2. Gerilla Halkla İlişkiler
Uluslararası Halkla İlişkiler Birliği halkla ilişkileri, “Özel ya da tüzel
kişilerin ilişkide bulunduğu kimselerin anlayış, sempati ve desteğini elde etmek
için sürekli olarak yaptığı faaliyetler” olarak tanımlamıştır. Bu tanımdan hareketle
halkla ilişkilerin, herhangi bir faaliyet hakkında kapsamlı bilgi sağlamak, kurum
ve kuruluş içinde olumlu beşeri ilişki sağlamak ve verimli bir iletişim sistemi
kurmaktan oluşan başlıca üç temel amacı olduğunu söyleyebiliriz (Budak ve
Budak, 1998:8). Bu amaçlar aynı zamanda gerilla pazarlama sürecinin de temel
amaçlarını oluşturmaktadır. Şöyle ki gerillalar hedef müşterileri ile daha iyi
ilişkiler kurabilmek ve onlar için daha fazla değer üretebilmek suretiyle karlarını
artırabileceklerinin farkında olan kimselerdir. Birçok yenilikçi pazarlama
anlayışının temelini oluşturan müşterileri daha iyi tanımak ve onlar için ekonomik
değerleri olabildiğince ekonomik biçimde yaratma anlayışının temel enstrümanı
halkla ilişkiler faaliyetleridir. Gerillalarda bu faaliyetler yardımıyla daha fazla müşteriler ile daha fazla iyi ilişkiler
kurmak suretiyle karlarını arttırmaya
çalışırlar. Bu açıdan bakıldığında bir gerillanın içinde bulunduğu toplumun ve
ilişki içinde olduğu hedef kitlenin özlem ve özelliklerini tanıması, izlediği politika
ve uygulamaları çeşitli iletişim araçları kullanarak halka yansıtması en başta gelen
görevleri arasındadır.
3. Bu çalışma tüketicinin karşılaşmayı hiç beklemediği yerlere çeşitli
tanıtım mesajları yerleştirerek tüketicinin dikkatini çekmeyi
amaçlayan gerilla pazarlama uygulaması irdelemektedir.
Çalışmada gerilla pazarlama tüketiciyle çeşitli enteraktif
uygulamalar içerisinde ve dikkat çeken mecra kullanımı yolu
iletişime geçen, bütçe açısından her tip işletmeye uygun pazarlama
iletişimi çalışmaları sunabilen bir pazarlama iletişimi tekniği
olarak ele alınmaktadır. Gerilla pazarlama uygulamaları ise mini
veya maks planlama kapsamında incelenmektedir. Mini-medya
planı içerisinde gerilla halkla ilişkileri, ağızdan ağzapazarlama,
açık hava ve internet mecraları; maksi-medya planlaması
içerisindeyse kitle iletişim mecraları ele alınmaktadır. Çalışmanın
araştırma bölümünde reklam verene pazarlama iletişimi
faaliyetleri konusunda yön veren reklam ajansları incelenmekte ve
ajansların reklam verenlerine hangi gerilla pazarlama
uygulamalarını ne sıklıkta önerdikleri sorusuna yanıt
aranmaktadır. Tanımlayıcı araştırma şeklinde tasarlanan
araştırmanın sonucunda Türkiye'de faaliyet gösteren reklam
ajanslarının gerilla pazarlama uygulamalarına her mecra ve
faaliyet bazında farklı yaklaştıkları ortaya çıkmaktadır.
4. uzun yıllardan beri müşterilerinden kar elde ediyorsa bu elde ettiği karın
bir kısmını sponsorluk gibi çeşitli halkla ilişkiler faaliyetleri yardımıyla
müşterilerine geri vermesinin hiçbir sakıncası yoktur. (Levinson, 1994:306).
Örneğin, Fritolay Firması gençlere daha yakın olmak ve satışlarını arttırmak için
halkla ilişkiler faaliyetleri kapsamında gençlerin düzenlemiş olduğu partilere
sponsorluk yapmakta ve bu partiler esnasında onlara çeşitli hediyeler
dağıtmaktadır. İşletmenin halkla bütünleşmeye ve toplumun gözünde iyi bir yer
edinmeye yönelik olarak yaptığı bu tür çabalar işletmenin satışlarının artmasına
dolayısıyla karının da artmasına önemli derecede yardımcı olacaktır.
İşletmelerin içinde bulundukları toplumun ortak sorunlarını çözmek üzere
gösterdikleri çabalar, işletmenin sürdürmekte olduğu halkla ilişkiler
faaliyetlerinin önemli bir ayağını oluşturur. İşletmelerin halkla ilişkiler faaliyetleri
gerçekleştirmek istemeleri bu faaliyetlerin gerçekleşmesi için tek başına yeterli
olmamakta, bu faaliyetlerin başarılı ve olabildiğince etkili bir şekilde
gerçekleştirilebilmesi için gerillaların yaratıcı ve girişimci fikirlerine ihtiyaç
vardır. Bu konuyla ilgili olarak 24 Aralık 2004’te Güney Asya’da yaşanan
deprem ve tusunami felaketi sonucunda Turkcell Firması’nın o bölgede bulunan
abonelerini araması, durumları hakkında bilgi alıp bu bilgileri hükümet
yetkilileriyle paylaşması, abonelerini Türkiye’den onları almak için gönderilen
uçak hakkında bilgilendirmesi, iletişim konusunda bir problem yaşamamaları için
abonelerine bedava kontör ve konuşma süresi göndermesi ve bu yaptıklarını yazılı
bir açıklama ile tüm basın ve yayın kuruluşlarına duyurması iyi bir gerilla
pazarlaması örneğidir.
5. Gerilla Pazarlaması Süreci
Küçük ve orta ölçekli işletmelerin; gerilla stratejisini kullanarak başarıya ulaşması
için atması gereken ilk adım işletme içerisinde pazar, ürün, rakipler, reklâm ve
medya konusunda geniş bir bilgi taban oluşturulmasıdır. Bunun arkasından atılması
gereken ikinci adım ise; işletmenin rakiplerinden farklı olarak önerebilecek,
yapabilecek farklılıkların bir listesinin çıkartılarak bir pazarlama stratejisinin
belirlenmesidir. Bu liste içerisinde özellikle işletmeye rekabet gücü kazandıracak
faktörleri ön plana çıkartmak gerekmektedir. Strateji belirlenirken hedef pazar da
net bir şekilde tanımlanmalıdır. Üçüncü adım ise; pazarlama silahının seçilmesidir.
Bu belirlenirken işletmeyi başarıya götürecek hedefler üzerinde yoğunlaşarak,
çalışanlara da danışılmalıdır. Daha sonraki aşamalar da ise; pazarlama yöneticisi
tarafından bir gerilla pazarlama takvimi hazırlanarak, bu takvimde öncelikler, acil
girişimler ve karar verme zamanları belirlenerek, bir pazarlama partneri
seçilmelidir. Bu aşamalarda dikkat edilmesi gereken en önemli husus; bütün silahlar
aynı anda kullanmamaya özen göstermek ve rakiplerden gelebilecek karşı
saldırılara karşı her an hazırlıklı olmaktır. Bu saldırılar karşısında zaman zaman
işletme sahipleri paniğe kapılıp pazarlama planlarından geri adım atıp, planda
değişiklik yapmaya başlamaktadırlar. Ancak böyle bir durumda planda ve takvimde
değişikliğe gitmek yerine, dikkatli davranıp paniğe kapılmamak gerekmektedir.
Piyasalarda bu tür davranış modelini benimseyip başarıya ulaşan çok sayıda örnek
mevcuttur. Son aşama ise karşı ataklara geçilmesidir. Burada önemli olan
gerçekleştirilecek atakların bütün alanlarda eşit şekilde gerçekleştirilmesi ve
sonuçlarının sürekli gözden geçirilmesidir. Kullanılacak silahların seçilirken bunların
her birinin sağlayacağı yararları listelemek, bir öncelik sırası yapmak, silahlar
kullanacak kişileri seçip zamanlamayı iyi yapmak, kaliteyi, hızı değeri birlikte
sağlamak çok önemlidir. Gerilla pazarlamasında işletme ismi seçimi çok önemlidir.
