Этүгэн их сургууль, Эрүүл мэндийн сургууль, Эм зүйн тэнхим, Эм зүй 501 Б.Банзрагчгарав. Эмийн эмчилгээ хичээл

2. Агуулга
1. Метаболизм гэж юу вэ?
2. Биотрансформацийн процесс хэрхэн явагддаг вэ?
3. Түүний ерөнхий шинж тэмдэг
4. Элгэнд эмийн бодис хэрхэн явагддаг вэ?
5. Эмийн метаболизм болон Цитохром Р-450 гэж юу вэ?
6. Цитохром Р-450-ийн ерөнхий шинж чанар
7. Цитохром Р-450 ямар эмийг элэгний эсэд метаболизмд оруулдаг талаар
8. Урвалын механизм хэрхэн явагддаг талаар
9. Элэгний тухай
10. Бодисын солилцоо ба нийлэгжилт
11. Нэмэлт мэдээллүүд.

4. 1. Метаболизм гэж юу вэ?
 Метаболизм гэж эмийн бодис бие махбодод химийн хувиралд орох үзэгдлийг бодисын солилцоо гэж хэлдэг.
Өөрөөр хэлбэл эмийн бодис бие рүү ороод химийн хувиралд орох процессыг хэлнэ. Эм нь метаболизмын
процесст ороход хэд хэдэн метаболит болон үүсдэг. Зарим тохиолдолд метаболизмийн процессын үр дүнд
анх бие организмд орсноос илүү идэвхтэй нэгдэл үүсэж болдог.
 Мөн зарим эмийн бодис нь анхны орсон бодисоос илүү хортой нэгдэл үүсгэдэг байна.
 Анаболизм / ассимиляци буюу нийлэгжих , энэ нь цитоплазм дээр / + Катаболизм / Диссимиляци буюу
ондооших өөрөөр хэлбэл задрал , энэ нь митохондри дээр /= Метаболизм үүснэ.
 Анаболизм нь эсэд орсон энгийн бага молекултай нэгдлүүд нийлэгжиж энерги шингээж нийлмэл өндөр
молекултай нэгдлийг үүсгэнэ.
 Катаболизм нь амьд биеийн эс дотор нийлмэл бодис нийлэгжих үзэгдлийг хэлнэ. Өөрөөр хэлбэл үүсэж
нөөцлөгдсөн нийлмэл өндөр молекултай нэгдлүүд задарч энерги ялгарч энгийн бага молекултай нэгдэл
үүсгэдэг байна.
 Метаболизмын үр дүнд амьд бие махбодын амьдралын хэвийн үйл ажиллагаа тасралтгүй үргэлжилдэг
байна.

5. Биотрансформацийн процесс
• Биотрансформацийн процесс нь 2 үе шаттай явагддаг.
1. Метаболизмын 1р үед
- Биед орон задарч буй эмийн бодисууд нь ангижрах
- Гидролизид орох замаар эмийн бодисын молекулд өөрчлөлт орно
- ОН, СООН, NH2 бусад функциональ бүлгүүдтэй болно.
2. Метаболизмын 2р үед
- Коньюгацийн үе
- 1р үед үүссэн функциональ бүлгүүд глюкуроны болон хүхрийн
хүчилтэй нэгддэг байна.

6. 2р үе шатад биотрансформацийн урвалыг
хурдасгах ферментэд дараах хүчин зүйлс
орно.
1. Глюкуронил трансфераза / глюкуронидын коньюгаци /
2. Сульфотрансфераза /сульфатын коньюгаци /
3. Трансацилаза / Амин хүчлийн коньюгаци /
4. Ацетилаза
5. Этилаза
6. Метилаза
7. Глутатион трансфераза
 Эдгээр ферментүүдийн байршил нь:
1. Олон тооны эдүүд
2. Сийвэн дотор байх зарим эд орно.
 Эдгээр эсийн байршилд дараах зүйлс орно:
1. Цитозол
2. Митохондри
3. Эндоплазмын торлог бүрхэвчид байдаг. Эдгээрх нь зөвхөн эндоплазмын торлог бүрхэвчинд байрладаг ферментүүдийн
эмээр өдөөгддөг байна.

7. Ерөнхий шинж
• Мансууруулах бодис агуулсан эмийн
бодисын ерөнхий шинж чанарын гол
механизм нь эмийн шинж чанарыг
бууруулахад оршино. Биотрансформацийн
үр дүнд үндсэн шинж чанар агуулсан эм нь
туйлширсан метаболит үүсгэх гол эмийн
фармакологийн үйлчиллийг зогсооно.

