Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümünde açılan İnternet Tabanlı Programlama ders notları.Döngüler ve fonksiyonlar

1. Kod Akış Kontrol
Yrd.Doç.Dr. Celal Murat KANDEMİR
ESOGÜ – Eğitim Fakültesi - BÖTE
twitter.com/cmkandemir

2. Contents
1. Koşul cümleleri (Conditional statements)
2. Döngüler (Loops)
3. Fonksiyonlar ve Geri Dönüş Değerleri
4. Include ve require
5. Değişken kapsam alanı

3. Koşul İfadeleri

4. Koşul İfadeleri - if
if yapısı eğer belli bir koşul sağlanırsa kodun
çalıştırılmasını sağlar
Not: atamalar atanmış bir değer olarak geri döner
$a = 5; $b = 7;
if ($a > $b)
echo "A büyüktür B";
if ($a % 2) {
echo "A is odd";
$b = $a % 2;
echo "A%2 is :".$b;
}
if ($b = $a%2)
echo "A tek - A%2 is :".$b;

5. Koşul İfadeleri - if
if yapısı eğer belli bir koşul sağlanırsa kodun
çalıştırılmasını sağlar
Not: atamalar atanmış bir değer olarak geri döner
$a = 5; $b = 7;
if ($a > $b)
echo "A büyüktür B";
if ($a % 2) {
echo "A is odd";
$b = $a % 2;
echo "A%2 is :".$b;
}
if ($b = $a%2)
echo "A tek - A%2 is :".$b;
Boolean ifade

6. Koşul İfadeleri - if
if yapısı eğer belli bir koşul sağlanırsa kodun
çalıştırılmasını sağlar
Not: atamalar atanmış bir değer olarak geri döner
$a = 5; $b = 7;
if ($a > $b)
echo "A büyüktür B";
if ($a % 2) {
echo "A is odd";
$b = $a % 2;
echo "A%2 is :".$b;
}
if ($b = $a%2)
echo "A tek - A%2 is :".$b;
Eğer koşul doğru ise
çalıştırılacak kod bloğu
Parantezleri unutmayın!

7. If - else
if-else yapı if yapının genişletilmiş şeklidir
ve şartla sağlanırsa bir kodu sağlanmaz ise
diğerini çalıştırmanıza imkan sağlar.
$a = 5; $b = 7;
if ($a > $b)
echo "A büyüktür B";
else
echo "B büyük eşit A";

8. if - elseif
if-else yapının genişletilmiş biçimidir
else gövdeye yeni koşullar eklemek için
kullanılır
Çoklu elseif ifadeleriniz olabilir.
if ($a > $b)
echo "A büyüktür B";
elseif ($a == $b)
echo "A eşittir B";
else
echo "B büyüktür A";

9. switch
switch yapı kontrol edilen değişken değerine
bağlı olarak farklı kod bölümlerinin
çalıştırılmasını sağlar.
Çok sayıda if kullanmakla aynıdır.
switch gövdesi "case" cümleleri içerir
Yorumlayıcı değişken değeri ile eşleşen kod
cümlesini bulur ve çalıştırır
switch ($a) {
case 0: echo "A 0’dır"; break;
case 1: echo "A 1’dir"; break;
}

10. switch (2)
else benzer şekilde default case işleminiz
olabilir
Eğer youmlayıcı herhangi bir case değerini
bulmazsa default seçeneği yürütür
default case zorunlu değildir
switch ($a) {
case 0: echo "A is 0"; break;
case 1: echo "A is 1"; break;
default:
echo "A is … something else";
break;
}

11. switch(3)
Yorumlayıcı bulduğu case durumu için gerekli
kod cümlelerini çalıştırdıktan sonra bir sonraki
case satırına gider switch bloğundan çıkmaz.
Yukarıdaki örnek "A 0’dır A 1’dir" ekran çıktısı
verir.
Çözüm gerekli olan yerlere break eklenmesidir
default case için de aynı durum söz
konusudur (eğer son durum değilse!)
$a = 0;
switch ($a) {
case 0: echo "A 0’dır";
case 1: echo "A 1’dir";
}

