1. CHƯƠNG 10
SỬ DỤNG BẢN ĐỒ ĐỊA HÌNH
1. Định hướng bản đồ trên thực địa
- Định hướng bằng địa vật dạng tuyến: có thể dùng tuyến đường bộ,
đường sắt, tuyến kênh mương để định hướng bản đồ. Thực chất của phương
pháp này là mang bản đồ ra thực địa tại vị trí rõ nét của địa vật dạng tuyến,
xoay bản đồ sao cho hướng địa vật dạng tuyến trên bản đồ trùng với hướng
tương ứng của nó trên thực địa, ta sẽ được bản đồ quay đúng hướng của nó.
- Định hướng bằng địa bàn: Để định hướng, ta đặt trên bản đồ một địa bàn
sao cho đường nối bắc - nam của nó song song với hướng bắc - nam của
lưới ô vuông tọa độ trên bản đồ. Xoay bản đồ để kim địa bàn trùng với
đường nối bắc - Nam của địa bàn thì bản đồ sẽ quay đúng hướng.

2. 2. Xác định tọa độ điểm trên bản đồ
a. Xác định tọa độ địa lý ϕ, λ
a N N
a T T
ϕ ϕ ϕ
λ λ λ
= + ∆
= + ∆
b. Xác định tọa độ vuông góc X, Y
- cao phonghoµ b×nh
800600530
400
200
530
3002289
400
ΔY
ΔX
(X0, Y0)
A
XA = X0 +ΔX*Mbd
YA = Y0 +ΔY*Mbd

3. 3. Xác định chiều dài nằm ngang trên bản đồ
Để xác định chiều dài nằm ngang của một đoạn thẳng trên thực địa đã thu
nhỏ theo tỷ lệ bản đồ 1/M ta dùng thước thẳng khắc vạch milimét đo chiều
dài đoạn thẳng đó trên bản đồ là d rồi tính chiều dài đoạn đó trên thực địa
theo công thức: S= d.M
4. Xác định góc phương vị của một hướng trên bản đồ
A B
X
Bthùc
Btõ
α
thùcA
tõA
Để xác định góc phương vị của hướng AB
trên bản đồ ta chỉ cần kẻ qua điểm A đường
thẳng song song với một trong ba đường
kinh tuyến: kinh tuyến thực (kinh tuyến địa
lý), kinh tuyến từ, kinh tuyến trục (kinh
tuyến giữa) và dùng thước đo độ xác định
giá trị góc đo. Những góc phương vị còn
lại có thể xác định dựa vào sơ đồ định
hướng.

4. 5. Xác định độ cao của một điểm trên bản đồ
A
S2
S1
1
2
I
II
10
5
E
( ) ( )
1 2
1
1 2 1 2
. .
A II
E S E S
H H H
S S S S
= + = −
+ +

5. 6. Xác định độ dốc và đường có độ dốc cho trước trên bản đồ
h
i tg
S
α= =
I
II
α
S
i %
h
S
1 2
Ví d :ụ trên t b n đ t l 1/10.000, b ng phép n iờ ả ồ ỷ ệ ằ ộ
suy đ cao ta có Hộ 1 =17,3m, HII = 27,2; Chênh cao
tính đ c h = Hượ II – HI = 9,9m và đo đ c S = 5cmượ
;ta tính đ c đ d c i:ượ ộ ố
990
0.02 2%
. 5 10.000
h cm
i
SM cm
= = = =
×

6. 7. Vẽ mặt cắt theo một hướng đã cho trên bản đồ
17.0
16.0
15.4
15.6
16.0
17.0
18.0
18.0
17.0
16.0
15.0
41B 2 3 965 87 D
15
16
171819
1617
B D

7. 7. Vẽ mặt cắt theo một hướng đã cho trên bản đồ
17.0
16.0
15.4
15.6
16.0
17.0
18.0
18.0
17.0
16.0
15.0
41B 2 3 965 87 D
15
16
171819
1617
B D