Lisanstaki en kapsamlı araştırmam. Geçmişten bugüne olimpiyat turizmi ve Türkiye'de spor turizmi.

1. T.C.
Marmara Üniversitesi
Sağlık Bilimleri Enstitüsü
Spor Yönetim Bilimleri Bilim Dalı
Olimpiyatların Ev Sahibi Kent ve Spor Turizmi Üzerindeki Ekonomik
Etkileri
Hazırlayan
Giray ÇAVDAR
İSTANBUL
2013

2. Turizm
İnsanların gezme, görme, bilinmeyenleri öğrenme, dinlenme,
eğlenme, spor, alışveriş gibi çalışma dışı turistik amaçlarla geçici
seyahatleri, turizm işletmelerinin ürettikleri ürünleri satın
almalarıyla ilgili olaylar ve ilişkiler bütünüdür.
Seyahat edilen bölgede en az 24 saat konaklamayı gerektirir.
Ulaştırma, konaklama, yeme-içme, eğlenme ve diğer birçok
servisin birleşiminden oluşan turistik ürünü gerektirir. Halkalardan
birindeki aksaklık bile toplam ürün kalitesini düşürür.
Alt yapı ve üst yapı yatırımlarını gerektirir. Bu nedenle devlet
desteğini zorunlu kılar.
Diğer ekonomik sektörlere bağlıdır. Diğer sektörlerin gelişimine
de katkıda bulunur.
Genelde mevsimlik bir durum göstermektedir.

3. TURİST
Gezmek, görmek, eğlenmek, spor yapmak vb. nedenler ile turizm
faaliyetlerine katılan kişidir.
Dünya Turizm Örgütü (WTO) tanımına göre 2 ye ayrılırlar;
1.Yerli Turist: Turizm olayına 24 saatten az, 6 aydan fazla
olmamak üzere kendi ülkesi içinde katılan kişidir.
2.Yabancı Turist: Turizm olayına, 24 saatten az, 1 yıldan fazla
olmamak koşulu ile yabancı ülkelerde katılan kişidir.
Çalışmak ve sürekli yerleşmek amacıyla yer değiştirenler ve
konaklayanlar turist değeri taşımazlar.
Para kazanmak amacından uzak, ekonomik anlamda tüketici
olan kimsedir.

4. SPOR TURİZMİ

5. İnsanların; spor yapmak veya sportif etkinlikleri
izlemek amacıyla turizm olayına katılmalarından doğan olaylar ve
ilişkiler bütününe spor turizmi denir.
 Bir seyahatin spor turizmi kapsamına girmesi için, seyahatin
öncelikli olarak sportif amaçlarla yapılması gerekir.(1)
SPOR + TURİZM = SPOR TURİZMİ
TURİZM + SPOR = TURİZMDE SPOR(4)

6. Spor Turizmi Ekonomisi
Uluslararası spor organizasyonlarının sayısı ve bu
organizasyonlara katılan sporcu sayısı her geçen gün artarken,
diğer yandan da profesyonel sporcuların antrenman ve eğitim gibi
faaliyetleri için yaptıkları seyahatler de büyük bir hızla gelişen,
olağanüstü fırsatlarla dolu bir pazarı turizm ve seyahat ürünü
sunucularının önüne getiriyor.(8)
ABD’de; savunma sanayinden sonra ülke ekonomisinin 2. büyük
gücü spor endüstrisi ve turizmidir.(2)
Spor turizminden elde edilecek gelirler sadece o spor
organizasyonunun getireceği gelirler olarak düşünülmemelidir.
Spor turizminde esas gelir o organizasyon için gelen turistin
yapacağı harcamalardır.(2)

7. Uluslararası Spor Turizmi Konseyi (STIC) nin araştırmasına göre;
Sportif faaliyetlerin yılda 182 milyar dolarlık bir endüstri haline
gelmiştir. Dünya turizminden elde edilen 476 milyar $ üzerinden
hesaplandığında dünya turizm pastasının %32 sine sahip. (8)
Spor etkinlikleri, otellerde 47 milyon geceleme yapılmasını
sağlamaktadır.
Konaklayan spor turisti otel, giriş bileti ve diğer ihtiyaçları için
günlük 180 dolar harcamaktadır.(3)

8. OLİMPİYAT TURİZMİ

9. Adaylık Süreci
2 aşamadan oluşur.
 İlk elemeler oyunların
başlamasından 9 yıl önce yapılır,
2. elemeye kalacak şehirler
belirlenir.(5)
2012 seçimleri için en düşük
harcama 5 milyon $.(6)
 2. elemeler oyunların
başlamasından 8 yıl önce yapılır
ve 7 yıl kala IOC nin 115 üyesi
oyunların hangi kentte
yapılacağına karar verir.(5)
Güçlü bir adaylık için en az 20
milyon $ harcama gözden
çıkarılmaktadır.(6)

10. 4 – 7 MİLYAR $ YATIRIM
Alt yapı çalışmaları
Ulaşım, enerji, ağaçlandırma,
çevre ve sağlık, sulama
Yeni tesis inşaatları
Var olan tesislerin
yenilenmesi

11. 692 milyon sterlin zarar etti.
2006 yılında zararını ancak
kapatabildi.
Rakip tek aday Los Angeles.
1979 SSCB Afganistan’ı işgal eder.
Amerika Boykot’u yüzünden sadece
80 ülke katıldı.
12 ülke kendi bayrağı altında
yarışmadı.

12. Tek aday.
IOC tarihinde ilk kez L.A. olimpiyat
düzenleme kurulu başkanına CEO
ünvanı verdi.(20)
Kente 250 milyon $ kar.
Güney California eyaletine 3.29
milyar $ katkı.
Olimpiyatların karlı bir yatırım
olduğunu tüm dünya gördü.(11)
•Seul’ e o yıl gelen turist sayısı
%10.4 oranında arttı.
•Güney Kore endüstri malları ihracatı
bir önceki yıla oranla %28,3 lük artış
göstererek 60,67 milyar $ a ulaştı.
•1986 da 2,321 $ olan milli gelir
1988 de 3,728 $.
•1986 da 953 milyon $ olan gayri
safi milli hasılat 1988 de 1 milyar 561
milyon $(10)
•1982 – 1988 yılları arasında 302,000
kişilik ek istihdam.(4)

13. 4 kez aday oldu. 5. sinde kazandı.
326,301 kişilik ek istihdam.(10)
Avrupa yaşanabilir kentler sıralamasında
8. sıraya yükseldi.
Bugün günde Olimpik tesisler 50,000 kişi
tarafından kullanılıyor; 300,000 kişi
sokaklarda “Herkes İçin Spor”
aktivitelerine katılmaktadır.(11)
Georgia Eyaletine ekonomik katkısı 5,1
milyar $
Eyalet hükümeti 176 milyon $ vergi geliri
elde etti.
77,000 kişiye ek istihdam sağlandı.(4)

14. Turist sayısında %10 luk artış.
1994 – 2004 yılları arasında Avustralya
gayri safi milli hasılatına 7,3 milyar $
eklendi.
150,000 kişiye ek istihdam sağlandı.(10)
Zarar eden olimpiyatlardandır.
4,6 milyar $ tahmin edilen bütçe 8.95
milyar $ tuttu.(6)
AOC ev sahipliği rolünü hükümete bıraktı,
ticari olmaktan kaçındı.
Sponsorlar en az düzeyde tutulmuş,
reklamlarına izin verilmemiştir. (4)
Güvenlik maliyeti 1.4 Milyar dolardır.(20)

15. “Bir Dünya Bir Rüya”
30 milyar $ ın üzerinde yatırım
yapıldı.
18 yeni tesis inşa edildi, 14 tesis
yenilendi.(20)
Ulaşım altyapısı 12 b$, çevre
temizliği 8-10 b$, bilişim teknolojisi
5 b$, konut ve yaşam şartları 4 b$(20)
Oyunların operasyonel maliyeti 2,4
milyar $.
Gayri safi milli hasılata 13.4 milyar $ katkı sağladı.
2001 – 2006 yılları arasında ekonomik büyümesi %12,2 ye ulaştı.
Bir yılda 3,9 milyon turist alan Pekin’e olimpiyat oyunları için 2,5
milyon turist geldi.(12)
Oyunları izlemeye gelen turistler 4,5 milyar $ harcama yaptılar. (6)
Pekin’de kişi başı gayri safi milli gelir 3,262 $ dan 7,654 $ a yükseldi.
2004 – 2008 yılları arasında tüm sektörlerde 1,8 milyon yeni iş
yarattı.(4)
İşsizlik oranı %2 ye kadar geriledi. Batılı ekonomi bilimi açısından %4
lük işsizlik oranı tam istihdam olarak kabul edilir. (13)

17. 204 ülke 11,028 sporcu katıldı.
08.08.2008 tarihinde saat 20:08 de başlayan açılış törenini 4 milyar
kişi televizyondan izledi.
Olimpiyatlar boyunca 5000 saat dijital yayın yapıldı. TV geliri 2.5
milyar $
Açılışta 1 milyon toplum gönüllüsü görev aldı.

18. LONDON 2012
9.3 Milyar Sterlin (yaklaşık 14.5
Milyar USD)(18)
Üst yapı harcamaları 7 milyar Sterlin
(Hükümet karşıladı)(19)
Organizasyonel harcamalar 2 milyar
Sterlin (Düzenleyici komite LOCOG
karşıladı)(19)
Başbakan David Cameron’a göre,
önümüzdeki 4 yılda Olimpiyatlar’ın
ülke ekonomisine katkısı 13 milyar
Sterlin bekleniyor(21)

19. İSTANBUL 2020
2014’e kadar tamamlanacak 415 halka
açık tesis ve 24 stadyum için ayrılan
bütçe 1.77 b$
Olimpiyat Oyunları Organizasyon
Komitesi bütçesi, ev sahibi statüsü
kazanılmamasına rağmen 2.9 b$
Ülke içinden elde edilecek sponsorluk
geliri 675 m$
Ulaşım alt yapı güçlendirme yıllık
harcama 1.2 b$
Olimpiyatlardan sonra, olimpiyat kenti 600 bin kişi için yaşam ve
iş alanına dönüşecek.
10 yeni spor merkezi yapılacak.
Hardarpaşa Tren Garı’nın çevresindeki 625 hektarlık bölge yeşil
alana dönüştürülecek.
Official Bid Book for the Candidate City İstanbul - 2020

20. İSTANBUL 2020
Son 10 yıldaki yabancı ziyaretçi sayısı 11,6 milyon – Dünyanın
en gazla tercih edilen 5. turizm merkezi
En kötü ihtimalle 2020’ye kadar sağlanacak otel odası sayısı 100
bin olacak.
1 milyon bilet 20$ ve daha düşük fiyattan satılacak, en düşük
10$
Official Bid Book for the Candidate City İstanbul - 2020

21. Türkiye’de Spor Olayları
59 tesis yenilendi.
Yeni tesisler inşa edildi.(14)
131 ülkeden 5372 sporcu katıldı.
113 milyon TL harcanan
organizasyona 112 milyon TL
kaynak yaratıldı.(4)
Milan ve Liverpool arasında
oynanan maç İstanbul
ekonomisinde 390 Milyon €
luk canlanma yaratmıştır.(4)

23. Tesislere yapılan 80 milyon €
harcama ve 15 milyon €
organizasyon gideri.
159 milyon € gelir elde
edilmiştir.
24 ülke katıldı.
Sadece ABD Takımının
konaklama harcaması
1 milyon €.
100 bin spor turisti
geldi.(15)

24. 600 milyon TL yatırım yapıldı.
57 ülkeden 3500 sporcu
gelmiştir.(17)
Özel sektör, İzmir Üniversite Oyunları’na gösterdiği ilgiyi
göstermemiştir.
Kamu destekli kuruluşlar sporsor olmuştur. (PTT, THY, Ziraat
Bankası...)
Özel sektörden sadece Coca-Cola sporsor olmuştur.
Oyunların yayın hakları için, Erzurumlu Düzgün Market sponsor
olmuştur.(16)

25. KAYNAKLAR
1. Spor ve Turizm, Yrd. Doç. Dr. Atila Hazar, Detay Yayıncılık, ISBN: 975-
8969-93-7
2. http://www.gezikolik.com/tr/Macera_Spor/Genel_Bilgiler/Spor_turizmi/e_8864
3. İzmir Ticaret Odası AR&GE Bülten, Temmuz 2009, Nesrin YARDIMCI
SARIÇAY
4. www.erdalzorba.com
5. http://spor.haberler.com/turkiye-olimpiyat-oyunlari-hakkini-elde-edecek-habe
6. Perspektif Dergisi, Temmuz Ağustos 2008 Yıl:4 Sayı:21, ISSN:1307-
2005, syf:28 – 39
7. http://www.zaytung.com/haberdetay.asp?newsid=743
8. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği, Ar-Ge Departmanı, Ocak 2002
9. http://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?p=753359
10. http://www.gezikolik.com/tr/Macera_Spor/Genel_Bilgiler/Spor_turizmi/e_8864
11. Olimpiyadlar, 2003, Cüneyt E. Koryürek
12. http://www.timeturk.com/tr/2008/07/08/rakamlarla-2008-pekin-olimpiyatlari.
13. http://turkish.cri.cn/105/2007/07/31/1@76095.htm
14. http://www.arkitera.com/news.php?action=displayNewsItem&ID=3983
15. http://m.friendfeed-
media.com/4f2eca34ec1ee218df2f1da0fb7a706bbe5d784b
16. http://www.sabah.com.tr/Ekonomi/2011/02/01/erzurumun_sucu_ne

26. 17. http://tr.wikipedia.org/wiki/2011_D%C3%BCnya_
%C3%9Cniversiteler_K%C4%B1%C5%9F_Oyunlar%C4%B1
18. http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/08/120813_uk_oly
mpic_legacy.shtml
19. http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?
aType=RadikalYazar&ArticleID=1096866&CategoryID=101
20. Çağdaş Spor Yönetimi, Prof. Dr. Gazanfer DOĞU, Akademisyen
Kitap Evi, 2013, ISBN: 978-605-464-917-4
21. http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2012/07/120723_olympic
s_innumbers.shtml
22. Official Bid Book for the Candidate City İstanbul, 2020