Тұсаукесер "Қазақстан Республикасының зейнетақы жүйесі" - қаржы журналистикасы бойынша жазғы мектеп 2017

1. Қазақстан Республикасының
зейнетақы жүйесі

2. Зейнетақымен қамсыздандыру жүйесінің негізгі түрлері
БӨЛУ ЖҮЙЕСІ ЖИНАҚТАУШЫ ЖҮЙЕСІ
Ағымдағы кезеңдегі салық
аударымдары мен түсімдері
арқылы қаржыландыру
Жеке жинақтаушы шотына тұрақты
түрде түскен зейнетақы жарналары
есебінен қаржыландыру
А Б
ЗЖ = .
ЗЖ + ЖТ
DB (defined benefit)
төлемдерді белгілеу арқылы
жүйесі
DC (defined contribution) алдын-
ала жарналарды белгілеу арқылы
жүйесі
Өмір бойы төлемдер.
Төлемнің көлемі белгілі
жағдайлардан тәуелді болады
(өтіл, жалақының көлемі,
қызмет түрі)
Кесте бойынша төлемдер
өмір бойы зейнетақы аннуитетің
иелену арқылы немесе
жинақтардың таусылуына дейін
*ЗЖ- зейнетақы жинағы
*ЗЖ-зейнетақы жарналары
*ЖТ –жеке табыс

3. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ЖҮЙЕСІНІҢ КӨП ДЕҢГЕЙЛІ МОДЕЛІ
БЖЗҚ Мемлекет
БАЗАЛЫҚ
ЗЕЙНЕТАҚЫ
(01.07.2018 жылдан
жалпы өтілді есепке
ала отырып)
ОРТАҚ
ЗЕЙНЕТАҚЫ
(01.01.1998
жылға дейінгі
өтілден)
ЕРІКТІ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ЖҮЙЕСІ
МІНДЕТТІ
ЖИНАҚТАУШЫ ЖҮЙЕ:
жұмыскердің есебінен
10%;
Жұмыс берушінің
есебінен ерекше қауіпті
өндірістер үшін 5%
2
3
1
1.1 1.2
2.22.1
МІНДЕТТІ ШАРТТЫ-
ЖИНАҚТАУШЫ
ЖҮЙЕ: (01.01.2017
ж. бастап) жұмыс
беруші есебінен
барлық
жұмыскерлер үшін
5%

4. 2017 жылғы 1 шілдеден
бастап базалық зейнетақы
14 466 теңге
Еңбек өтілі мен табыс
деңгейіне қарамастан,
барлық зейнеткерлерге
бірдей төленеді.
1.1 БАЗАЛЫҚ ЗЕЙНЕТАҚЫ
табыс өтіл
МЕМЛЕКЕТТІК БАЗАЛЫҚ
ЗЕЙНЕТАҚЫ РЕСПУБЛИКАЛЫҚ
БЮДЖЕТ ЕСЕБІНЕН ТӨЛЕНЕДІ
01.07.2018 жылдан бастап
базалық зейнетақы мөлшері
өтілге байланысты болады:
0-10 жыл өтіл – КД-нің 54%-ы,
10 жылдан астам әрбір жыл
үшін КД-н +2%-ы.
Ең жоғарғы зейнетақы – 33
жыл өтілде – 1 КД.
Зейнетақы жасы өтіл

5. Толық
еңбек
зейнетақы-
сына
қажетті өтіл
1.2 ОРТАҚ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ОРТАҚ (ЕҢБЕК) ЗЕЙНЕТАҚЫ
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ БЮДЖЕТ
ЕСЕБІНЕН ТӨЛЕНЕДІ
25жыл
20жыл
Зейнетақы есептеуде
қолданылатын табыстың
ең жоғарғы мөлшері:
104 374 ТЕҢГЕ
01.01.1995 жылдан
бергі қатарынан кез
келген 3 жылдағы
орташа айлық
табыс
60%
Зейнета-
қының
толық
мөлшері
6
ай
Ортақ еңбек зейнетақы
01.01.1998 жылға дейін
кемінде 6 ай еңбек өтілі
бар зейнеткерлерге
төленеді
Қажетті өтілден жоғары
әрбір қосымша жыл үшін –
орташа айлық табыстың
+1%-ы, бірақ оның
75%аспайды
Толық еңбек зейнетақысы
(60%) = 62 624 ТЕҢГЕ
Ең жоғарғы еңбек зейнетақысы
(75%) = 78 281 ТЕҢГЕ
2017 ж.:
Орташа нақты еңбек зейнетақысы
= 43 152 ТЕҢГЕ2016 ж.:
01.07.2017 ж. бастап:
46
АЕК

