1. Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ,
ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
ΚΑΙ ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ
Ονοματεπώνυμο Εκπαιδευτικού : Κλημεντιώτη Χριστίνα (ΠΕ70)
Ονοματεπώνυμο Επιβλέποντος Επιμορφωτή : Ασδεράκη Φωτεινή
8ο Δημοτικό Σχολείο Αιγάλεω
Αθήνα
Διδ. Έτος 2012-2013
2. Περίληψη
Στη σύγχρονη πραγματικότητα που όλοι βιώνουμε, η εκπαίδευση είναι πια αυτή που παίζει
τον πιο ουσιώδη ρόλο στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και στη δημιουργία και οργάνωση
περιβάλλοντος μάθησης με βασικό στόχο τη συνεργασία των μαθητών.
Στην κατεύθυνση αυτή η παιδαγωγική προσέγγιση που περιγράφεται στην παρούσα εργασία
σχεδιάστηκε με βάση βιωματικές μεθόδους με τις οποίες οι μαθητές αναλύουν , εκφράζονται,
επικοινωνούν , συνεργάζονται , κοινωνικοποιούνται και εντάσσονται στην ομάδα.
Παράλληλα καλλιεργούνται οι «οριζόντιες δεξιότητες» των μαθητών, αλλά και η ικανότητά
τους στην αξιοποίηση των Νέων τεχνολογιών (ΤΠΕ). Πιο συγκεκριμένα το παρόν
εκπαιδευτικό πρόγραμμα γεννήθηκε από την ανάγκη να γνωρίσουν οι μαθητές την Ευρώπη
της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, μια και ελάχιστα αναφέρονται στο βιβλίο της
Ιστορίας της Στ’ τάξης , παρόλο που φέρει τίτλο : Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου
κόσμου, περίοδοι κατά τις οποίες τέθηκαν οι βάσεις τόσο σε επίπεδο φιλοσοφίας, όσο και σε
επίπεδο συνεργατικής δομής κρατών, και επί των οποίων στηρίζονται οι αρχές και οι αξίες της
Ένωσης.
Κύριος σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να προσεγγίσει τη διδασκαλία της Ιστορίας της
ΣΤ΄ τάξης με τρόπο που να συνάδει με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αρχές και την αξιοποίηση
των νέων τεχνολογιών. Στο πλαίσιο της εργασίας ολοκληρώθηκαν 8 δραστηριότητες με θέμα
ιστορικά πρόσωπα της Ευρώπης του 14ου
- 18ου
αιώνα και αναπτύχθηκε ψηφιακό
περιεχόμενο εφαρμογών και εργαλείων του web 2.0. Οι μαθητές μέσα από τα μάτια
σπουδαίων Ευρωπαίων γνωρίζουν την εξέλιξη της Ευρώπης μέσα στους αιώνες. Οι
δραστηριότητες υλοποιήθηκαν στα πλαίσια τις Ευέλικτης Ζώνης τόσο στην τάξη όσο και στο
εργαστήριο Η/Υ. Όλες οι εργασίες των μαθητών αναρτήθηκαν στο ιστολόγιο που
δημιουργήθηκε για να εκπληρώσει τους στόχους που είχαν τεθεί αρχικά.
http://st2012egaleo8ods.blogspot.gr/
4. ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΜΑΣ
Στην παρούσα εργασία έλαβαν μέρος και οι 17 μαθητές της
ΣΤ’ ΤΑΞΗΣ
Ντουντούμη Μαριάννα Ράμα Κέβιν Σερβέτι Αλέξης
Μαρίνος Νικόλαος Γρηγοράτου Νεφέλη Παντελή Μελίνα
Τέλο Ράντο Λαμπιτσάκης Αθανάσιος Καψάλη Ευγενία
Κουλούρης Ανδρέας Βόσσης Αθανάσιος Μαρκάι Σιλβάνα
Χρηστίδου Σταυρούλα Τσουρουφλή Παναγιώτα Πάπα Άρης
Τσουρουφλή Σουζάνα Αναστασιάδης Αριστομένης
του 8ου Δημοτικού Σχολείου Αιγάλεω
Διεύθυνση : Θηβών & Κουντουριώτου Έναντι Ταχυδρομείου
ΤΚ 12242
Τηλ. +30 210 5982757
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω το διευθυντή του σχολείου μας κ.
Στεφανάκο Γεώργιο για τη στήριξή του καθ’ όλη τη διάρκεια εκπόνησης της εργασίας
μας.
1
5. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η παρούσα εργασία έχει ως κύριο σκοπό να προσεγγίσει τη διδασκαλία της Ιστορίας της ΣΤ΄
τάξης με τρόπο που να συνάδει με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αρχές και την αξιοποίηση των
νέων τεχνολογιών.
Στο πλαίσιο της εργασίας αναπτύχθηκε ψηφιακό περιεχόμενο και παρουσιάστηκαν τρόποι
αξιοποίησης εφαρμογών και εργαλείων του web 2.0. Παράλληλα αξιοποιήθηκαν και
προγράμματα εγκεκριμένα από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Επιπρόσθετα, έγινε προσπάθεια
να καλυφθούν πραγματικές διδακτικές ανάγκες δεδομένης της έλλειψης υλικού αναφορικά
με τις διδακτικές ενότητες που πραγματεύονται οι δραστηριότητες.
Γενικός σκοπός των δραστηριοτήτων είναι να προσεγγίσει τη διδασκαλία της Ιστορίας της
ΣΤ΄ Δημοτικού αξιοποιώντας τις ΤΠΕ και εφαρμόζοντας σύγχρονες παιδαγωγικές αρχές.
Επιμέρους σκοποί της εργασίας είναι η ανάπτυξη της ιστορικής σκέψης, η ενεργή συμμετοχή
του μαθητή και η ενθάρρυνση του ώστε να στοχάζεται και να παράγει ο ίδιος ιστορική
γνώση βασισμένη στα βιώματα του.
Οι στόχοι της εργασίας διακρίνονται σε παιδαγωγικούς, διδακτικούς και τεχνολογικούς.
Παιδαγωγικοί στόχοι
Οι μαθητές:
• Συνεργάζονται και ανταλλάσσουν απόψεις προκειμένου να καταλήξουν σε
αποτελέσματα / συμπεράσματα.
