ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

1. TO ΔΙΚΤΥΟ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΩΝ
• Η πιο χαρακτηριστική αλλαγή της βιομηχανικής επανάστασης στα
ανεπτυγμένα κράτη της Ευρώπης ήταν η εμφάνιση, η εξάπλωση και τελικά η
κυριαρχία του σιδηροδρόμου στις χερσαίες μεταφορές.
• Με αυτόν λύθηκε το πρόβλημα μεταφοράς μεγάλου όγκου προϊόντων με
μικρό κόστος σε αποστάσεις που μετρούνταν πλέον στην κλίμακα κρατών
και ηπείρων .
•Η Βιομηχανική επανάσταση ,η αύξηση της παραγωγής και η δημιουργία
μεγάλων πόλεων δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν χωρίς αυτή τη νέα
δυνατότητα που εξασφάλιζε την τροφοδοσία των πόλεων με τρόφιμα, την
αγορά με προϊόντα και τα εργοστάσια με πρώτες ύλες.
• Έτσι ο σιδηρόδρομος γίνεται το σύμβολο των νέων καιρών και το
συνώνυμο της ανάπτυξης το 19ο αι.
• Για τις αδύναμες και πιο καθυστερημένες οικονομικά χώρες αποτέλεσε
προϋπόθεση για την είσοδό τους στο χώρο των αναπτυγμένων κρατών.
• Οι πρώτες συζητήσεις για την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στη
χώρα μας έγιναν λίγα χρόνια μετά την ανεξαρτησία της , ίσως το 1835.
• Οι ανυπέρβλητες όμως δυσκολίες περιόριζαν τις δυσκολίες αυτές στο χώρο
των θεωρητικών αναλύσεων και των απλών επιθυμιών.

4. • Η κατασκευή σιδηροδρομικής υποδομής ήταν ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση
και απαιτούσε κεφάλαια που το ελληνικό κράτος δεν μπορούσε να
διαθέσει.
• Από την άλλη μεριά η προσέλκυση ξένων κεφαλαίων , επιχειρήσεων ή
πιστωτικών ιδρυμάτων , προϋπέθετε ότι το προς κατασκευή δίκτυο θα ήταν
αποδοτικό, θα εξασφάλιζε δηλ. τη μεταφορά πρώτων υλών, ζωτικών για τη
βιομηχανία και καταναλωτικών αγαθών που οι τοπικές αγορές θα ήταν σε
θέση να απορροφήσουν.
• Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ούτε το ένα ούτε το άλλο. Το ενδιαφέρον , λοιπόν
των επενδυτών (ξένων ή ομογενών) παρέμενε πολύ μικρό.
• Επιπλέον , η γειτνίαση της θάλασσας στις περισσότερες περιοχές ήταν
ανασταλτικός παράγοντας καθώς οι θαλάσσιες μεταφορές περιόριζαν την
αποδοτικότητα του σιδ. δικτύου.
• Μέχρι τη 10ετία του 1880 η μόνη σιδηρ. γραμμή ήταν αυτή Αθήνας-
Πειραιά 9 χιλ. που αποπερατώθηκε σε 12 χρόνια , έπειτα από πολλές
δυσκολίες.
• Όλες οι υπόλοιπες περί σιδηροδρόμου διακηρύξεις έμεναν ανεφάρμοστες
αφού συγκινούσαν μόνο τους κερδοσκόπους.

9. • Η μεταβολή των οικονομικών δεδομένων και οι τάσεις ανάπτυξης ως το
1881 δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για την κατασκευή οδικού δικτύου.
• Την ίδια εποχή γύρω από τη χώρα δημιουργούνται μεγάλοι
σιδηροδρομικοί άξονες που συνδέουν την Κεντρική Ευρώπη με την Κων/λη
( Οrient Express =Tαχεία της Ανατολής), τη Μικρά Ασία και την Ανατολή
ως την Ινδία .
• Η σύνδεση της Ευρώπης με την Ανατολή γινόταν και ατμοπλοϊκά από το
Πρίντεζι της Ιταλίας προς το Σουέζ και τον Ινδικό Ωκεανό.
• Οι ελληνικές κυβερνήσεις ( Χ.Τρικούπης) έκριναν ότι οι ελληνικές
συγκοινωνιακές υποδομές έπρεπε να προωθηθούν ταχύτατα για να
συνδεθεί η χώρα με τους διεθνείς σιδ. άξονες.
• Το σιδ. δίκτυο ολοκληρώθηκε σε τρεις 10ετίες από το 1880 και μετά.
• Επί πρωθυπουργίας Τρικούπη δόθηκε μεγάλη ώθηση και
κατασκευάστηκαν 900 χιλ. σιδ.γραμμής.
• Τα οικονομικά προβλήματα της χώρας επιβράδυναν την αποπεράτωση
του έργου που ολοκληρώθηκε το 1909.
• Στο μεγαλύτερο τμήμα του το δίκτυο ήταν μετρικό , οι γραμμές 1μ.
πλάτους σε αντίθεση με τις διεθνείς προδιαγραφές 1,56μ. Το
δίκτυο εξυπηρετούσε κυρίως τοπικές ανάγκες και δεν ήταν στις
προβλέψεις να συνδεθεί με το διεθνές δίκτυο.

13. • Το κράτος ανέλαβε το μεγαλύτερο μέρος του κόστους του έργου και
επωμίστηκε το μεγαλύτερο μέρος του δανεισμού που έγινε κυρίως από
ξένα πιστωτικά ιδρύματα.
• Οι ιδιώτες συμμετείχαν με μικρότερο ποσοστό (30%) σε ένα έργο του
οποίου η αποδοτικότητα ήταν πολύ αμφίβολη.
• Το σιδ. δίκτυο κλήθηκε να εξυπηρετήσει αρχικά τη διακίνηση αγροτικών
προϊόντων και από την αρχή της λειτουργίας του παρουσίαζε σημαντική
υστέρηση στα έσοδά του σε σχέση με τους αισιόδοξους υπολογισμούς
που οδήγησαν στη δημιουργία του. Διακοπή επενδύσεων στο
σιδηρόδρομο.
• Η σημασία του όμως υπήρξε μεγάλη ιδιαίτερα σε καιρό πολέμου αφού
επέτρεψε τη γρήγορη επιστράτευση και τον εφοδιασμό του ελληνικού
στρατού.
• ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ: 1. Δεν κατόρθωσε να φέρει την ανάπτυξη και την
εκβιομηχάνιση στις περιοχές που έφτασε.
• 2.Δεν κατόρθωσε να εκπληρώσει τις αναπτυξιακές προσδοκίες που
στηρίχθηκαν επάνω του αλλαγή κοινωνικών και οικονομικών
δομών. Δύσκολα ένα σιδ.δίκτυο πετυχαίνει τόσο ριζοσπαστικές αλλαγές.

16. Οδοντωτός σιδηρόδρομος Καλαβρύτων