Çocuk ve Spor

1. 1
ÇOCUK VE SPOR
Prof.Dr.Taner AYDIN
GATA Spor Hekimliği Anabilim Dalı

2. 2
Amaç ve Alt BaşlıklarAmaç ve Alt Başlıklar
Amaç: Çocuklar için sportif aktivitenin önemini ortayaAmaç: Çocuklar için sportif aktivitenin önemini ortaya
koymakkoymak
 Günümüzde çocukların aktivite durumuGünümüzde çocukların aktivite durumu
 Egzersiz çocuklar için neden gereklidir ?Egzersiz çocuklar için neden gereklidir ?
 Spor yapmamanın olumsuz sonuçlarıSpor yapmamanın olumsuz sonuçları
 Spor yapmanın faydaları nelerdir?Spor yapmanın faydaları nelerdir?
 Çocukların egzersize olan fizyolojik yanıt farklılıklarıÇocukların egzersize olan fizyolojik yanıt farklılıkları
 Spor başlamadan önce nelere dikkat edilmelidir ?Spor başlamadan önce nelere dikkat edilmelidir ?
 Egzersiz seçimi nasıl olmalıdır?Egzersiz seçimi nasıl olmalıdır?

3. 3
Aslında son yüzyılda çocukların düzenli sportifAslında son yüzyılda çocukların düzenli sportif
aktivitelere katılımı giderek artmıştır !aktivitelere katılımı giderek artmıştır !
 Özellikle daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam içinÖzellikle daha sağlıklı ve kaliteli bir yaşam için
gerekligerekli
 Parasal nedenlerParasal nedenler
 Yıldız olma arzusuYıldız olma arzusu

4. 4
Genel popülasyonda çocukların aktivite düzeyine
baktığımızda ise;
 Aktivite düzeyinde bir düşme vardır!Aktivite düzeyinde bir düşme vardır!
 19301930’lu yıllarda’lu yıllarda erkek çocuklar için 3065 kkal/günerkek çocuklar için 3065 kkal/gün,,
 19801980’li yıllarda’li yıllarda 2490 kkal/gün2490 kkal/gün,,
 19301930’lu yıllarda’lu yıllarda kız çocuklarda 2640 kcal/günkız çocuklarda 2640 kcal/gün
 19801980’li yıllarda’li yıllarda 1880 kkal/gün (Durnin 1992)1880 kkal/gün (Durnin 1992)
Enerji Tüketiminin SeyriEnerji Tüketiminin Seyri

5. 5
 İngiltere’de 20 yıllık dönemİngiltere’de 20 yıllık dönemde;de;
 OOkula kendi başına giden 7-9 yaş çocukların oranı % 70-kula kendi başına giden 7-9 yaş çocukların oranı % 70-
85’den %7-28’e düşmüş85’den %7-28’e düşmüş
 11-12 yaş için bu değer % 90’dan % 60’ın altında değerlere11-12 yaş için bu değer % 90’dan % 60’ın altında değerlere
düşmüştür (Hillman 1993).düşmüştür (Hillman 1993).
 EEvden okula araba ile gitme oranı İngiltere’de 4 kat artvden okula araba ile gitme oranı İngiltere’de 4 kat artmışmış
 1991 yılı için yürüyerek okula giden çocuk sayısı % 20’lerden1991 yılı için yürüyerek okula giden çocuk sayısı % 20’lerden
daha azdaha az düzeye inmiştir..düzeye inmiştir.. (Rosenbaum 1993).(Rosenbaum 1993).
çocuklar sabahları okula gider...çocuklar sabahları okula gider...
servisle….servisle…. okuldan döner…okuldan döner…servisle….servisle….

6. 6
 1991-1995 yılları arasında1991-1995 yılları arasında
İngiltere’de çocuk oyuncakları veİngiltere’de çocuk oyuncakları ve
oyun materyalerinin satışında %oyun materyalerinin satışında %
31’lik bir artış31’lik bir artış var,var,
 Aynı dönemde elektronik oyunlarınAynı dönemde elektronik oyunların
satışında ise % 49’luk bir artış tespitsatışında ise % 49’luk bir artış tespit
edilmiştiredilmiştir,,
 Ev dışında kullanılabilecek oyuncakEv dışında kullanılabilecek oyuncak
vb. materyallerin satışında ise %vb. materyallerin satışında ise %
12.5’luk bir düşüş gözlemlenmiştir.12.5’luk bir düşüş gözlemlenmiştir.
Newson 1996Newson 1996

7. 7
Tarihten bir yaprakTarihten bir yaprak (Derleyen S.Karaküçük)(Derleyen S.Karaküçük)
Zehra Cemal, Beden Eğitimi, Ülkü,Zehra Cemal, Beden Eğitimi, Ülkü, Eylül 1935Eylül 1935 Cilt 6, No:31Cilt 6, No:31
İlk ve ana mektebleri programlarında Jimnastik dersindenİlk ve ana mektebleri programlarında Jimnastik dersinden
maksad: Çocukları makul ve anlayıcı bir nezaret altında ve onlaramaksad: Çocukları makul ve anlayıcı bir nezaret altında ve onlara
uzviyetlerininuzviyetlerinin tahammül ve ihtiyacıtahammül ve ihtiyacı nisbetinde bir hareket imkanınisbetinde bir hareket imkanı
vermek, bazı müşterek oyunlar tertib ederek onlaravermek, bazı müşterek oyunlar tertib ederek onlara beraberberaber
çalışmak, beraber iş görmek fırsatları hazırlamaktır.çalışmak, beraber iş görmek fırsatları hazırlamaktır.
Mekteb çocuğuMekteb çocuğu,, hiç bir uzman muayyen bir gayesi olan birhiç bir uzman muayyen bir gayesi olan bir
meslek için yetiştirilecek çocukmeslek için yetiştirilecek çocuk değildir.değildir.
ÇocuğunÇocuğun bedeni inkişafıbedeni inkişafı en tabii olarak mütemadi bir hareketen tabii olarak mütemadi bir hareket
temin eder.temin eder. Haftada iki defaHaftada iki defa yapılan Jimnastik dersi bu ihtiyacın enyapılan Jimnastik dersi bu ihtiyacın en
az bir kısmına bile tekabül etmez. Hatta her gün bile olsa, günün biraz bir kısmına bile tekabül etmez. Hatta her gün bile olsa, günün bir
saatinde verilecek hareket etmek fırsatı çocuklar içinsaatinde verilecek hareket etmek fırsatı çocuklar için kafi değildirkafi değildir..

8. 8
4- J Sınıfı
Haftalık Ders Programı
PazartesiPazartesi SalıSalı ÇarşambaÇarşamba PerşembePerşembe CumaCuma
Hayat Bil.Hayat Bil. İngilizceİngilizce Hayat Bil.Hayat Bil. Hayat Bil.Hayat Bil. Beden EğBeden Eğ..
TürkçeTürkçe Hayat B.Hayat B. MatematikMatematik MatematikMatematik Beden EğBeden Eğ..
TürkçeTürkçe TürkçeTürkçe TürkçeTürkçe TürkçeTürkçe Hayat B.Hayat B.
ResimResim TürkçeTürkçe TürkçeTürkçe TürkçeTürkçe TürkçeTürkçe
MatematikMatematik MatematikMatematik İngilizceİngilizce MüzikMüzik ResimResim
TürkçeTürkçe B.Etk.B.Etk. İngilizceİngilizce TürkçeTürkçe TürkçeTürkçe
B.Etk.B.Etk. B.Etk.B.Etk. MüzikMüzik İngilizceİngilizce B.Etk.B.Etk.

9. 9
Okıla bisikletle veya yürüyerek ulaşımOkıla bisikletle veya yürüyerek ulaşım
1969
48 % bisiklet veya yürüme
90 % 1500 metre ve üzeri
1999 19 % yürüme 6 % bisiklet / haftada bir kez
Güvenlik, zaman, hava koşulları
Yaya geçitleri, kaldırımlar
Mesafeler

10. 10
3.3 saat / gün (14-16 yaş)3.3 saat / gün (14-16 yaş)
Hacettepe Ü. SBT YOHacettepe Ü. SBT YO
% 97’si günde 2 saat (9-16 yaş)% 97’si günde 2 saat (9-16 yaş)
Screen viewingScreen viewing
(TV, Video,(TV, Video,
Bilgisayar oyunları.)Bilgisayar oyunları.)

11. 11
Hafta içiHafta içi
Hafta sonuHafta sonu
TV seyretme, Video & Bilgisayar OyunlarıTV seyretme, Video & Bilgisayar Oyunları
(11-15 yaş)(11-15 yaş)
Günde enGünde en
az 4 saataz 4 saat
% 19 erkek% 19 erkek
% 17 kız% 17 kız
% 40 erkek% 40 erkek
% 33 kız% 33 kız

12. 12
Haftada 20 dakikaHaftada 20 dakika
orta ve ciddi düzeydeorta ve ciddi düzeyde
etkinliketkinlik
Fiziksel etkinliğe katılım düzeyi:Fiziksel etkinliğe katılım düzeyi:
14-16 yaş kız ve erkekler14-16 yaş kız ve erkekler
Haftada Bir kez
Bile katılmayan
73.3 % kız
52.4 % erkek

13. 13
Özet olarak;
 Teknolojik gelişme çocukların egzersiz
alışkanlığında düşüşe neden olmakta,
 Erkek çocuklar kız çocuklardan daha aktifler,
 Yaşla ilişkili olarak fiziksel aktivitedeki düşüş
kızlarda daha dramatik.

14. 14
İNSANİNSAN
VEVE
HAREKETHAREKET
...İKİ ESKİ DOST......İKİ ESKİ DOST...

15. 15
Milyar yıl önceMilyar yıl önce
4.64.6 DÜNYA.....DÜNYA.....
3.63.6 ilk biyokimyasal reaksiyonlarilk biyokimyasal reaksiyonlar
1.51.5 tek hücreli organizmatek hücreli organizma
Milyon yıl önceMilyon yıl önce
700700 çok hücrelilerçok hücreliler
7070 memelilermemeliler
1010 İLK İNSANİLK İNSAN
44 australopithecusaustralopithecus
100.000100.000 naendarthal insannaendarthal insan
10.00010.000tarımtarım
150 yıl150 yıl endüstriendüstri

16. 16
TARİHSEL SÜREÇTE İNSANOĞLUNUNTARİHSEL SÜREÇTE İNSANOĞLUNUN
YAŞAM ŞEKLİLLERİYAŞAM ŞEKLİLLERİ
 İlkel avcıİlkel avcı
 Çiftçi, hayvancılık (evcilleştirme)Çiftçi, hayvancılık (evcilleştirme)
tarımtarım
 Uygarlaşma, kentleşmeUygarlaşma, kentleşme
 EndüstrileşmeEndüstrileşme

17. 17

18. 18
UYGARLAŞMA
 EndüstrileşmeEndüstrileşme
 KolonizasyonKolonizasyon
 EmperyalizmEmperyalizm
 Zenginlik – sağlıksız yaşam şekli – kronik hastalıklarZenginlik – sağlıksız yaşam şekli – kronik hastalıklar
BESLENME ALIŞKANLIKLARINDA DEĞİŞİKLİKBESLENME ALIŞKANLIKLARINDA DEĞİŞİKLİK
 Tüketim / yakım dengesizliğiTüketim / yakım dengesizliği
SAĞLIK ÜZERİNE OLUMSUZ ETKİLERSAĞLIK ÜZERİNE OLUMSUZ ETKİLER

19. 19

20. 20

21. 21
İnaktiviteİnaktivite
Sağlık sorunlarıSağlık sorunları
Yılda 300.000Yılda 300.000
ölümölüm
ÇocukÇocuk
VeVe
GençGenç
YetişkinYetişkin
YaşlarYaşlar
U.S. Centers for Disease Control and PreventionU.S. Centers for Disease Control and Prevention
& American College of Sports Medicine& American College of Sports Medicine
(Haskell. et al., 2007)

22. 22
Avrupa Birliği

23. 23

24. 24

25. 25
Sedanter Yaşamın Olumsuz Sonuçları
 İleriki yaşlarda obeziteİleriki yaşlarda obezite
 OsteoporozOsteoporoz
 Dejeneratif hastalıklarDejeneratif hastalıklar
 Kardiyovasküler sistemKardiyovasküler sistem
hastalıklarıhastalıkları
 KanserKanser

26. 26
Çocuklar için spor neden gerekli ?

27. 27
Düzenli Egzersizin Pozitif Etkileri
 Kardiyovasküler sistemKardiyovasküler sistem
 Endokrin metabolizma (Obezite ve diyabet riskiEndokrin metabolizma (Obezite ve diyabet riski
azalır)azalır)
 Kemik mineral metabolizmasıKemik mineral metabolizması
 Büyüme ve gelişmeBüyüme ve gelişme
 İmmun sistemİmmun sistem
 Pulmoner kapasitePulmoner kapasite
 Dayanıklılık ve patlayıcı güç gelişimiDayanıklılık ve patlayıcı güç gelişimi
 Sosyal, mental ve entellektüel gelişim (kendineSosyal, mental ve entellektüel gelişim (kendine
güven, yaratıcı doğal yetenekler)güven, yaratıcı doğal yetenekler)

28. 28
Kardiyovasküler Sistem ve Egzersiz
 Kan volümü artarKan volümü artar
 Stroke volüm istirahat veStroke volüm istirahat ve
egzersizde artaregzersizde artar
 İstirahat nabzı ve tansiyonİstirahat nabzı ve tansiyon
düşerdüşer
 Kan lipitleri olumlu etkilenirKan lipitleri olumlu etkilenir
 Oksijen tüketim kapasitesi artarOksijen tüketim kapasitesi artar
 Koroner arter hastalıkları azalırKoroner arter hastalıkları azalır

29. 29
Egzersizin kemik mineralizasyonuna etkisi
 59 çift ikiz çocukdan daha aktif olanlarda yük binen59 çift ikiz çocukdan daha aktif olanlarda yük binen
bölgelerde kemik kitle yoğunluğunda %5-10 artışbölgelerde kemik kitle yoğunluğunda %5-10 artış (Slemende(Slemende
1991).1991).
 Genç kız çocuklarında 2 yıllık aerobik ve kuvvetGenç kız çocuklarında 2 yıllık aerobik ve kuvvet
antrenmanını takiben kemik kitle yoğunluğunda lomberantrenmanını takiben kemik kitle yoğunluğunda lomber
bölgede %1.3, femur boynunda %2.6, kalkaneus da %bölgede %1.3, femur boynunda %2.6, kalkaneus da %
5.6’lık artış5.6’lık artış (Friedlander 1995).(Friedlander 1995).
 Yeterli CaYeterli Ca+2+2
alımı ile birlikte aktivite kaynaklı mekanikselalımı ile birlikte aktivite kaynaklı mekaniksel
yüklerin bir sonucu olarak kemik kitlesinde %2-4 veyüklerin bir sonucu olarak kemik kitlesinde %2-4 ve
kuvvetinde gelişimkuvvetinde gelişim (Bassey 1994, Friedlander 1995, Lohman 1995, Nichols(Bassey 1994, Friedlander 1995, Lohman 1995, Nichols
1994).1994).

30. 30
Entellektüel, mental ve sosyal gelişime
egzersizin etkileri
 Çocuklarda depresyon, saldırganlık,
huzursuzluk azalır kendine güven,
kendini daha iyi hissetme,
konsantrasyon, tolerans, iletişim,
kişisel farklılıklara saygı duyma,
kendini tanıma gibi özellikler gelişir.
 Genç erişkin dönemde depresyon,
intihar, ilaç, alkol, sigara ve marijuana
kullanım oranını azalır

31. 31
Öneriler;
 Yorucu olmayan çeşitli, kısaYorucu olmayan çeşitli, kısa
süreli aktiviteler çocuklarasüreli aktiviteler çocuklara
önerilmelidir,önerilmelidir,
 Ağır egzersizler mineralizasyonuAğır egzersizler mineralizasyonu
olumsuz etkileyebilir,olumsuz etkileyebilir,
 Beslenme ve enerji dengesineBeslenme ve enerji dengesine
dikkat edilmelidir,dikkat edilmelidir,
 Kızlarda menstrüel siklusunKızlarda menstrüel siklusun
düzenli olması sağlanmalıdır,düzenli olması sağlanmalıdır,
 Sigara içimi engellenmelidir.Sigara içimi engellenmelidir.
(antiöstrojenik)(antiöstrojenik)

32. 32
Çocukların;
 Kardiyorespiratuar özellikleri,Kardiyorespiratuar özellikleri,
 Kas-iskelet sistemi fonksiyonları,Kas-iskelet sistemi fonksiyonları,
 Isı regulasyonları farklılıklar gösterdiğinden egzersizIsı regulasyonları farklılıklar gösterdiğinden egzersiz
yanıtları farklı olabilir!!!yanıtları farklı olabilir!!!
Bu nedenle sportif aktivite seçiminde ve yapılışıBu nedenle sportif aktivite seçiminde ve yapılışı
sırasında dikkatli olunmalıdır!!!sırasında dikkatli olunmalıdır!!!

33. 33
Kas-İskelet Sistemi Gelişimi
 Kas ve kemik özellikleri erişkinlere benzer,Kas ve kemik özellikleri erişkinlere benzer,
 Buna karşın ağır egzersizlerde büyüme plağı yaralanmalarıBuna karşın ağır egzersizlerde büyüme plağı yaralanmaları
sıklıkla gözlenebilir (epifiz ve apofiz yaralanmaları),sıklıkla gözlenebilir (epifiz ve apofiz yaralanmaları),
 Kemikleri daha az kırılgan özellikler gösterir,Kemikleri daha az kırılgan özellikler gösterir,
 Kas kuvveti yaşla artar,Kas kuvveti yaşla artar,
 Kızlarda daha belirgin olmak üzere esneklikleri daha fazladır,Kızlarda daha belirgin olmak üzere esneklikleri daha fazladır,
 Hızlı büyüme döneminde ise bir esneklik kaybı olmaktadır.Hızlı büyüme döneminde ise bir esneklik kaybı olmaktadır.
Egzersizlerde yaralanma riski artar.Egzersizlerde yaralanma riski artar.
ERKEKLERERKEKLER KIZLARKIZLAR
Puberte (yaş)Puberte (yaş) 12.512.5 10.510.5
Hızlı boy uzamasıHızlı boy uzaması 1414 1212
Yetişkin boyYetişkin boy 18-2118-21 17-1817-18
Vücut ağırlığı Değişken!!Vücut ağırlığı Değişken!!

34. 34
Dolaşımsal Fonksiyonlar (Dolaşımsal Fonksiyonlar (Yetişkine kıyasla)kıyasla)
 Kalb atım hızıKalb atım hızı YüksekYüksek
 Atım hacmıAtım hacmı DüşükDüşük
 DebiDebi DüşükDüşük
 a-v O2 farkıa-v O2 farkı YüksekYüksek
 Kas kan akımıKas kan akımı YüksekYüksek
 Egzersizde kan basıncıEgzersizde kan basıncı DüşükDüşük

35. 35
Solunumsal Fonksiyonlar (Yetişkine kıyasla)Solunumsal Fonksiyonlar (Yetişkine kıyasla)
 Ventilasyon / kg başına / max. EgzVentilasyon / kg başına / max. Egz BenzerBenzer
 Ventilasyon / kg / submax. Egz.Ventilasyon / kg / submax. Egz. YüksekYüksek
 Solunumsal eşikSolunumsal eşik ErkenErken
 Tidal volüm /Vital kapasiteTidal volüm /Vital kapasite DüşükDüşük
 Arteriyel parsiyel COArteriyel parsiyel CO22 basıncıbasıncı DüşükDüşük
 Ölü boşluk / Tidal volümÖlü boşluk / Tidal volüm BenzerBenzer

36. 36
Anaerobik kapasite
 Anaerobik kapasiteleriAnaerobik kapasiteleri
düşüktür,düşüktür,
 Fosfofruktokinaz enzimFosfofruktokinaz enzim
yetersizliği bunda temel rolüyetersizliği bunda temel rolü
oynamaktadır,oynamaktadır,
 Yaş artışı ile düzelmektedir.Yaş artışı ile düzelmektedir.

37. 37
Isı regülasyonu
 Soğuk ve sıcak ortama adaptasyonSoğuk ve sıcak ortama adaptasyon
kötüdür,kötüdür,
 Daha yüksek dansitede ter bezleriDaha yüksek dansitede ter bezleri
olmasına karşın terleme miktarıolmasına karşın terleme miktarı
daha düşüktür ve terleme eşikleridaha düşüktür ve terleme eşikleri
daha yüksektir,daha yüksektir,
 Uygunsuz hava koşullarındaUygunsuz hava koşullarında
egzersizler sırasında dikkatliegzersizler sırasında dikkatli
olunmalıdır.olunmalıdır.

38. 38
ANTRENMANA UYUMANTRENMANA UYUM
 Kardiyak hipertrofiKardiyak hipertrofi
 Total Hb, kan ve plazma hacmıTotal Hb, kan ve plazma hacmı
 Atım hacmiAtım hacmi
 Kalb atım hızıKalb atım hızı
 Solunumsal etkinlikSolunumsal etkinlik
 10 yaşından sonra mekanik verimlilik10 yaşından sonra mekanik verimlilik
 14 yaşından sonra anaerobik kapasite14 yaşından sonra anaerobik kapasite
 Nöro-humoral adaptasyonlarNöro-humoral adaptasyonlar

39. 39
Vücut yağ yüzdesi
 Çocuklarda daha düşük olan vücut yağ yüzdesi yaşla birlikteÇocuklarda daha düşük olan vücut yağ yüzdesi yaşla birlikte
artar,artar,
 Yağ yüzdesinin düşük olması ısı regülasyonunu olumsuzYağ yüzdesinin düşük olması ısı regülasyonunu olumsuz
etkileyen diğer bir faktördür,etkileyen diğer bir faktördür,
 Düzenli egzersiz alışkanlığı ile ileriki yaşlarda yağ yüzde artışınıDüzenli egzersiz alışkanlığı ile ileriki yaşlarda yağ yüzde artışını
önüne geçilmesi kardiyovasküler hastalık riskini azaltır..önüne geçilmesi kardiyovasküler hastalık riskini azaltır..

40. 40
Matürasyonun Değerlendirilmesi
Tanner Sınıflaması
 Matürasyon ortalamaMatürasyon ortalama
44±±2 yıl.2 yıl.
 Aynı yaştaki çocuklarınAynı yaştaki çocukların
matürasyon düzeylerimatürasyon düzeyleri
farklı olabilir.farklı olabilir.
 Kızlarda ikinci veKızlarda ikinci ve
erkeklerde dördüncüerkeklerde dördüncü
aşama hızlı büyümeninaşama hızlı büyümenin
olduğuolduğu
dönemler,yaralanma riskidönemler,yaralanma riski
fazla (Jones 87).fazla (Jones 87).
 3.aşama immatür olarak3.aşama immatür olarak
kabul ediliyor (Kreipe vekabul ediliyor (Kreipe ve
Gewanter, 85).Gewanter, 85).

41. 41
Antrenörün bilgi, beceri ve yeteneğiAntrenörün bilgi, beceri ve yeteneği
Esneklik ve eklem stabilitesiEsneklik ve eklem stabilitesi
Kuvvet, güç, lokal kas
dayanıklılığı
Kuvvet, güç, lokal kas
dayanıklılığı
Denge ve propriosepsiyonDenge ve propriosepsiyon
Motor kontrol
Beceri gelişimi
Motor kontrol
Beceri gelişimi
Teknik
gelişim
Teknik
gelişim
PerformansPerformans
Beslenme Sporcu eğitimi
Dayanıklılık
Psikolojik
durum
PERFORMANS TAPINAĞIPERFORMANS TAPINAĞI
Yetenek seçimi

42. 42
BECERİBECERİ
KUVVETKUVVET
ESNEKLİKESNEKLİK
SÜRATSÜRAT
DAYANIKLILIKDAYANIKLILIK
Ne tür egzersizlerNe tür egzersizler

43. 43
HAREKET ÇOCUK YAŞTA BAŞLAMALIHAREKET ÇOCUK YAŞTA BAŞLAMALI
VEVE
DEVAM ETMELİDİR !!!DEVAM ETMELİDİR !!!
HAREKETHAREKET ÇEŞİTLERİÇEŞİTLERİ
 OYUNOYUN
 BEDEN EĞİTİMİBEDEN EĞİTİMİ
 SPORSPOR
 REKREASYONEL ETKİNLİK(ler)REKREASYONEL ETKİNLİK(ler)
 EGZERSİZEGZERSİZ

44. 44
Çocuk ve Fiziksel EtkinlikÇocuk ve Fiziksel Etkinlik
kavramlar…kavramlar…
 ÇocuklarÇocuklar kalıtsal olarak aktiftirkalıtsal olarak aktiftir..
 Yetişkine oranla dahaYetişkine oranla daha kısa süren konsantrasyonkısa süren konsantrasyon özellikleriözellikleri
vardır.vardır.
 Çeşitlilik gösteren fiziksel etkinlikÇeşitlilik gösteren fiziksel etkinlik deneyimdeneyimine ihtiyaçine ihtiyaç
gösterirler.gösterirler.
 Aralıklarla etkinlik gösterir veAralıklarla etkinlik gösterir ve dinlenmedinlenmeye, ihtiyaç duyarlar.ye, ihtiyaç duyarlar.
 Fiziksel etkinlik önemli birFiziksel etkinlik önemli bir ÖĞRENMEÖĞRENME yoludur.yoludur.
 Düzenli fiziksel etkinliğine katılım çocuk yaşta öğrenilir.Düzenli fiziksel etkinliğine katılım çocuk yaşta öğrenilir.
Katılım şansı olmayanlar iseKatılım şansı olmayanlar ise hareketsizliği öğrenirhareketsizliği öğrenir..
 Aile üyeleri aktifAile üyeleri aktif olan çocukların fiziksel etkinliğe katılımolan çocukların fiziksel etkinliğe katılım
eğilimleri daha yüksektir.eğilimleri daha yüksektir.

45. 45
Çocuk ve Gençlerde Gelişim Basamakları Modeli
(Grimm- Kırchmair)
Yaş Gelişim Özellikleri
3-7- Yaş /Okul Öncesi
Bebeklikten küçük çocukluğa geçiş (şiş bir karın, vücudun diğer bölümlerine
oranla büyük bir kafa, kısa kol ve bacaklar), okul çağının başlamasına yakın
bölümlerde belirgin gövde, uzun kol ve bacaklar, küçük kafa
7-10 Yaş / 1-3 Sınıf Okul Dönemi
Bölümlerinin kesin belirginliği, yapısal olgunlaşmanın başlangıcı
Geç Okul Dönemi (Ergenlik Öncesi Dönem)
Kız- Erkek 10-11/11-12
Boyuna bölümlerin kesin belirginliği, yapısal olgunlaşmanın başlangıcı
1. Ergenlik Dönemi
Kız 11-12 /13-14 3., 6. Sınıf
Erkek 12-13 /14-15 3., 7. Sınıf
Kız
İlk menstruasyon
Erkek
Testosteron hormonunun salgılanması
Hızlı ve aşırı boy uzamasının başlaması, kolların ve bacakların uzaması
2. Ergenlik Dönemi
Kız 13-14 /17-18 7., 11. Sınıf
Erkek 14-15 /18-19 7., 11. Sınıf
Hormonsal değişimler tamamlanır.

46. 46
 Fiziksel gelişim ve büyüme içinFiziksel gelişim ve büyüme için
Koşma, tırmanma, yüzme (sık aralıklarla dinlenerek), okulda teneffüs vbKoşma, tırmanma, yüzme (sık aralıklarla dinlenerek), okulda teneffüs vb
aralarda vücut hareketlerini içine alan aktiviteler. Postural anomali tespiti vearalarda vücut hareketlerini içine alan aktiviteler. Postural anomali tespiti ve
düzeltmeye yönelik çalışmalar.düzeltmeye yönelik çalışmalar.
 Motor yeteneklerin gelişimi içinMotor yeteneklerin gelişimi için
Değişik büyüklükte toplara yapılan kısa mesafe ve düşük hızda atmaDeğişik büyüklükte toplara yapılan kısa mesafe ve düşük hızda atma
yakalama, ayakla vurma vb. çalışmalar. Denge ve çabukluk çalışmaları. Folk, ritmikyakalama, ayakla vurma vb. çalışmalar. Denge ve çabukluk çalışmaları. Folk, ritmik
vb. dans aktiviteleri.vb. dans aktiviteleri.
 Kavrama ile ilgili gelişim içinKavrama ile ilgili gelişim için
Basit kuralları olan oyunlar, şarkı söyleme oyunları, yaratıcı danslar, keşfedici,Basit kuralları olan oyunlar, şarkı söyleme oyunları, yaratıcı danslar, keşfedici,
araştırıcı aktiviteleraraştırıcı aktiviteler
 Kişisel ve sosyal gelişim içinKişisel ve sosyal gelişim için
Bu yaş döneminde çocuklar sıklıkla bireyseldir. Dolayısıyla bireysel aktivitelereBu yaş döneminde çocuklar sıklıkla bireyseldir. Dolayısıyla bireysel aktivitelere
ağırlık verilmelidir. Tırmanma vb. aktivitelerle yeteneklerini diğer çocuklarlaağırlık verilmelidir. Tırmanma vb. aktivitelerle yeteneklerini diğer çocuklarla
karşılaştırarak test etme olanağı verilmelidir. Hareketlerinden övgü ile söz edilmeli,karşılaştırarak test etme olanağı verilmelidir. Hareketlerinden övgü ile söz edilmeli,
paylaşma kazanma ve kaybetmenin güzelliği öğretilmelidir.paylaşma kazanma ve kaybetmenin güzelliği öğretilmelidir.
Çocukluk DönemleriDönemleri ve Spor
Erken Çocukluk Dönemi (5-7 Yaş)Erken Çocukluk Dönemi (5-7 Yaş)

47. 47
Orta Çocukluk Dönemi (8-9 Yaş)
 Fiziksel gelişim ve büyüme içinFiziksel gelişim ve büyüme için
Koşma, tırmanma vb. günlük aktivitelere, postural gelişime dönükKoşma, tırmanma vb. günlük aktivitelere, postural gelişime dönük
hareketlere (özellikle erken gelişim gösteren kız çocuklarında) devam edilmelidir.hareketlere (özellikle erken gelişim gösteren kız çocuklarında) devam edilmelidir.
Esneklik çalışmaları eklenmelidir.Esneklik çalışmaları eklenmelidir.
 Motor yeteneklerin gelişimi içinMotor yeteneklerin gelişimi için
Temel spor yeteneklerini ortaya koyan çalışmalar, değişik büyüklükteTemel spor yeteneklerini ortaya koyan çalışmalar, değişik büyüklükte
materyallerle kompleks denge ve çabukluk çalışmaları. Kompleks hareketlermateryallerle kompleks denge ve çabukluk çalışmaları. Kompleks hareketler
içeren folk ve ritmik dans aktiviteleri.içeren folk ve ritmik dans aktiviteleri.
 Kavrama ile ilgili gelişim içinKavrama ile ilgili gelişim için
Dikkat ve el birliği ile yapılan kompleks aktiviteler. Hareket serilerini veDikkat ve el birliği ile yapılan kompleks aktiviteler. Hareket serilerini ve
oyunu kendilerinin uydurduğu aktiviteler.oyunu kendilerinin uydurduğu aktiviteler.
 Kişisel ve sosyal gelişim içinKişisel ve sosyal gelişim için
Hep birlikte yapacakları mücadeleci top vb. Oyunlar. Takım, lider gibiHep birlikte yapacakları mücadeleci top vb. Oyunlar. Takım, lider gibi
değişik sosyal grup seçimi yapılmalı. Tek bir çocuk hata yaptığında bütün grupdeğişik sosyal grup seçimi yapılmalı. Tek bir çocuk hata yaptığında bütün grup
cezalandırılmamalı. Disiplin ve ceza sistemi üzerinde durulmalı. Kişisel disiplinecezalandırılmamalı. Disiplin ve ceza sistemi üzerinde durulmalı. Kişisel disipline
önem verilmeli.önem verilmeli.

48. 48
Geç Çocukluk Dönemi (10-12 Yaş)
 Fiziksel gelişim ve büyüme içinFiziksel gelişim ve büyüme için
Güç ve enerji gerektiren aktivitelere, postural gelişime yönelikGüç ve enerji gerektiren aktivitelere, postural gelişime yönelik
(özellikle erken gelişim gösteren kız çocuklarında) devam edilmelidir.(özellikle erken gelişim gösteren kız çocuklarında) devam edilmelidir.
Esneklik çalışmaları eklenmelidir.Esneklik çalışmaları eklenmelidir.
 Motor yeteneklerin gelişimi içinMotor yeteneklerin gelişimi için
Kişisel ve takım sporlarında yarışma tarzı organizasyonlar (kız-Kişisel ve takım sporlarında yarışma tarzı organizasyonlar (kız-
erkek ayrı). Yetenek ve ilgilerine paralel kompleks hareketler içerenerkek ayrı). Yetenek ve ilgilerine paralel kompleks hareketler içeren
aktiviteler. Yoğun atma, tutma vb. Spora özgü tekrarlar. Sosyal yönüaktiviteler. Yoğun atma, tutma vb. Spora özgü tekrarlar. Sosyal yönü
kuvvetli folk ve dans aktiviteleri.kuvvetli folk ve dans aktiviteleri.
 Kavrama ile ilgili gelişim içinKavrama ile ilgili gelişim için
Dikkat ve el birliği ile yapılan kompleks, takım stratejileriniDikkat ve el birliği ile yapılan kompleks, takım stratejilerini
içeren kuralları ve teknikleri öğrenmeye dönük aktiviteler. Oyun veiçeren kuralları ve teknikleri öğrenmeye dönük aktiviteler. Oyun ve
öğretilerde tartışmaya açık olmak.öğretilerde tartışmaya açık olmak.
 Kişisel ve sosyal gelişim içinKişisel ve sosyal gelişim için
Her çocuğa lider olma şansı tanınmalı. Oyunlar sırasındaHer çocuğa lider olma şansı tanınmalı. Oyunlar sırasında
gerginlikler normal olarak karşılanmalı. Kız-erkek karışık grupgerginlikler normal olarak karşılanmalı. Kız-erkek karışık grup
aktivitelerine önem verilmeli. Liderlik, iletişim, kişisel arkadaşlıklar,aktivitelerine önem verilmeli. Liderlik, iletişim, kişisel arkadaşlıklar,
takım ruhu vb. Özellikler aşılanmalı.takım ruhu vb. Özellikler aşılanmalı.

49. 49
Değişik yaş gruplarında gelişim karakteristikleri ve sporlara
katılım rehberi
BebeklikBebeklik
(0-2 yaş)(0-2 yaş)
Erken çocuklukErken çocukluk
(3-5 yaş)(3-5 yaş)
ÇocuklukÇocukluk
(6-9 yaş)(6-9 yaş)
Geç çocukluk (10-12Geç çocukluk (10-12
yaş)yaş)
Motor becerilerMotor beceriler Beceriler başlıca refleks;Beceriler başlıca refleks;
postür görsel girdilerepostür görsel girdilere
dayalıdayalı
Temel beceriler sınırlı; dengeTemel beceriler sınırlı; denge
becerileri sınırlıbecerileri sınırlı
Temel beceriler gelişmiş;Temel beceriler gelişmiş;
bağlantılı beceriler başlamış;bağlantılı beceriler başlamış;
denge kontrolü otomatik olmayadenge kontrolü otomatik olmaya
başlamışbaşlamış
Bağlantılı beceriler gelişmiş;Bağlantılı beceriler gelişmiş;
denge kontrolü pubertededenge kontrolü pubertede
azalırazalır
ÖğrenmeÖğrenme
becerileribecerileri
Eğitime yanıt minimal,Eğitime yanıt minimal,
eğitim yararları uzun vadelieğitim yararları uzun vadeli
değildeğil
Dikkat süresi kısa; dikkat aşırıDikkat süresi kısa; dikkat aşırı
dışa dönük; eğitime yanıt sınırlıdışa dönük; eğitime yanıt sınırlı
Dikkat süresi kısa;Dikkat süresi kısa;
aşırı içe dönük; kooperasyonaşırı içe dönük; kooperasyon
gelişmişgelişmiş
Seçici dikkat;Seçici dikkat;
bellek stratejileri kullanırbellek stratejileri kullanır
GörüşGörüş HipermetropHipermetrop Hipermetrop; göz hareketleriHipermetrop; göz hareketleri
keskin değil; hareketli objelerikeskin değil; hareketli objeleri
izleme ve yönelme zorizleme ve yönelme zor
Hareketli objelerin izlenmesi veHareketli objelerin izlenmesi ve
yönlenme gelişmiş fakat hala zoryönlenme gelişmiş fakat hala zor
Erişkinlerle aynı nitelikteErişkinlerle aynı nitelikte
Sporlara katılımSporlara katılım
klavuzuklavuzu
Yüzme ve antrenmanYüzme ve antrenman
programlarının avantajı yok;programlarının avantajı yok;
serbest oyun cesareti;serbest oyun cesareti;
güvenli, yapılanmamış oyungüvenli, yapılanmamış oyun
çevresi sağlanmasıçevresi sağlanması
Yarışmadan kaçının, sözlü veYarışmadan kaçının, sözlü ve
demonstratif sınırlı eğitim;demonstratif sınırlı eğitim;
eğlenceli oyun önemlieğlenceli oyun önemli
Yarışmayı en azda tutun; sporYarışmayı en azda tutun; spor
kuralları esnek; temel becerilerikuralları esnek; temel becerileri
önemseyin; eğitim zamanını kısaönemseyin; eğitim zamanını kısa
tutuntutun
Yarışma en azda; temel veYarışma en azda; temel ve
bağlantılı becerileribağlantılı becerileri
önemseyin; pubertede sporaönemseyin; pubertede spora
katılma yoğunluğu azalırkatılma yoğunluğu azalır
ÖnerilenÖnerilen
aktiviteleraktiviteler
Serbest oyunSerbest oyun Yürüme, koşma, yüzme,Yürüme, koşma, yüzme,
fırlatma, yakalamafırlatma, yakalama
Yüzme, koşma, jimnastik, girişYüzme, koşma, jimnastik, giriş
seviyesinde futbol; basketbol,seviyesinde futbol; basketbol,
güreş gibi kompleks becerigüreş gibi kompleks beceri
sporları zordursporları zordur
Giriş düzeyinde futbol,Giriş düzeyinde futbol,
basketbol, güreş ve diğerbasketbol, güreş ve diğer
temas sporlarıtemas sporları

50. 50
Değişik branşlara katılım için başlangıç yaşı
 AtletizmAtletizm  11 yaş11 yaş,,
 BasketbolBasketbol 10 yaş10 yaş
 BoksBoks  17 yaş17 yaş
 BisikletBisiklet  14 yaş14 yaş
 FutbolFutbol  10 yaş10 yaş
 CimnastikCimnastik  9 yaş9 yaş
 KayakKayak  11 yaş11 yaş
 YüzmeYüzme  10 yaş10 yaş
 TenisTenis  10 yaş10 yaş
 VoleybolVoleybol  11 yaş11 yaş
 HalterHalter  14 yaş14 yaş
 GüreşGüreş  12 yaş12 yaş

51. 51
ÇOCUKLARDA KUVVET ANTRENMANIÇOCUKLARDA KUVVET ANTRENMANI

52. 52
Genç Sporcularda Yoğun Yüklenmeler
 Sporun doğası gereği, yaptırılan yüklenmelerle ve alınan başarılarlaSporun doğası gereği, yaptırılan yüklenmelerle ve alınan başarılarla
yetinilmediği için, çocuklara daha uzun antrenman yapmaları, dahayetinilmediği için, çocuklara daha uzun antrenman yapmaları, daha
şiddetli yüklenmeleri ve daha erken yaşlarda spora başlamalarışiddetli yüklenmeleri ve daha erken yaşlarda spora başlamaları
beklenilmektedir.beklenilmektedir.

53. 53
 Beslenme:Beslenme:
 Spor yapan çocukların enerji gereksinimleri karşılanmalıdır. Bazı sporSpor yapan çocukların enerji gereksinimleri karşılanmalıdır. Bazı spor
türlerinde kilo kontrolü ve düşük beden ağırlığı önemli olmaktadır. Butürlerinde kilo kontrolü ve düşük beden ağırlığı önemli olmaktadır. Bu
spor türlerinde formunu koruyabilmek için, çocukların beslenmesispor türlerinde formunu koruyabilmek için, çocukların beslenmesi
bozulmaktadır.bozulmaktadır.
 Büyüme çağında çocukların demire gereksinimleri fazladır.Büyüme çağında çocukların demire gereksinimleri fazladır.
Sporcuların özellikle kırmız et ve demir içeren diğer gıdalarıSporcuların özellikle kırmız et ve demir içeren diğer gıdaları
tüketmeleri önerilmelidir.tüketmeleri önerilmelidir.
 Kalsiyum içeren gıdalar sporcular tarafından az tüketilir. SağlıklıKalsiyum içeren gıdalar sporcular tarafından az tüketilir. Sağlıklı
kemik gelişimi için gerekli olması nedeniyle, günlük beslenmedekemik gelişimi için gerekli olması nedeniyle, günlük beslenmede
yeterince kalsiyuma yer verilmelidir.yeterince kalsiyuma yer verilmelidir.

54. 54
Cinsel gelişim:
 Yüksek verim sporu ile uğraşan çocukların ilk adet görme yaşları, diğer
yaşıtlarına göre daha geç olmaktadır(1-2 yıl). Bu da yüksek verim sporu
yapan çocukların, daha geç olgunlaştıklarına ilişkin kaygılara neden
olmaktadır.
 Örneğin, bedenen daha erkeksi bir dış görünümü olan (geniş omuz, dar
kalça, zayıf beden yapısı, uzun bacak) kız sporcular spora daha
yatkındırlar ve bu çocuklarda cinsel olgunlaşma daha geç olmaktadır.

55. 55
Dikkat Edilmesi Gerekenler
 AİLELER İÇİN...AİLELER İÇİN...
-- Aile bireyleri, çocukların katılımları açısından birAile bireyleri, çocukların katılımları açısından bir
örnek oluşturacak şekilde spor yapmalı veya kendileriörnek oluşturacak şekilde spor yapmalı veya kendileri
de fiziksel olarak etkinlikte bulunmalıdır.de fiziksel olarak etkinlikte bulunmalıdır.
- Çocukların spora katılımları desteklenmeli,- Çocukların spora katılımları desteklenmeli,
ödüllendirilmeli ve ilgi gösterilmelidir.ödüllendirilmeli ve ilgi gösterilmelidir.

56. 56
 ANTRENÖRLER İÇİN...ANTRENÖRLER İÇİN...
- Spora katılacak çocukların sadece kronolojik yaşı değil, olgunluk,- Spora katılacak çocukların sadece kronolojik yaşı değil, olgunluk,
vücut yapısı, yetenek ve cinsiyetleri göz önünde bulundurularakvücut yapısı, yetenek ve cinsiyetleri göz önünde bulundurularak
sınıflandırılmaları ve çalışma programlarının ona göre hazırlanmasısınıflandırılmaları ve çalışma programlarının ona göre hazırlanması
gerekir.gerekir.
- Antrenmanlar çocuğun yukarıda belirtilen özelliklerine göre- Antrenmanlar çocuğun yukarıda belirtilen özelliklerine göre
planlanmalı, yeteneğini geliştirecek ancak yaralanmalara yolplanlanmalı, yeteneğini geliştirecek ancak yaralanmalara yol
açmayacak yöntemlerle sürdürülmelidir.açmayacak yöntemlerle sürdürülmelidir.
Dikkat Edilmesi Gerekenler

57. 57
Dikkat Edilmesi Gerekenler
 Spor teşkilatı ve kulüpler ile okul sporu sisteminin işbirliğineSpor teşkilatı ve kulüpler ile okul sporu sisteminin işbirliğine
büyük ihtiyaç duyulmaktadır,büyük ihtiyaç duyulmaktadır,
 Çocukların oyun ve spor ihtiyaçlarını karşılayacak planlamalarÇocukların oyun ve spor ihtiyaçlarını karşılayacak planlamalar
yapılmalıdır,yapılmalıdır,
 Beden eğitimine paralel olarak sağlık eğitimi müfredatındaBeden eğitimine paralel olarak sağlık eğitimi müfredatında
gelişmeler yapılması gerekmektedirgelişmeler yapılması gerekmektedir
 Okul dışı etkinliklerin arttırılması sağlanmalıdır,Okul dışı etkinliklerin arttırılması sağlanmalıdır,
 Çocuk ve gençlerin spor alanları ve salonlarına ulaşımları veÇocuk ve gençlerin spor alanları ve salonlarına ulaşımları ve
tesisleri kullanımları kolaylaştırılmalıdır.tesisleri kullanımları kolaylaştırılmalıdır.
OKUL YÖNETİCİLERİ İÇİN...OKUL YÖNETİCİLERİ İÇİN...

58. 58
Çocuk ve Gençlerde Spora Yönelik Öneriler
 Çocuk ve gençlerde aerobik yüklenmeler, anaerobikÇocuk ve gençlerde aerobik yüklenmeler, anaerobik
yüklenmelerden önce olmalıdır.yüklenmelerden önce olmalıdır.
 Nefesin uzun süre tutulduğu sportif çalışmalardaNefesin uzun süre tutulduğu sportif çalışmalarda
uygulama ilkelerine çok dikkat edilmelidir.uygulama ilkelerine çok dikkat edilmelidir.
 İskelet sistemi tam olarak gelişmediği için, ek ağırlıkİskelet sistemi tam olarak gelişmediği için, ek ağırlık
kullanarak kuvvet çalışmalarında kendi vücut ağırlığındankullanarak kuvvet çalışmalarında kendi vücut ağırlığından
yararlanılmalıdır.yararlanılmalıdır.
 Kuvvet çalışmalarında hareketlilik alıştırmaları önemliKuvvet çalışmalarında hareketlilik alıştırmaları önemli
yer tutmalıdır ve hareketlerin çok yönlü olmasına dikkatyer tutmalıdır ve hareketlerin çok yönlü olmasına dikkat
edilmelidir.edilmelidir.
 Gelişime bağlı olarak algılama ve hareket yapmaGelişime bağlı olarak algılama ve hareket yapma
sınırlılığı nedeniyle gelişim özelliğine uygun hareketlerinsınırlılığı nedeniyle gelişim özelliğine uygun hareketlerin
yaptırılması gerekir.yaptırılması gerekir.

