Proje Döngü Yönetimi, Projelerde Püf Noktalar, Avrupa Birliği Proje Yönetimi, Proje Görünürlük, Proje Sürdürülebilirlik, Gökhan Turgut Ünal, Hibe Başvuru Nedir, Proje Başvuru Rehberi, abprojeyonetimi.com

1. Proje Başvuru Rehberi ve
Başvuru Formu
Proje Yönetimi Okulu

2. Proje Başvuru Rehberi Nedir?
Proje Başvuru Rehberi, teklife çıkan proje çağrılarının içeriğini, sınırlarını,
şartlarını ve prosedürlerini ayrıntılı bir şekilde açıklayan kitapçıktır.

3. Proje Başvuru Rehberi
 Tanımlar
 Programın Amacı ve Öncelikleri
 Mali Kaynak Limitleri ve Oranları
 Başvuru Sahibi, Ortaklık ve İştirakçi Uygunluğu
 Uygun Proje Başlıkları
 Maliyetlerin Uygunluğu
 Başvuru Şekli
 Değerlendirme
 Ekler

4. Tanımlar
Tanımlar bölümü, proje başvuru rehberinde kullanılan bazı kavramların bu program
kapsamındaki karşılıklarını içerir.
 Ayni Katkı: Başvuru sahibi, ortağı veya iş birliği yapılan diğer tüzel kişilikler tarafından
gerçekleştirilecek nakdi olmayan katkıyı belirtir.
 Eş Finansman: Proje bütçesinin yararlanıcı tarafından ödenmesi taahhüt edilen kısmıdır.
 Nihai Rapor: Proje sonunda başvuru sahibi tarafından projenin yönetimi, faaliyet ve
çıktılarını açıklayan rapordur.
 Bağımsız Değerlendirici: Proje tekliflerini, başvuru rehberinde belirtilen esaslara göre
değerlendiren uzmanlardır.

5. Programın Amacı ve Öncelikleri
Programın amacı ve öncelikleri bölümünde, projenin genel hedef ve stratejiler
doğrultusunda amacı ve öncelikleri belirtilmektedir.
 Projenin gerekçelendirilme bölümünde yer verilen istatistikler, atıf yapılan ülke ve
bölge raporları, hedef ve stratejilere proje yazımında KESİNLİKLE yer verilmelidir.
 Proje başlıklarının neden seçildiği bu bölümde anlatılmaktadır. Bu nedenle, proje
gerekçelendirme bölümünde bu veriler kullanılacaktır.

6. Mali Kaynak Limit ve Oranları
Mali Kaynak limit ve oranları bölümünde, hibe sağlayacak kurumun destek tutarı
ve oranları belirtilmektedir.
Toplam Destek Bütçesi: 10.000.000 TL
Azami Destek Tutarı: 800.000 TL
Asgari Destek Tutarı: 250.000 TL
Azami Destek Oranı: % 75
Asgari Destek Oranı: % 25

7. Başvuru Sahibi, Ortaklık ve İştirakçi Uygunluğu
Bu bölümde; proje çağrısına başvuru sahibi, ortak veya iştirakçi olarak hangi
kurumların başvurabileceği ve nitelikleri belirtilmektedir.
 Başvuran kurum, kuruluş sözleşmesine bağlı olarak tüzel kişiliğinin türünü
belirtmelidir. ( Kamu Kurumu, Sivil Toplum Kurumu, Kooperatif )
 Başvuru sahibi ve ortağın mali yükümlülüğü vardır, ancak iştirakçinin mali
yükümlülüğü YOKTUR.

8. Uygun Proje Başlıkları
Uygun proje başlıkları bölümünde, projenin süresi ve örnek proje fikirleri ile ilgili
bilgiler bulunmaktadır. Örnek proje konuları tavsiye amacıyla hazırlanmaktadır.
- Örnek proje konuları bölümünde, KESİNLİKLE işlenmemesi gereken konu
başlıklarına dikkat edilmelidir.
- Proje süresi azami ve asgari olarak değerlendirilmeli; bu sürenin dışına herhangi
bir sebeple ÇIKILMAMALIDIR.

9. Maliyetlerin Uygunluğu
Uygun maliyetler bölümü; uygun doğrudan maliyetler, uygun dolaylı maliyetler ve
uygun olmayan maliyetler şeklinde 3 bölümde incelenmektedir.
Uygun Doğrudan Maliyetler: Projenin yürütülmesi için gerekli olan ve bütçe
kaleminde yer alan maliyet kalemleridir.
Uygun Dolaylı Maliyetler: Başka bir bütçe kalemi altında verilen maliyetleri
içermeyen ve genel idari giderleri karşılamak amacıyla projenin toplam uygun
maliyetlerinin belirli bir yüzdesini geçemeyen maliyetlerdir.
Uygun Olmayan Maliyetler: Hiçbir şekilde uygun maliyet olarak kabul
edilemeyecek ve bütçede sınıflandırılamayacak olan maliyet kalemleridir.

10. Başvuru Şekli
Başvuru şekli bölümü; proje başvurusunun formatının, başvuru zaman aralığını ve
başvurunun nereye yapılacağının açıklandığı bölümdür.
 Başvuru formu KESİNLİKLE istenen formatta (yazı stili, boyutu ve şablonu)
hazırlanmalıdır.
 Başvuru formu belirtilen tarih aralığında gönderilmelidir. Gönderim tarihi esas
tarihtir. Belirtilen dosya ve zarf tekniğinde gönderim yapılmalıdır.
 Başvuru şeklinde mail yolu veya CD şeklinde gönderi isteği olabilmektedir.

11. Ekler
 Kuruluş Belgesi
 Karar Belgesi (Yetkili Organ Beyanı)
 Mali Tablolar
 Proforma Faturalar
 Teknik Şartname
 Fizibilite Raporu ve Ekleri
 Vaziyet Planı
 Avan Proje
 Keşif Özeti
 İmar Durum Belgesi
 Arsa Tahsis Belgesi
 Arsa Mülkiyet Belgesi

12. Değerlendirme ve İnceleme
 Değerlendirme bölümünde, başvuruların hangi kriterlere göre belirleneceği ön
görülmektedir. Projenin 100 puan üzerinden başarı kriterleri dikkate alınmalıdır.
 İdari kontrol bölümünde, proje ön değerlendirme gerçekleştirilmesi açısından
başvuru sahibine bilgi edinme fırsatı vermektedir.

13. Proje Başvuru Rehberinde Dikkat Edilmesi Gereken
Noktalar
 Proje başvuru rehberinde arka plan bölümünde yer alan istatistiki ve kurumsal verilerden proje
yazımı esnasında yararlanılmalıdır. Konu ile ilgili kurumların güncel raporları okunmalı ve proje yazımı
esnasında referans verilmelidir.
 Proje başvuru rehberinde sayfa sonlarında yer alan dipnotlar proje başvurusu esnasında kurum ve
kuruluş bilgileri açısından önem taşımaktadır.
 Proje başvuru rehberi incelenirken her bölüm okunmalı ve önemli yerler not edilmelidir.
 Proje başvuru rehberinde örnek olan faaliyetler ve proje konuları iyi bir referans olmalarına rağmen
birebir aynı başlıklar ve konular seçilmemelidir. Konu başlıklarına yenilikçi eklemeler yapılmalıdır.
 Proje bütçeleme konusunda hibe başvuru ekleri formata uygun olarak doldurulmalıdır.
 Proje başvuru rehberinde açıklanan bilgiler yetkili kurum tarafından revize edilebilmektedir. Bu
sebeple, rehber periyodik olarak kontrol edilmelidir.

14. Başvuru Formu
MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ

15. Başvuru Formu
Proje başvuru formu, proje rehberinde ön görülen esaslara bağlı olarak
hazırlanan, proje içeriğinin başlıklar ve kalemler altında belirtildiği formdur.

16. Başvuru Veri Giriş Formu
Başvuru Kodu: Proje rehberinde yer alan referans numarası esas alınacaktır.
Destek Programı: Proje başvurusu yapılacak teklif çağrısı başlığı yazılacaktır.
Projenin Öncelikli Alanı: Hazırlanan projenin, proje başvuru rehberinde bulunan hangi başlığa ait olduğu
belirtilecektir.
Proje Adı: Proje başlığı belirtilecektir. Çarpıcı ve etkileyici bir proje adı yazılmalıdır.
Proje Süresi: Projenin kaç ay yürütüleceği belirtilecektir.
Proje Toplam Bütçesi: Projenin toplam gerçekleştirme maliyet tutarı NET ve KESİN rakam olarak belirtilecektir.
Talep Edilen Destek Miktarı: Proje başvuru rehberinde izin verilen oranlarda talep edilecek destek miktarıdır.
Yararlanıcının Hukuki Statüsü: Destek talep eden kurumun kuruluş sözleşmesinde yer alan hukuki statüsüdür.
Ana Faaliyet Alanı: Destek talep eden kurumun, kuruluş sözleşmesinde yer alan faaliyet alanlarıdır.

17. Proje Adı
 Proje adı, projenin hazırlanması ve yürütülmesi aşamalarında projenizi en iyi
ifade edebilecek ve açık bilgi sunacak yapıda olmalıdır.
 Proje adı, anlaşılır olması ve akılda kalması açısından 15-75 karakter arasında
olması uygun olacaktır.
Örnekler:
- Güney Egeli KOBİ’ler İnovasyon Yolunda
- Hak’lı Çocuk Hak’lı İnsan
- Eve Mahkum Değilim

18. Projenin Uygulanacağı Yerler
 Projenin uygulanacağı coğrafi alan; bölge, il ve ilçe olarak belirtilmelidir. Coğrafi
alan proje süresince değiştirilemediğinden net ve sağlıklı bilgi verilmelidir.
 Kalkınma Ajansı Projelerinde Türkiye, kalkınma stratejilerine göre bölgelere
ayrılmıştır. Muğla ili TR32 Düzey 2 Bölgesindedir.
Örnek: TR32 Düzey 2 Bölgesi Muğla İli Menteşe İlçesi

19. Amaçlar
Amaçlar bölümünde projenin katkıda bulunmayı amaçladığı genel hedefler ve özel hedefler
açıklanacaktır.
Genel Amaç: Güney Ege Kalkınma Ajansı’nın İktisadi Kalkınma Mali Destek Programı ile amaçladığı TR32
Düzey 2 bölgesinin yenilikçilik ve girişimcilik kapasitesini artıran, üretim, hizmet ve kurumsal alt yapısını
güçlendirerek bölgenin sürdürülebilir iktisadi kalkınmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.
Özel Amaç: TR32 Düzey 2 Bölgesi; Aydın, Denizli ve Muğla illerinde tarım, tekstil, turizm, bilişim-yazılım ve
otomasyon sektörleri ile iştigal eden KOBİ’lerin firma ziyaretleri, bu kapsamda verilecek danışmanlık
hizmetleri ve düzenlenecek etkinlikler ile araştırma-geliştirme (AR-GE), yenilik ve markalaşma konularında
bilinçlendirilmesi ve bu alanda mevcut girişimlerinin arttırılması hedeflenmektedir.

20. Gerekçelendirme
 Belirlenen amaçlar doğrultusunda, projenin program hedefleri ve öncelikleri ile
ilgisi belirtilmelidir.
 Proje başvuru rehberinde belirtilen program hedef ve öncelikler, KESİNLİKLE
yazılarak atıfta bulunulmalıdır.
Örnek: Karbon Ayak izi Projesi – Güney Ege Kalkınma Ajansı 2013-2016 Bölge Planı
– Çevre Teknoloji Yenilikleri Programı

21. Kapsanan Bölgede Belirlenen İhtiyaç ve
Sorunların Tanımlanması
Bölgeyi Tanımla (Nüfus, Demografi, Sosyal Veriler)
İhtiyacı Tanımla
Sorunu Tanımla

22. İhtiyaç ve Sorunların Tanımlanması
 İhtiyaç ve sorunların tanımlanmasında, bölgenin ve hedef kitlenin projeye
gerçekten ihtiyaç duyduğunu kanıtlamak için ANKET düzenlemek yararlı olacaktır.
www.surveymonkey.com
www.surveey.com

23. İhtiyaç ve Sorunların Tanımlanması
İhtiyaç analizi ve sorun tanımlanmasında istatistiki veriler ve grafikler kullanmak projede artı puan
olarak değerlendirilir. Projede yazılan verilerin kaynakçası mutlaka yazılmalıdır.
Örnek:
Bölgedeki elverişli iklim şartları, zengin toprak ve su kaynakları sayesinde tarım sektörü gelişmiştir. Bölge
Türkiye’deki toplam tarım alanının % 4’üne sahiptir. 2009 Genel Tarım Sayımı’na (GTS) göre, bölgedeki tarım
işletme sayısı 138.120’dir. Bölgede genel olarak tütün, zeytin, incir, üzüm, pamuk, şekerpancarı ve turunçgiller
gibi ürünler yetiştirilmektedir. Özellikle bazı ürünler Ege Bölgesi’ne has ürünler olup, Aydın: 55.967.000 Dolar,
Muğla: 24.727.000 ve Denizli: 18.508.000 Dolar’lık tarım ürünleri ihracatıyla önemli pay sahibidirler. Bölge
Türkiye GSKD’sinde sahip olduğu % 7,1 oranındaki payla TR62 (Adana, Mersin) Bölgesi ile birlikte TR33 (Manisa,
Afyon, Kütahya, Uşak) Bölgesi’nden sonra 2. sırada yer almaktadır. 2009 yılı verilerine göre bölgedeki toplam
istihdamın % 28’ini tarım sektörü oluşturmaktadır.
Denizli ilinden yapılan 1.5 Milyar Dolarlık ihracatın % 66’sı tekstil sektöründe gercekleştirilmektedir. (DTO, 2007:
9). Ayrıca sektörün Denizli’de üretilen toplam katma değer içinde % 68,32’lik payı olup, Denizli’nin Türkiye tekstil
sektöründe üretilen toplam katma değerin % 7,82’sini ürettiği görülmektedir. (DSO, 2003a:17)

24. Hedef Grup ve Nihai Yararlanıcılar
Bir projeden doğrudan ve olumlu etkilenen paydaşlar, hedef grubu oluşturmakta iken, bir
projeden dolaylı ve olumlu etkilenen paydaşlar ise nihai yararlanıcıları oluşturmaktadır.
Örnek;
Hedef Grup: Hedef bölgede ikamet eden 18 yaş üzeri işsiz 50 erkek birey
Nihai Faydalanıcılar: İşsiz Bireylerin Aileleri
İşverenler

25. Faaliyetlerin Ayrıntılı Açıklanması
Yapılacak her faaliyetin başlığı, detaylı tanımı ve her ortağın/iştirakçinin/alt yüklenicinin
faaliyet alanı sorumluluğu anlatılır.
Örnek:
Muğla Büyükşehir Belediyesi Teknik ve İdari Personelinin Eğitimi: Muğla Büyükşehir
Belediyesi proje koordinatörlerinin belirlediği toplamda en az 20 çalışana sürdürülebilir enerji
kentleri izleme ve uygulama yöntemleri konusunda eğitim verilecektir. Bu faaliyet için SEEP’i
hazırlayacak alt-yüklenici koordinasyonu üstlenecek, belediye tarafındaki proje
koordinatörleri eğitim programını belirleyip, uygun yöntem ve tekniklerle eğitimi
gerçekleştirecektir. Bu faaliyetin temel gerekçesi, sürdürebilirlik konusunda tecrübeli
belediye çalışanlarının yetiştirilmesi ve yerel yönetimlerin nitelikli insan kapasitesinin
arttırılmasıdır.

26. Yöntem
Yapılacak faaliyetleri başarmak için kullanılacak metodlar, uygulamalar ve süreç
yönetimi anlatılır. Yöntemin uygulanabilir olduğu ve seçilme nedeni de detaylı
olarak tanımlanmalıdır.
Örnek:
- Seçilen yöntem çevre standartlarına uygundur.
- Daha önceki projelerden çıkarılan sonuçlara göre … yöntemin başarılı olmayacağı
ön görüldüğünden dolayı ….. yöntem uygun görülmüştür.
- Proje ekibinin koordinasyonu, raporlama faaliyetleri ve zaman planlaması MS
Project/ Asana / Smartsheet programları ile yapılacaktır.