8.  Олон эм нь хэд хэдэн дараалсан биотрансформацийн урвалд ордог
 Биотрансформацийг тодорхой ферментийн системээр идэвхжүүлдэг.
 Биотрансформацийн явагддаг газар: Элэг, бусад эдүүдэд явагддаг.
 Эмийн биотрансформацид олон үзүүлэлтэд нөлөө болдог. Үүнд:
A. Өмнө нь эм хэрэглэж байсан
B. Хоолны дэглэм барьж байсан
C. Дааврын өөрчлөлттэй байсан
D. Гинетикийн талаас өвчлөл байсан эсэх- Жишээ нь: Зүрх, уушгины өвчлөл
E. Насны хөгжлийн байдал
 Биотрансформацийн болзошгүй үр дагаварт орох хүчин зүйл:
A. Хамгийн түгээмэл байдгаас идэвхгүй метаболит
B. Хүч нэмэгдсэн эсвэл буурсан метаболит
C. Чанарын хувьд өөр өөр фармакологийн үйлдэлтэй метаболит
D. Хортой метаболитууд
E. Эмийн идэвхтэй метаболитууд ордог байна.

9. 2. ЭЛЭГНИЙ ЭСЭД ЭМ ХЭРХЭН
НӨЛӨӨЛӨХ ВЭ?
• Ихэнх эм нь бодисын солилцооны гол цэг болох
элгээр дамжин өнгөрдөг.Фермент нь элгэнд орсны
дараагаар эмийг идэвхтэй метаболит болгон
хувиргах эсвэл идэвхтэй эмийг идэвхгүй хэлбэрт
оруулдаг. Эмийг метаболизмд оруулах элэгний
үндсэн механизм нь цитохром Р-450 ферментийн
тусгай бүлэгт суурилагдан тайлбарлагдана.

10. Элгэнд эмийн бодисын
солилцооны урвал явагдахад:
 Биотрансформацийн урвалын 1р үе шатыг хурдасгах фермент нь ерөөсөө
биотрансформацийн 1р үе шатыг идэвхжүүлэх хүчин зүйлс болно. Үүнд:
1. Цитохром Р-450
2. Альдегид
3. Спиртийн дегидрогеназа
4. Деаминаза
5. Эстераза
6. Амидаза
7. Эпоксид гидратаза ферментүүд ордог байна.

11. 1. Цитохром Р-450 ийн изоферментүүд нь гепатоцитуудын эндоплазмын торлог бүрхүүлийн
липидийн 2 давхаргад агуулагддаг гем агуулсан ферментүүдийн бүлэг бөгөөд олон эм,
стероидууд болон хорт хавдрын үүсгэгч бодисын солилцоонд оролцдог.
2. Р-450 нь хэрэглэж буй тухайн эмийг исэлдүүлж, ямар эм нь энэхүү Р-450р
катализлагдсан исэлдлдийг дарангуйлдаг болохыг in vitro харилцан үйлчиллээр
тодорхойлход хялбар болсон байдаг.
3. Р-450 фермент нь хүний биед мансууруулах бодисын солилцоог хариуцдаг 30 орчим СҮР
фермент байдаг бөгөөд тэдгээр нь 4 хуваагдан ангилагддаг байна. Тоо хэмжээний хувьд
хамгийн чухал СҮР изофермент бол СҮР3А4 ба СҮР2D6 байдаг. Гэсэн хэдий ч СҮР3А4
нь зөвхөн элгэнд төдийгүй гэдэсний хананд байдаг бөгөөд энэ нь элэгний хамгаалалтын
үндсэн механизм нь болж өгдөг.
4. Мөн дэгдэмхий мэдээ алдуулагч бодис, төв мэдрэлийн системд үйлчилдэг ихэнх эмүүд
энэхүү ферментээр метаболизмд ордог.

12.  Цитохром Р-450 ферментийн түвшин нь: Олон эмийн бодисын
солилцооны хурдыг хянадаг. Энэ фермент нь метаболизм
хийх чадвар хязгаарлагдмал байдаг учраас эмийн цусан дахь
агууламж өндөр үед хэт их ачаалал өгч эхэлдэг. Эмд
агуулагдах олон бодис нь цитохром Р-450 ферментэд
нөлөөлдөг. Хэрэв эдгээр бодисууд нь ферментийн эмийг
задлах чадварыг бууруулдаг бол тухайн эмийн гаж нөлөө
нэмэгддэг. Хэрэв эдгээр бодисууд нь ферментийн эмийг
задлах чадварыг нэмэгдүүлдэг бол энэ эмийн гаж нөлөө
буурдаг.

13. 3.What drugs are metabolized by
cytochrome p-450?
• Цитохром Р-450 гэж изоферментүүд нь элгэнд байрлах
гепатоцидуудын эндоплазмын торлог бүрхүүл болон липидийн
давхаргад агуулагддаг ГЕМ агуулсан ферментүүдийн бүлэг
бөгөөд олон найрлагатай эм болон стеройдууд мөн хорт хавдар
үүсгэгч, элэгний болоод биеийн бодисын солилцоонд оролцдог
ферментийг хэлнэ. Одоогийн байдлаар СҮР изоферментүүд нь
хөхтөн амьтдын төрөл зүйл бүрт, түүний дотор хүн төрөлхтөнд
илүү ихээр туссан зүйл юм.

14. 1. Ихэнх нь анаболик стероид агуулсан тодорхой үүрэг гүйцэтгэдэг бөгөөд энэ нь хүний
элгэнд байршдаг.
2. Хүний ууж хэрэглэж буй эмийн исэлдэлтийн 90% нь 6н үндсэн ферменттэй холбоотой
байдаг. / СҮР1А2, 2С9, 2С19, 2D6, 2Е1, 3А4/5 гэсэн 6 дэд бүлэг фермент /
3. Ерөнхийдөө маш өндөр тунтай эм боловсруулж, олон эмийн эмчилгээг ашиглах болсон
учраас эм, эмийн харилцан үйлчлэлийн талаар илүү их гаж нөлөө илэрч байгаа.
4. Р-450 изоформыг хамарсан эмийн харилцан үйлчлэл нь ихэвчлэн ферментийн индукц
эсвэл ферментийг дарангуйлах гэсэн 2 төрөлтэй байдаг.
5. Ферментийг дарангуйлах нь бодисын солилцоог бууруулдаг бол индукц нь эсэргээрээ
нэмэгүүлдэг.

16. 3.What drugs are metabolized by
cytochrome p-450?
 Эмийн хоорондох гол фармакокинетик харилцан үйлчлэл нь
элэгний цитохром Р-450 фермент нь бусад эмийг өмнө
хэрэглэснээс үүдэлтэй байдаг. Түүний дотроос мансууруулах
бодис тэдгээрийн бусад эмүүдтэй харилцан үйлчлэлцэх
үйлчлэлийг ЭЛЭГ болон бусад эрхтний эдэд агуулагдах бодисын
солилцооны ферментийн өөрчлөлтөөр бий болдог. Хоёр эмийн
хоорондох нийцэл таарахгүй үед зарим эм нь ферментийн
хүчтэй индукторын үүрэг гүйцэтгэдэг. Эсвэл зарим нь
дарангуйлах үйлдэл үзүүлдэг.

17. Цитохром Р-450-н орших байдал:
 Цитохром Р-450 нь гема, гемийн холимог уураг үйлчилдэг оксидаза /
MFO / электрон дамжуулах системийн терминал оксидазаг бүх гол
эрхтэн, эд эсийн гөлгөр эндоплазмын торлог бүрхэвчид оршдог.
Ерөнхий хариу үйлдэл нь R-H+ O2+ NADPH+ H байна. НАДФ-г
эквивалентийг бууруулах эх үүсвэр болгон ашигладаг байна.
 НАД- НАКОТИНАМИДАДЕНИНДИНУКЛЕОТИД- глюкозын задралын
явцад үүссэн устөрөгчийн электрон зөөгч юм.
 NADPH- Nicotinamide adenine dinucleotide phosphate hydrogen

18. Цитохром Р-450-н ерөнхий
шинж чанар:
 Цитохром Р-450 / монооксигеназа буюу ХОЛИМОГ ОКСИДАЗА
 Ерөнхий шинж чанар нь:
 Олон тооны эм, тэдгээрээр үүсгэгдсэн Цитохром Р-450 ферментээр төвлөрсөн
байдаг. Эм болгон өвөрмөц биотрансформацийн эрчимийг хурдасгадаг байна.
 Зарим фермент нь субстратын өвөрмөц байдалд дахцдаг байна.
 Энэхүү ферментийн систем нь 1р үе шатны урвалд хамгийн их оролцдог байна.
 Цитохром Р-450 нь олон тооны урвалыг хурдасгадаг билээ. Үүнд: 1. Алифатик ба
үнэрт гидроксилжилт, 2. Азот, 3. Хүхэр, 4. Хүчилтөрөгчийн атом дахь деалкилизаци, 5.
Азот ба хүхрийн атом дахь гетероатомын исэлдэлт , 6. Азотын атомын бууралт, 7.
Эфир ба амидын гидролиз орно.