59. 59
Çocuk ve Gençlerde Spora Yönelik Öneriler
 Sporsal verim elde etmek açısından, bireysel çalışmalardan önce grupSporsal verim elde etmek açısından, bireysel çalışmalardan önce grup
çalışmaları tercih edilmelidir.çalışmaları tercih edilmelidir.
 Özellikle okul öncesi yaş döneminde, çocuğun doğal hareketlerine dayalıÖzellikle okul öncesi yaş döneminde, çocuğun doğal hareketlerine dayalı
olarak, spora yönelik hareketlerin geliştirilmesine ve pekiştirilmesine dikkatolarak, spora yönelik hareketlerin geliştirilmesine ve pekiştirilmesine dikkat
edilmelidir.edilmelidir.
 İlköğretim çağında önceden kazanılmış motorik özellikler temel alınarakİlköğretim çağında önceden kazanılmış motorik özellikler temel alınarak
Atletizm, Oyun, Cimnastik, Yüzme ve Kayma sporlarının temel hareketAtletizm, Oyun, Cimnastik, Yüzme ve Kayma sporlarının temel hareket
formları geliştirilmelidir.formları geliştirilmelidir.
 9-11 yaş grubunda motorik özelliklerin geliştirilmesinin yanında spor dalına9-11 yaş grubunda motorik özelliklerin geliştirilmesinin yanında spor dalına
özgü temel teknik becerilerin kazandırılması ön plana çıkar.özgü temel teknik becerilerin kazandırılması ön plana çıkar.
 Çocuk ve gençlerin oyunsal form içerikli spor antrenmanlarında, yüklenmeÇocuk ve gençlerin oyunsal form içerikli spor antrenmanlarında, yüklenme
ve dinlenmeler uzun ve sürekli yüklenimlere imkan verir. Ancak, yüksekve dinlenmeler uzun ve sürekli yüklenimlere imkan verir. Ancak, yüksek
yüklenmeli alıştırmaların kesinlikle uygun dinlenim aralıkları kullanılarakyüklenmeli alıştırmaların kesinlikle uygun dinlenim aralıkları kullanılarak
uygulanması gerekir.uygulanması gerekir.

60. 60
Çocuk ve Gençlerde Sportif Yüklenmelerde Dikkat Edilmesi
Gereken Hususlar:
 Yüksek yüklenmeler; bütün çocuklar ve gençler tarafından aynı biçimdeYüksek yüklenmeler; bütün çocuklar ve gençler tarafından aynı biçimde
kaldırılamaz.kaldırılamaz.
 Antrenman sırasında takımın, grubun yapısal özelliği, antrenörün davranışAntrenman sırasında takımın, grubun yapısal özelliği, antrenörün davranış
biçimini yönlendirir.biçimini yönlendirir.
 Yüklenmelerde standartlaşma; hareketin öğrenilip çalışıldıktan ve yanlışlarYüklenmelerde standartlaşma; hareketin öğrenilip çalışıldıktan ve yanlışlar
düzeltildikten sonra olmalıdır.düzeltildikten sonra olmalıdır.
 Antrenmanın düzenlenmesi; çocuk ve gençlerin eğitilebilirlik düzeyine, biyolojikAntrenmanın düzenlenmesi; çocuk ve gençlerin eğitilebilirlik düzeyine, biyolojik
yaşlarına uygun olmalıdır.yaşlarına uygun olmalıdır.
 Çocuklarda antrenmanın etkisi kısa sürede kaybolabilir. Bu nedenleÇocuklarda antrenmanın etkisi kısa sürede kaybolabilir. Bu nedenle
koordinasyon, dayanıklılık, sürat, kuvvet uzun süre planlanıp, bilinçli bir biçimdekoordinasyon, dayanıklılık, sürat, kuvvet uzun süre planlanıp, bilinçli bir biçimde
kademeli olarak uygulanmalıdır.kademeli olarak uygulanmalıdır.
 Antrenmanlar ana bölüme bağlı bir ısınma ile başlamalıdır.Antrenmanlar ana bölüme bağlı bir ısınma ile başlamalıdır.
 Yüklenmeler solunum ve dolaşım sistemleri dikkate alınarak yapılmalıdır.Yüklenmeler solunum ve dolaşım sistemleri dikkate alınarak yapılmalıdır.

61. 61
Çocuk ve gençlerde Spor Yaralanma
Nedenleri
 8-10 yaşlarında koordinasyonları zayıftır8-10 yaşlarında koordinasyonları zayıftır
 Farklı vücut yapıları nedeniyle risk taşıyabilirlerFarklı vücut yapıları nedeniyle risk taşıyabilirler
 Büyüme bölgeleri hassastırBüyüme bölgeleri hassastır
 Antrenör ve veli beklentileri nedeniyle fazlaAntrenör ve veli beklentileri nedeniyle fazla
yüklenme olabiliryüklenme olabilir
 Çocuklar risk almayı severlerÇocuklar risk almayı severler

62. 62
ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN SPORTİF YARALANMALAR
1.OVERUSE SENDROMLARI
A)Muskuloskeletal overuse B)Stres fraktürleri
-Tendinitler
-Apofizitler
-Kronik büyüme plağı yaralanmaları
-Osteokondritis dissekans
2.BAŞ YARALANMALARI
A)Strüktürel lezyonlar C)Post-travmatik epilepsi
B)Primer ve sekonder beyin yaralanmaları D)Post-travmatik migren
3.BOYUN YARALANMALARI
A)Akut yumuşak doku yaralanması C)Spinal kord yaralanması
B)Fraktürler ve dislokasyonlar D)Konjenital anomaliler
4.AKUT MUSKULOTENDİNÖZ YARALANMALAR
A)Kontüzyon C)Myozitis ossifikans
C)Myozitis ossifikans B)Strain
5.EPiFiZ PLAĞI YARALANMALARI
A)Salter-Harris tipi yaralanmalar C)Büyümenin durması
B)Shapiro’ya göre sınıflama D)Büyüme plağında kronik stres

63. 63
6.TORAKOLOMBER BÖLGE YARALANMALARI
A)Spondiloliz ve Spondilolistezis B)Diskojenik problemler
C)Skolyoz D)Scheuermann hastalıðı
E)Apofizyal yaralanmalar F)Fraktürler
G)Mekanik bel ağrısı
7.OMUZ YARALANMALARI
A)Fraktürler ve dislokasyonlar B)İmpingement sendromu
C)Sinir yaralanmaları
8.DİRSEK YARALANMALARI
9.EL-ELBİLEĞİ YARALANMALARI
10.KALÇA VE PELVİK BÖLGE YARALANMALARI
A)İskelet yaralanmaları B)Yumuşak doku yaralanmaları
-Apofizyal avülziyon fraktürleri -Muskulotendinöz strainler
-Büyüme plağı yaralanmaları -Kontüzyonlar
-Diðer fraktürler
-Kalça dislokasyonları -Stres fraktürleri
-Patolojik fraktürler (Legg-Calve-Perthes hastalığı)

64. 64
DİZ YARALANMALARI
 Patellofemoral mekanizma ile ilgili
yaralanmalar
 Multipartit patella
 Plika
 Osgood-Schlatter
 Sinding-Larsen-Johansson
 Akut tibial tüberkül avülziyon
fraktürü
 Patellar instabilite
 Refleks sempatik distrofi
 Menisküs lezyonları
 Osteokondritis dissekans
 Ligamentöz yaralanmalar
AYAK VE AYAKBİLEĞİ YARALANMALARI
 Anatomik varyasyonlar
 Tarsal koalisyon (birleþme)
 Adölesan bunyon
 Aksesuar naviküler
 Pes kavus ve diğerleri
 Yumuşak doku yaralanmaları
 Fraktürler
 Talus’un osteokondral lezyonları
(Osteokonritis Dissekans)
 Osteokondrozlar (Kohler
sendromu,Sever ve Freiberg
hastalığı)

65. 65
Aşırı Kullanıma Eşlik Eden Etkenler
 İç etkenlerİç etkenler
Büyüme (kıkırdak, stres, esneklik azlığı, kas kuvvet debgesizliği)Büyüme (kıkırdak, stres, esneklik azlığı, kas kuvvet debgesizliği)
Yetersiz kondisyonlanmaYetersiz kondisyonlanma
Anatomik deformitelerAnatomik deformiteler
Menstrüel disfonksiyonMenstrüel disfonksiyon
Psikolojik etkenler (olgunluk düzeyi, kendine güven)Psikolojik etkenler (olgunluk düzeyi, kendine güven)
 Dış etkenlerDış etkenler
Çok hızlı antrenman gelişimi / yetersiz dinlenmeÇok hızlı antrenman gelişimi / yetersiz dinlenme
Uygun olmayan malzeme kullanımı (ayakkabı)Uygun olmayan malzeme kullanımı (ayakkabı)
Doğru olmayan teknikDoğru olmayan teknik
Bozuk antrenman yüzeyi/zeminiBozuk antrenman yüzeyi/zemini
Veli / antrenör baskısıVeli / antrenör baskısı

66. 66
YARALANMA ETİYOLOJİSİ
 Metodoloji farklılıkları !!!Metodoloji farklılıkları !!!
 Kontüzyon, distorsiyon, kırık...Kontüzyon, distorsiyon, kırık...
Kırık 7 / 100.000 vakaKırık 7 / 100.000 vaka
% 26 ayak bileği ve % 21 diz% 26 ayak bileği ve % 21 diz
 Erkek > kızErkek > kız
 Organize < organize olmayan spor etkinliğiOrganize < organize olmayan spor etkinliği

67. 67
SPOR DALLARI DAĞILIMI
 BasketbolBasketbol 3838 %16%16
 VoleybolVoleybol 2727 %11%11
 FutbolFutbol 2020 %8%8
 CimnastikCimnastik 1515 %6%6
 YüzmeYüzme 1414 %6%6
 AtletizmAtletizm 1313 %5%5
 Dans / BaleDans / Bale 88
 GüreşGüreş 66
 Buz sporlarıBuz sporları 55
 KürekKürek 44
 DiğerDiğer 8888
TOPLAM = 238TOPLAM = 238

68. 68
Sık Görülen Yaralanmalar
 OSTEOKONDROZLAROSTEOKONDROZLAR
 EPİFİZ SORUNLARIEPİFİZ SORUNLARI
 APOFİZİTLERAPOFİZİTLER
 KAS YARALANMALARIKAS YARALANMALARI
 DİĞER SORUNLARDİĞER SORUNLAR

69. 69
 Legg-Calvé-PerthesLegg-Calvé-Perthes
femur başı idiopatik avasküler nekrozufemur başı idiopatik avasküler nekrozu
 Osteokondritis dissekansOsteokondritis dissekans
Diz, patella, femur başı, talus, el bileğiDiz, patella, femur başı, talus, el bileği
Şişme, ağrı, takılma, boşalmaŞişme, ağrı, takılma, boşalma
 PannerPanner / dirsek (capitellum)/ dirsek (capitellum)
Atış gerektiren sporlar / halter / tenisAtış gerektiren sporlar / halter / tenis
OSTEOKONDROZLAR

70. 70
EPİFİZ SORUNLARI
 Femur başı epifiz kaymasıFemur başı epifiz kayması
Uzun, zayıf çocuklar (tiroid / testosteron / GH)Uzun, zayıf çocuklar (tiroid / testosteron / GH)
 Little Leaguer ElbowLittle Leaguer Elbow
Humerus medial kondil ossifikasyon merkezi avulsiyonuHumerus medial kondil ossifikasyon merkezi avulsiyonu
Atma dalları (sutopu, cirit, tenis)Atma dalları (sutopu, cirit, tenis)
 Little League ShoulderLittle League Shoulder
Proksimal humeral epifiz plağı zedelenmesiProksimal humeral epifiz plağı zedelenmesi
 Epifiz plağı kırıklarıEpifiz plağı kırıkları

71. 71
APOFİZİTLER
 Osgood-SchlatterOsgood-Schlatter
Tibial tüberkül apofiziti(=kronik enflamasyon?)Tibial tüberkül apofiziti(=kronik enflamasyon?)
Kızlarda 8-13 , erkeklerde 10-15 yaş arasıKızlarda 8-13 , erkeklerde 10-15 yaş arası
Ağrı, şişlikAğrı, şişlik
Sıçrama içeren spor dallarında sıkSıçrama içeren spor dallarında sık
12-18 ay kontrol, aktivite modifikasyonu12-18 ay kontrol, aktivite modifikasyonu
 Sinding-Larsen-Johanson SendromuSinding-Larsen-Johanson Sendromu
Patella distal uç apofizitiPatella distal uç apofiziti

72. 72
SEVER HASTALIĞI
(Kalkaneal apofizit)
 8-15 yaş arası sık8-15 yaş arası sık
 Topuk ağrısı, bazen şişmeTopuk ağrısı, bazen şişme
 Aşil tendonunun kalkaneus kemiğine yapışmaAşil tendonunun kalkaneus kemiğine yapışma
bölgesibölgesi
 Aşil tendonunun esnek olmaması ve topuğu alçakAşil tendonunun esnek olmaması ve topuğu alçak
olan spor ayakkabısı giyilmesi hazırlayıcı bir faktörolan spor ayakkabısı giyilmesi hazırlayıcı bir faktör
olabilirolabilir
 Atletizm, futbol, basketbolda daha sık görülürAtletizm, futbol, basketbolda daha sık görülür
(sıçramalı dallar)(sıçramalı dallar)
 Direkt grafiler yanıltıcı olabilir, şüpheli durumlardaDirekt grafiler yanıltıcı olabilir, şüpheli durumlarda
BT - MRG istenebilirBT - MRG istenebilir
 Topuk desteği, germe egz., aktivite modifikasyonuTopuk desteği, germe egz., aktivite modifikasyonu

73. 73
YARALANMALARDAN KORUNMA
ÖNERİLERİ
 Spor dalına özgü kondisyonlanma sağlanmalıSpor dalına özgü kondisyonlanma sağlanmalı
 Spor kurallarına uyulmalıSpor kurallarına uyulmalı
 Koruyucu malzeme kullanılmalı (tekmelik, kask vb.)Koruyucu malzeme kullanılmalı (tekmelik, kask vb.)
 Malzeme kullanımı bilgisi verilmeliMalzeme kullanımı bilgisi verilmeli
 Isınma yapılmalıIsınma yapılmalı
 Yorgunluk ve ağrı varsa egzersiz durdurulmalıYorgunluk ve ağrı varsa egzersiz durdurulmalı
 Sezon öncesi sağlık muayenesi yapılmalıSezon öncesi sağlık muayenesi yapılmalı
 Yeterli hidrasyon sağlanmalıYeterli hidrasyon sağlanmalı

74. 74
OVERUSE TEDAVİ PROTOKOLÜ
 Risk faktörlerinin tespit edilmesi
 Faktörlerin değiştirilmesi
 Ağrının kontrolü
 Aktif rehabilitasyon
 Kazanılan özelliklerin korunması

75. 75
R.I.C.E.
 Rest = Dinlenme
 Ice = Soğuk Uygulama
 Cold = Compression
 Elevetaion = Ekstremiteyi yükseltme

76. 76

77. 77
Teşekkür ederim...Teşekkür ederim...