Czołowy transhumanista Ray Kurzweil w swoich futurystycznych prognozach przewiduje, że technologiczna osobliwość (ang. singularity) nadejdzie do roku 2045. Będzie to punktu w cywilizacji człowieka, w którym postęp techniczny stanie się tak szybki, że wszelkie ludzkie przewidywania staną się nieaktualne. Wraz z nadejściem technologicznej osobliwości przemianie ulegnie całkowicie to co przez wieki określone było jako natura człowieka. Zdaniem Kurzweila jest to seksualność, duchowość czy stosunek do własnej śmierci. Głównymi wydarzeniami, mającym do tego doprowadzić, będzie stworzenie silnej sztucznej inteligencji przewyższającej intelektualnie ludzi, mocna symbioza mózg-komputer, a ostatecznie pełna emulacja mózgu. Transhumanista i etyk Nick Bostrom definiuje emulację mózgu, zwaną też transferem umysłu, jako: „wyprodukowanie inteligentnego programu poprzez zeskanowanie i ścisłe odwzorowanie struktur obliczeniowych ludzkiego mózgu. [...] Transfer umysłu nie wymaga od nas zrozumienia, jak funkcjonuje ludzkie poznanie ani jak zaprogramować sztuczną inteligencję. Wymaga tylko tego, byśmy zrozumieli niskopoziomowe cechy funkcjonalne podstawowych elementów obliczeniowych mózgu”. Transfer umysłu miałby być procesem skopiowania lub przeniesienia świadomości, pamięci czy odczuć człowieka na trwały nośnik niebiologiczny. Największą wątpliwością jest to czy wraz z transferem umysłu miałby dokonać się transfer tożsamości. Pomimo, że aktualnie transfer umysłu jest jedynie kwestią teoretyczną, to warto zgłębić ten problem na gruncie neuronaukowym, filozoficznym i etyczny. W moim referacie ukażę różne hipotetyczne perspektywy wdrożenia transferu umysłu oraz jakie mogłoby to powodować problemy odnoszące się do zachowania tożsamości osobowej.

1. Mgr Artur Gunia
artur.gunia@uj.edu.pl
https://wzmocnieniepoznawcze.wordpress.com/
Zakład Kognitywistyki, Instytut Filozofii,
Uniwersytet Jagielloński
Zlot Filozoficzny, 30.06-02.07.2018r. Łódź

2. • Transhumanizm w pigułce
• 3-super problemy H+
• Singularity – czyli technologiczna
osobliwość
• Problem tożsamość: kryterium
psychologiczne VS kryterium
somatyczne
• Perspektywy transferu umysłu
Agenda

3. „Człowiek pozostaje człowiekiem lecz wykracza poza
samego siebie, przez zrealizowanie nowych
możliwości odnoszących się do jego ludzkiej natury”
• Huxley, J. (1957). New bottles for new wine: Essays. Chatto &
Windus
„Wolność: będzie oznaczać szanse dla każdego
człowieka (dla usuwania przeszkód i dostarczania
środków do jego dyspozycji) do „trans-humanizacji”
poprzez rozwijanie własnej potencjonalności
[możności] w najszerszym zakresie”
• De Chardin, P.T. (1920-52/2004). The future of man. Image.
Prekursorzy transhumanizmu

4. „Transhumanizm jest nurtem filozoficznym,
ukierunkowujący ludzkość w stronę kondycji
postludzkiej. Transhumanizm czerpie wiele elementów
z humanizmu – przede wszystkim prymat rozumu i
nauki, nacisk na postęp i docenianie roli
człowieczeństwa (czy transczłowieczeństwa) w życiu.
Różnicą pomiędzy transhumanizmem, a humanizmem
jest przyzwolenie (a nawet oczekiwanie) na radykalne
zmiany w ludzkiej naturze i dostępnych nam
możliwościach oferowanych przez różne nauki i
technologie takie jak neurobiologia
i neurofarmakologia, wydłużanie życia,
nanotechnologia, sztuczna „super”-inteligencja oraz
zasiedlania kosmosu, a wszystko w duchu racjonalnej
filozofii i racjonalnym systemie wartości.”
More, M. (1990). Transhumanism: a futurist philosophy
Definicja transhumanizmu