• Ενισχύουν το αυτοσυναίσθημα τους μέσα από ομαδοσυνεργατικές δραστηριότητες.
• Καλλιεργούν την κριτική και δημιουργική σκέψη.
• Διαμορφώνουν αξίες και στάσεις μέσα από την κατανόηση ανθρώπινων συμπεριφορών
του παρελθόντος.
Διδακτικοί Στόχοι
Οι διδακτικοί στόχοι με βάση τα νέα αναλυτικά προγράμματα (ΑΠΣ – ΔΕΠΠΣ) για το
μάθημα της Ιστορίας της ΣΤ’ τάξης:
2
6. Ενότητα Α’ – Αναγέννηση , Διαφωτισμός, ιδέες Γαλλικής Επανάστασης, Τέχνες (Ζωγράφοι
και ποιητές της Αναγέννησης και του διαφωτισμού) Επιστήμες (νέες εφευρέσεις)
Οι δραστηριότητες θα γίνουν στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης και κάποιες ώρες της
Ιστορίας.
Διαθεματικά: Σύνδεση με Γλώσσα (παραγωγή κειμένου), Εικαστικά, Φυσική, Γεωγραφία.
Τεχνολογικοί Στόχοι
Συμβαδίζουν με το Πρόγραμμα Σπουδών για τις ΤΠΕ για τους μαθητές της ΣΤ΄ τάξης
Δημοτικού και συνοπτικά είναι οι ακόλουθοι:
• Οι μαθητές να γνωρίζουν, να δημιουργούν και εκφράζονται με τις ΤΠΕ
• Να επικοινωνούν και να συνεργάζονται με ΤΠΕ
• Να διερευνούν και να ανακαλύπτουν με ΤΠΕ
Κυρία σημεία / υλικό
Στην παρούσα εργασία αξιοποιήθηκε το blogspot για την κατασκευή ιστολογίου, στο οποίο
αναρτήθηκε το τελικό αποτέλεσμα των εργασιών των μαθητών.
Το ιστολόγιο διαθέτει μενού τα οποία θα περιλαμβάνουν:
Υπερσυνδέσεις με πληροφοριακό υλικό / sites μουσείων / Videos / παρουσιάσεις σε
powerpoint
Εφαρμογές που δημιουργήθηκαν με το πρόγραμμα : hotpotatoes.
Συλλογή εικόνων
Ακόμη αξιοποιήθηκαν τα προγράμματα: Inspiration (για εννοιολογικούς χάρτες), Revelation
natural art, Hot potatoes και Tux paint όπως επίσης και εργαλεία της Microsoft Web 2.0
Η χρήση των ΤΠΕ στην τάξη - Πλεονεκτήματα
Το μάθημα της Ιστορίας έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα καθώς αναφέρεται σε γεγονότα
παρελθοντικά, συγκεκριμένα και μοναδικά τα οποία ο δάσκαλος καλείται να αναπαράγει και
να εμπλέξει τους μαθητές μέσω της ιστορικής αφήγησης, της αξιοποίησης των πηγών και του
εικονογραφικού υλικού (Βιβλίο δασκάλου). Λόγω της φύσης του είθισται να διδάσκεται με
3
7. πιο παραδοσιακούς τρόπους διδασκαλίας που ευνοούν το δασκαλοκεντρικό πρότυπο καθώς
οι κύριες μορφές διδασκαλίας είναι ο μονόλογος, η αφήγηση και αξιοποίηση του έντυπου
πληροφοριακού υλικού (Ματσαγγούρας, 2003). Η χρήση των νέων τεχνολογιών παίζει
ουσιαστικό ρόλο και δίνει νέα πνοή στο μάθημα της Ιστορίας. Καταργεί τη στείρα
απομνημόνευση και μετουσιώνει την Ιστορία από ένα ανιαρό μάθημα για τους μαθητές, σε
μάθημα διερεύνησης και ιστορικής μελέτης (Κανταράκη, 2012). Οι έννοιες αποκτούν
δυναμικό χαρακτήρα.
Ανατρέχοντας και μελετώντας τα ΑΠΣ και τα ΔΕΠΠΣ για το μάθημα της Ιστορίας
διαπιστώνεται ότι «στόχος των ΔΕΠΠΣ και των ΑΠΣ της Ιστορίας είναι « να
χρησιμοποιούνται μαθητοκεντρικές μέθοδοι διδασκαλίας που να επιτρέπουν την ενεργητική
συμμετοχή των μαθητών στη διδακτική διαδικασία.(…) ιδιαίτερη σημασία έχει η εναλλαγή
διδακτικών μεθόδων και η ευελιξία του διδάσκοντος.»
Ειδικότερα, οι νέες τεχνολογίες μπορούν να αξιοποιηθούν στο μάθημα της Ιστορίας:
Ως εργαλεία συλλογής πληροφοριών (μέσα από έγκυρες ηλεκτρονικές διευθύνσεις )
Ως εργαλεία ανεύρεσης φωτογραφικού υλικού
Ως εργαλεία ανάλυσης και αξιολόγησης των πληροφοριών
Ως μέσα πραγματοποίησης εικονικών επισκέψεων σε απομακρυσμένους από τη σχολική
μονάδα χώρους
Ως εργαλεία για την ενεργό συμμετοχή των μαθητών μέσα από διαδραστικά παιχνίδια
ιστορικού περιεχομένου
Ως μέσα για την ανάπτυξη ομαδοσυνεργατικών δραστηριοτήτων με στόχο την
κοινωνικοποίηση των μαθητών και τη δημιουργία θετικού κλίματος στην τάξη
Ως μέσου πρόσβασης στην κοινωνία (μέσα από τη δημοσιοποίηση εργασιών και
δραστηριοτήτων και το διάλογο μεταξύ απομακρυσμένων σχολικών μονάδων) (Βιβλίο
Δασκάλου)
Εκτός από τη χρήση εφαρμογών που σχετίζονται με το διαδίκτυο, ο εκπαιδευτικός μπορεί να
αξιοποιήσει εφαρμογές όπως ο επεξεργαστής κειμένου, το power point, το movie maker κ.α
θέτοντας πάντα παιδαγωγικούς και διδακτικούς στόχους σε συνάρτηση με τα ΑΠΣ και τα
4
8. ΔΕΠΠΣ και λαμβάνοντας υπόψη του παράγοντες όπως η ηλικία των μαθητών, ο βαθμός
εξοικείωσης του με τις ΤΠΕ κ.α.
