αέρα που βγαίνει από το
πιστολάκι;
Ποια μετατροπή συμβαίνει
τελικά;

13. Η ενέργεια μετατρέπεται από ηλεκτρική σε θερμότητα.
Ξέρετε άλλους μετατροπείς
ενέργειας που να
μετατρέπουν την
ηλεκτρική ενέργεια
σε θερμική;

14. Υπάρχει κάποιος
μετατροπέας
ενέργειας στην
εικόνα;
Ποια μορφή έχει η
ενέργεια που
χρειάζεται το
κουδούνι για
να λειτουργήσει;
Ποια μορφή έχει το
μεταλλικό μέρος
του κουδουνιού,
όταν πάλλεται;
Ποια μετατροπή
συμβαίνει τελικά;

15. Η ενέργεια μετατρέπεται από ηλεκτρική σε κινητική.
Στον ανεμιστήρα η ηλεκτρική
ενέργεια μετατρέπεται σε
κινητική ΚΑΙ θερμική.
Το καταλαβαίνουμε αυτό,
γιατί όταν μετά από λίγη
ώρα λειτουργίας βάλουμε
κοντά στο μοτέρ του το χέρι μας,
αισθανόμαστε τη θερμότητα.
Άρα η ενέργεια μπορεί να
μετατραπεί και σε περισσότερες
από μία μορφές ενέργειας.
Ξέρετε άλλους μετατροπείς
ενέργειας που να μετατρέπουν
την ηλεκτρική ενέργεια
σε κινητική;

16. Υπάρχει κάποιος
μετατροπέας
ενέργειας στην
εικόνα;
Ποια μορφή έχει η
ενέργεια που
χρειάζεται το
κουδούν για
να λειτουργήσει;
Ποια μορφή έχει το
μεταλλικό μέρος
του κουδουνιού,
όταν πάλλεται;
Ποια μετατροπή
συμβαίνει τελικά;

17. Η χημική ενέργεια μετατρέπεται σε θερμότητα και φωτεινή ενέργεια.
Ξέρετε άλλους μετατροπείς ενέργειας που να μετατρέπουν μία
ενέργεια σε περισσότερες από άλλες δύο μορφές;

18. Τι μπορούμε
να
συμπεράνουμε;

19. Στις συσκευές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή μας ζωή η
ενέργεια μετατρέπεται από μια μορφή σε μια άλλη.

20. Όλες οι συσκευές και οι μηχανές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή
ζωή, μετατρέπουν την ενέργεια από μια μορφή σε μία άλλη.
Το καμινέτο μετατρέπει τη χημική ενέργεια σε θερμική και φωτεινή.
Ο φούρνος μετατρέπει την ηλεκτρική ενέργεια σε θερμική και φωτεινή,
το τρυπάνι την ηλεκτρική σε κινητική και θερμική, ενώ το αυτοκίνητο
μετατρέπει τη χημική ενέργεια σε θερμική και κινητική.
Το αυτοκίνητο είναι ένας μετατροπέας. Μετατρέπει τη χημική
ενέργεια της βενζίνης. Ωστόσο είναι πάντα εύκολο να γεμίζουμε
το αυτοκίνητο με βενζίνη;

21. Δεν είναι πάντα εύκολο και οικονομικό να μετατρέπουμε την ενέργεια στον
χώρο που τη χρησιμοποιούμε. Σε μεγάλα εργοστάσια τεράστιες ποσότητες
ενέργειας μετατρέπονται σε μορφές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε
εύκολα και μεταφέρονται μετά με διάφορους τρόπους. Η ηλεκτρική ενέργεια,
για παράδειγμα, μεταφέρεται μέσα από το δίκτυο της ΔΕΗ.

22. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μεταφέρονται με βυτία ή μέσα από αγωγούς.
Είναι η ενέργεια ανεξάντλητη;

23. Τα αποθέματα της Γης σε χρήσιμες μορφές ενέργειας είναι περιορισμένα,
ενώ η συνεχής μετατροπή χρήσιμης ενέργειας σε υποβαθμισμένες μορφές
επιβαρύνει το περιβάλλον. Γι' αυτό πρέπει όλοι μας να χρησιμοποιούμε την
ενέργεια
σωστά,
με μέτρο.

25. 2. Παρατήρησε τις παρακάτω εικόνες και σημείωσε την αλλαγή στη μορφή
της ενέργειας.

27. Όλες οι συσκευές και οι μηχανές που χρησιμοποιούμε στην καθημερινή
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ
ζωή, μετατρέπουν την ενέργεια από μια μορφή σε μία άλλη.

28. Παρουσίαση: ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΥΛΩΝΑΚΗ