3. Зейнетақы жүйелерінің типтері
3
БӨЛІП ТАРАТУШЫ ЖҮЙЕ ЖИНАҚТАУШЫ ЖҮЙЕ
Қаржыландыру ағымдағы
кезеңнің салықтық түсімдері
есебінен
Қаржыландыру жеке жинақ
шотындағы тұрақты зейнетақы
жарналары есебінен
А Б
ЗЖ = .
ЗЖ + ИТ
DB (defined benefit)
белгіленген төлемдері бар жүйе
DC (defined contribution)
белгіленген жарналары бар жүйе
Төлемдер өмір бойы
жасалады. Төлем мөлшері
белгілі бір жағдайға
байланысты (еңбек өтілі,
жалақы мөлшері, қызмет түрі)
Төлемдер кесте бойынша жинақ
таусылғанға дейін немесе
зейнетақы аннуитетін сатып алған
кезде өмір бойы жасалады
Зейнетақы – зейнет жасына толған тұлғаларға төленетін тұрақты (ай сайынғы)
ақшалай табыс
4. Халықаралық тәжірибе
4
СИНГАПУР
Рейтинг*: №24
(азия елдері
арасында №3)
ЧИЛИ
Рейтинг*: №9
(латынамерикалық
елдер арасында №1)
АВСТРАЛИЯ
Рейтинг*: №1
ШВЕЦИЯ
Рейтинг*: №3
НОРВЕГИЯ
Рейтинг*: №5
ЛАТВИЯ
Рейтинг*: №7
* “Allianz Pension Sustainability Index 2016” халықаралық рейтинг агенттігінің бағасы
(Зейнетақы жүйелерінің тұрақтылық рейтингі)
Әлемде бөліп таратушы (DB)
типтегі жүйеден жинақтаушы (DC)
типтегі жүйеге өту тренді
байқалады.
Соңғы 10 жылда DC активтері
жылына 5,6%-ға өсті, ал DB
активтері өсімінің қарқыны
әлдеқайда баяу - жылына 3,1%.
ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖҮЙЕСІ
БАР ЕЛДЕР
ГЕРМАНИЯ
Рейтинг*: №25
НИДЕРЛАНДЫ
Рейтинг*: №4
КАНАДА
Рейтинг*: №15
БӨЛІП ТАРАТУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ЖҮЙЕСІ БАР ЕЛДЕР
ШАРТТЫ-ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ЖҮЙЕСІ БАР ЕЛДЕР
6. ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖҮЙЕСІНІҢ
ДАМУ ТАРИХЫ
6
ГНПФ – «ұйғарымға
орай қор»
ЖЗЖ туралы
заң қабылдау,
ГНПФ құру
зейнетақы жүйесінің
шартты-жинақтаушы
компонентін енгізу -
5% жұмыс берушінің
міндетті зейнетақы
жарналары
ЖЗЖ жұмысының
басталуы - 10%
міндетті зейнетақы
жарналары
сақтандыру
ұйымдарына ЗЖ
аудару мүмкіндігі
желтоқсан 1999: 13 ЖЗҚ, 8 ЗАБК;
тамыз 2013: 10 ЖЗҚ, 2 ЗАБК
07.2013-03.2014
БЖЗҚ құру және оған жеке ЖЗҚ-
дан барлық зейнетақы активтері
мен зейнетақы міндеттерін беру
еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен
айналысатын қызметкерлер үшін жұмыс беруші
қаражатының есебінен 5% мөлшерінде МКЗЖ
енгізу
әлеуетті құрылымдардың
қызметкерлерін бюджет есебінен
зейнетақымен қамсыздандыруға
ауыстыру
2020
2016
2014
2013-
2014
1999-
2013
2003
1998-
2002
1998
1997
2018
жасына қарай ай сайынғы төлемдерге өту,
композиттік қызмет енгізу;
әйелдердің зейнет жасын кезеңді түрде
көтерудің басталуы
7. ҚР зейнетақы жүйесінің үлгісі
7
БЖЗҚ Мемлекет
БАЗАЛЫҚ
ЗЕЙНЕТАҚЫ
(01.07.2018 жылдан
бастап жалпы еңбек
өтілі ескеріліп)
ОРТАҚ
ЗЕЙНЕТАҚЫ
(01.01.98 жылға
дейінгі еңбек
өтілінен)
ЕРІКТІ
ЖИНАҚТАУШЫ
ЖҮЙЕ
МІНДЕТТІ ЖИНАҚТАУШЫ
ЖҮЙЕ:
қызметкер есебінен 10%;
Еңбек жағдайлары зиянды
өндіріс үшін жұмыс беруші
есебінен 5%
2
3
1
1.1 1.2
2.22.1
МІНДЕТТІ ШАРТТЫ-
ЖИНАҚТАУШЫ ЖҮЙЕ:
барлық қызметкер үшін
жұмыс беруші есебінен 5%
(2020 жылдан бастап енгізу)
МЕМЛЕКЕТБЖЗҚ
8. Мемлекеттік бюджет есебінен
зейнетақымен қамсыздандыру
8
Зейнеткерлік
жас
еңбек өтілі
01.07.2018 жылдан бастап
базалық зейнетақының мөлшері
еңбек өтіліне байланысты:
01.01.1998 жылға дейін
кемінде 6 ай еңбек өтілі
болған кезде төленеді.
БАЗАЛЫҚ
ЗЕЙНЕТАҚЫ
54%
Ең жоғарғы зейнетақы –
еңбек өтілі 33 жыл және одан көп
болған кезде 1 ЕТК
ең төменгі күнкөріс
деңгейінен – 0-ден 10 жылға
дейін;
ең төменгі күнкөріс
деңгейінен – 10 жылдан
артық әр жыл үшін.