6. 2.1 МІНДЕТТІ ЖИНАҚТАУШЫ
ЗЕЙНЕТАҚЫ
Жинақтаушы зейнетақы
жүйесі 01.01.1998 жылы Чили
моделі бойынша енгізілді:
жеке зейнетақы шоттары мен
белгіленген жарналар.
МЗЖ
МІНДЕТТІ ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖАРНАЛАРЫ
Жұмысшының ай сайынғы табысының
10%-ы мөлшерінде
(ең төменгі еңбекақының 75 есе
мөлшерінен аспауы тиіс (2017 ж.: 1
834 425 теңге)).
МКЗЖ
МІНДЕТТІ КӘСІПТІК ЗЕЙНЕТАҚЫ
ЖАРНАЛАРЫ жұмысшының ай
сайынғы табысының 5%-ы
мөлшерінде жұмыс берушінің өз
қаражаты есебінен БЖЗҚ-ға зиянды
еңбек жағдайларында жұмыс
істейтін жұмысшылардың
пайдасына төленеді.
Мемлекет алушыларға
БЖЗҚ-дағы МЗЖ,
МКЗЖ нақты салынған
көлемінде заңмен
белгіленген зейнетақы
жасына жеткендегі
инфляция деңгейін
есепке ала отырып,
кепілдік береді.

7. 01.01.2020 жылдан бастап зейнетақы жүйесінің жаңа шартты-жинақтаушы
құрамдауышы – жұмыскердің айлық табысының 5%-ын құрайтын жұмыс берушінің
міндетті зейнетақы жарналары енгізіледі. Ол зейнетақымен қамсыздандыру бойынша
жауапкершілікті мемлекет, жұмыскер және жұмыс берушіге оңтайлы бөлу арқылы
зейнетақымен қамсыздандыру деңгейін арттыруға арналған.
ЖМЗЖ есебінен зейнетақы төлемдері 60 күнтізбелік айдан кем емес
жиынтықтағы ЖМЗЖ аударылған жеке тұлғаларға жүзеге асырылады.
ЖМЗЖ есебінен зейнетақы төлемдері ай сайынғы және өмір бойғы болады.
Жинақтар мұраға қалдырылмайды. Жарналардың инфляция деңгейін есепке алып,
сақталуына мемлекет кепілдік бермейді.
Міндеттемелер инвестициялық табысты есепке алып, әрбір салымшы үшін
салынған жарналар мөлшері мен санына байланысты қалыптасады.
Зейнет демалысына шығу кезінде барлық жарналарды, жинақтаудың барлық
кезеңіндегі инвестициялық табысты, қайтыс болған және қоныс аударған
салымшылардың барлық жинақтарын қайта бөлу жағын ескере отырып, жинақ
теңгерімі қалыптастырылады.
2.2 ШАРТТЫ-ЖИНАҚТАУШЫ
ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖҮЙЕСІ
ЖҰМЫС БЕРУШІ
(агент)
ЖҰМЫСШЫ
(алушы)
ЖМЗЖ
МӨЛШЕРЛЕМЕСІ
ЖҰМЫСШЫ
ТАБЫСЫНЫҢ
5%-ЫН ҚҰРАЙДЫ
Өз қаражаты есебінен
жұмыс берушінің міндетті
зейнетақы жарнасын
жеке тұлғаның
(жұмыскер) БЖЗҚ-да
ашылған шартты
зейнетақы шотына
аударады
ЖМЗЖ
5%
63жас
58/63
жас
Мүгедектігі
мерзімсіз
болып
белгіленген І
және ІІ топ
мүгедектері

8. *01.01.2017
3 ЕРІКТІ ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ЖҮЙЕСІ
ЕРІКТІ ЖИНАҚТАУШЫ ЖҮЙЕ
Ерікті зейнетақы жарналары
Жеке және корпоративтік
ЕЗЖ
ЕРІКТІ ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖАРНАЛАРЫ
БЖЗҚ-ға салымшылар (жеке және заңды
тұлғалар) өз бастамасымен зейнетақы
төлемдерін алушылардың (яғни, өз
пайдасына немесе үшінші тұлғаның
пайдасына) салатын сома.
ЕЗЖ мөлшерлемесі зейнетақымен
қамсыздандыру шарты тараптарының
келісімімен белгіленеді.
38,9мың
ЕЗЖ бойынша ЖЗШ
саны*
1 690млн. тг
ЕЗЖ есебінен жинақтар
сомасы*