5. 3-super problemy transhumanizmu

6. • Transhumanizm a polityka
• Transhumanizm demokratyczny
• Transhumanizm libertariański
• Anarcho-transhumanizm
• Transhumanizm a religia
• Kosmizm religijny
• Transhumanizm chrześcijański
• Transhumanizm buddyjski
• Scjentologia
• Narodowe transhumanizmy
• Amerykański
• Europejski
• Rosyjski
• Chiński
• Japoński
• Superhumanizm
• Cyborgnizm
• Ekstropianizm
• Singularytarianizm
• Immortalizm
• Abolicjonizm bioetyczny
• Postgenderyzm
• Technogaianizm
• Techno-progresywizm
Nurty transhumanizmu

7. Technologiczna osobliwość
[w] temacie nieprzerwanie przyspieszającego postępu
technologicznego i zmian w ludzkim życiu, które to
procesy zdają się dążyć do pewnego osobliwego punktu w
historii naszej rasy, po którym styl życia, jaki obecnie
znamy, nie będzie mógł trwać.
• Ulam, S. (1958). John von Neumann 1903-1957. Bulletin of the
American mathematical society, 64(3), 1-49.
Wkrótce stworzymy inteligencje większe niż nasze
własne. Gdy to się stanie, ludzka historia osiągnie pewną
osobliwość, intelektualny punkt przejściowy tak
nieprzenikniony jak zakrzywiona czasoprzestrzeń w
środku czarnej dziury, i świat przestanie być dla nas
zrozumiały.
• Vinge, V. (1993). The coming technological singularity: How to
survive in the post-human era.

8. Zapowiedź osobliwości
• Dynamiczny rozwój
nanotechnologii
• Powstanie nanobotów
• Bezpośrednia dwukierunkowa
komunikacja umysł-technologia
• Wielość i naturalność przestrzeni
wirtualnych
• Powstanie silnej sztucznej
inteligencji
• Dodatkowa zmysłowość
Ray Kurzweil na okładce magazynu WIRED

9. W najprostszym rozumieniu jest to zgranie ludzkiej świadomości
i osobowości na nośnik niebiologiczny. Zdaniem Raya Kurzweila
proces ten wymagałby szczegółowego zbadania ludzkiego
mózgu w celu wyszczególnienia w nim specyficznych wzorców,
które odpowiadają za ludzką inteligencje, rozumowanie, pamięć
czy świadomość, a następnie zamodelować te procesy i
przenieść na płaszczyznę informatyczną.
„wyprodukowanie inteligentnego programu poprzez zeskanowanie
i ścisłe odwzorowanie struktur obliczeniowych ludzkiego mózgu.
[…] Transfer umysłu nie wymaga od nas zrozumienia, jak
funkcjonuje ludzkie poznanie ani jak zaprogramować sztuczną
inteligencję. Wymaga tylko tego, byśmy zrozumieli
niskopoziomowe cechy funkcjonalne podstawowych elementów
obliczeniowych mózgu”
• Bostrom, N. (2016), Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia,
przeł. D. Konowrocka-Sawa, Gliwice: Helion.
Transfer umysłu

10. • Powolne przetwarzanie informacji przez mózg – transfer stałby się najlepszą z
metod wzmocnienia poznawczego, można by podnieść znaczące możliwości
intelektualne,
• Starzenie się mózgu – biologiczny mózg staje się coraz mniej wydajny z wiekiem,
m.in. częstsze zapominanie, dłuższy namysł – syntetyczny umysł zapobiegł by
temu,
• Choroby i schorzenia mózgu – na niebiologicznym nośniku raczej nie występowały
bóle głowy, chociaż można sobie wyobrazić zagrożenia w postaci jakiegoś wirusa
komputerowego,
• Umieranie komórek nerwowych – efektem starzenia jest śmierć, niebiologiczny
nośnik zapewniałby dłuższą ciągłość (żywotność),
• Jeden umysł, jedna myśl – umysł na innym nośniku miałby możliwość łączenia się z
innymi umysłami znajdującymi się w sieci umysłów,
• Powolne przemieszczanie się – gdyby umysł był na innym nośniku – zwłaszcza
cyfrowym – to mógłby się przemieszczać praktycznie z prędkością światła, co z
kolei znacząco by umożliwiło eksplorację kosmosu.
Transfer umysłu, a przełamanie
naturalnych ograniczeń

11. Czy wraz z transferem mojej
świadomości zostałaby zachowana
moja tożsamość?

12. Zespół wyobrażeń, uczuć, sądów, wspomnień i
projekcji podmiotu, który odnosi on do siebie. W
pojęciu tym mieszczą się takie składniki, jak:
samoświadomość jednostki, świadomość
kontynuacji i pozostawania sobą w zmieniających
się warunkach życia, świadomość uczestnictwa
podmiotu w grupach społecznych, koncepcja
siebie, zdolność do porównań interpersonalnych i
grupowych.
Tożsamość