+2%
Толық еңбек
зейнетақысы
үшін қажетті
еңбек өтілі
25
жыл
20
жыл
Зейнетақының толық мөлшері:
01.01.1995 жылдан бастап кез
келген қатарынан 3 жыл үшін
орташа айлық табыстан 60%
46 АЕК
Зейнетақы есептеу үшін
қабылданатын
табыстың ең жоғарғы
мөлшері.
ОРТАҚ (ЕҢБЕК)
ЗЕЙНЕТАҚЫ
9. Жинақтаушы зейнетақы жүйесі
9
Жинақтаушы зейнетақы жүйесі Чили үлгісі бойынша 01.01.1998 жылдан
бастап енгізілді: жеке зейнетақы шоттары және белгіленген жарналары бар.
Салымшы
Мемлекеттік
корпорация
ҚРҰБ
Банк-кастодиан
ЗА басқарушы
ЖАРНАЛАР
АУДАРУ
Инвестициялық
портфель
(бағалы қағаздар,
депозиттер және
басқалар.)ТӨЛЕМДЕРЖАСАУ
ЗА ЕСЕПКЕ АЛУ
САЛЫМШЫЛАР ЖЗШ-сына
ИТ ЕСЕПТЕУ
ИТ ТУРАЛЫ
АҚПАРАТ
МІНДЕТТІ ЗЕЙНЕТАҚЫ
ЖАРНАЛАРЫ
қызметкер есебінен оның
айлық табысынан 10%
мөлшерінде
МІНДЕТТІ КӘСІПТІК
ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖАРНАЛАРЫ
ҚР ЕХӘҚМ тізбесіне сай
еңбек жағдайы зиянды (аса
зиянды) жұмыспен
айналысатын
қызметкерлердің пайдасына
жұмыс берушінің меншікті
қаражаты есебінен
қызметкердің ай сайынғы
табысынан 5% мөлшерінде.
Зейнетақы
жинақтарының
сақталуына
мемлекеттік
кепілдік
Жеке зейнетақы
жинақтарына
меншік құқығы
Жұмыс беруші
ЖАРНАЛАРДЫҢ
ТҮСУІТУРАЛЫ
АҚПАРАТ
ЗА БАСҚАРУЖАРНАЛАР
АУДАРУ
10. Жинақтаушы зейнетақы жүйесі
10
САЛЫМШЫЛАРҒА
АРНАЛҒАН
ҚЫЗМЕТТЕР
Жинақтаушы
зейнетақы жүйесі
бойынша
салымшыларға кеңес
беру
Салымшыларға МЗЖ,
МКЗЖ және ЕЗЖ
есебінен ЖЗШ ашу
Зейнетақы
төлемдерін жасау
және сақтандыру
ұйымдарына аудару
Салымшылар ЖЗШ-
ынан ақпарат беру
Зейнетақы активтері
мен міндеттемелерін
есепке алу
Салымшылардың
ЖЗШ-ына
инвестициялық
табысты есептеу
Зейнетақы активтерін
басқару
Кастодиандық
қызметті жүзеге асыру
Инвестициялық
декларацияны бекіту
Қаржылық бақылау
және қадағалау
ҰҚБК
БЖЗҚ
ҚРҰБ
Қазақстан
Республикасының
Президенті
ҚР Үкіметі
акционер
Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы
қорының зейнетақы активтерін басқару
тиімділігін арттыру бойынша
ұсыныстарды қарау және әзірлеу
Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы
қорының зейнетақы активтерін
орналастыру рұқсат етілген құралдар
тізбесі бойынша ұсыныстар әзірлеу және
аталған тізбені мақұлдау
Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы
қорының қызметі туралы жыл сайынғы
есепті қарау
Зейнетақымен
қамсыздандыру
саласындағы мемлекеттік
саясатты жүзеге асыру
ЗА есебінен сатып алуға
рұқсат етілген
қаржы құралдарының
тізбесін бекіту
- жарналар аудару
бойынша
- төлемдер жасау
бойынша
- МЗЖ, МКЗЖ сақтауға
қатысты мемлекет
кепілдігін орындау
бойынша НҚА бекіту
БЖЗҚ Зейнетақы
қағидасын бекіту
(салымшылармен
БЖЗҚ қарым-қатынасының
тәртібі)
МКЗЖ пайдасына
аударылатын кәсіптер
тізбесін бекіту
ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖҮЙЕСІНЕ ҚАТЫСУШЫЛАР
11. 11
БЖЗҚ – Қазақстан Республикасының жинақтаушы
зейнетақы жүйесінің барлық қаржылық және ақпараттық
ағындарының сенімді бірыңғай басқарушысы және
операторы.
Таным
Қызмет сапасын көтеру, зейнетақы активтерін дұрыс есепке
алу, сондай-ақ зейнетақы жинақтарын жоспарлау
мәдениетін көтеру арқылы зейнетақы жинақтарын
қалыптастыруда салымшыларға ұйымдастырушылық көмек
көрсету
Миссия
2017-2021 ЖЫЛДАРҒА «БЖЗҚ» АҚ
КОРПОРАТИВТІК ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫ
13. 13
Қызметтің негізгі бағыттары
Үздік тәжірибе стандарттарына сәйкес сапалы қызмет
көрсету1
Қазақстан Республикасы халқының зейнетақы
жинақтарын жоспарлау мәдениетін дамыту2
Қазақстанның жинақтаушы зейнетақы жүйесін ары қарай
дамыту бағыттары бойынша ҚР заңнамасын іске асыру3