Στην εργασία αυτή, αξιοποιούνται τεχνολογικά μέσα με στόχο να αυξηθεί το μαθητικό
ενδιαφέρον και η συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σε καμία περίπτωση δεν
υποβαθμίζεται η χρήση του σχολικού βιβλίου και η αξιοποίηση του έντυπου πληροφοριακού
υλικού πηγές, εικόνες, ιστορικά κείμενα).
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Το εκπαιδευτικό ψηφιακό υλικό που αναπτύσσεται σε αυτήν την εργασία βασίζεται σε ένα
συγκερασμό αρχών των θεωριών μάθησης που ευνοούν και προάγουν την εκπαιδευτική
διαδικασία.
Από τις συμπεριφοριστικές θεωρίες μάθησης, οι οποίες δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην
αναμετάδοση της πληροφορίας και στην τροποποίηση της συμπεριφοράς, αξιοποιούνται
στοιχεία ως προς την παρουσίαση των πληροφοριών και την αξιολόγηση των γνώσεων μέσω
δραστηριοτήτων εξάσκησης και πρακτικής (Κόμης, 2008). Παρέχεται στον μαθητή ακριβής
πληροφορία πάνω στην υπό διδασκαλία ενότητα με ελκυστικό τρόπο και η δυνατότητα
εξάσκησης μέσα από δραστηριότητες κλειστού τύπου με άμεση ενίσχυση – θετική ή
αρνητική – ώστε είτε να επαναλαμβάνεται η επιθυμητή συμπεριφορά είτε να απαλείφεται
αντίστοιχα. Οι δραστηριότητες αποκτούν παιγνιώδη χαρακτήρα για τους μαθητές. Δίνεται
στους μαθητές η δυνατότητα για αυτόνομη εργασία στο δικό τους ρυθμό και η ελευθερία να
κάνουν λάθη σε μια διαδικασία δοκιμής και πλάνης. Τέτοιες, κλειστού τύπου δραστηριότητες
για παράδειγμα που αναπτύχθηκαν είναι με την εφαρμογή Hotpotatoes και έχουν τη μορφή
συμπλήρωσης λέξεων σε κείμενο.
Οι εποικοδομηστικές θεωρίες δίνουν έμφαση στις αυθεντικές μαθησιακές δραστηριότητες,
στην ενθάρρυνση της έκφρασης και της προσωπικής εμπλοκής στη μαθησιακή διαδικασία.
Προϋπόθεση: η παροχή πολλαπλών αναπαραστάσεων των εννοιών-σχέσεων που βρίσκονται
υπό εξέταση (Κόμης, 2008). Έτσι, ο μαθητής δημιουργεί τις δικές αναπαραστάσεις της
γνώσης μαθαίνοντας με το δικό του τρόπο μέσω της ενεργού γνωστικής εξερεύνησης και
έρχεται σε γνωστικές συγκρούσεις (Ράπτης, Ράπτη, 2003). Είναι απαραίτητο λοιπόν ένα
καλά σχεδιασμένο μαθησιακό περιβάλλον ώστε οι μαθητές αυτενεργώντας και με εμπειρικό
τρόπο να αναδομήσουν τις γνώσεις τους.
5
9. Στα πλαίσια των εποικοδομηστικών θεωριών εντάσσονται οι δραστηριότητες με τη χρήση
των εφαρμογών: επεξεργαστής κειμένου, power point, revelation natural art.
Οι κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες τοποθετούν τη μάθηση στα πλαίσια ενός κοινωνικού
συστήματος. Η κοινωνική αλληλεπίδραση αποτελεί βασικό στοιχείο του κοινωνικού
εποικοδομισμού. Οι μαθητές οικοδομούν έννοιες και γνώσεις μέσω της αλληλεπίδρασης με
τους άλλους (Κόμης, 2008). Η γνώση κατακτιέται μέσα από την εργασία σε ομάδες στα
πλαίσια της συνεργατικής μάθησης, όπου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για διάλογο,
συμμετοχή, ανταλλαγή ιδεών και απόψεων. Για να προαχθεί η αλληλεπίδραση, ο δάσκαλος
δρα ως διευκολυντής και προσφέρει στους μαθητές τα κατάλληλα εργαλεία. Οι
δραστηριότητες που έχουν κοινωνικoπολιτισμικό χαρακτήρα είναι : inspiration, Google
Google art , τα ψηφιακά μουσεία και οι εφαρμογές του διαδικτύου ( blog).
Βιβλιογραφία
1. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2002), Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) &
Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης, Αθήνα
ΥΠΕΠΘ-ΠΙ
2. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών Ιστορίας
3. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών Πληροφορικής
4. Ματσαγγούρας Η, (2003) ,Η σχολική Τάξη, τ. α΄, Αθήνα, Εκδόσεις Ματσαγγούρας
5. Σοφία Δ. Κανταράκη, 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο με Διεθνή Συμμετοχή "Τεχνολογίες
Πληροφορίας & Επικοινωνιών στην Εκπαίδευση" 28-30 Σεπτεμβρίου 2012
Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Βόλος
6. Κόμης Β, (2008), Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της
Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, Αθήνα, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών
7. Ράπτης Α & Ράπτη Α (2006), Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας,:
Ολική προσέγγιση, Τόμοι, Α & Β, Αθήνα
6
10. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
Οι δραστηριότητες έγιναν στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης. Άλλες υλοποιήθηκαν στην
τάξη ενώ άλλες υλοποιήθηκαν στο εργαστήριο Η/Υ του σχολείου μας. Κάθε μια από τις
δραστηριότητες περιελάμβανε συγκεκριμένη στοχοθεσία, εργασίες αφόρμησης, φύλλα
εργασίας όπως επίσης και σε κάθε μια υπήρξε αξιολόγηση της επίτευξης των στόχων.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΦΟΡΜΗΣΗΣ
ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΙ ΠΛΩΤΟΙ ΔΡΟΜΟΙ
Χαρακτηριστικά Ευρωπαϊκών Πρωτευουσών που βρίσκονται κοντά σε ποταμούς ή
διασχίζονται από αυτούς.
7
11. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ:
Οι μαθητές πριν εμπλακούν με τα ιστορικά στοιχεία που εκτυλίσσονται στην Ευρώπη της
Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, καλούνται να εντοπίσουν την ήπειρο στον παγκόσμιο
χάρτη, που είναι ένας από τους βασικούς στόχους των δραστηριοτήτων που ακολούθησαν.
Χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες και ανέλαβαν να παρουσιάσουν κάποιες από τις πρωτεύουσες
που αναπτύχθηκαν μέσα στους αιώνες, εξαιτίας των πλωτών ποταμών που τις διασχίζουν.
Σε δύο διδακτικές ώρες στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης και ακόμα μία διδακτική ώρα από
το μάθημα της Γεωγραφίας, οι μαθητές κλήθηκαν να διαβάσουν τα φύλλα εργασίας
(παράρτημα 1), τα οποία αναφέρονται στα χαρακτηριστικά σημαντικών ευρωπαϊκών
πρωτευουσών , τις οποίες διασχίζουν πλωτοί ποταμοί και έπειτα να ολοκληρώσουν τις
παρακάτω δραστηριότητες.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Online Εκπαιδευτικό Λογισμικό Α'Βάθμιας & Β'Βάθμιας Εκπαίδευσης :
http://ts.sch.gr/repo/online-packages/dim-geografia-e-st/geography.swf
Όλες οι πληροφορίες για το θέμα πάρθηκαν από το εγκεκριμένο λογισμικό του Υπουργείου
Παιδείας για το μάθημα της Γεωγραφίας της Στ’ τάξης.
ΑΞΟΝΕΣ
Υλικά που χρησιμοποιήθηκαν : χρωματιστά μολύβια, μαρκαδόροι, χαρτόνια, βιντεοκάμερα,
εκτυπωτής
Θέμα : Η Ευρώπη, Σχεδίαση του χάρτη, Χρωματισμός των χωρών και των σημαντικότερων
ποταμών, Εκτύπωση φωτογραφιών, Παρουσίαση σε βίντεο των χωρών.
ΣΤΟΧΟΙ
Οι Δραστηριότητες έχουν ως στόχο:
-Να εντοπίσουν οι μαθητές τις χώρες και τις πρωτεύουσες της Ευρώπης στον παγκόσμιο
χάρτη.
8
12. -Να βρουν τους πλωτούς ποταμούς που διασχίζουν τις χώρες αυτές (οριζόντιος διαμελισμός
της Ευρώπης)
-Να καταγράψουν τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνουν οι κάτοικοι της Ευρώπης και τα
οποία απορρέουν από τη θέση της.
-Να αναγνωρίσουν τους παράγοντες που επηρεάζουν την οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας
(πλωτοί ποταμοί = εμπορικές σχέσεις μεταξύ χωρών).
-Να γνωρίσουν πώς οι χώρες της Ευρώπης που διασχίζονται από σημαντικούς ποταμούς
εξελίχθηκαν μέσα στην Ιστορία.
-Να αντιληφθούν τη σχέση της ιστορίας με το σήμερα : να αντιληφθούν την ανάγκη της
συνεργασίας των λαών και να υιοθετήσουν μια θετική στάση απέναντι στη συνύπαρξη με
τους άλλους λαούς. Να αντιληφθούν την αναγκαιότητα ύπαρξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 1
Οι μαθητές αφού χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες, σχεδίασαν και χρωμάτισαν το χάρτη της
Ευρώπης. Σχεδίασαν τους πλωτούς ποταμούς που διασχίζουν κάποιες πρωτεύουσες και
διάβασαν τις πληροφορίες που τους δόθηκαν.
Κάθε ομάδα ανέλαβε να παρουσιάσει διαφορετικές δραστηριότητες . Δόθηκαν, σε κάθε
ομάδα, φύλλα εργασίας με πληροφορίες για τους ποταμούς, τις χώρες και τις πρωτεύουσες.
Αφού οι μαθητές διάβασαν τις πληροφορίες, ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες και τις
παρουσίασαν στην υπόλοιπη τάξη.
Ομάδα Α’
1) Βρείτε τις πρωτεύουσες των ευρωπαϊκών χωρών τις οποίες διασχίζει ο παραπάνω
ποταμός.
9
13. 2) Εκτυπώστε τις φωτογραφίες του ποταμού και τις πρωτεύουσες που διαρρέει.
3) Σημειώστε πάνω στο χάρτη τις «Σιδηρές Πύλες», το μέσο και κάτω ρου του Δούναβη, τα
οχυρά των Ρωμαίων, Βυζαντινών και Οθωμανών.
4) Δραματοποίηση : Η βασίλισσα της Ουγγαρίας Μαρία Θηρεσία συσκέπτεται με τους
συμβούλους της. Το θέμα της συζήτησής τους είναι η αξιοποίηση της πλωτότητας του
Δούναβη. Οι μαθητές της ομάδας γίνονται λοιπόν οι σύμβουλοι της βασίλισσας Μαρίας
Θηρεσίας και δραματοποιούν τη φανταστική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε ανάμεσά τους.
Οι σύμβουλοι, αφού κάνουν μία ιστορική ανασκόπηση για την αξιοποίησης του Δούναβη α)
από τους αρχαίους Έλληνες, β) τους Ρωμαίους και γ) τους Τούρκους, προτείνουν την
εκμετάλλευση της πλωτότητας του ποταμού για α) τη μεταφορά εμπορευμάτων, β)τη
μετακίνηση και επικοινωνία μεταξύ των λαών της Μαύρης θάλασσας και της κεντρικής
Ευρώπης, γ) την αλληλεπίδραση λαών και πολιτισμών και δ) την οικονομική ανάπτυξη των
παραδουνάβιων πόλεων.
Ομάδα Β’
α)Συγκεντρώστε τις ιστορικές πληροφορίες για τα ποτάμια Τάμεση, Δνείπερο, Τάγο και για
τις πρωτεύουσες των ευρωπαϊκών χωρών που τις διασχίζουν τα παραπάνω ποτάμια.
Εκτυπώστε τις φωτογραφίες των ποταμών και των πρωτευουσών.
β) Σημειώστε πάνω στον παγκόσμιο χάρτη τη διαδρομή από το λιμάνι της Λισαβόνας στους
εμπορικούς της σταθμούς.
