1. Θρησκευτικά Β΄ γυμνασίου
Γ΄ θεματική ενότητα
4. Το τέλος των Διωγμών και
ένα νέο ξεκίνημα για την Εκκλησία
i. Από τους διωγμούς και το μαρτύριο στη δικαίωση των χριστιανών
και στην ελευθερία της θρησκείας
3. Οι τρεις βασικές θρησκείες μέσα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήταν:
87
10 3
ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΣΤΗ ΡΩΜΑΪΚΉ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ
ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΣ ΙΟΥΔΑΙΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ
4. Οι Ρωμαίοι ήταν ειδωλολάτρες, δηλαδή πίστευαν σε πολλούς θεούς.
5. Αργότερα, άρχισαν να λατρεύουν και τον Αυτοκράτορα ως τον μεγαλύτερο θεό.
Έπρεπε να κάνουν θυσίες στον Αυτοκράτορα,
για να δείξουν ότι τον σέβονται
6. Όταν οι χριστιανοί άρχισαν να γίνονται πολλοί, οι Ρωμαίοι αρχικά έδειξαν
αδιαφορία γι’ αυτούς.
Σιγά σιγά όμως άρχισαν να ανησυχούν, γιατί:
α. πολλοί Ρωμαίοι γίνονταν χριστιανοί
β. οι χριστιανοί δεν λάτρευαν τον Αυτοκράτορα
γ. κάποιοι έλεγαν ότι οι χριστιανοί έκαναν άσχημα πράγματα (για παράδειγμα,
ότι έτρωγαν μικρά παιδιά!)
7. Γι’ αυτό, οι Ρωμαίοι άρχισαν να διώκουν (κυνηγούν/persecute) τους
χριστιανούς: τους έβαζαν στη φυλακή, τους χτυπούσαν ή τους
σκότωναν. Αυτό ονομάζεται «διωγμοί» (persecution) των χριστιανών.
Αυτό γινόταν για 300 χρόνια!
8. Διωγμοί ήταν το κυνήγι των χριστιανών από τους ειδωλολάτρες,
για να τους φυλακίσουν, να τους βασανίσουν και να τους σκοτώσουν.
9. Οι Αυτοκράτορες που έκαναν διωγμούς εναντίον των χριστιανών ήταν:
- 250μ.Χ. Αυτοκράτορας Δέκιος
- 303 μ.Χ. Αυτοκράτορας Διοκλητιανός.
Δέκιος Διοκλητιανός
10. Οι χριστιανοί σε όλη την αυτοκρατορία:
έχαναν τις δουλειές τους
τους έπαιρναν την περιουσία τους
σκοτώνονταν (τους έδιναν για φαγητό στα λιοντάρια)
• δεν μπορούσαν να έχουν τα ιερά βιβλία τους, γιατί τα
έκαιγαν.
Οι χριστιανοί που σκοτώνονταν εξαιτίας
της πίστης τους λέγονται μάρτυρες.
11. Στην αρχή οι χριστιανοί
λάτρευαν τον Θεό στο σπίτι
ενός πιστού.
Όταν οι χριστιανοί έγιναν
πολλοί, μαζεύονταν σε μια
μεγάλη αίθουσα, που την
ονόμαζαν ευκτήριο οίκο ή
κυριακό (σπίτι αφιερωμένο
στον Κύριο)
1. Χώρος προσευχής
2. Χώρος για το
βάπτισμα
3. Κατηχούμενος
[Άκαμπα, Ιορδανία]
ii. Από τις κατακόμβες και τα σπίτια
στις βασιλικές
Οι πρώτοι ναοί των χριστιανών
13. Δούρα Ευρωπός στη Συρία: ο αρχαιότερος ευκτήριος οίκος
που βρέθηκε. 325 μ.Χ.
Καλλιρρόη Ακανθοπούλου
14. Μια «πισίνα» που πιθανόν να
χρησιμοποιούνταν ως
βαπτιστήριο του ευκτήριου οίκου.
Δούρα Ευρωπός
Καλλιρρόη Ακανθοπούλου
15. Όταν οι ειδωλολάτρες άρχισαν να διώκουν (= κυνηγούν) τους χριστιανούς
(διωγμοί), οι χριστιανοί άρχισαν να λατρεύουν τον Θεό στις κατακόμβες
(τούνελ/στοές κάτω από τη γη για να θάβουν τους νεκρούς).
Οι κατακόμβες
22. Οι χριστιανοί σιγά σιγά άρχισαν να διακοσμούν τους τοίχους
των κατακομβών με διάφορα σχέδια. Τα σχέδια αυτά δεν ήταν
τυχαία, αλλά είχαν χριστιανικό μήνυμα.
Ήταν, δηλαδή, χριστιανικά σύμβολα.
Από τα πιο συχνά σύμβολα είναι εκείνο του «Καλού Ποιμένα».
Τα σύμβολα των
κατακομβών
23. Τι δείχνει αυτό το σύμβολο;
Δείχνει ένα βοσκό με ένα
πρόβατο στους ώμους. Ποιον
συμβολίζει αυτός ο βοσκός;
του Αγίου Καλλίστου, Ρώμη
25. Διότι:
Κάποτε είχε πει ο Ιησούς:
«Εγώ είμαι ο καλός βοσκός. Ο
καλός βοσκός θυσιάζει τη ζωή
του για χάρη των προβάτων.
