Interdyscyplinarne metody jakie wykorzystywane są w naukach kognitywnych, zdaniem transhumanistów mają komponent nie tylko poznawczy, ale i praktyczny przyczyniając się do usprawnienia kondycji intelektualnej człowieka. Osiąganie tak zwanej superinteligencji możliwe jest między innymi na drodze wzmocnienia poznawczego, które jest wieloaspektowym i interdyscyplinarnym podejściem mającym na celu usprawnienie władz poznawczych człowieka, takich jak: pamięć, percepcja zmysłowa, wnioskowanie czy procesy decyzyjne. Realizacja wzmocnienia poznawczego ma odbywać się przy wykorzystaniu zaawansowanych technologii, takich jak: neurofarmakologia, genetyka czy szerokorozumiane technologie informatyczne. By móc jakkolwiek udoskonalać ludzkie władze poznawcze, należy wyznaczyć ich możliwości, normy i ograniczenia. Szczególnym przypadkiem wzmocnienia poznawczego jest wzmocnienie percepcyjne. Jego istotą jest wyznaczenie możliwości i ograniczeń poszczególnych percepcji zmysłowych, a następnie użycie adekwatnych metod (głównie zawansowanych technologii), które skutkować miałyby poszerzeniem zakresów fizycznych w jakich funkcjonuje dana percepcja zmysłowa. Głównym celem referatu jest ukazanie sposobów i konsekwencji wzbogacenia ludzkiej percepcji zmysłowej (analiza zostanie przedstawiona na przykładzie percepcji wzrokowej). W jego pierwszej części rozpatrzę możliwości przekraczania i usprawniania ograniczeń natury władz poznawczych. W drugiej części zostaną przedstawione metody mające poszerzać możliwości percepcji wzrokowej, w tym badania własne wykorzystujące informatyczne systemy rzeczywistości rozszerzonej.

1. INTERDYSCYPLINARNE
METODY WZMOCNIENIA
PERCEPCYJNEGO
MGR ARTUR GUNIA
ARTUR.GUNIA@UJ.EDU.PL
HTTPS://WZMOCNIENIEPOZNAWCZE.WORDPRESS.COM/
ZAKŁAD KOGNITYWISTYKI, INSTYTUT FILOZOFII,
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI
XII Zjazd Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego, 19-21.09.2018r. Kraków

2. AGENDA
• Interdyscyplinarność w kognitywistyce.
• Perspektywy wzmocnienia poznawczego.
• Ograniczenia władz poznawczych.
• Wykorzystanie technologii w celu
wzmocnienia percepcyjnego.
• Potrzeba interdyscyplinarności w
określaniu ograniczeń umysłu oraz w
trakcie projektowania technologii
wzmacniających.

3. INTERDYSCYPLINARNOŚĆ
W KOGNITYWISTYCE

4. INTERDYSCYPLINARNY PROJEKT
POPRAWY KONDYCJI LUDZKIEJ
Roco, M.C., & Bainbridge, W.S. (2003). Converging technologies for
improving human performance: Nanotechnology, biotechnology, information
technology and cognitive science. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.

5. SUPERINTELIGENCJA
Bostrom, N. (2016). Superinteligencja. Scenariusze, strategie, zagrożenia. Gliwice: Helion.

6. WZMOCNIENIE POZNAWCZE
Wzmocnienie poznawcze (ang. cognitive enhancement) to
wieloaspektowe i interdyscyplinarne podejście mające na celu
usprawnienie władz poznawczych człowieka. Wzmocnienie poznawcze w
szczególności dotyczy sposobów rozszerzenia, intensyfikacji i
podniesienia zdolności umysłowych człowieka w tym procesów
poznawczych, emocji czy zmysłów.
Metody Przykłady
Neurofarmakologia Leki nootropowe, modafinil, prozac, metylofenidat, kokaina, amfetamina.
Genetyka Obecnie nie dostępna dla ludzi.
Naturalna
optymalizacja
Optymalizacja procesów fizjologicznych (sen, odżywianie), aktywność
fizyczna, mnemotechniki, trening mentalny, medytacja.
Prewencja Programy edukacyjne, nowoczesne metody kształcenia, ochrona środowiska
od neurotoksyn.
Informatyka Systemy wspomagania decyzji, systemu ekspertowe, ambient intelligence,
rzeczywistość wirtualna, interfejsy mózg-komputer
Sandberg, A., & Bostrom, N. (2006). Converging cognitive enhancements. Annals of the New York
Academy of Sciences, 1093(1), 201-227.
Kutt, K., Gunia, A., & Nalepa, G. J. (2015). Cognitive enhancement: How to increase chance of
survival in the jungle?. 2015 IEEE 2nd International Conference on Cybernetics (CYBCONF). 293-298.

7. PRZESTRZEŃ MOŻLIWYCH
SPOSOBÓW ISTNIENIA
Bostrom, N. (2005). Transhumanist values. Journal of philosophical research,
30(Supplement), 3-14.

8. PŁASZCZYZNY POZNANIA
LUDZKIEGO

9. ZAKRESY PERCEPCJI WZROKOWEJ
Cecha zmysłu Opis Zakres
Odbiór fali
elektromagnetycznej
Główną zdolnością siatkówki oka jest odbiór
światła widzialnego, czyli części promieniowania
elektromagnetycznego o określonej długości fali.
Odbita fala trafia do fotoreceptorów, która
przetwarzana jest przez mózg w świadomości,
automatycznie wytwarza psychiczne wrażenie
koloru.
400-700 nm
Pole widzenia
Obszar jaki widziany jest przez nieporuszane oko,
bądź nieporuszaną głowę.
Wertykalnie od 10 do 15 stopni (bez
poruszania gałkami ocznymi), 30
stopni (poruszając gałki oczne, ale
nie głową). Horyzontalnie do 140
stopni.
Liczba błysków /
częstotliwość
migotania
Jest to wrażliwość oka na bodziec świetlny. Jest to
ilość obrazów, które mogą być odebrane w sposób
ciągły nawet jeśli sygnał świetlny na moment
zaniknie, zdolność do wykrywania migotania.
Inaczej jest to ilość obrazów jakie jest w stanie
dostrzec ludzkie oko w ciągu jednej sekundy.
50-70 Hz w widzeniu dziennym, 3-5
Hz w widzeniu nocnym.
Widzenie
stereoskopowe
Dwuoczna percepcja głębi i odległości, rodzaj
postrzegania wzrokowego umożliwiający
ocenianie odległości do widzianych przedmiotów.
Dwoje oczu, połączona wizja.

10. WZMOCNIENIE
PERCEPCYJNE

11. ASPEKTY PERCEPCJI WZROKOWEJ:
POLE WIDZENIA
• Wertykalnie wynosi on od 10 do 15 stopni (bez poruszania gałkami
ocznymi), 30 stopni (poruszając gałkami ocznymi, ale nie głową).
• Horyzontalnie do 140 w stopni, z czego około 114 jest dobrej
ostrości, resztę stanowi widzenie peryferyjne, na którym nie jest
skupiona uwaga.

12. POLE WIDZENIA W ŚWIECIE
ZWIERZĄT: OCZY KAMELEONA

13. ROZSZERZYĆ POLE WIDZENIA

14. A GDYBY ZASTOSOWAĆ METODY
GENETYCZNE?

15. TECHNOLOGIE KOGNITYWNE:
CHAMELEON_EYES
1) adapter AR/VR na smartfony Hype I-FX, 2) smartfon transmiter,
3) smartfon odbiornik, 4) Środowisko Processing IDE z Android
Mode 5) Biblioteka: Ke:tai – obsługa kamer, 6) Biblioteka:
IPcapture Library – do odbioru obrazu on-line, 6) Ipwebcam –
program do nadawania obrazu on-line.

16. FUNKCJONALNOŚĆ PROTOTYPU
Zobacz film 1 poniżej.

17. PROCEDURA
Zobacz film 2 poniżej.

18. WYNIKI
• Przejście wzdłuż toru w naturalnych warunkach (bez adaptera
AR/VR) wynosiło 35 sekund.
• Przejście w rozszerzonym polu widzenia średnio zajmowało 69,8
sekundy (SD 19,05).

19. WYNIKI
Miałam/em duże
problemy z
rozpoznaniem
obiektów
Nie miałam/em
żadnych
problemów z
rozpoznaniem
obiektów

20. WYNIKI
Tak, w bardzo
wielu
momentach
Nie, w ogóle

21. WYNIKI
Tak, bardzo
silne poczucie
zmiany
wielkości ciała
Nie, ciało
odczuwałem
normalnie

22. WYNIKI
Nie
dostrzegałam
/em zmian
Dostrzegała
m/em
wszystkie
zmiany

23. WYNIKI
Nie, tylko na
jednym polu
widzenia
Skupiałam/em
uwagę na dwóch
polach widzenia
w równym stopniu

24. WNIOSKI
1. Człowiek jest częściowo w stanie poszerzyć swoje naturalne pole
widzenia, dzięki wykorzystaniu technologii kognitywnych.
2. Rozszerzenie doświadczanej przestrzeni percepcyjnej, prowadzi
do drobnych zaburzeń motorycznych, jednak nie wpływa to na
zmiany obrazu swojego ciała. Tym samym technologia wpisuje się
w obraz ciała, w pewien sposób ten obraz rozszerzając. W
aspekcie schematu ciała pojawiły się problemy z motorycznością,
które mogłyby być zmniejszone wraz z dłuższą nauką i adaptacją
danego rozwiązania wzmocnienia percepcyjnego.
3. Człowiek zdaje sobie sprawę z niedoskonałości swojego aparatu
percepcyjnego, wie jakie są jego ograniczenia oraz chętnie
przyswaja rozwiązania mogące je przełamać i dostrzega dla nich
zastosowania praktyczne, w których technologie kognitywne
mogłyby wesprzeć jego codzienne aktywności.
4. Zasadniczym problemem z wzmocnieniem percepcyjnym z
zastosowaniem technologii kognitywnych, jest podzielność uwagi,
co może być zależne od przyswojenia technologii na odpowiednim
etapie rozwoju osobniczego, przypuszczalnie młodszym osobom
będzie łatwiej się przystosować do rozwiązań wzmocnienia
percepcyjnego, aniżeli osobom starszym.

25. PROBLEM Z OBRAZEM CIAŁA
Zobacz film 3 poniżej.

26. ZASTOSOWANIE PRAKTYCZNE

27. PODSUMOWANIE
Zastosowanie wzmocnienia poznawczego wymaga więc:
• interdyscyplinarnej analizy możliwości i ograniczeń
władz poznawczych – głównie: filozofia umysłu,
antropologia, fizjologia, neurobiologia, neurologia,
psychologia poznawcza i behawioralna, teoria
komunikacji;
• interdyscyplinarnego podejścia do projektowania
technologii wzmacniających – głównie: filozofia
techniki, genetyka, neurofarmakologia, sztuczna
inteligencja i informatyka, technologie materiałowe;
• Interdyscyplinarnych prognoz co do skutków technik
wzmacniających – głównie: futurologia, socjologia,
etyka, filozofia i teoria prawa.

28. DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ 
XII Zjazd Polskiego Towarzystwa Kognitywistycznego, 19-21.09.2018r. Kraków
MGR ARTUR GUNIA
ARTUR.GUNIA@UJ.EDU.PL
HTTPS://WZMOCNIENIEPOZNAWCZE.WORDPRESS.COM/
ZAKŁAD KOGNITYWISTYKI, INSTYTUT FILOZOFII,
UNIWERSYTET JAGIELLOŃSKI