γ) Στον ίδιο χάρτη της Ευρώπης σημειώστε τη θέση του Κίεβου, τη διαδρομή «του δρόμου
του κεχριμπαριού» που αγόραζαν οι Μυκηναίοι και σχεδιάστε με σύμβολα τα προϊόντα
παραγωγής γύρω από το Δνείπερο, σύμφωνα με τις πληροφορίες που δίνει ο Ηρόδοτος.
δ) Σημειώστε τη θέση και ονομασία του Λονδίνου, της Δανίας και της Σκανδιναβίας.
ε) Δημιουργήστε ένα τουριστικό φυλλάδιο για μία από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που
διασχίζει ένας από τους παραπάνω ποταμούς.
Ομάδα Γ’
10
14. Συγκεντρώστε τις ιστορικές πληροφορίες για τα ποτάμια Σηκουάνα, Τίβερη και Βιστούλα
και για τις πρωτεύουσες των ευρωπαϊκών χωρών που τις διασχίζουν τα παραπάνω ποτάμια.
Εκτυπώστε τις φωτογραφίες των ποταμών και των πρωτευουσών.
α) Πάνω στο χάρτη της Ευρώπης εντοπίστε και σημειώστε τη Ρώμη και την Όστια.
Σχεδιάστε με σύμβολα τα προϊόντα που συγκέντρωνε η Όστια ως εμπορικό κέντρο.
β) Εντοπίστε και σημειώστε πάνω στον ίδιο χάρτη τη θέση της Βαρσοβίας και της
Κρακοβίας, όπως επίσης τα προϊόντα που εισάγονταν και εξάγονταν μέσω του Βιστούλα.
γ) Εντοπίστε στον ίδιο χάρτη της Ευρώπης τη θέση του Παρισιού και το Σηκουάνα.
δ) Επιλέξτε μια πρωτεύουσα και ταξιδέψτε με τη φαντασία σας σ’ αυτήν με ένα ποταμόπλοιο
μέσα από τις πληροφορίες που έχετε συγκεντρώσει.
Για την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων χρειάστηκαν συνολικά 6 διδακτικές ώρες, τόσο
ώρες της Ευέλικτης ζώνης όσο και της Γεωγραφίας και μία της Ιστορίας. Οι μαθητές
χωρίστηκαν σε μία ομάδα των 5 ατόμων και δύο ομάδες των 6 ατόμων. Ανέπτυξαν τις
δεξιότητες ανάγνωσης, την κριτική τους σκέψη και ενημερώθηκαν για το ιστορικό πλαίσιο
χωρών που βρίσκονται στην Ευρώπη. Παράλληλα ανέπτυξαν τόσο τον προφορικό, όσο και
το γραπτό τους λόγο. Χρησιμοποίησαν τις πληροφορίες που συγκέντρωσαν και παρουσίασαν
το έργο τους.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Οι μαθητές αναγνωρίζουν στον παγκόσμιο χάρτη την Ευρώπη, καταφέρνουν να
ανακαλέσουν τις χώρες και τις πρωτεύουσες που έμαθαν, μιλούν για τους πλωτούς ποταμούς
και τη χρησιμότητά τους μέσα στους αιώνες. Παρουσιάζουν το υλικό τους σε τέσσερα
ολιγόλεπτα βίντεο, τα οποία φιλοξενούνται στην ιστοσελίδα: www.youtube.com . Επίσης
δημιουργούν ένα τουριστικό φυλλάδιο για το Λονδίνο και αναπτύσσουν τη φαντασία τους
περιγράφοντας ένα φανταστικό ταξίδι με ποταμόπλοιο.
ΟΜΑΔΑ Α’
11
http://youtu.be/1DRU1GY5_Mo
16. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 2
ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ
Αρχικά οι μαθητές αντλούν πληροφορίες για την Αναγέννηση από το βιβλίο της Ιστορίας.
Στο πρώτο κεφάλαιο του σχολικού εγχειριδίου αναλύεται ο όρος Αναγέννηση και οι επιρροές
που δέχθηκαν οι καλλιτέχνες την περίοδο εκείνη. Οι μαθητές αξιοποιώντας την τεχνολογία
ερευνούν και μαθαίνουν τα βασικότερα στοιχεία της περιόδου και έρχονται σε επαφή με
ζωγράφους, όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι. Παρατηρούν πίνακές του στο διαδίκτυο και
μαθαίνουν για τη ζωή του σπουδαίου αυτού ζωγράφου και εφευρέτη. Εντυπωσιάζονται από
τις εφευρέσεις του και η δασκάλα της τάξης τους παρουσιάζει εικόνες ιπτάμενων
εφευρέσεων του Λεονάρντο, δίνοντας τους το φύλλο εργασίας. (Παράρτημα 2)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ιωάννης Κολιόπουλος-Ιάκωβος Μηχαηλίδης, «Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου»,
εγχειρίδιο της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού, Αθήνα 2012
Λεονάρντο ντα Βίντσι 1452-1519, «Τα σημειωματάρια ,Οι εφευρέσεις, τα σχέδια και οι
θεωρίες μιας ιδιοφυίας», μετ. Τομαράς Παναγιώτης, εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα 2009
ΑΞΟΝΕΣ
ΥΛΙΚΑ που Χρησιμοποιήθηκαν: Η/Υ και βιντεοπροβολέας, μαρκαδόροι, γεωμετρικά
όργανα
Θέμα: Ιπτάμενες εφευρέσεις. Σχεδίαση και Ζωγραφική. Εμπλουτισμός του λεξιλογίου με
νέους όρους.
ΣΤΟΧΟΙ
Να έρθουν σε επαφή οι μαθητές με νέους όρους.
13
17. Να γνωρίσουν σημαντικούς Ευρωπαίους καλλιτέχνες της Αναγέννησης.
Να εξοικειωθούν με τη χρήση του Η/Υ.
Να γνωρίσουν τις εφευρέσεις του Λεονάρντο ντα Βίντσι.
Να σχεδιάσουν τη δική τους ιπτάμενη μηχανή καλλιεργώντας την αναλυτική και συνθετική
τους ικανότητα.
