1. 5.3 BENTUK HIRARKI PENTADBIRAN DAN PERKAITAN DENGAN
ORGANISASI SEKOLAH
5.3.1 Definisi Hirarki
Hirarki merupakan kata nama yang berasal daripada bahasa inggeris dan sinonim dengan
maksud kedudukan, taraf, tingkat, tangga, paras, struktur, skala, gred. Menurut Kamus Dewan
Edisi Keempat, hierarki bermaksud susunan atau kedudukan tinggi rendah dalam organisasi,
masyarakat, dan sebagainya, berdasarkan taraf atau kekuasaan. Contohnya, Syarat kemasukan ke
dalam syarikat dan peluang untuk mencapai kedudukan tinggi dalam syarikat yang ditentukan
mengikut taraf pendidikan. Dalam proses penyusunan hierarki, ia melibatkan kerja menstruktur
organisasi dan kakitangan organisasi.
Oleh yang demikian, antara fungsi hierarki adalah:
• Satu bentuk susunan secara berlapis dan setiap lapisan mempunyai hirarki tertentu.
• Susunan itu menjelaskan “ranking” jawatan, fungsi, bidang tugas dan tanggungjawab.
• Semakin tinggi susunan itu, semakin tinggi jawatan yang disandang, semakin banyak
fungsinya, semakin besar bidang tugas dan tanggungjawab yang perlu dilakukan.
5.3.2 Definisi Organisasi
Organisasi merupakan satu unit sosial yang mengandungi manusia yang bekerjasama dan
saling bergantung antara satu sama lain bagi mencapai matlamat setiap manusia itu dan
organisasinya. Organisasi merupakan sekumpulan individu yang bekerja bersama‐sama ke arah
mencapai satu matlamat yang sama. Selain itu, organisasi merupakan himpunan individu (dua
atau lebih) yang menjalankan tugas tersendiri mengikut unit kerja yang diselaraskan untuk
mencapai sesuatu matlamat yang telah ditetapkan.
Dalam sesebuah organisasi, struktur organisasi merupakan perkara penting, di mana
maklumat tentang pembahagian kerja mengikut aktiviti dan tingkat autoriti ditunjukkan secara
terperinci. Disamping itu, pengurusan staf melibatkan perancangan sumber manusia, orientasi
latihan, program keselamatan dan program kebajikan dalam organisasi tersebut.

2. 5.3.3 Organisasi Sekolah
Organisasi sekolah merupakan unit-unit kecil yang dibuat untuk menyelaras pelbagai
program dan aktiviti sekolah sama ada kurikulum dan ko-kurikulum. Antara unit-unit yang
dibentuk adalah terdiri daripada Unit Kurikulum, Unit Ko-kurikulum, Unit Pentadbiran, Unit Hal
Ehwal Murid dan Unit Penyelia Petang. Unit-unit yang ditubuhkan ini mempunyai struktur
organisasi tersendiri dan bidang tugasan yang telah ditetapkan.
Carta Induk Organisasi Sekolah
Unit Pentadbiran
Unit Pentadbiran berperanan dalam mengurus hal yang berkaitan dengan guru. Ini termasuk juga
aktiviti-aktiviti tahunan yang disediakan untuk guru-guru sekolah. Unit ini terdiri daripada :
i. Setiausaha Mesyuarat Sekolah
ii. Guru Maklumat
iii. Kelab Staf.
iv. PIBG.