13. „dzięki [...] nieprzerwanej samowiedzy może
pozostać nadal tą samą osobą [...] w takim
ujęciu naszego „ja” [...] uważa się za
podstawę jego tożsamości [...] tożsamą,
trwającą bez przerwy świadomość […] jak
daleko […] świadomość sięga wstecz do
przeszłych działań lub myśli, tak daleko
również rozciąga się tożsamość danej osoby;
teraz jest ona tym samym „ja”, jakim była
wówczas: „ja” zaś, które obecnie zwraca
swą refleksję na działanie przeszłe, jest tym
samym, które niegdyś je wykonało”
• Locke, J. (1689/1955). Rozważania dotyczące
rozumu ludzkiego
Kryterium psychologiczne

14. Tożsamość ludzka i osobowa mają podłoże
organiczne, a ciało, które posiadamy, jest również
ciałem, którym jesteśmy.
• Kryterium cielesne - X i Y są jedną i tą samą osobą
wtedy i tylko wtedy, gdy posiadają identyczne ciała.
W tym wypadku chodzi o całe ciało, nie zaś tylko o
mózg (Bernard Williams).
• Kryterium mózgowe – X i Y są jedną i tą samą osobą
wtedy i tylko wtedy, gdy mózg jednej jest
przynajmniej częściowo identyczny z mózgiem
drugiej (John Leslie Mackie).
• Kryterium biologiczne – X i Y są jedną i tą samą
osobą wtedy i tylko wtedy, gdy pomiędzy nimi
zachodzi ciągłość biologicznego życia (Eric Olson).
Kryterium somatyczne

16. Na podstawie informacji
gromadzonych w sieci, w mediach
społecznościowych, na podstawie
rozmów, na podstawie danych
pochodzących z technologii do self-
trackingu tworzony byłby awatar,
którego zachowania przypominałyby
zachowania oryginału. Rozwiązanie to
jest aktualnie możliwe np. chatboty lub
niektóre humanoidalne roboty np.
Sophia.
Wirtualny awatar

17. Świadomość, nasza pamięć i nasze uczucia są
po prostu pewną funkcją mózgu. Z kolei praca
mózgu to nic innego jak pewne połączenia
chemiczne i elektryczne. Jeśli nauczymy się
obrazować mózg w taki sposób, że
zrozumiemy wszystkie mechanizmy
zachodzące w mózgu, to będzie można je
odwzorować w zapisie cyfrowym. Tak samo
jak w tym zapisie odwzorowaliśmy obraz czy
dźwięk. Takie podejście uznaje, że umysł jest
materialny, można go więc przedstawić jako
model. To z kolei wymagałoby skanowania
naszego mózgu, a ta także naszych myśli.
Proste odczytywanie myśli poniekąd już
obecnie umożliwiają różne technologie typu
Brain-Computer Interface (BCI), oparte o EEG.
Kopia mózgu

18. Rozważmy następujący eksperyment myślowy.
Udało się stworzyć sztuczny neuron. Podobnie jak
biologiczna komórka sztuczny neuron ma
możliwość przetwarzania i przewodzenia informacji
w postaci sygnału elektrycznego. Neuron taki
miałby jednak znacząco wydłużoną żywotność.
Załóżmy, że tym sztucznym neuronem zastąpiliśmy
jeden z 86 miliardów biologicznych neuronów
znajdujących się w mózgu. Prawdopodobnie osoba
z wczepionym w ten sposób nowym neuronem, nie
odczułaby znaczących zmian, w dalszym ciągu
byłaby zachowana jej tożsamość. Pociągnijmy
jednak dalej ten eksperyment i wymieńmy dziesięć
neuronów, tysiąc neuronów, milion neuronów, a
ostatecznie pozostawmy tylko jeden biologiczny
neuron.
Cybernetyczne neurony

19. Kryterium tożsamości powinno zarazem spełniać warunki
kryterium psychologicznego i somatycznego. Transfer
umysłu potwierdzałby słuszność kryterium
psychologicznego, jednak założenia transhumanistyczne
nakazywałyby również zachowanie własnego ciała.

20. Mgr Artur Gunia
artur.gunia@uj.edu.pl
Zakład Kognitywistyki, Instytut Filozofii,
Uniwersytet Jagielloński
Zlot Filozoficzny, 30.06-02.07.2018r. Łódź
Więcej o transhumanizmie na:
https://wzmocnieniepoznawcze.wordpress.com/
http://filozofuj.eu/filozofuj-2017-nr-6-18/