Να αναπτύξουν τη φαντασία τους και τη δημιουργικότητα τους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
«Να σχεδιάσεις και να χρωματίσεις τη δική σου ιπτάμενη εφεύρεση»
Αφού μοιράστηκε το παραπάνω φύλλο εργασίας και αξιοποιώντας τις Νέες Τεχνολογίες οι
μαθητές παρακολουθούν την εκπαιδευτική , μεταγλωττισμένη στα ελληνικά, ταινία του BBC
με θέμα τις εφευρέσεις του Λεονάρντο, η οποία γυρίστηκε το 2003 και έχει τίτλο «Leonardo
da Vinci (2003) BBC, The Man Who Wanted To Know Everything». Έπειτα απαντούν σε
ερωτήσεις όπως «Πώς νομίζεις ότι πετούν οι εφευρέσεις του Λεονάρντο; Τι μορφή ενέργειας
χρησιμοποιούν; Γιατί ο Λεονάρντο στα σχέδιά του έκανε λάθη, με βάση όσα είδατε; Γιατί δε
χρησιμοποίησε ο ίδιος τις εφευρέσεις του;». Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσουν τον
προφορικό τους λόγο. Έπειτα καλούνται να αξιοποιήσουν τη φαντασία τους και τη
δημιουργικότητά τους, να σχεδιάσουν και να χρωματίσουν τη δική τους ιπτάμενη μηχανή. Οι
μαθητές αξιοποιούν τις πληροφορίες για τις εφευρέσεις του Λεονάρντο και στα πλαίσια της
Ευέλικτης Ζώνης δημιουργούν τα δικά τους σχέδια για ιπτάμενες εφευρέσεις του μέλλοντος.
Η δραστηριότητα ολοκληρώνεται σε τρεις διδακτικές ώρες.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Οι μαθητές γνώρισαν την αναγεννησιακή τέχνη και ήρθαν σε επαφή με σημαντικούς
καλλιτέχνες όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι. Επικεντρώθηκαν στις εφευρέσεις του και
αναγνώρισαν την αξία και τη δύναμη του μυαλού του μέσα στους αιώνες. Ήρθαν σε επαφή
με εφευρέσεις που κατασκευάστηκαν αιώνες μετά από την εποχή του Λεονάρντο.
Κατάφεραν να συνδυάσουν την Ιστορία με την τέχνη και να δημιουργήσουν τα δικά τους
έργα. Παρακάτω παρουσιάζονται τα σχέδια των μαθητών :
14
18.
19.
20. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 3
ΟΥΙΛΙΑΜ ΣΑΙΞΠΗΡ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ:
Αρχικά δίνεται στους μαθητές το παρακάτω φύλλο εργασίας με πληροφορίες για το
συγγραφέα και το έργο του. Οι μαθητές ήδη γνωρίζουν το συγγραφέα και έχουν μία
διαμορφωμένη εικόνα για το έργο του. Τον γνωρίζουν ως θεατρικό συγγραφέα, ο οποίος έχει
γράψει σπουδαία θεατρικά έργα. Συζητούν και εύκολα ανακαλούν το έργο του : «Ο Ρωμαίος
και η Ιουλιέτα». Η δασκάλα της τάξης τους παρουσιάζει μία άλλη πτυχή του συγγραφέα.
Παρουσιάζεται ο Σαίξπηρ ως ένας πολύ σημαντικός ποιητής και εισάγεται ένας νέος
ποιητικός όρος, το σονέτο. Οι μαθητές διαβάζουν το 18 Σονέτο και αναλύουν τη μορφή και
το περιεχόμενο του ποιήματος. (Παράρτημα 3)
Οι μαθητές σε μία διδακτική ώρα στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, διάβασαν και ανέλυσαν
τα βασικότερα σημεία του ποιήματος. Επικεντρώθηκαν στα στοιχεία της μορφής του
σονέτου και συζήτησαν για το περιεχόμενο των στίχων του Σαίξπηρ. Η δραστηριότητα είχε
ως στόχο:
Τον εμπλουτισμό της αναγνωστικής εμπειρίας και τη διεύρυνση του ορίζοντα σκέψεων και
εμπειριών των μαθητών.
Τη λειτουργική εξοικείωση του μαθητή με συγγραφείς, τάσεις και κείμενα της νεότερης
ευρωπαϊκής λογοτεχνικής παράδοσης.
Τη ανάδειξη των θεμάτων και των αξιών του ευρωπαϊκού πολιτισμού.
Οι μαθητές διαπιστώνουν ότι μέσα σε δεκατέσσερις στίχους συμπυκνώνεται ολόκληρη η
θεωρία του αναγεννησιακού ανθρώπου όσον αφορά την τέχνη, η οποία έχει ως στόχο να
συλλαμβάνει το φευγαλέο, το σύντομο και να το ξεπερνά. Στο παραπάνω σονέτο,
κατορθώνει ο Σαίξπηρ να συλλάβει και να εκφράσει αυτή την αίσθηση της μεταβολής, την
αλλαγή της φύσης. Τίποτα δεν μένει το ίδιο. Ο χρόνος μεταβάλλει τα πάντα. Οτιδήποτε
όμορφο, όπως μια μέρα θερινή, αλλάζει, το όμορφο χάνει την ομορφιά του. Εκτός από την
Τέχνη. Η τέχνη εξυψώνεται και μαζί παρασύρει στην κορυφή τόσο το συγγραφέα όσο και το
πρόσωπο που μένει αναλλοίωτο στους αιώνες εξαιτίας της Τέχνης.
17
21. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Mario Vitti «Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας», επιμέλεια: Δήμητρα Λουκά, εκδ.
Οδυσσέας, 2003.
William Shakespeare, «Σονέτα», μετάφραση Σ. Αλεξίου, εκδ. Στιγμή, 1998
Ν. Βαγενάς, Τ. Καγιαλής, Λ. Πόλκας, Ν Ταραράς, Γ.Φράγκογλου, Σχολικό Εγχειρίδιο Β’
τάξης Γενικού Λυκείου, «Νεότερη Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία», Ανθολόγιο μεταφράσεων, Εκδ.
ΟΕΔΒ, Αθήνα
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Ψηφιακό Σχολείο : http://digitalschool.minedu.gov.gr//courses/DSGL-B125/
Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα :
http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/education/european/index.html
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Αφού ολοκληρώθηκε η ανάλυση του ποιήματος στην τάξη, οι μαθητές χωρίστηκαν σε πέντε
ομάδες και ολοκλήρωσαν πέντε δραστηριότητες στο εργαστήριο Η/Υ. Οι ομάδες ήταν
τετραμελείς ή τριμελείς. Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με νέα λογισμικά, ανοιχτού τύπου και
δημιούργησαν το δικό τους έργο. Τα λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι: Inspiration,
Hot Potatoes JCross, Microsoft Office WORD, Tux Paint.
