Umysł 2.0 i technologie kognitywne

1. SL: Architeles
RL: mgr Artur Gunia
artur.gunia@uj.edu.pl
http://wzmocnieniepoznawcze.wordpress.com
http://jagiellonian.academia.edu/ArturGunia
1
Wykłady z cyklu od Studenta do Profesora
w Academia Electronica – Instytut Filozofii UJ
11.03.2019, godz. 21.00

2. Agenda
 Definicje z zakresu transhumanizmu,
superinteligencji, problemu
wzmocnień oraz filozofii umysłu
 Problematyka ograniczeń ludzkiego
umysłu
 Technologie kognitywne
 Atrybuty umysłu 2.0

3. Słowniczek –
transhumanizmTranshumanizm to sposób myślenia, który kwestionuje założenie, że
kondycja ludzka jest i pozostanie zasadniczo niezmienna. Jest to ruch
intelektualno-kulturowy, stwierdzający możliwość, jak i potrzebę
zasadniczej poprawy ludzkiej kondycji, w szczególności poprzez
rozwijanie i zapewnienie powszechnego dostęp do technologii:
eliminujących proces starzenia, usprawniających człowieka
intelektualnie i fizycznie oraz podnoszących psychiczne możliwości.
Postczłowiek jest kolejnym stadium w procesie ewolucji człowieka,
nowy gatunek po człowieku, którego ciało i umysł jest uzupełnione
technologiami.
Transczłowiek to stadium przejściowe między człowiekiem a
postczłowiekiem.
Technologiczna osobliwość punktu w cywilizacji w którym postęp
techniczny stanie się tak szybki, że wszelkie ludzkie przewidywania
staną się nieaktualne, w którym styl życia, jaki obecnie znamy, nie
będzie mógł trwać.

4. Słowniczek – super cele
Super-długowieczność cel związany z zastosowaniem
technologii w celu znacznego przedłużania życia, zwalczania
chorób wieku starczego oraz poprawy ludzkiej witalności,
zwłaszcza w późniejszym okresie życia.
Super-dobrobyt cel związany z chęcią zapewnienia
powszechnego dobrobytu i szczęścia, w wyniki eliminacji
niekorzystnych stanów świadomych, ograniczenia czynników
wywołujących ból u wszystkich istot mogących go odczuwać,
a także cel ten obejmuje zmiany społeczno-gospodarcze.
Superinteligencja cel mający sprawiać by każdy
intelekt/umysł stał się pod względem zdolności poznawczych
znacznie przewyższający człowieka dosłownie w każdej
dziedzinie.

5. Słowniczek – wzmocnienia
Wzmocnienie ludzkie dotyczy czasowego bądź ciągłego przekraczania
ograniczeń wynikających z niedoskonałości ludzkiego ciała, zarówno
metodami naturalnymi jak i sztucznymi. Metody mają wykorzystywać
nowoczesną technologię i medycynę w celu przekształcania, manipulowania
i wzmacniania ludzkiej biologii nawet u jednostek nieprzejawiających
znamion chorobowych, by usprawniać ludzkie ciało oraz przekraczać
fizjologiczne bariery. Zmiany te mają sprzyjać lepszemu samopoczuciu,
redukcji popędów, wysubtelnienia doznań wpływając na ogólny dobrostan.
Wzmocnienie moralne dotyczy możliwości wykorzystania biotechnologii w
celu poprawy ludzkich działań moralnych
Wzmocnienie poznawcze to wieloaspektowe i interdyscyplinarne podejście
mające na celu usprawnienie władz poznawczych człowieka. Wzmocnienie
poznawcze to całokształt działań mających na celu usprawnienie i
rozszerzenie podstawowych zdolności umysłu poprzez poprawę i
uzupełnienie systemów poznawczych, co obejmuje usprawnienie inteligencji,
poprawienie uwagi, wzmocnienie kreatywności, ulepszenie pamięci, czy też
rozszerzenia spektrum percepcji

6. Słowniczek –filozofia umysłu
Władze poznawcze to elementy zmysłowe i rozumowe pozwalające
poznać świat zewnętrzny (co odnosi się do świata fizycznego), jak
również świat wewnętrzny (co koncentruje się na poznawaniu zjawisk
psychicznych swojej osoby, na poznaniu ja/jaźni).
Przestrzeń poznawcza (Umwelt, Wokół-świat) świat doświadczany
przez każdy jednostkowy organizm. Umwelt jest wewnętrznym
postrzeganiem przestrzenno-czasowej rzeczywistości przez organizm.
Poznanie ucieleśnione to poznanie realizowane przez ciało. poznanie
jest ucieleśnione, gdy w procesach poznawczych biorą udział liczne
elementy pozaneuronalne, których charakter jest zarówno cielesny, jak i
pozacielesny.
Umysł rozszerzony oznacza, że procesy poznawcze nie ograniczają się
do tych zachodzących w umyśle i ciele, ale mogą być rozszerzane na
zewnętrzne narzędzia, pełniące funkcję przedłużeń umysłu, przy czym
narzędzia te również możemy nazywać umysłem.

7. Przestrzeń możliwych sposobów istnienia. Źródło: opracowanie własne
na podstawie: Bostrom, 2005

8. Władze poznawcze

9. Ograniczenia percepcji
wzrokowejCecha zmysłu Opis Zakres
Odbiór fali
elektromagnetycznej
Główną zdolnością siatkówki oka jest odbiór światła
widzialnego, czyli części promieniowania
elektromagnetycznego o określonej długości fali. Odbita
fala trafia do fotoreceptorów, która przetwarzana jest
przez mózg w umyśle, automatycznie wytwarza
psychiczne wrażenie koloru.
400-700 nm
Pole widzenia
Obszar jaki widziany jest przez nieporuszane oko, bądź
nieporuszaną głowę.
Wertykalnie od 10 do 15 stopni
(bez poruszania gałkami
ocznymi), 30 stopni
(poruszając gałki oczne, ale nie
głową). Horyzontalnie do 140
stopni.
Liczba błysków /
częstotliwość
migotania
Jest to wrażliwość oka na bodziec świetlny. Jest to ilość
obrazów, które mogą być odebrane w sposób ciągły
nawet jeśli sygnał świetlny na moment zaniknie,
zdolność do wykrywania migotania. Inaczej jest to ilość
obrazów jakie jest w stanie dostrzec ludzkie oko w ciągu
jednej sekundy.
50-70 Hz w widzeniu
dziennym, 3-5 Hz w widzeniu
nocnym.
Widzenie
stereoskopowe
Dwuoczna percepcja głębi i odległości, rodzaj
postrzegania wzrokowego umożliwiający ocenianie
odległości do widzianych przedmiotów.
Dwoje oczu, połączona wizja.

10. Metody wzmocnienia
poznawczego
Metody Przykłady
Neurofarmakologia Leki nootropowe, modafinil, prozac, metylofenidat, kokaina, amfetamina.
Genetyka Obecnie nie dostępna dla ludzi.
Naturalna
optymalizacja
Optymalizacja procesów fizjologicznych (sen, odżywianie), aktywność
fizyczna, mnemotechniki, trening mentalny, medytacja.
Prewencja Programy edukacyjne, nowoczesne metody kształcenia, ochrona
środowiska od neurotoksyn.
Informatyka Systemy wspomagania decyzji, systemu ekspertowe, ambient intelligence,
rzeczywistość wirtualna, interfejsy mózg-komputer

11. Technologie kognitywne
Technologie
kognitywne
tworzenie środowisk
immersyjnych i
augmentalnych.
tworzenie inteligentnych i
zautomatyzowanych
środowisk,
implantacja technologii
do ciała ludzkiego