… Εγώ είμαι ο καλός βοσκός
και γνωρίζω τα πρόβατα που
είναι δικά μου, και τα δικά
μου με αναγνωρίζουν… και
θυσιάζω τη ζωή μου για χάρη
των προβάτων…».
(Ευαγγέλιο κατά Ιωάννην κεφ. 10,
στίχοι 11-15).
Κατακόμβη των Αγίων Μαρκελλίνου και Πέτρου
26. Μορφή γυναίκας που προσεύχεται.
Τι συμβολίζει;
Σχεδιασμός: Καλλιρρόη Ακανθοπούλου
27. Άλλο σύμβολο που
χρησιμοποιούνταν συχνά στις
τοιχογραφίες των
κατακομβών ήταν τα ελληνικά
γράμματα
Α και Ω.
Τι νομίζετε ότι συμβόλιζαν;
Κατακόμβη της Κομοντίλλας, Ρώμη. Αυτή είναι από τις πρώτες
απεικονίσεις του Χριστού με γένια (τέλη 3ου – αρχές 4ου αι).
28.
29. Τι συμβολίζουν αυτά τα δύο
γράμματα (Χ και Ρ) ενωμένα;
Οι πρώτοι χριστιανοί τα χρησιμοποιούσαν αντί για το όνομα
του Χριστού. Το σύμπλεγμα αυτό ονομάζεται «Χριστόγραμμα».
Η συγκεκριμένη τοιχογραφία προέρχεται από έναν
παλαιοχριστιανικό τάφο της Θεσσαλονίκης (4ος αι.)
Κατακόμβη Αγίου
Καλλίστου, Ρώμη
30. Μπορείτε να φανταστείτε τι σημαίνει η λέξη
«ΙΧΘΥΣ» σε αυτή την περίπτωση;
Ι : Ιησούς
Χ: Χριστός
Θ: Θεού
Υ: Υιός
Σ: Σωτήρ Κατακόμβη Αγίου Καλλίστου, Ρώμη
31. Περιστέρι με κλαδί ελιάς στο ράμφος του. Τι συμβολίζει;
Σχεδιασμός: Καλλιρρόη Ακανθοπούλου
Άλλα σύμβολα:
Συμβολίζει τον
πιστό μέσα στη
χαρά του
Παραδείσου.
33. Το παγόνι τι συμβολίζει;
Το παγόνι είναι
σύμβολο της
αθανασίας, επειδή
παλιά πίστευαν ότι
το σώμα του μετά το
θάνατό του δεν
αποσυντίθεται.
Κατακόμβη Αγ. Πρίσκιλλας,
αρχές 3ου αι.
34. Θυμάστε τις «αγάπες»;
Ήταν τα κοινά δείπνα (γεύματα) των πρώτων χριστιανών.
Η απεικόνιση αυτή μας θυμίζει τις «αγάπες».
Σχεδιασμός: Καλλιρρόη Ακανθοπούλου
35. Αυτή είναι μία από τις
αρχαιότερες παραστάσεις
της Παναγίας.
Είναι η Παναγία με το Θείο
Βρέφος στα γόνατά της και
τον προφήτη Βαλαάμ.
Κατακόμβη Πρίσκιλλας, Ρώμη (αρχές 3ου αι.)
36. 313 μ.Χ.: Διάταγμα των Μεδιολάνων
Το 313 μ.Χ. ο
Αυτοκράτορας
Κωνσταντίνος και ο
συν-αυτοκράτορας
Λικίνιος εκδίδουν το
Διάταγμα των
Μεδιολάνων (Μιλάνο).
Ήταν ένας νόμος που
έδινε την ελευθερία
στους χριστιανούς να
ασκούν τη θρησκεία
τους.
Οι Διωγμοί τελειώνουν.
39. • Όταν τελείωσαν οι διωγμοί (4ο μ. Χ. αι.) με το Διάταγμα των
Μεδιολάνων, οι χριστιανοί άρχισαν να κτίζουν εκκλησίες στον
ρυθμό (= σχήμα) της βασιλικής.
• Η βασιλική είναι ορθογώνιο παραλληλόγραμμο κτίριο, με
παράλληλες στήλες από κίονες (= κολόνες).
• Η περιοχή ανάμεσα στις κολόνες ονομάζεται κλίτος.Υπάρχουν
τρίκλιτες, πεντάκλιτες, πολύκλιτες βασιλικές.
Οι πρώτοι ναοί
40. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη (5ος αι.)
41. Παράλληλα στους αρχιτέκτονες άρεσε να χτίζουν μικρούς στρογγυλούς
ναούς με θόλο ή τρούλο, που χάριζαν πνευματική ανάταση στους
πιστούς. Παράδειγμα: η Ροτόντα στη Θεσσαλονίκη (4ος αι.)
42. Οι βυζαντινοί αναζητούσαν ένα ρυθμό πιο σύνθετο:
προσπάθησαν να ισορροπήσουν έναν τρούλο πάνω στην
ορθογώνια βάση της βασιλικής
Έτσι, δημιουργήθηκε η βασιλική με τρούλο.
Βασιλική Βασιλική με τρούλο