3. Unit Kurikulum
Unit Kurikulum bertindak menyelaras semua aktiviti kurikulum sekolah sepanjang tahun. Bagi
tujuan itu, unit ini telah membahagikan tugasan kepada AJK-AJK kecil yang terdiri daripada :
i. AJK Penyelarasan Kelas
ii. AJK Panitia Subjek
iii. Guru Kelas
iv. AJK Pusat Sumber
v. AJK PKBS
vi. AJK Unit UPSR
vii. AJK Jadual Waktu
viii. AJK Peralatan Sekolah
ix. AJK Carta Organisasi
Unit Ko-Kurikulum
Unit Ko-Kurikulum pula bertindak dalam menyelaras segala aktiviti ko-kurikulum sekolah. Unit
ini terdiri daripada :
i. Unit Beruniform - menyelaras aktiviti pakaian seragam
ii. Unit Sukan & Permainan - menyelaras kegiatan sukan sekolah
iii. Unit Persatuan & Kelab - menyelarasan aktiviti berpersatuan
Unit Hal Ehwal Murid
Unit Hal Ehwal Murid ditubuhkan bertujuan untuk menyelaras dan memantau aktiviti yang
berkaitan murid. Terdapat beberapa unit-unit kecil yang bertindak membantu melaksanakan
peranan Unit HEM. Ia terdiri daripada :
i. Unit SPBT ( Skim Pinjaman Buku Teks )
ii. Unit Disiplin - memantau tahap disiplin murid

4. iii. Unit PIBG - menyelaras aktiviti ibu bapa dan guru
iv. Unit Keselamatan - memastikan keselamatan murid-murid semasa di sekolah
v. Unit Kebajikan - memastikan setiap kebajikan murid terpelihara
vi. Unit kesihatan - berperanan dalam memantau tahap kesihatan murid di sekolah
vii. Unit Kebersihan - bertindak memastikan murid-murid mematuhi arahan kebersihan
sekolah
viii. Unit Bimbingan & Kaunseling - memberi bimbingan dan kaunseling kepada murid yang
bermasalah
ix. Unit Kecemasan - berperanan dalam mengawal sesuatu keadaan sekiranya berlaku
kecemasan di sekolah
Unit Penyelia Petang
Unit Penyeliaan Petang (keceriaan) bertindak menyelaras aktiviti sidang petang. Ia juga
bertindak sebagai unit keceriaan sekolah. Unit ini terdiri daripada :
i. Unit Kawasan Luar
ii. Unit Bilik Gerakan
iii. Unit Bilik Guru
iv. Unit Keceriaan Surau
v. Unit Keceriaan Bangunan
5.3.4 Perkaitan Hierarki Pentadbiran dengan Organisasi Sekolah
Pentadbiran berbentuk Hierarki diamalkan oleh semua sistem pengurusan pendidikan
termasuklah sekolah rendah , sekolah menengah dan sebagainya bagi memastikan sistem
pengurusan sekolah tersebut dalam keadaan teratur, lancar dan sempurna. Organisasi sekolah
yang baik mestilah mampu dikaitkan dengan sistem pentadbiran yang baik. Dengan adanya
sistem pentadbiran berbentuk hierarki, ditambah lagi dengan tenaga kerja dan gabungan idea
daripada para pendidik serta staf sokongan demi memastikan sekolah tersebut dapat melahirkan
insan yang berkualiti dari segi sahsiah dan intelek.

5. Oleh itu, pentadbir sekolah yang mengamalkan perlu mewujudkan satu garis autoriti yang
jelas menurun dari tingkat paling tinggi hinggalah tingkat paling rendah. Ini dapat mengelakkan
pertindanan kuasa dan kekaburan tanggungjawab. Maka, organisasi sesebuah sekolah akan
diketuai oleh guru besar atau pengetua dan diikuti oleh barisan-barisan pentadbir seperti guru
penolong kanan dan sebagainya sehinggalah kepada golongan terbawah iaitu pelajar. Dalam
sesebuah organisasi di sekolah juga akan ada sekumpulan individu yang bekerja bersama-sama
kearah mencapai matlamat yang telah ditetapkan bersama. Matlamat yang ditetapkan adalah
berdasarkan objektif, matlamat, misi dan visi, serta ketetapan lain sepertimana yang telah
dibincangkan dan dipersetujui oleh pihak Kementerian Pendidikan Malaysia dan pihak sekolah
tersebut.
Dalam usaha tersebut akan wujud komunikasi antara pihak pentadbiran dan juga
organisasi sekolah. Di sinilah bermulanya perkaitannya di mana barisan pentadbir akan
mentadbir sekolah dengan bantuan organisasi yang terdapat di sesebuah sekolah itu sendiri.
Sebagai contoh, dalam melaksanakan tugas dalam sesebuah organisasi di sekolah pasti akan ada
permasalahan yang timbul sama ada masalah yang disengajakan mahupun tidak. Justeru itu,
pihak pentadbir dan organisasi sekolah itu sendiri perlu memainkan peranan penting bagi
mengelakkan masalah tersebut daripada terus merebak lantas memikirkan inisiatif untuk
membendungnya dengan kadar yang segera dan efektif. Sekiranya masalah yang timbul itu
berpunca daripada kalangan pelajar, maka ianya mestilah diselesaikan segera tetapi masih tetap
mengikut urutan atau piawaian yang telah ditetapkan. Seperti seorang pelajar yang mempunyai
masalah disiplin akan dikenalpasti oleh guru kelasnya terlebih dahulu sebelum kes tersebut
sampai kepada pihak atasan seperti guru kaunselor, penolong kanan hal ehwal murid, seterusnya
guru besar atau pengetua. Ianya mesti mengikut tahap demi tahap untuk menyelesaikan masalah
tersebut demi menjaga kualiti kerja sesebuah organisasi sekolah tersebut.
Sememangnya pentadbiran berbentuk hierarki amat membantu di dalam sesebuah
organisasi di sesebuah sekolah. Ianya dapat melancarkan lagi sistem pentadbiran sekolah selain
dapat membantu kesemua warga sekolah termasuklah para pentadbir, para pendidik, staf
sokongan, dan para pelajar demi memastikan kesemuanya berjalan dengan lancar dan sempurna
kerana sentiasa mengekalkan hubungan yang baik sesama mereka terutamanya dalam aspek
komunikasi yang merupakan aspek terpenting dalam sesebuah organisasi sekolah. Tanpa

6. komunikasi yang baik, prestasi sesebuah organisasi sekolah itu pasti akan jatuh walaupun
mempunyai tulang belakang yang terdiri daripada mereka yang professional.
Pentadbiran pendidikan di peringkat sekolah merupakan operasi pentadbiran pada paras
yang paling bawah sekali dalam organisasi pentadbiran pendidikan Negara. Ia merupakan unit
pentadbiran pendidikan yang paling penting kerana segala usaha ke arah kecemerlangan
pendidikan bertumpu di peringkat sekolah. Kejayaan atau kegagalan sesuatu aktiviti, program
yang dirancangkan oleh pihak jabatan pendidikan negeri atau pihak kementerian pendidikan
akan ditentukan di peringkat sekolah. Unit pentadbiran pendidikan di peringkat sekolah adalah
paling dinamik kerana di peringkat inilah pentadbir pendidikan dan kakitangan berinteraksi terus
dengan pelanggan (murid, ibu-bapa dan komuniti).
5.3.5 Rumusan
Jika dikaji dengan teliti Kementerian Pelajaran Malaysia sebenarnya mengamalkan
sistem pentadbiran berpusat. Sistem ini dilihat mempunyai banyak kelebihan dan setakat ini
tidak terdapat banyak masalah dalam pelaksanaannya. Namun begitu perlu diingat bahawa
sistem pengurusan dan pentadbiran berpusat adakalanya mempunyai kelemahan kerana ia boleh
menyekat perkembangan profesional sekiranya para pengurus dan pentadbir birokrasi terlalu
menitikberatkan peraturan-peraturan dan prosedur-prosedur walaupun didapati peraturan dan
prosedur tidak sesuai lagi dengan situasi semasa. Justeru peraturan dan prosedur ini hendaklah
sentiasa dikaji dari masa ke semasa atau dirombak jika perlu. Diharapkan dengan adanya
pentadbiran dan pengurusan yang cekap di semua peringkat, pendidikan di negara ini akan
mampu mencapai matlamat yang diharapkan.