More Related Content Similar to Uurgiin niilegjilt Similar to Uurgiin niilegjilt (20) More from Oidov Tungaa (20) Uurgiin niilegjilt9. • Цус багадах өвчин гэж юу болох
• Удамшлын мэдээлэл буюу
генийн талаар
• Уураг нийлэгжих үе шатыг
судлах
• Цус багадах өвчин үүсдэг
шатгааныг тогтоох
10. • Цус багадах өвчин нь
удамшлын ба
удамшлын биш
хэлбэртэй байдаг.
• Энэ өвчин нь цусны
улаан эстэй
холбоотой бөгөөд
улаан эсийн тоо
цөөрч бие махбод
хүчилтөрөгчөөр
дутагддаг өвчин юм.
11. • Энэ нь цусны улаан
эсэд агуулагдах
гемоглобин уургийн
бүтэц
өөрчлөгдсөнөөс
болдог.
• Ингэснээр улаан
эсийн хэлбэр
өөрчлөгдөж хадуур
хэлбэртэй болдог
учраас
хүчилтөрөгчөө зөөж
чадахаа больдог
15. • ДНХ-ийн молекулын дараалсан 3
нуклеотид нь 1 амин хүчлийн
тухай мэдээлэл хадгалдаг. Үүнийг
генетикийн код буюу триплет гэнэ
A Г А Ц А А Г Т Т Г А А
серин глутамин лейцин
валин
16. • Транскрипцийн үе- Хуулан бичих
• Амин хүчил идэвхжих үе
• Трансляцын үе
• Уургийн молекул хэлбэржих үе
17. • Бөөмөн дэх ДНХ-
аас мРНХ
нийглэгжиж
уургийн тухай
мэдээлэл буюу
нуколеотидын
дарааллыг
хамжаа зарчмын
дагуу хуулан авч
сийвэнд гарч ирнэ
18. • мРНХ нь 1 уургийн
тухай мэдээлэл
хуулбарлан авдаг.
• Нэг уургийн тухай
мэдээлэлийг нэг ген
буюу ДНХ-ийн
тодорхой нэг хэсэг
хадгалж байдаг
• Энэ мэдээлэлийн
дагуу уураг
нийлэгжинэ
20. • Эсийн сийвэнд
агуулагдах тухайн
уурагт оролцох
амин хүчлүүд
идэвхжиж өөрийн
зРНХ –тай
холбогдоно.
21. • зРНХ –ийн
толгой хэсэгт 3
нукелеотид
байрлах ба
түүнийг
антикодон гэнэ.
• зРНХ
антикодондоо
тохирсон амин
хүчлийг л зөөдөг
23. • ДНХ-аас
нийлэгжих уургийн
тухай мэдээлэл
хуулан авсан
мРНХ сийвэнд
гарч ирж уураг
нийлэгжих байр
болох рибосом
дээр ирж сууна
24. • зРНХ
антикодондоо
тохирсон амин
хүчлийг зөөж,
рибосомын Р
үүрэнд ирж,
мРНХ –ийн
кодын дагуу
хамжаа зарчмын
дагуу холбогдоно.
25. • Дараагийн зРНХ
антикодондоо
тохирсон амин
хүчлийг зөөн
рибосомын 2 дахь
үүр болох А
үүрэнд ирж суун
мРНХ-тай
холбогдоно.
26. • Рибосом нь мРНХ-
ийн дагуу 1
ахихад эхний зРНХ
амин хүчлээ орхин
мРНХ-аас салж
явахад амин хүчил
нь дараагийн
амин хүчилтэйгээ
холбогдох замаар
уургийн молекулын
гинжин хэлхээ
үүснэ.
27. • Дээрх зарчмаар
амин хүчлүүд
хоорондоо
холбогдсоор мРНХ
–ийн мэдээлэл
бүрэн уншигдаж
дуусахад “Зогс
“гэсэн мэдээллийн
дагуу уургийн
нийлэгжилт
зогсоно
28. • Уургийн
нийлэгжилт
дуусахад
рибосом мРНХ –
аас салж,
уургийн анхдагч
бүтэц үүснэ.
30. • Уургийн
молекулын
2 ,3,4- дөгч
бүтэц
үүснэ.
31. • Гемоглобин эрүүл хүнд:
1 2 3 4 5 6 7 8
ДНХ – ААТ ТГЦ АТГ ГЦА ТТЦ ЦТЦ ТГЦ ААГ
мРНХ- УУА АЦГ УАЦ ЦГУ ААГ ГАГ АЦГ УУЦ
Уураг- лей- тре- тир- арг- лиз- глу- сер - фен
• Цус багадах өвчтэй хүнд:
1 2 3 4 5 6 7 8
ДНХ – ААТ ТГЦ АТГ ГЦА ТТЦ ЦАЦ ТГЦ ААГ
мРНХ- УУА АЦГ УАЦ ЦГУ ААГ ГУГ АЦГ УУЦ
Уураг- лей- тре- тир- арг- лиз- вал- сер - фен
32. - Цус багадах удамшлын
өвчин яагаад заавал удам
дамждаг вэ?
- Яагаад эмчилж болохгүй
вэ?
34. • Цус багадах
удамшлын өвчтэй
хүний гемоглобин
уургийн тухай
мэдээлэл агуулж
байгаа генд
өөрчлөлт орсон тул
хэвийн гемоглобин
нийлэгжих боломжгүй
тул эмчлэгдэхгүй
бөгөөд удам
дамжина.
35. • 9-10 ангийн “Ерөнхий биологи”
сурах бичгийн 114-118 хуудас, 10-11
ангийн “Биологи” сурах бичгийн 98-
102-р хуудас унших
• Дээрх хуудсанд байгаа генетикийн
кодын хүснэгт ашиглан 10ш амин
хүчлээс тогтсон уураг
бичиж, түүний мэдээлэл хадгалж
байгаа ДНХ ба мРНХ бичих