19. СҮР- ангилал зүй
1. СҮР1А бүлэг нь 1А1, 1А2 гэсэн 2 ферментээс бүрддэг. Гэхдээ энэ нь бидний гол
онцлон ярьж буй элгэнд мэдэгдэхүйц илэрдэггүй. Харин ихэвчлэн уушги, хөхний
булчирхай, ихэс, лимфоцитод байдаг байна.
2. Харин СҮР1А2 нь элгэнд илэрдэг бөгөөд энэ нь хүний биед тамхи татсанаар
өдөөгддөг хүчин зүйл юм. Жишээ нь: OMEPRAZOLE гэх эм нь СҮР1А2 ийн идэвхийг
өдөөж өгдөг.
3. СҮР3А дэд бүлэгт: Цитохром Р-450 нь элэгний нийт тал хувийг эзэлдэг. Энэхүү
СҮР3А бүлэг нь эмнэлзүйн хувьд чухал ач холбогдолтой эмийн бодисын
солилцооны ойролцоогоор 50%г эзэлдэг байна. Ялангуяа энэ дэд бүлгийн СҮР3А4
нь элбэг фермент байдаг байна.

20. СҮР2Е бүлэг
 Энэхүү бүлэг нь архи, нүүрстөрөгчийн тетрахлорид, галоген, энфлуран,
диэтил, эфир, трихлорэтилен, хлороформ зэрэг жижиг организ
нэгдлүүдийн метаболизмыг хариуцдаг фермент байна.
 Энэ бүлгийн ферментүүд нь Бензол, стирол, ацетон, винил хлорид, N
нитрозамин зэрэг үйлдвэрлэх болоод хуурай цэвэрлэгээнд ашигладаг
ба хорт бодис, хорт хавдар үүсгэгч бодисыг задлах үүрэгтэй байдаг.
 Эдгээр бодисуудын зарим нэг нь хорт хавдар үүсгэгч бодис байдаг
бөгөөд СҮР2Е1-р идэвхжэдэг байна. Энэ нь заримдаа таргалалтаас
үүдэлтэй байдаг.

21. СҮР2D бүлэг буюу түүний доторх
СҮР2D6 фермент
 Энэхүү ферментийн тусламжтайгаар олон тооны эмүүд метаболизмд оролцдог. Үүнд:
1. Флеканид
2. Энкаинид
3. Трициклин
4. Антидепрессант
5. Зарим бетта хориглогч
6. Хэм алдагдлын эсрэг эмүүд багтдаг байна.
 Энэхүү фермент мөн адил
1. Кодейн
2. Трамадол зэрэг өргөн хэрэглэгддэг өвдөлт намдаах эмүүдийг задалдаг тул энэ нь тухайн эмүүдийн мэдээ
алдуулагчтай ихээхэн холбоотой байдаг.
 Эдгээр ферментүүдийн дийлэнх нь метаболизмын фенотипийг хэвийн хэмжээнээс муу, өөрөөр хэлбэл метаболизмын өргөн
фенотипийг бий болгодог байна.
 СҮР2D6н субстратыг ердийнхөөс илүү хурдан арилгадаг мансууруулах бодис агуулсан кодейн зэрэг эмийг хэрэглэвэл
оппиаттай холбоотой гаж нөлөө үзүүлэх эрсдэл өндөр байдаг гэж үздэг.

