2. • Ο όροσ Μετανάςτευςη τόςο κατά τισ
κοινωνικζσ επιςτιμεσ όςο και κατά το Διεκνζσ
Δίκαιο αναφζρεται ςτθν γεωγραφικι
μετακίνθςθ ανκρϊπων είτε μεμονωμζνα είτε
κατά ομάδεσ για διάφορουσ λόγουσ. Ο ίδιοσ
επίςθσ όροσ χρθςιμοποιείται και ςτισ
μετακινιςεισ των ηϊων
3. Αιτίεσ:
• Οι λόγοι που γεννοφν το φαινόμενο τθσ
μετανάςτευςθσ είναι ποικίλοι κι εξαρτϊνται
από τισ ςυνκικεσ που επικρατοφν κατά
δεδομζνθ κάκε φορά χρονικι περίοδο από
τουσ τόπουσ τθσ προγενζςτερθσ διαμονισ
ςτουσ τόπουσ αποδθμίασ.
4. Οικολογική μετανάςτευςη
• Εκτόσ όμωσ από τθν ανκρϊπινθ μετανάςτευςθ,
υπάρχει και θ μετανάςτευςθ των ηϊων και των
πουλιϊν. Υπάρχουν διάφορεσ κατθγορίεσ ηϊων,
που μια οριςμζνθ περίοδο τθσ ηωισ τουσ
μεταναςτεφουν ομαδικά ςε άλλεσ περιοχζσ. Οι
λόγοι που τα εξαναγκάηουν ςε αυτζσ τισ
μετακινιςεισ είναι οι εξισ:
• αλλαγι των καιρικϊν ςυνκθκϊν
• ζλλειψθ τροφισ
• αναπαραγωγι.
5.
6. • Η ζξαρςθ τθσ εξωτερικισ μετανάςτευςθσ που ςθμειϊνεται ςτισ αρχζσ του αιϊνα αρχίηει
ουςιαςτικά µετά το 1890. Χαρακτθριςτικό τθσ περιόδου από τότε µζχρι τον Β’ παγκόςμιο πόλεµο,
είναι πωσ το μεταναςτευτικό ρεφµα κατευκφνεται ςχεδόν όλο προσ τισ Η.Π.Α., αντίκετα µε τθ
μεταπολεμικι περίοδο που ο προςανατολιςµόσ αλλάηει κυρίωσ προσ Αυςτραλία και Δυτικι
Ευρϊπθ.
Το κζµα τθσ μετανάςτευςθσ βζβαια είναι τεράςτιο και πολφπλοκο και είναι αςφαλϊσ αντικείμενο
τθσ ιςτορικισ και κοινωνιολογικισ ζρευνασ. Εδϊ ςφντοµα κα προςπακιςουµε να ρίξουµε µατιζσ
ςτο φαινόμενο αυτό κφρια για τθ περίοδο που µασ απαςχολεί, δθλ. τισ πρϊτεσ δεκαετίεσ του
αιϊνα.
Από το 1823 ζωσ το 1889 ζχουν καταγραφεί ςυνολικά 2.187 μετανάςτεσ από τουσ οποίουσ οι 2.182
για τισ Η.Π.Α. Το 1890 ο αρικµόσ τουσ φτάνει τουσ 525, το 1891, τοφσ 1.105 Κ.Ο.Κ. για να φκάςει
ςτο 1900 ςτουσ 3.711. Στα χρόνια δθλαδι από το 1898 ζωσ το 1900 υπάρχει µια αφξθςθ, ποφ
οφείλεται ςε μια ςειρά γεγονότων τα οποία αναγκάηουν μεγαλφτερα ςτρϊματα ιδίωσ του
αγροτικοφ πλθκυςμοφ να εγκαταλείψουν τθ χϊρα για τισ Η.Π.Α. Kαι τζτοια κυρίωσ είναι: ο άτυχοσ
πόλεμοσ με τουσ Τοφρκουσ, θ κιρυξθ τθσ χϊρασ ςε πτϊχευςθ, θ επιβολι του Δ.Ο.Ε. (Διεκνοφσ
Οικονομικοφ Ζλεγχου).
• Ακολουκοφν όμωσ ακόμα πιο δφςκολα και οδυνθρά χρόνια. Ο αρικμόσ των μεταναςτϊν μόνο για
το 1907 (ποφ αποτελεί αιχμι) φτάνει ςτουσ 36.580. Η Ελλάδα είχε τότε πλθκυςμό 2.631.952
κατοίκων. Δθλ. ςε ζνα μόνο χρόνο ζφυγε το 15 τοισ χιλίοισ του πλθκυςμοφ. Κάμψθ παρουςιάηεται
ςτθ περίοδο των βαλκανικϊν πολζμων όπου μάλιςτα παρατθρείται και επιςτροφι πολλϊν
μεταναςτϊν ποφ πιραν μζροσ ςτουσ απελευκερωτικοφσ πολζμουσ τοφ 1912-13.
7.
8. Η άφιξη
Η αποβίβαςθ των µεταναςτϊν ςτα µεγάλα λιµάνια τθσ
Αµερικισ γινότανε µζςω ειδικϊν κζντρων ελζγχου. Στο
λιµάνι τισ Νζασ Υόρκθσ, ποφ κυρίωσ κατευκυνόταν
το µεταναςτευτικό κφµα, ο ζλεγχοσ γινότανε ς’ ζνα
νθςάκι µες’ ςτο λιµάνι, ποφ λεγόταν Έλλισ Άϊλαντ (Ellis
Island) µε µεγάλα και επιβλθτικά κτίρια. Παλιότερα, τα
πρϊτα χρόνια τθσ µεταναςτευςθσ, ο ζλεγχοσ γινόταν ς’
ζνα ςυγκρότθµα παλαιϊν κτιρίων πάνω ςτο ίδιο νθςί
το Castle Carden, το φοβερό «Καςτιγγάρι» όπωσ το
ονόµαηαν οι Ζλλθνεσ.
Με τθν άφιξθ του πλοίου ςτο λιµάνι, ο ζλεγχοσ για τοφσ
επιβάτεσ τθσ πρϊτθσ και δεφτερθσ κζςθσ γινόταν πάνω
ςτο πλοίο και για τοφσ περιςςότερουσ ςταµατοφςε
εκεί. Για τοφσ επιβάτεσ όµωσ τθσ τρίτθσ κζςθσ, ό
ζλεγχοσ γινόταν ςτο Ellis Island. Και οι ανεπικφμθτοι
φορτωνόντουςαν πάλι ςτο πλοίο, για να επιςτρζψουν
άπρακτοι ςτθν πατρίδα ενϊ πολλοί ςτθν απελπιςία
τουσ, ζφταναν ν’ αυτοκτονιςουν.
9.
10.
11.
12. • Κατά το Διεκνζσ Δίκαιο ανταλλαγή πληθυςμών νοείται θ δια «ςυμβάςεωσ» υποχρεωτικι ι ελεφκερθ (εκοφςια ι
ακοφςια) μετανάςτευςθ υπθκόων, που ανικουν ςε φυλετικζσ (εκνικζσ), κρθςκευτικζσ ι γλωςςικζσ μειονότθτεσ
από το ζνα κράτοσ ςε άλλο (ωσ επί το πλείςτον όμορο).
• Η μεγαλφτερθ ανταλλαγι πλθκυςμϊν που ζχει γίνει, και κατ’ επανάλθψθ, τουλάχιςτον ςτθν Ευρωπαϊκι πολιτικι
ιςτορία είναι ςτθ Βαλκανικι χερςόνθςο.
13. • Χωριςμόσ Ινδίασ και Πακιςτάν
• Κατά το χωριςμό Ινδίασ και Πακιςτάν περίπου 20.000.000 άνκρωποι άλλαξαν
διαμονι
• Πολωνία
• Με το τζλοσ του Βϋ Παγκοςμίου Πολζμου επίςθσ, ζγιναν μεγάλεσ πλθκυςμιακζσ
μετακινιςεισ ςτα ανατολικά ςφνορα τθσ Γερμανίασ. Τουλάχιςτον 6.000.000
Γερμανοί υποχρεϊκθκαν να μετακινθκοφν προσ τα δυτικά λόγω τθσ αλλαγισ των
ςυνόρων, και ανάλογοι πλθκυςμοί Πολωνϊν, Λευκορϊςων κ.λπ
14. Η εργαςία ζγινε από τισ μακιτριεσ:
Μονζ Ελζνθ
Μπουλμποφλθ Μαρία
Μοςίδου Αλεξάνδρα