12. switch(4)
switch davranışına bağlı olarak boş case
durumları da kullanılabilir
break konulmaz, böylelikle yorumlayıcı bir
sonraki satırdan devam edebilir.
Tek bir kod ile birden fazla değeri birleştirmek
amacıyla kullanılabilir.
$a = 0;
switch ($a) {
case 0: echo "A 0’dır"; break;
case 1:
case 2: echo "A 1 veya 2’dir"; break;
}

13. switch(5)
Herhangi bir skaler tip değişken kullanılabilir
(string, number, boolean, etc)
switch ($name) {
case "Dimitar": echo 1; break;
case "Svetlin":
case "Nakov" : echo 2; break;
case false : echo "İsimsiz"; break;
default : echo "?!"; break;
}

14. Üçlü Operatör (Ternary Operator)
if-else yapının kısa şeklidir
Koşula bağlı olarak sadece tek bir değer geri
döndürmek amacıyla kullanılabilir.
Söz dizimi:
Aşağıdaki şekilde kullanılamaz:
echo ($a<$b ? "a küçük" : "b küçük");
echo ($a>$b ? "a" : "b")." büyüktür";
$b = ($a % 2 ? 17 : 18);
<condition>?<value if true>:<value if false>
($a > 17 ? echo "a" : echo "b" );

15. Koşul İfadeleri

16. whileYapısı
PHP, C stili while döngüsünü destekler
Koşul sağlanana kadar gövdede bulunan kod parçası
çalıştırılır
Gövde bir veya fazla kod satırından oluşabilir
Eğer birden fazla kod satırı var ise eliptik parantez içine
alınmalıdır
Koşul ifadesi boolean değişken tipinde olmalıdır.
$a = 1;
while ($a < 100) {
$a ++;
echo $a;
}
ifade
gövde

17. do… whileYapı
do-while yapı while-do yapıya benzer
Koşul ifade çalıştırıldıktan sonra kontrol edilir!
Gövdede bulunan kod en az bir kez çalışır!
$a = 1;
do {
$a ++;
echo $a;
} while ($a < 100);
// this will produce 2 3 4 … 100
// the while cycle would output 2 3 4 … 99
ifade
gövde

18. for Döngüsü
PHP, C stili döngüyü destekler
for döngüsü başlatma, tekrarlanma ve
sonlanma koşul ifadelerinden oluşur
Hiçbiri zorunlu değil
Her ifade virgülle ayrılmış ifadelerden oluşur
for ($i = 0; $i < 10; $i++)
echo $i;
for ($i = 0, $j = 10; ; $i++, $j--)
if ($j > $i)
echo $i;
else break;

19. for Döngüsü
PHP, C stili döngüyü destekler
for döngüsü başlatma, tekrarlanma ve
sonlanma koşul ifadelerinden oluşur
Hiçbiri zorunlu değil
Her ifade virgülle ayrılmış ifadelerden oluşur
for ($i = 0; $i < 10; $i++)
echo $i;
for ($i = 0, $j = 10; ; $i++, $j--)
if ($j > $i)
echo $i;
else break;
başlangıç

20. for Döngüsü
PHP, C stili döngüyü destekler
for döngüsü başlatma, tekrarlanma ve
sonlanma koşul ifadelerinden oluşur
Hiçbiri zorunlu değil
Her ifade virgülle ayrılmış ifadelerden oluşur
for ($i = 0; $i < 10; $i++)
echo $i;
for ($i = 0, $j = 10; ; $i++, $j--)
if ($j > $i)
echo $i;
else break;
son koşulu

21. for Döngüsü
PHP, C stili döngüyü destekler
for döngüsü başlatma, tekrarlanma ve
sonlanma koşul ifadelerinden oluşur
Hiçbiri zorunlu değil
Her ifade virgülle ayrılmış ifadelerden oluşur
for ($i = 0; $i < 10; $i++)
echo $i;
for ($i = 0, $j = 10; ; $i++, $j--)
if ($j > $i)
echo $i;
else break;
tekrarlanma

22. for Döngüsü
PHP, C stili döngüyü destekler
for döngüsü başlatma, tekrarlanma ve
sonlanma koşul ifadelerinden oluşur
Hiçbiri zorunlu değil
Her ifade virgülle ayrılmış ifadelerden oluşur
for ($i = 0; $i < 10; $i++)
echo $i;
for ($i = 0, $j = 10; ; $i++, $j--)
if ($j > $i)
echo $i;
else break;
gövde