ΣΤΟΧΟΙ
Να γνωρίσουν έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς της Αναγέννησης.
Να γνωρίσουν τα χαρακτηριστικά στοιχεία του σονέτου.
Να παράγουν καλλιτεχνικό έργο ανά ομάδες.
Να δημιουργήσουν ένα χάρτη εννοιών με θέμα τη μορφή και το περιεχόμενο του σονέτου
που διάβασαν.
Να συνεργαστούν και να κατασκευάσουν ένα σταυρόλεξο με θέμα την Αναγέννηση.
Να δημιουργήσουν εικόνες που να έχουν σχέση με το ποίημα, εξυψώνοντας τη φύση.
18
22. Nα έρθουν σε επαφή με το λογισμικό Inspiration, Hot Potatoes, ΜΟ Word, Tux Paint.
ΟΜΑΔΑ Α’
Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη, με τη χρήση του λογισμικού Inspiration με θέμα : Η
Μορφή και το Περιεχόμενο του ποιήματος του Σαίξπηρ (Σονέτο 18)
«Στην Επιφάνεια Εργασίας του Η/Υ σας υπάρχει ένα εικονίδιο (το αρχείο) με το όνομα
Inspiration. Κάνουμε διπλό αριστερό κλικ στο εικονίδιο για να ανοίξει το αρχείο.
Εμφανίζεται στην οθόνη σας η εικόνα με δύο κουτιά ένα για τη Μορφή και ένα για το
Περιεχόμενο του ποιήματος. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία στα αριστερά της οθόνης να
δημιουργήσετε έναν εννοιολογικό χάρτη.»
19
23. ΟΜΑΔΑ Β’
Δημιουργία σταυρόλεξου με θέμα την Αναγέννηση και το Σαίξπηρ, με τη χρήση του
λογισμικού Hot potatoes.
«Στην επιφάνεια εργασίας του Η/Υ υπάρχει το εικονίδιο με το όνομα Hot Potatoes 6. Κάνε
διπλό αριστερό κλικ για να ανοίξει το πρόγραμμα. Στην κεντρική σελίδα, κάνε κλικ στην
επιλογή Jcross. Έπειτα κλικ στην επιλογή ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ – ΑΥΤΟΜΑΤΗ
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ, και γράψε με κεφαλαία τις λέξεις που θα περιλαμβάνει το
σταυρόλεξο σου, τη μια κάτω από την άλλη. Όταν τελειώσεις πάτα ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
ΠΛΕΓΜΑΤΟΣ. Τώρα πάτα το κουμπί ΟΡΙΣΜΟΙ για να γράψεις τη σημασία κάθε λέξης του
σταυρόλεξου. Κάθε φορά που συμπληρώνεις τον ορισμό μην ξεχνάς να πατάς ΟΚ. Έπειτα
πάτα το κουμπί ΕΠΙΛΟΓΕΣ – ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΙΛΟΓΩΝ στο πάνω μέρος της οθόνης.
Πάτα ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΩΣ και δώσε όνομα στο αρχείο. Έπειτα πάτα ΑΡΧΕΙΟ –
ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΩΣ και δώσε το ίδιο όνομα στο αρχείο. Τέλος πάτα ΑΡΧΕΙΟ –
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΕΛΙΔΑΣ WEB. Δώσε τον ίδιο τίτλο και σε αυτό το αρχείο και το
σταυρόλεξό σου είναι έτοιμο. Μην ξεχνάς θα πρέπει να έχεις αποθηκευμένα τρία αρχεία με
το ίδιο όνομα για να λειτουργήσει σωστά το σταυρόλεξό σου.»
20
24. ΟΜΑΔΑ Γ’
«Αφού συγκεντρώσεις πληροφορίες - μέσω διαδικτύου - για τη ζωή και το έργο του Ουίλιαμ
Σαίξπηρ, φτιάξε ένα μικρό βιογραφικό του ποιητή χρησιμοποιώντας το Microsoft Office
WORD.»
21
25. ΟΜΑΔΑ Δ’ και Ε’
«Χρησιμοποιώντας το λογισμικό με τίτλο Tux Paint να δημιουργήσεις μια εικόνα που θα
παρουσιάζει το περιεχόμενο του ποιήματος του Σαίξπηρ. Άνοιξε το πρόγραμμα κάνοντας
διπλό κλικ στο εικονίδιο με το όνομα Tux Paint και χρησιμοποίησε τα εργαλεία στα
αριστερά για να δημιουργήσεις τη ζωγραφιά σου. Επίσης μπορείς να χρησιμοποιήσεις και
έτοιμες εικόνες – στάμπες κάνοντας κλικ στο πλαίσιο στα δεξιά.»
22
26. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Αφού ολοκληρώθηκαν οι δραστηριότητες, κάθε ομάδα παρουσίασε το έργο της στις
υπόλοιπες ομάδες, ενώ η δασκάλα της τάξης δημοσιοποίησε τις δραστηριότητες μέσω του
ιστολογίου της τάξης. Οι μαθητές κατέκτησαν τους στόχους, συνεργάστηκαν, κατανόησαν,
δημιούργησαν και παρουσίασαν τα έργα τους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 4
ΣΑΝΤΡΟ ΜΠΟΤΙΤΣΕΛΙ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ :
Στο μάθημα της Ιστορίας, η ενότητα της τέχνης ευρύτερα, θεωρείται δύσκολη στη
διδασκαλία αλλά και στην κατανόησή της από την πλευρά των μαθητών. Πόσο μάλλον όταν
μιλάμε για μαθητές Δημοτικού. Στη δραστηριότητα αυτή λοιπόν, προσπαθήσαμε να
προσεγγίσουμε με τρόπο διαφορετικό τις πληροφορίες που αφορούν στην τέχνη της
Αναγέννησης, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες, και να ξεφύγουμε έτσι λίγο από την
παραδοσιακή διδασκαλία. Για το εγχείρημα αυτό χρειαστήκαμε τρεις διδακτικές ώρες. Η
δραστηριότητες έγιναν εξ ολοκλήρου στην αίθουσα υπολογιστών. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε
πέντε ομάδες και ανέλαβαν να εκπονήσουν μια εργασία η οποία τους δόθηκε σε
συγκεκριμένο φύλλο εργασίας που σχετίζονταν με το ζωγράφο της Αναγέννησης, το Σάντρο
Μποτιτσέλι. Ο γενικός στόχος της δραστηριότητας ήταν τα παιδιά να προσεγγίσουν τη
γνώση βιωματικά, να πάρουν πρωτοβουλία, να αυτενεργήσουν και να συνεργαστούν
αρμονικά. Οι μαθητές διαβάζουν το κεφάλαιο 1 της Α ενότητας της ιστορίας και μαθαίνουν
για το κίνημα της Αναγέννησης και πιο συγκεκριμένα για τα θέματα που επέλεγαν οι
ζωγράφοι κατά την περίοδο αυτή και τα χρώματα που χρησιμοποιούσαν.