Negatif, kompleks olmayan, yapılacak işe, amaca, misyona uyum sağlayabilen bir
isim olmalıdır. İşletme yerleşim yeri de çok önemlidir. Ulaşım, yoğunluk, rekabet
ortamı, hedeflenen kitleye yakınlık, maliyetler, beklenen getiri gibi genelde bilinen
faktörler mutlaka değerlendirilmelidir.
6. Gerilla Pazarlaması Nedir?
Gerilla Pazarlaması Nedir?
Gerilla pazarlaması özellikle KOBİ niteliğindeki işletmelerin küçük,
periyodik ve şaşırtıcı hamlelerle, rakiplerini demoralize etmesine dayanan, hızlı
hareket kabiliyeti gerektiren ve yaratıcılık ile hayal gücünden geniş ölçüde
yararlanan bir pazarlama tekniğidir (Tek, 1999: 109). İşletmeler gerilla
pazarlaması çabaları aracılığıyla olabildiğince dinamik, tüketici ihtiyaçlarına
duyarlı ve değişikliklere kolaylıkla adapte olabilen bir pazarlama yönetimi
oluşturmayı hedeflemektedir.
Günümüzde giderek artan ürün çeşitliliği ve ürün ve hizmetlerin giderek
birbirlerine daha çok benzemesi, işletmelerin karlılıklarını olumsuz yönde
etkilemektedir. Diğer taraftan sürekli değişimin beraberinde getirdiği ekonomik
belirsizlik, işletme bütçelerinde oldukça önemli bir paya sahip olan pazarlama
faaliyetlerinin sonuçlarını hesaplamayı çok daha önemli hale getirmiştir. Bu
durum da işletmeler, pazarlama faaliyetlerini oluştururken farklı, yenilikçi, etkili
ve daha az maliyetli stratejiler arayışı içine girmiştir. Bu noktada gerilla
pazarlaması birçok açıdan geleneksel pazarlamaya benzemesine rağmen amaçlara
ulaşmada izlenecek yollar ve kullanılacak teknikler bakımından geleneksel
pazarlamadan farklılıklar göstermekte ve kullanıcılarına önemli avantajlar
sunmaktadır.
7. Neden Gerilla Pazarlama?
* İletişim kirliliği
Bilgi bombardımanı
Medyanın çeşitlenmesi
Medyada yer almanın artan maliyeti
Azalan Yaratıcılık
Reklamın inandırıcılığının yitirilmesi
Niş pazarların önem kazanması
niş medyaların ortaya çıkması
8. Gerilla Pazarlama`nın amacı
Bir markanın reklamını dikkat çekici kılmak ve bunu yaparken
masrafların minimumda olmasını sağlamaktır ve bu da bir pazarlama
taktiğidir. Adından da belli olduğu üzere gerilla savaşçısı gibi
dikkatler genelde başka yöne çekmeye çalışılır. Dikkatleri başka
yöne çekerken eğlendirir, şaşırtır, güldürür, çok orjinaldir vs gibi
taktikler kullanılır.
Gerilla pazarlamada amaç en yüksek karı çıkartırken en düşük
maliyette olmasını sağlamaktır. Geleneksel pazarlamada pazarlama
için para yatırma anlayışı ön plana çıkarken, gerilla pazarlamada ise
para değil hayal gücünü ve yaratıcılığı ön plana çıkmak ana temadır.
-Geleneksel pazarlama “insanlara ne satabilirim” diye sorar. Gerilla
ise “müşteriye ne verebilirim” diye sorar.
-Geleneksel pazarlama ay sonunda gelen faturaya bakar, gerilla
pazarlama ise ilişkilere bakar; bu ay kaç kişiye ulaşabildik der.
-Gerilla pazarlama teknolojiyi sonuna kadar kullanır.
-Geleneksel pazarlama detaylara pek önem vermez ancak gerilla
pazarlama bilinç altına ve detaylara çok önem verir. İnsanlarla ilk
temastaki kıyafetin, konuşmanın, ses tonunun vs çok önemli
etkilerinin olduğunu düşünür.
Jay Conrad Levinson, Gerilla Pazarlama`yı şöyle tanımlıyor: “Bütçesi
küçük hayalleri büyük girişimciler için…”
“Guerilla” kelimesinin kullanımı ilk olarak 1960`lı yıllarda
Amerika`da Pazarlama ve Reklam alanında görülmüştür.