23. foreach
Foreach diziler üzerinde tekrarlı işlemleri
gerçekleştirmek amacıyla kullanılır.
Dizideki her eleman için gövdede bulunan kod
çalıştırılır.
$value değişkenine dizide o an üzerinde
çalışılan eleman değeri atanacaktır.
$arr = array (1,1,2,3,5,8);
foreach ($arr as $value)
echo $value;

24. foreach ve İlişkisel Diziler
Foreach ikinci kullanım şekli
Dizideki değere karşılık gelen anahtara
erişilmesini sağlar.
$arr = array ("one" => 1, "two" => 2);
foreach ($arr as $key => $value)
echo $key." => ".$value;

25. break ve continue
Döngüden break komutu ile çıkılabilir
Bir sonraki döngüye geçmek için ise
continue komutu kullanılır
$i = 0;
while (true) {
$i ++;
if ($i == 10) break; // döngüden çık
if ($i%2 == 0) continue; // sonraki tekrar
echo $i;
}
// ekran çıktısı 1 3 5 7 9

26. Fonksiyonlar

27. Fonksiyonlar
Fonksiyonlar, tekil bir isim altında bir araya
getirilmiş koda satırı kümeleridir.
function kelimesi ile bildirim yapılır
Parametre alabilir ve değer dönebilir
Kodun organize edilmesine ve tekrar
kullanılabilmesine olanak sağlar
Echo, print ve diğerleri dahili fonksiyonlardır
function sum ($a, $b) {
return $a + $b;
}
echo sum(5,7); // 12 ekran çıktısı üretir

28. Fonksiyonlar(2)
Fonksiyon ismi tekil (benzersiz) olmalı
Sınırsız sayıda argüman alabilir
Fonksiyon isminden sonra parantez için
tanımlanır
return ifadesi ile değer geri döndürebilir
Tek parametre kabul der, geri dönüş değeri

29. Fonksiyon Parametreleri
Fonksiyon parametreleri için ön tanımlı değerlere
sahip olabilir
Kullanılışını kolaylaştırır
Varsayılan değer ,sabit ifade olmalıdır
Fonkisyon bildiriminde varsayılan olarak ayarlanmış
argümanlar, sağ taraftadır!
function max ($a, $b, $strict = true) {
if (strict)
return ($a > $b);
else
return ($a >= $b);
}
echo max(3,3,false);
echo max(4,3,true);
echo max(3,3); // we can omit 3rd parameter

30. Fonksiyon Parametreleri(2)
Varsayılan olarak PHP argümanları
fonksiyonlara değer olarak geçirir.
Anlamı fonksiyondaki argüman değeri değişimi,
fonksiyon sonlandıktan sonra etkilemeyecektir.
Argümana & ön takısı eklenerek argümanların
referans ile geçirilmesi sağlanır
function double (&$a) {
$a *= 2;
}
$b = 7;
double ($b);
echo $b; // 14 geri döner;

31. Fonksiyon Parametreleri (3)
PHP supports variable-length function
parameters
Fonksiyona herhangi sayıda argüman
geçirilebilir.
Fonksiyon parametreleri func_num_args()
ve func_get_arg() ile okunabilir
function sum(){
$res = 0;
for ($i=0, $n = func_num_args(); $i < $n; $i++)
$res += func_get_arg ($i);
return $res;
}
echo sum (4,5,6);

32. Fonksiyon Geri Dönüş Değeri
Fonksiyonlar return kelimesiyle değer geri
döndürebilirler.
Tek argüman alırlar-geri dönecek değer
Fonkisyondan çıkar
Çok değer geri dönülecekse diziler kullanılmalıdır
Fonksiyon değer geri döndürmek zorunda değildir
function foo ($a) {
return true;
// aşağıdaki kod çalıştırılmaz
echo $a + 1;
}

33. Fonksiyon Geri Dönüş Değeri(2)
Çok değer geri dönmek için sabit uzunluklu
diziler ve list kullanılır
list ifadesi değişkenlere çoklu dizi elemanları
atar
array gibi bir fonksiyon değildir
Sadece sayısal diziler için çalışır ve indisi sıfıdan
başlar
function small_numbers () {
return array (0,1,2);
}
list ($a, $b, $c) = small_numbers();