12. Kategorie wzmocnień
Wzmocnienie motywacyjne polegające na wsparciu samomotywacji, rozumianej
jako ukierunkowanie na cel polegający na motywowaniu samego siebie do realizacji
postawionych sobie celów. Wzmocnienie motywacyjne ma pozwolić na lepsze
dostrzeganie potrzeb, a następnie na optymalizację i kontrolę swoich możliwości w
celu realizacji zaspokojenia potrzeb.
Wzmocnienie afektywne polegające na regulacji stanów emocjonalnych adekwatnie
do zaistniałej sytuacji, tak by mogła ona wpływać na dodatnią aktywację pozostałych
władz poznawczych i budowanie pozytywnego nastroju.
Wzmocnienie informacyjne polegające na dostarczaniu sygnałów, w których
zawarta jest treść adekwatna do aktualnych zdarzeń, które dotyczą jednostki w czasie
rzeczywistym. Wzmocnienie informacyjne oznacza dostarczanie informacji
korzystnych, takich których nie jest w stanie odebrać za pomocą biologicznego
aparatu poznawczego.
Wzmocnienie estetyczne polegające na dostarczeniu sytuacji estetycznej do
otaczających osobę fenomenów. Wzmocnienie estetyczne ma potęgować
doświadczenie estetyczne i nadawać temu doświadczeniu różnych form.
Wzmocnienie percepcyjne polegające na wyznaczeniu możliwości i ograniczeń
poszczególnych percepcji zmysłowych. Użycie technologii miałoby skutkować
poszerzeniem zakresów w jakich funkcjonuje dana percepcja zmysłowa.

13. Wzmocnienie
motywacyjne

14. Technologie wzmocnienia
motywacyjnego
Self-tracking: sport tracker (Endomondo), diet tracker (MyFitnessPal). Badges
system in TripAdvisor.

15. Wzmocnienie afektywne
Model emocji Roberta Plutchika. Emocje podstawowe znajdują się w środku koła
emocji i z nich wynikają wszystkie inne emocje. Wymiar pionowy koła reprezentuje
intensywność, natomiast wymiar poziomy stopień podobieństwa.

16. Technologie wzmocnienia
afektywnego

17. Wzmocnienie
informacyjne

18. Rozpoznawanie obiektów

19. Magazyny pamięci
Możliwe
rozwiązania:
• Okulary AR
• Kamera
• Mikrofon
• Chmura
• Sieć
• Eye-tracking lub
głosowy system
komunikacji

20. Wzmocnienie estetyczne

21. Technologie wzmocnienia
estetycznego

22. Wzmocnienie percepcyjne
i technologie wzmocnienia

23. Umysł pierwotny Umysł 2.0
Motywacja wynikająca z dostrzeżonych potrzeb Samomotywowany lub wzbudzana motywacja
technologicznie.
Realizacja zadań wsparta potrzebą, problem z ewaluacją
w realizacji potrzeby
Silne wsparcie realizacji potrzeb, możliwość ciągłej
ewaluacji wykonywanego zadania
Potrzeba silnych bodźców do realizacji potrzeby Nakierunkowanie na słuszność w realizacji danego
zadania, nawet gdy jest nudne i rutynowe.
Uwikłanie w afekty i emocje Możliwość kontrolowania emocji
Problematyczność w określaniu własnych i czyichś
emocji
Automatyczna możliwość odczytywania emocji
Pojedyncze rozpoznawanie obiektów Możliwość rozpoznawania wielu obiektów jednocześnie
Długotrwałość w dostarczaniu dodatkowych informacji na
temat postrzeganych obiektów
Automatyczne rozpoznanie obiektów pozwala na
dostarczenie informacji w czasie rzeczywistym
Problem w dostrzeganiu szczegółów obiektów Możliwość uwypuklenia istotnych szczegółów obiektów
Odtwarzanie pamięci wtórne i zapośredniczone Możliwość powrócenia od zdarzeń przeszłych w postaci
źródłowej
Indukcja i dedukcja są powolne i ograniczone Znaczne przyspieszenie procesu indukcji i dedukcji
Sytuacja estetyczna zależna od miejsca, spostrzeganych
obiektów
Możliwość kreowania sytuacji estetycznej w każdej chwili
Smak (gust) uzależniony od wykształconego zmysłu
estetycznego
Możliwość wpływania na zmysł estetyczny
Percepcja zmysłowa oparta o fizyczne zakresy danego
zmysłu
Poszerzone zakresy zmysłów lub możliwość
zasymulowania rozszerzonej percepcji
Kanały komunikacji oparte o mowę i tekst Nowe kanały komunikacji
5 zmysłów podstawowych Możliwość zaistnienia bądź symulacji zmysłów znanych
ze świata zwierząt

24. Paradygmaty
programistyczne
Paradygmat
narzędziowy
Paradygmat
środowiskowy
Paradygmat kognitywny

25. Artur Gunia
https://wzmocnieniepoznawcze.wordpress.com/
artur.gunia@uj.edu.pl