27. Proje Bir Önceki Projenin Devamı mı ?
Planlanan proje, başvuru sahibinin daha önceki bir projesinin devamı ise
veya bölgede gerçekleştirilen diğer bir proje üzerine inşa edilecekse
doldurulacaktır.

28. Proje Takibi ve İç/Dış Değerlendirme Prosedürleri
Proje teklifinizde belirlenen hedeflere ve performans göstergelerine ulaşılıp
ulaşılmadığı konusunda yapılacak iç ve dış denetim prosedürlerini içerir.
 Proje Nasıl Yürütülecek?
 Projenin erçekleştirilmesinden kim sorumlu olacak?
 Raporlama faaliyetlerinin denetimini kim yapacak?
 Proje bütçeniz 200.000 TL üzerindeyse,
 Yeminli Mali Müşavir
 Bağımsız Denetim Şirketleri
Bütçeye eklenmeli

29. Aktörlerin Projedeki Rolleri
Başvuru sahibi, ortak, iştirakçi ve alt yükleniciler bu bölümde ayrıntılarıyla belirtilmelidir.
- Aktörlerin projedeki sorumlulukları
- Aktörler neden bu projeye seçildi?
- Aktörlerin benzer proje deneyimleri
- Aktörlerin vizyon ve misyonları proje ile ne kadar ilgili?
GERÇEKLEŞTİRİLEN PAYDAŞ TOPLANTISI VE SONUÇLARI BU
BÖLÜMDE YAZILMALIDIR.

30. Proje Uygulaması Ekibi
 Projenin uygulanması için önerilen ekip bölümünde, projede görev alacak her bireyin
rolü, projeyle ilgisi ve önemi açıklanmalıdır.
 Tanımlama, kişinin üstleneceği görev ve sorumluluk kapsamında yapılmalıdır.
Bu bölümde kesinlikle kişi ismi yazılmamalıdır.
Örnek;
- Proje Koordinatörü
- Proje Uzmanı
- Mühendis
- Raporlama Uzmanı

31. Projenin Uygulanması İçin Temel Araçlar
Projenin uygulanması sırasında kullanılacak temel araç/ekipmanlar bu bölümde
belirtilmelidir. Ekipman ve araçların proje ile ilgilisi açıklanmalıdır.
Bütçe ile
uyumlu olmalı
Proje ile ilgisi
açıklanmalı
Uygun maliyet
kapsamında
olmalı

32. Performans Göstergeleri
Bu bölümde Mantıksal Çerçeve Tablosunda belirtilen hedef ve amaçlar
doğrultusunda performans göstergeleri yazılmalıdır.
Örnek: Mevcut Durum Hedef
Düzenlenen veya rehabilite edilen turizm alanı: 5.000 m2 10.000 m2
İyi tarım uygulamalarına geçen üretici sayısı: ------- 10
Geri dönüşümü sağlanan atık miktarı: 50 ton/yıl 250 ton/yıl
HEDEFLER GERÇEKÇİ VE ULAŞILABİLİR OLMALIDIR!

33. Hedef Gruplar Yararlanıcılar Üzerinde
Beklenen Etki
Hedef gruplar ve yararlanıcılar üzerinde ne gibi iyileştirmelerin olacağı anlatılacaktır.
Hedef gruplar daha önce belirtilen tanımlarla aynı olmalı ve hedef grup/yararlanıcıların
mevcut durum – gerçekleşmesi istenilen durum analizi yapılmalıdır.
Beklenen risk/varsayımlar ve bunlara önerilen çözümler bu bölümde belirtilmelidir!

34. Somut Çıktılar
Bu bölümde projenin çıktıları sayısal verilere dayanarak,
belirgin ve ölçülebilir bir biçimde yazılmalıdır.
Örnek:
Eğitim Kitabı: 1000 adet
Panele Katılan Sayısı: 500 kişi
Proje Sonuç Raporu: 100 adet
Proje sonunda Merkezimizde biyoteknolojik üretim miktarında %30 artış sağlandı.