34. Değişken Fonksiyonları
PHP değişken fonksiyonları destekler
Eğer değişken ismine parantez eklenirse,
derleyici fonksiyonu bulmaya çalışır.
echo, print vb. bazı dahili fonksiyonlarda
çalışmaz
function foo () {
echo "Bu bir foo";
}
$a = 'foo';
$a(); // foo fonksiyonu çağrılır

35. Fonksiyonlar İle İlgili Bazı Notlar
Fonksiyonun varlığı kontrol edilebilir
function_exists($name)
Cross-platform scriptler yaratmak için
kullanışlıdır
İç içe fonksiyonlar tanımlanabilir
Dış fonksiyon çağrılmadıkça kullanılamazlar
Fonksiyonlar şarta bağlı tanımlanabilir
Koşula bağlı olarak fonksiyon tanımlanır veya
tanımlanmaz

36. Include ve Require

37. Include ve Require
include ve require ifadeleri bir dosya
eklemek ve değerlendirir
Kodu bölmek, birleştirmek ve tekrar kullanmak
için uygundur
Her ikisi de tek parametre alır – dosya adı
Eğer dosya bulunamazsa include warning
üretirken , require fatal error üretir.
Dosya herhangi bir uzantıda olabilir
require "header.php";
echo "body burada yazılır";
require "footer.php";

38. include_once ve
require_once
include_once ve require_once, include
ve require ifadelerinin farklı formudur.
include ve require ile bir dosya bir çok kez
include edilir
include_once ve require_once eğer
dosya zaten include edildiyse, hiçbir şey olmaz
Örneğin, bir dosya içinde fonksiyonu
tanımladıysanız, çift include "Aynı İsimle
Fonksiyon hali hazırda vardır hatası üretir.

39. Değişken Etki ALanı

40. Değişken Etki Alanı
Fonksiyon içinde bildirimi yapılmış değişkenler
fonksiyondan çıkana dek vardırlar
include/require ile eklenen dosyalardeğişken
etki alanını miras alırr
$_GET, $_POST, $_SERVER ve diğer tümleşik
(built-in) değişkenler globaldir.
Kod içinde herhangi bir yerden erişilebilir.
Fonksiyonun dışında tanımlanan değişkenler
içinde erişilebilir değildir.

41. Global Anahtar Kelimesi
Fonksiyonun dışında tanımlanan değişkenler
içinde erişilebilir değil.
global olarak tanımlanmalı ya da global
ifadesiyle birlikte kullanılmalıdır.
$a = "test";
function $foo () {
echo $a; // ekran çıktısı vermez
}
$a = "test";
function $foo () {
global $a;
echo $a; // "test« çıktısı üretir;
}

42. Döngüler ve Değişken Etki Alanı
Döngü içinde tanımlı değişkenler, döngü
sonrası erişilebilir değildir.
Örnekte dizi döngüden önce tanımlanmalıdır
for ($i = 0; $i < 5; $i++) {
$arr[] = $i;
}
print_r ($arr); // çıktı oluşmaz
$arr = array();
for ($i = 0; $i < 5; $i++) {
$arr[] = $i;
}
print_r ($arr); // bu kez çalışır

43. Parantezler Hakkında Notlar
PHP kod HTML içine gömülebildiği gibi, HTML
kod da PHP içene gömülebilir.
echo "Hello John!"; yazmakla
eşdeğerdir.
uzun metinler için oldukça kullanışlıdır
<?php
if ($name == "John") {
?>
Merhaba John!
<?php
}
?>

44. Dizi Değişkeni Fonksiyonları
Uygulama Notları Örnekleri
44

45. String Fonksiyonları
Uygulama Notları Örnekleri
45

46. Matematik Fonksiyonları
Uygulama Notları Örnekleri
46

47. Kod Akış Kontrol
Sorular?

48. Örnekler
1. 1’den 50’ye sayıları yazan program yazınız.
2. 1 ve 50 arasındaki 5 ve 7’ye bölünemeyen
sayıları yazınız
3. Write a program that prints HTML table with
N columns and N rows with the numbers 1,
2, 3, ... in its cells for a given N, defined as a
constant
4. İndisli dizide minimal bileşeni bulan program
kodunu yazınız

49. Örnekler(2)
5.Tanımlanmış sabit N için N! (factorial
1*2*..*N) hesap eden programı yazınız
6.Tanımlanmış sabitler N ve K için N!*K!/(N-K)!
İfadesini hesaplayan programı yazınız