22. СҮР3А бүлэг
 Энэхүү бүлэгт байрладаг СҮР3А4 фермент нь 120 гаруй төрлийн эмийн задралыг хариуцдаг эмийн бодис хамгийн их агуулагддаг эмийн
бодисын солилцооны фермент бөгөөд энэхүү фермент дээр суурилсан эдгээр эмүүдийн харилцан үйлчлэл өөр хоорондоо чухал байдаг.
 Энэхүү ферментийн метаболизмд ордог эмүүдэд:
1. Мидазолам
2. Триазолам
3. Диазепам
4. Амитриптилин
5. Имипрамин
6. Анитиаритмик
7. Эмодарон
8. Хинидин
9. Пропафенон
10. Дизопирамид
11. Терфенадин
12. Астемизол
13. Лоратемин
14. Кальцийн сувагт хориг үүсгэгч
15. Нянгийн эсрэг ба протеаз г.м дарангуйлагчид ордог

23. + мэдээлэл
 Гэдэсний Р гликопротеины дарангуйлагчид: Р гликопротейн
буюу / Р-gp / нь ходоод гэдсэнд уудаг эмийг тээвэрлэх чухал
модулятор болохыг тогтоосон бөгөөд ихэвчлэн гэдэсний
салстаас эмийг хөндий рүү зайлуулах үүрэгтэй байдаг байна.
Гэдэсний Р-gp-г дарангуйлдаг эмүүд нь биологийн
хүртээмжийг +үүлэх замаар эмийн бодисын солилцооны
дарангуйлагчийг дуурайдаг бөгөөд ихэвчлэн хоргүй тунгаар
өгсөн эмийн сийвэн дэх хорт концентрацийг үүсгэдэг байна.

24. + Мэдээлэл
 СҮР1А2 ийн метаболизмд ордог мансууруулах бодисонд
A. Теофиллин
B. Кофейн
C. Имипрамин
D. Парацетамол
E. Фенацитин ордог.
 Мөн кофейн нь бодисын солилцоог тамхи татсанаар өдөөж өгдөг бөгөөд тамхи татдаг хүмүүсийн
Кофейнд тэсвэртэй байдал улам +ддэг болохыг судлаачид тогтоосон байдаг байна.
 Өмнө нь Debrisoquine hydrohylase гэж нэрлэгддэг байсан цусны даралтыг бууруулдаг бодисын
солилцооны нэг байсан нь эцэг генийг клонжуулж, ферменийг ангилсны дараа үүнийг СҮР2D6
гэж нэрийдэх болсон байдаг байна.

25. + мэдээлэл
• Хятадад СҮР2Е1ийн полиморфизм, улаан хоолой, ходоодны
хорт хавдрын хооронд холбоо тогтоогдсон байдаг байна.
• СҮР2Е1 нь элэгний архаг өвчний эмгэг төрүүлэх гол хүчин зүйл
байж болзошгүй гэсэн нотлох баримт тогтоосон байна.
• СҮР2Е1 нь архи, никотин хоёуланг нь өдөөж өгдөг бөгөөд тамхи
татдаг хүмүүсийн дунд этилийн спиртээс ангижрах түвшин өндөр
байгааг тогтоосон байна.

26. Төлөөлөгчийн Р-450 изозим
 Цитохром Р-450н үндсэн байрлал нь элэг юм. Дэд байршил нь бол
эндоплазмын торлог бүрхэвч байдаг юм байна.
 Бусад эдүүдэд:
1. Адреналинууд
2. Өндгөвч
3. Төмсөг
4. Стероидогенез
5. Стероидын солилцоонд оролцдог эдүүдэд орон нийлэгждэг байна.

27. Эмийн метаболизмыг өдөөх
 Энэ нь ферментийн синтезийг өртсөнөөс хойш 24 цагийн дотор эхлүүлж, 5н хоногоос дээш
хугацаанд нэмэгдүүлдэг байна.
 Үйлдвэрлэгчийг зогсоосноос хойш 1-3 долоо хоногийн дараа үр нөлөө аажим аажимаар
буурдаг байна.
 Өдөөх хүчин зүйлд эмийн хэрэглээ:
1. Барбитуратууд
2. Фенитоин
3. Карбамазепин
4. Рифампицин
5. Дексаметазон зарим эм нэр төрөл ордог байна.

28. Бодисын дарангуйлал
 Дарангуйлал нь мансууруулах бодистой шууд
хамааралтай байдаг учраас дарангуйлал ферментийн
идэвхийг бууруулдаг. Энэ процесс нь ихэвчлэн
дарангуйлагчийн эхний тунгаас эхэлдэг бөгөөд
дарангуйллын эхлэл ба төгсгөл нь тухайн эмийн хагас
задралын хугацаатай хамааралтай болж өгдөг.
Ферментийг дарангуйлах үндсэн 2 төрөл байдаг /өрсөлдөх
чадвартай болон өрсөлдөх чадваргүй/.

29. Элгэнд дарангуйлагдах процесс
хэрхэн явагддаг вэ?
 Элэгний төвд дарангуйлагдах процесс нь 1 хоногийн дотор хурдан эхэлдэг байна.
Иймд р-450 ферментийн идэвхжилийг өрсөлдөх чадвартай эсвэл өрсөлдөх чадваргүй
бусад эмүүд эсвэл Тестостерон гэх мэт эндоген субстратуудын бодисын солилцоог
бууруулдаг байна. Дарангуйлал нь олон тооны түгээмэл хэрэглэгддэг эмүүдээс
үүдэлтэй байдаг.
 Үүнд:
1. Циметидин
2. Флуконазол
3. Флуоксетин
4. Эритромицин
5. Бэрсүүт жүржийн шүүс ордог байна.

30. Эмийн харилцан үйлчлэл
 Эм судлалын үйлчлэлийн 2 үндсэн төрөл байдаг. 1. Фармакокинетик, 2.
Фармакодинамик гэсэн 2 төрөл байдаг.
1. Нэг эмийнхээ шимэгдэх, тархах, өөрчлөгдөн хувирах, эд эрхтэнд
хуримтлагдах, ялгарах процессуудыг хамт хэрэглэж буй эмийн бодис
нь өөрчлөгдсөнөөс эмийн үр нөлөө суларна.
2. Фармодинамик нь хоёр эмийн бодисын үйлдлийн механизм, байрлал,
гарч буй үр нөлөө нь хоорондоо нөлөөлснөөс синергизм, антагонизм
болдог.
 Эм зүйн үл нийцэл нь голдуу эмийн хэлбэрийг бэлтгэх, хэрэглэх олон
эмийг нэг тариурт хольж тарих үед гарна.

31. Синергизм, Антагонизм гэж юу вэ?
 Синергизм гэж хоёр буюу хэд хэдэн эмийг хамт хэрэглэхэд
тэдгээр эмүүд нь нэг нэгнийхээ үйлдлийг дэмжиж байвал
түүнийг синергизм гэнэ. Механизмаар нь шууд болон шууд
бус синергизм гэж 2 хуваана.
 Антагонизм гэж хэд хэдэн эмийг хамт хэрэглэхэд тэдгээр
нь нэг нэгнийхээ үйлдлийг саатуулж байвал түүнийг
антагонизм гэж нэрлэдэг байна. Механизмаар нь шууд,
шууд бус, өрсөлдөх гэж 3 хуваадаг.

32. Бодисын солилцоо ба
нийлэгжилт
 Глюкуроны хүчил ба сульфатын тусламжтайгаар химийн нарийн төвөгтэй процессын үр дүнд биед
нэвтэрч буй хорт бодисууд аюул, хорт / хоруу / чанараа алддаг. Энэ нь элэгний эсүүдэд байдаг
тархины эсүүдэд ийм хортой бодисыг саармагжуулдаг илүүдэл билирубин юм. Үүнийг биед
аюулгүй хэлбэрээр боловсруулж цөсөөр зайлуулдаг. Биеийн глюкозын хэрэгцээг элэг сүүн хүчлийн
хүчил эсвэл амин хүчилээс гарган авдаг.
 Биеэн дэх нүүрс усны солилцоог гэдэсний салстаар нүүрс ус шингээх замаар зохицуулж, улмаар
гликогенийн агууламжийг хуримтлуулж эрчим хүчний нөөцийг бүрдүүлдэг байна.
 Хоол боловсруулалт бодисын солилцоог амжилттай явуулахын тулд бие махбод нь зөвхөн элэгний
эсүүдэд үйлдвэрлэгддэг цөсний хүчилтэй байх ёстой байдаг.
 Эдгээр хүчилгүйгээр өөх тос, уусдаг витаминыг шингээх процесс гарахгүй.
 Цөсний суваг гэмтсэн тохиолдолд цөсний хүчил элгэнд нэвтэрч зарим нь хортой тул гепатоцитууд
үхэлд хүргэдэг байна.

33. Глюкуронил дамжуулалтын
тухай
 Энэхүү трансфераза нь өвөрмөц шинж чанартай
боловч давхардсан шинж чанартай байдаг байна. Энэ
нь түрүүний ярьсан 2р үе шатны урвалд оролцдог
ферментүүдийн нэгдмэл багц байдаг байна. Энэ нь
глюкуроны хүчлийг янз бүрийн идэвхтэй төвүүдэд
холбож өгдөг байна.

34. Урвалын механизм
 Урвалын механизмын ерөнхий урвалд:
1. Эм исэлддэг
2. Биед байх Хүчилтөрөгчийг ус болгон бууруулдаг
3. Эквивалентийг никотинамид аденин динуклеотид фосфатаар хангадаг / NADPH /.
Мөн кофакторын үүсэл нь цитохром Р-450 редуктазазтай холбогддог байна.
 Генетик полиморфизм: Генетик полиморфизм нь эмнэлзүйн хувьд чухал ач
холбогдолтой хэд хэдэн цитохром Р-450н генетик полиморфизмтой холбогддог.
Ялангуяа СҮР2С бас СҮР2D нь хүний бие махбодид хувьсах бодисын солилцооны
эх үүсвэр болдог байна. Үүнд: 1. Арьс , өнгө, угсаатны ялгаа ордог байна.

36. 4. Элэгний тухай
 Элэг нь уураг, нүүрс ус, өөх тос, фермент, аминдэм, ус, эрдэс, нөсөөний солилцоо,
цаашлаад цөсний шүүрэл ялгаралтад гол үүрэг гүйцэтгэдгээс гадна бодисын
солилцооны дүнд үүссэн хорт бодис, гаднын биетийн нөлөөнөөс бие махбодыг
хамгаалах, дотоод орчныг тогтмол байлгах үүргийг элэг гүйцэтгэдэг байна.
1. Уургийн солилцоо
2. Нүүрс-Усны солилцоо
3. Өөх тосны солилцоо
4. Цөсний шүүрэл болон нөсөөний солилцоо
5. Порфириний солилцоо
6. Хоргүйжүүлэх үйл ажиллагаа
7. Амин дэм, даавар, ферментийн солилцоонд орно.

37.  Эрүүл элэг нь катион, витамин, кобальт, төмөр, зэс зэрэг
микроэлементийн нөөцийг хуримтлуулдаг. Элэгний цус үүсгэх үйл
ажиллагааны хамгийн чухал үүрэг бол үр хөврөлийн үе шатанд
гардаг эритроцитын үйлдвэрлэл юм.
 Элэг нь тархи, зүрх шиг маш их үүрэгтэй эрхтэн бөгөөд өдөр тутам
бидний биеийг хоргүйжүүлэх ажил хийдэг. Хэрвээ элэг байхгүй
байсан бол хоол хүнстэй хамт ходоодонд орсон хорт бодисууд шууд
хүний биед шимэгдэж хүн гэдэг амьтан оршин тогтнохгүй байсан.
 Мөн элэг нь цусан дахь сахарын түвшинг хэвийн хэмжээнд байлгах
үүрэгтэй. Гэхдээ элэгний зарим нэг өвчний үед цусан дахь сахарын
хэмжээ гэнэт унадаг байна.

38. + Мэдээлэл
 Жишээ нь:
1. Терфенадин
2. Кетоконазол
3. Эритромицин
4. Итраконазол
5. Соривудин
6. Фторопиримидиныг нэгэн зэрэг хэрэглэснээс болж зүрхний хэмнэл
алдагдах эсвэл ясны чөмөг дарангуйлснаас үүдэлтэй сүүлийн
судалгаагаар батлагдсан нас баралт ихсэх болсон байна.

40. + Мэдээлэл
Мансууруулах эмийн бодисын солилцооны
хамгийн эрчимтэй судлагдсан нь
стехиометрийн шаардлагад нийцсэн Р-450
катализатортой холимог үйл ажиллагааны
исэлдийн урвал байдаг гэж судлагдсан
байна.

41. + мэдээлэл
 Удамшлын хүчин зүйл нөлөөлдөг байна.
- Удамшлаас шалтгаалсан цусны плазмын холинэстераза
багатай хүнд араг ясны булчин сулруулдаг эмийн үйлдэл
ердийн тунгаар бусад хүнээс илүү хүчтэй нөлөөлдөг
байна.
 Биеийн байдал дээр
- Эмийн үйлдэл уг өвчний эмгэг процесоос хамаардаг. Ер нь
эм бол эмгэг процессын үед л сайн нөлөөлдөг.