35. Çarpan Etkisi
Çarpan etkisi, proje faaliyetleri sonuçlarının yayılması ve örnek alınmasıdır.
Proje sonuçlarının başka alanlarda tekrarlanması ve model alınarak yayılması şeklinde olabilir.
Örnek:
Proje faaliyetleri sonucu bilgi ağının kurulması öngörülmektedir. Bu bilgi ağı; İŞKUR, sektör
temsilcileri, TOBB kuruluşu ve meslek odaları tarafından da kullanılabilecektir.

36. Sürdürülebilirlik
Sürdürülebilirlik, proje bittikten sonra sonuç ve faaliyetlerin etkilerinin devam etmesidir.
 Finansal sürdürülebilirlik, hibenin kullanımından sonra faaliyetlerin nasıl finanse edileceğidir.
 Kurumsal sürdürülebilirlik, proje bittikten sonra faaliyetlerin devamını sağlayacak bir yapının
ya da yerel sahiplenmenin olup olmayacağıdır.
 Politika boyutunda sürdürülebilirlik, proje bittikten sonra faaliyetlerin getireceği yapısal
etkilerdir.

37. Sürdürülebilirlik
 Finansal Sürdürülebilirlik:
Örnek; Proje bittikten sonra eğitim ücretleri ve malzeme maliyetleri …… kurumu tarafından
sağlanacaktır.
 Kurumsal Sürdürülebilirlik:
Örnek; Geliştirilen eğitim merkezi proje bittikten sonra da ……. kurumu altında faaliyet
gösterecektir.
 Politika Boyutunda Sürdürülebilirlik:
Örnek; Proje …. yönetmeliğinin oluşturulmasını sağlayacaktır. Proje ortakları bu yönetmeliği
benimseyecek ve kurumsal politika olarak uygulayacaktır.

38. Görünürlük Faaliyetleri
Görünürlük faaliyetleri, proje çağrısında bulunan kurumun (Kalkınma Ajansı, Vakıf,
Avrupa Birliği, Dünya Bankası) görünürlük rehberi esas alınarak hazırlanır.
Broşür, el ilanı, basın bülteni, afiş, bayrak ve benzeri tüm çıktılarda uygulanır.

39. Stok Görseller ve Telif Hakkı
Proje çıktı ve raporlarında kullanılacak olan tüm görseller telif haklarına uygun
olarak satın alınmalı ve buna bağlı olarak bütçede belirtilmelidir.
Stok Görsel Siteleri:
www.shutterstock.com
www.istockphoto.com
www.fotolia.com

40. Bütçeleme İlkeleri
 Bütçe faaliyetleri ve takvimle uyumlu olmalıdır.
 Bütçeye yansıtılan maliyet, söz konusu faaliyetin gerçek maliyeti olmalıdır.
 Bütçe, mantıksal çerçeve tablosu ile uyumlu olmalıdır.
 Çift maliyetlendirme yapılmamalıdır.
 Bütçe kalemleri için mümkünse farklı firmalardan en az 3 proforma fatura alınmalıdır.
 20.000 TL üstü bütçe kalemleri için KESİNLİKLE proforma hazırlanmalıdır.
 Hizmet alımı yapılacak ise proforma fatura ve teknik şartname ZORUNLUDUR.

41. Proje Yazımı
 Proje planlamasında, yazımında ve yürütülmesinde dezavantajlı gruplara KESİNLİKLE yer
verilmelidir. Engelli bireylere, sosyal imkanlara ulaşamayan kadınlara ve kültürel
sebeplerle dışlanan gruplara atıf yapılması projeyi güçlendirir.
 Proje görünürlük ve yaygınlaştırma faaliyetlerinde broşür, el ilanı, kartvizit yerine online
reklamcılık ilkeleri kullanılması ön görülebilir. Projenin web sitesi önceden domain (alan
adı) alınarak projede belirtilmelidir. Projenin sosyal medya kanalları ile yaygınlaştırılması
da projede tanıtım faaliyetleri arasında yer almalıdır. Proje kapsamında amaç ve hedefler
doğrultusunda animasyon filmi veya görsel reklam kalemleri bütçelendirilebilir.

42. İletişim
GÖKHAN TURGUT ÜNAL
 Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler