Solucción actividades unidade 2 a saúde

1. BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 3º ESO - CPI AS REVOLTAS ACTIVIDADES TEMA 2 A SAÚDE HUMANA
NOME : ...........RESPOSTAS..................................................................................
1- Indica se as seguintes frases son verdadeiras (V) ou falsas (F)
V F
1 X A saúde é un estado de completo benestar físico
2 X As carencias económicas ou educativas poden orixinar enfermidades sociais
3 X Unha enfermidade social pode desembocar noutro tipo de enfermidade
4 X Os virus son seres vivos
5 X Os virus son cápsulas de proteínas que poden posuír ácido nucleico tanto ADN como
ARN
6 X Os virus con ARN como o da gripe mutan máis fácil cos que posúen ADN
7 X A flora bacteria son microorganismos do noso corpo que resultan prexudiciais
8 X Os iogures axudan a repoñer a flora bacteriana dixestiva do nosos organismo
9 X Lavarse con deterxentes moi agresivos é beneficioso para a nosa saúde
10 X A malaria é unha enfermidade transmitida pola picadura dun mosquito
11 X Cando unha enfermidade afecta a un número pequeno de persoas falamos de
epidemia*1
12 X Cando unha enfermidade afecta a un número grande de persoas falamos de pandemia*2
13 X A pel e as mucosas forman parte da resposta inmunitaria inespecífica
14 X A presenza de anticorpos fai que os linfocitos fabriquen antíxenos
*1 : As epidemias son enfermidades que se estenden rapidamente por unha zona afectando a un número grande
de persoas
*2: Para considerarse pandemia ten que ser unha enfermidade epidémica que se estenderse por todo o mundo ou
unha ampla rexión do planeta afectando a moitos países
2 – Define saúde e enfermidade:
Saúde: estado de completo benestar físico, mental e social
Enfermidade: é o contrario ao estado de saúde, é dicir, estado en que se encontra unha persoa
cando se ve alterado o seu estado de saúde, xa sexa por unha causa física, mental ou social.
3. - Indica o axente causante de cada enfermidade:
Candidiase Fungo Rubeola Virus
Salmonelose Bacteria SIDA Virus
Gripe Virus Amebiase Parásito
Malaria Parásito Pé de atleta Fungo
Tétano Bacteria Difteria Bacteria
Sarampelo Virus Toxoplasmose Parásito
Tiña Fungo
4 - Completa as seguintes frases:
1. As siglas OMS corresponden a Organización Mundial da Saúde
2.As enfermidades causadas por algún axente patóxeno son as infecciosas
3.Unha lesión ou infección ou proceso dexenerativo do organismo é un tipo de enfermidade físicas
4.As siglas ETS corresponden a: enfermidades de transmisión sexual
5.Nomea 4 tipos de contaxio de axentes patóxenos : a través do aire, por medio dalgún obxecto
contaminado (cubertos, vasos, xeringas...), por contacto físico directo ou por inxestión dalgún
alimento contaminado
6.Os microorganismos causantes de enfermidades reciben o nome de patóxenos
7.Os 4 tipos axentes patóxenos son virus, bacterias, protozoos e fungos
8.A humidade favorece especialmente o desenvolvemento de enfermidades causadas por fungos
9.Os microorganismos ante determinadas situacións, como baixadas de defensas, poden producir
enfermidades denomínanse oportunistas
10. Os animais que poden axudar a transmitir enfermidades denomínanse vectores
1

2. BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 3º ESO - CPI AS REVOLTAS ACTIVIDADES TEMA 2 A SAÚDE HUMANA
11. O sistema encargado de neutralizar aos axentes estraños que penetran no nosos organismo é o
sistema inmune
12. Nomea 5 exemplos de barreiras físicas contra os axentes patóxenos pel, mucosas, moco, saliva
e lágrimas (ouriños, cerume dos oídos, a suor, o ácido que segrega o estómago, o fluxo ácido da
vaxina, o movemento dos cilios dos epitelios das vías respiratorias....)
13. As células responsables da resposta inmunitaria inespecífica son os fagocitos
14. As células responsables da resposta inmunitaria específica son os linfocitos
15. As proteínas que neutralizan de forma específica as infeccións son os anticorpos ou
inmunoglobulinas (Ig)
16. Cando un organismo posúe linfocitos capaces de producir anticorpos específicos contra unha
enfermidade dise que está inmunizado
17. As partículas estrañas que son recoñecidas polos linfocitos e poden desencadear unha resposta
inmunitaria específica son os antíxenos
5. - Que é a flora bacteriana do noso corpo? Indica en zonas é mais común atopala, que
beneficios aporta ao noso organismo, e que hábitos poden resultar favorables ou prexudiciais.
Son bacterias que proliferan de forma habitual polo noso corpo, especialmente no tubo
dixestivo, pel e mucosas, aportando accións beneficiosas ao organismo (facilitar a dixestión de
certos alimentos e produción de vitaminas no tubo dixestivo, manter un Ph axeitado na pel e
mucosas, eliminar os restos celulares...). Ademais estes microorganismos crean condicións
que impiden que outros microorganismos patóxenos poidan invadir o noso corpo, polo que
axudan a manter o noso estado de saúde.
Certos hábitos como o consumo prolongado de antibióticos ou unha hixiene excesiva de pel e
mucosas con axentes moi agresivos (xabóns, alcohol...) pode eliminar estes microorganismos
facilitando a entrada de patóxenos. Pola contar algúns hábitos como o consumo de iogures
(que posúen bacterias propias da flora intestinal) favorece o mantemento dunha flora
bacteriana.
6 - Nomea e describe 4 enfermidades de transmisión sexual.
Ainda que na pregunta so piden 4 describimos todas as que aparecen no libro:
1. SIDA: enfermidade producida polo virus da inmunodeficiencia humana (VIH), que
destrúe as células do sistema inmunitario e o corpo perde a capacidade de defensa.
Prodúcense entón moitas infeccións simultáneas que deterioran o organismo ata causar
a morte.
2. Herpes xenital: causado polo virus do herpes humano VHH-2, estes virus infectan as
células dos tecidos epiteliais e paraecen chagas e ampolas no pene e na vaxina, e con
frecuencia tamén no ano e boca. Nas mulleres pode producir cancro de colo uterino.
3. Hepatite B e C: producida polos virus da hepatite B e C que infectan as células do
fígado. A mala función deste órgano produce efectos diversos: dores, debilidade,
acumulación de tóxicos no sangue. A enfermidade pode evolucionar cara a
dexeneración fos tecidos hepáticos (cirrose) ou cancro. Debendo ser os enfermos
transplantados para evitar a súa morte.
4. Candidiase: enfermidade producida polo fungo Candida albicans. Este fungo
desenvólvese nos tecifos mucosos da vaxina e, menos frecuente no pene. Na muller
produce un intenso proído e unha secreción vaxinal abrancazada. A infección pode
afectar tamén á mucosa da boca e farinxe.
Outras:
• Gonorrea: enferemidade producida pola bacteria Neisseria gonorrhoeae. Estas
bacterias invaden os tecidos do aparello reprodutor e excretor, producindo inflamación
2

3. BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 3º ESO - CPI AS REVOLTAS ACTIVIDADES TEMA 2 A SAÚDE HUMANA
e micción dolorosa. Finalmente invaden o sangue e poden causar unha infección
xeneralizada.
• Sífilis: causada pola bacteria Treponema pallidum que invaden os órganos do aparello
reprodutor producindo úlceras externas e lesións internas. A infección pode propagarse
aos tecidos do sistema nervioso, provocando locura.
7 - Describe de forma breve os mecanismos de defensa contra os patóxenos
Poden ser de 3 tipos:
1. Barreiras físicas: son barreiras que impiden a entrada de axentes patóxenos ao interior
do organismo. Poden ser:
a) Pasivas: Obstáculos que impiden a súa entrada: pel e mucosas
b) Activas: secrecións corporais ou movementos que expulsan os axentes patóxenos:
arda de patóxenos: moco, saliva, lágrimas, ouriños, cerume dos oídos, a suor, o
ácido que segrega o estómago, o fluxo ácido da vaxina ou o movemento dos cilios
dos epitelios das vías respiratorias..
2. Resposta inmunitaria inespecífica: cando os axentes patóxenos conseguen atravesar
as barreiras físicas e se introducen nos nosos tecidos , prodúcese a resposta inmunitaria
inespecífica, da que se encargan un tipo especial de células do sistema inmune, os
fagocitos que capturan e dixiren os axentes patóxenos e tecidos danados.
a) Tras a entrada do axente patóxeno os capilares (vasos sanguíneos de menor diámetro) da zona
afectada dilátanse e achegan máis sangue o que causa arrubiamento e aumento da temperatura local.
Ademáis dende os capilares prodúcese a saída de líquido do sangue (plasma) que produce
inflamación da zona.
b) Un tipo de glóbulos brancos, chamados monocitos, saen dos vasos sanguíneos e ao entrar nos
tecidos transfórmanse en fagocitos, que capturan e dixiren os axentes patóxenos e tecidos danados
mediante o proceso coñecido como fagocitose.
3. Resposta inmunitaria inespecífica: Outro tipo de glóbulos brancos, os linfocitos, son
capaces de recoñecer certas partículas estrañas ao noso organismo chamadas
antíxenos. Esto produce que os linfocitos fabriquen unhas proteínas específicas para
cada antíxeno chamadas anticorpos que neutralizan estes antíxenos. Unha vez
eliminado o axente estraño parte destes linfocitos, quedan no corpo en forma de
células de memoria, que farán que cando se produza unha nova entrada do organismo
se fabriquen rapidamente anticorpos específicos sen que se chegue a desenvolver unha
nova infección. Neste caso o organismo dise que está inmunizado contra a infección.
8- Explica o mecanismo da resposta inmunitaria específica:
Unir ao comentado no exercicio 7 sobre a resposta inmunitaria específica:
3

4. BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 3º ESO - CPI AS REVOLTAS ACTIVIDADES TEMA 2 A SAÚDE HUMANA
9- Indica se as seguintes frases son verdadeiras (V) ou falsas (F)
V F
1 x A gripe pode tratarse con antibióticos
2 x As enfermidades producidas por fungos e protozoos son máis complicadas de tratar ao
ser células eucariotas similares as do noso corpo
3 x Para algunhas enfermidades víricas son efectivos tratamentos con medicamentos
antivirais
4 x Se o sistema inmunitario está debilitado por virus é frecuente que se produza unha
infección por microorganismos oportunistas
5 x Unha enfermidade dexenerativa está producida pola morte progresiva das células dun
órgano
6 x As enfermidades autoinmunes teñen un efecto similar ás dexenerativas
7 x Tumor maligno e cancro son sinónimos.
10 - Completa as seguintes frases:
1. As enfermidades producidas por fungos trátanse con antifúnxicos
2. As enfermidades producidas por bacterias trátanse con antibióticos
3. As enfermidades producidas por protozoos combátense con antiprotozoarios
4. As enfermidades producidas por virus cúranse con antivirais, soros con anticorpos
5. As lesións debidas a golpes reciben o nome de traumatismos
6. Un exemplo de enfermidade metabólica é a diabetes
7. Un exemplo de enfermidade dexenerativa é alzhéimer /artrose
8. Cando o sistema inmune reacciona contra o propio organismo falamos de enfermidade
autoinmune
9. Denomínase tumor á proliferación celular de forma descontrolada
11. Indica os 4 tipos de axentes patóxenos, 2 exemplos de enfermidades de cada tipo e como
as podemos tratar.
Virus SIDA: antivirais
Gripe: non existe tratamento a podemos previr coa vacinación
Bacterias Salmonelose: antibióticos
Difteria: antibióticos
Protozoos Malaria: antiprotozoarios (quinina)
Toxoplasmose: antiprotozoarios (perimetamina)
Fungos Tiña: antifúnxicos
Candidiase: antifúnxicos
12- Diferenza a forma de actuación dun soro e unha vacina
Soro con anticorpos Vacinas
Que conten? Anticorpos específicos contra a
enfermidade
Antíxenos do axente patóxeno (pode
ser partes do axente patóxeno, ou
variedades inactivadas que non
producen a enfermidade)
Mecanismo
acción
Os anticorpos neutralizan
rapidamente o axente patóxeno ao
reaccionar cos seus antíxenos
Desencadea a resposta inmune
específica mediada polos linfocitos,
Creándose células de memoria
Indicado para.... Tratamento urxente de Previr enfermidades mediante a
4

5. BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 3º ESO - CPI AS REVOLTAS ACTIVIDADES TEMA 2 A SAÚDE HUMANA
enfermidades mortais cando estas
se manifestan ou existe a sospeita
de poder estar infectado. Exemplos
son o ébola, rabia, tétanos
inmunización da poboación. Ao
existir células de memoria no caso de
chegar estas enfermidades no futuro ,
os anticorpos son elaborados
rapidamente polos linfocitos de
memoria e a infección non se
produce
Non é válido: Dado que introducimos anticorpos,
pero non antíxenos, non
desencadea a resposta inmune
específica, polo que non deixa
inmunizado contra a enfermidade
salvo que se padeza esta.
Tratar a enfermidade xa que o
antíxeno da vacina produce o mesmo
efecto que o antíxeno do axente
patóxeno.
13- Define profilaxe, factores de risco e hábitos saudables, indicando 4 medidas de cada tipo
que axuden a mellorar a nosa saúde.
Profilaxe: conxunto de medidas que se poden adoptar para evitar unha infección. Podemos
destacar:
• Lavar ben feridas e queimaduras e aplicar un desinfectante
• Non compartir utensilios coma cepillos de dentes, cubertos, vasos...
• Utilizar preservativos nas relacións sexuais
• Evitar o contacto con obxectos sucios, especialmente na boca e ollos
• Usar zapatillas e traxe de baño en zonas húmidas como praia, piscina e duchas para
evitar o contaxio de fungos
Factores de risco: son actitudes ou situacións que poden provocarnos unha enfermidade ou
accidente:
• Evitar seguir dietas desequilibradas: tomar exceso de doces, bolos, comidas rápidas,
graxas de orixe animal, ou dietas baixas ou altas en calorías...
• Evitar o consumo de substancias nocivas como tabaco alcohol e outras drogas.
Hábitos saudables: son hábitos que axudan a realizar as tarefas que realizamos a diario,
facilitando as labores e axudando a mellorar a nosa saúde:
• Utilizar a luz adecuada para estudar (luz suficiente pero que non moleste a vista) , ver
a televisión (mellor luz tenue que a escuridade) e traballar co ordenador (evitar
reflexos de luz e distancia adecuada)
• Protección da radiación solar: a pel con roupa e cremas protectoras, e os ollos con
lentes de sol, tomaremos especial precaucións en días sollíos e especialmente no mar e
neve pola reflexión da luz solar nestas superficies.
• Seguir unha dieta variada e equilibrada consumindo froitas e verduras e limitando o
consumo de doces, graxas, sal.
• Realizar exercicio físico de forma moderada e diaria axudará a aumentar a nosa
vitalidade, descansaremos mellor e renderemos máis noutras tarefas.
• Descansar o tempo necesario. Na adolescencia é necesario entre 8 – 10 horas de sono
ao día. Ademais é saudable facer pausas de 10 minutos cada media hora de traballo
diante do ordenador, e para render máis no estudo é útil facer cada hora de estudo
intermedios de 10 – 15 minutos de descanso.
14 - Completa as seguintes frases:
1. Cando estamos lixando ou pintando é conveniente empregar lentes protectoras
2. Cando nun transplante usamos células ou tecidos do mesmo paciente falamos de
autotransplante
5

6. BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 3º ESO - CPI AS REVOLTAS ACTIVIDADES TEMA 2 A SAÚDE HUMANA
3. Cando nunha persoa implantamos órganos ou tecidos de orixe animal fálase de
xenotransplante
4. As células que se doan actualmente con máis frecuencia son espermatozoides e óvulos para
solucionar problemas de esterilidade
5. Os transplantes de sangue reciben os nomes de transfusións
6. No caso de leucemia (tumor de células do sistema inmune) realízanse transplantes de medula
ósea
7. O país con maior taxa de doazóns é España
15 – Indica como actuarías nos seguintes casos:
 Queimaduras:
o Mollar con auga fría
o Se é leve (consérvase a pel), poñer abundante crema hidratante ou aceite e
tapar cunha gasa
o Se é máis grave e se desprende a pel tapar cunha gasa e acudir rapidamente ao
médico
 Feridas con hemorraxias
 Verter na ferida un desinfectante (auga osixenada, tintura de iodo ou similar).
 Tapar a ferida cunha gasa
 Se a hemorraxia é abundante, facer unha vendaxe apertada sobre a gasa e
acudir ao médico.
 Traumatismo
 Inmobilizar o membro danado.
 Acomodar o accidentado, e poñerlle xeo na zona lesionada.
 Se se sospeita que hai rotura ou lesión grave, avisar ao servizo de urxencias ou
acudir ao médico.
 Insolación
 Levar a persoa con síntomas de insolación a unha zona fresca e de sombra
 É recomendable mollarlle a cabeza, sentala ou deitala de lado e facerlle beber
abundante líquido pouco a pouco.
16 - Indica que órganos se utilizan na actualidade para transplantar e cales son os principais
problemas dos transplantes:
Os órganos que utilízanse para transplante son o corazón, fígado, riles, pulmóns, páncreas e as
córneas dos ollos.
Os principais problemas do transplante son:
- Rexeitamentos: cando se introduce no organismo un órgano transplantado ou ben se inxecta
sangue nun ha transfusión, o sistema inmunitario pode reaccionar contra eses órganos ou
tecidos, que recoñece como alleos ao igual que se foran un axente infeccioso, destruíndoos.
No caso do sangue, se os grupos sanguíneos do receptor e do doador son incompatibles, a
reacción do rexeitamento é tan violenta qyue se produce unha coagulación dentro dos vasos
sanguíneos. Para evitalo, búscase que o órgano ou tecido transplantado sexa compatible,
tendo similares antíxenos para que non sexa recoñecido como estraño. Como isto é moi difícil
ao 100% subminístraselle ao paciente un tratamento inmunodepresor, que diminúen moito a
capacidade de reacción do sistema inmunitario, deste xeito, atenúase o rexeitamento ao órgano
novo, pero pon ao paciente en perigo de ser invadido por calquera axente patóxeno.
- Contaxio de enfermidades: a sida, a hepatite e moitas outras enfermidades víricas poderían
contaxiarse cun transplante. Para evitalo todos os tecidos e órganos doados sométense a
6

7. BIOLOXÍA E XEOLOXÍA 3º ESO - CPI AS REVOLTAS ACTIVIDADES TEMA 2 A SAÚDE HUMANA
análises moi rigorosas. Na actualidade, en España é practicamente imposible que un
transplante supoña o máis mínimo risco de contraer unha enfermidade.
- Escaseza doadores: aínda que actualmente pódese doar certos órganos en vida (Porción do
fígado ou 1 dos 2 riles) A maioría dos transplantes son a partir de persoas falecidas. Isto supón
unha serie de circunstancias que fan que exista un número baixo de posibles doantes:
- Os órganos deben estra en perfecto estado, polo que a persoa debe acabar de falecer e
sen ter danos no órgano a transplantar.
- O falecido debe dar o seu consentimento en vida (ser doante) ou os parentes tras a súa
morte. Este é un problema que depende de vencer antigos tabús e da solidariedade
humana e non da ciencia.
Aínda así a ciencia esta a piques de resolver estes problemas coa investigacións coas
chamadas células nai, que son células do noso corpo que son capaces de converterse en
calquera tipo de tecido, órgano ou incluso orixinar un novo individuo. Deste xeito poderíanse
fabricar novos órganos a partir de células do propio corpo evitando os problemas de
rexeitamentos ou escaseza de órganos dos transplantes.
17- Indica e explica 2 alteracións do sistema inmune:
Normalmente, o noso sistema inmunitario mantennos a salvo do ataque dunha gran variedade
de axentes patóxenos que intentan invadir o noso organismo. Con todo, hai situacións en que o
sistema inmunitario causa problemas, ben porque se activa fronte axentes inocuos, ben porque
ataca as nosas propias estruturas:
1. As alerxias: unha alerxia é unha reacción descontrolada do sistema inmunitario ante un
axente inocuo, como o pole, o po ou ácaros (arácnidos microscópicos que viven entre a
nosa roupa e pelo). A reacción alérxica é similar á reacción inmunitaria inespecífica:
inflamación das mucosas, secreción lacrimal e mucosa, e nalgúns casos febre.
2. Enfermidades autoinmunes: prodúcense cando o sistema inmunitario reacciona
violentamente contra as células que que forman un tecido ou órgano propio,
producindo unha morte celular masiva. Descoñécense as causas de que o sistema
inmunitario se volva contra o propio organismo. Os síntomas son moi parecidos aos
das enfermedades dexenerativas.
18 - Por que moitas infeccións víricas non inmunizan ao noso organismo contra reinfeccións
posteriores?
Os virus non son seres vivos, senón cápsulas de proteínas que conteñen información xenética
en febras de ADN ou ARN, que son inxectada ás células. As febras de ADN son similares as
que posúen as células para gardar a súa información, pero a febra de ARN é moito máis
simple e inestable, podendo mutar e polo tanto cambiar a información con máis facilidade. Así
moitos virus ARN como a gripe cambian frecuentemente a súa información, modificando así o
seu aspecto, principalmente as proteínas con capacidade antixénica que forman a súa
envoltura. Por esta razón, cando entran por segunda vez no organismo, os anticorpos
producidos polos noso sistema inmunitario a primeira vez que tivo contacto con eles non
serven, e os virus causan unha nova infección. Neste caso non é que o noso sistema
inmunitario funcione mal, senón que o axente patóxeno cambia con gran rapidez.
7