Διαβάζουν για τον Σάντρο Μποτιτσέλι και παίρνουν το παρακάτω φύλλο εργασίας το οποίο
καλούνται να συμπληρώσουν. Το φύλλο εργασίας περιλαμβάνει τη ζωή και το έργο του
καλλιτέχνη. Ο βασικότερος στόχος δεν είναι οι μαθητές απλά να γνωρίσουν έναν ακόμα
ζωγράφο της Αναγέννησης αλλά να κατανοήσουν την τεχνοτροπία και το περιεχόμενο του
έργου του και να το εντάξουν στο γενικότερο πλαίσιο της εποχής. Κάνουν ουσιαστική
"ανάγνωση των εικόνων" και προσλαμβάνουν βιωματικά το περιεχόμενο και το μήνυμα της
τέχνης του. Συμπληρώνουν το παρακάτω φύλλο εργασίας στον υπολογιστή
23
27. χρησιμοποιώντας το λογισμικό της Microsoft (Office Word) και ψάχνοντας πληροφορίες
στο διαδίκτυο.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
A. G. Debus, Άνθρωπος και φύση στην Αναγέννηση, μετ. Τ. Τσιαντούλας, Πανεπιστημιακές
εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 1997.
Fabbri Μέλισσα , Οι μεγάλοι ζωγράφοι, Αθήνα 1971
Ιωάννης Δημητρούκας - Θουκυδίδης Ιωάννου, Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία, ΟΕΔΒ ,
Αθήνα (Σχολικό εγχειρίδιο για τον εκπαιδευτικό και το μαθητή)
Ιωάννης Κολιόπουλος, Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου, ΟΕΔΒ , Αθήνα (Σχολικό
εγχειρίδιο για τον εκπαιδευτικό και το μαθητή)
ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ για την Ιστορία της ΣΤ τάξης
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Σάντρο Μποτιτσέλι
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%AC%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%BF_%
CE%9C%CF%80%CE%BF%CF%84%CF%84%CE%B9%CF%84%CF%83%CE%AD%CE
%BB%CE%BB%CE%B9
http://en-texnon.blogspot.gr/2010/08/sandro-botticelli-1445-1510.html
24
Το παρόν φύλλο εργασίας
συμπληρώθηκε από τους μαθητές
και βρίσκεται ολοκληρωμένο στο
παράρτημα της εργασίας.
(Παράρτημα 4)
28. Η αλληγορία της άνοιξης
http://turigr.blogspot.gr/2009/03/blog-post_21.html
ΣΤΟΧΟΙ
• Να γνωρίσουν και να κατανοήσουν το κίνημα της Αναγέννησης και του Ανθρωπισμού.
• Να γνωρίσουν την Αναγεννησιακή Τέχνη και έναν από τους σημαντικότερους εκφραστές της.
• Να αντιληφθούν ότι η η τέχνη είναι συνυφασμένη με τις συνθήκες της εποχής.
• Να γνωρίσουν και να εκτιμήσουν τις εξελίξεις στην Τέχνη.
• Να προσδιορίσουν τη σημασία του κινήματος για την Ευρώπη.
• Να αντιληφθούν ότι οι πνευματικές και καλλιτεχνικές εξελίξεις εντάσσονται στο ευρύτερο
πλαίσιο της εποχής.
• Να εξασκηθούν στη χρήση του ανοιχτού λογισμικού της Microsoft (Word Office), να
περιηγηθούν ψηφιακά σε μουσεία που φιλοξενούν έργα του καλλιτέχνη , εργαλεία web 2.0,
google art project και να παίξουν με το on-line λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
(Εικαστικά Α'-ΣΤ' - Ιστορία της Τέχνης)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, σε δύο διδακτικές ώρες οι μαθητές καλούνται να ψάξουν
στο διαδίκτυο και να βρουν πληροφορίες για τη ζωή και το έργο του διάσημου ζωγράφου της
Αναγέννησης, Σάντρο Μποτιτσέλι. Χωρίζονται σε 5 ομάδες και παίρνει κάθε ομάδα το ίδιο
φύλλο εργασίας σε μορφή Εγγράφου του Word. Ανοίγουν το έγγραφο και το συμπληρώνουν
απευθείας με τη βοήθεια του διαδικτύου από όπου αντλούν τις πληροφορίες. Οι μαθητές
καταγράφουν τα στοιχεία όμως δυσκολεύονται στο να τα αποτυπώσουν μέσω υπολογιστή
μια και δε χειρίζονται με ευκολία το πληκτρολόγιο, με αποτέλεσμα να τους πάρει
περισσότερο χρόνο η συμπλήρωσή του από όσο υπολόγιζε η δασκάλα της τάξης. Τα φύλλα
εργασίας στο τέλος συμπυκνώθηκαν σε ένα Έγγραφο το οποίο με τη βοήθεια λογισμικού
web 2.0 μετατροπής εγγράφου σε βιβλίο, μεταμορφώθηκε σε ένα καλαίσθητο ολιγοσέλιδο
βιβλίο.
25
29. Οι μαθητές έπειτα "περπατούν" στη Γκαλερί Uffizi και ανακαλύπτουν τα έργα του
Μποτιτσέλι με τη βοήθεια του εργαλείου web 2.0 Google Art Project.
http://www.googleartproject.com/collection/uffizi-gallery/
Τέλος οι μαθητές έπαιξαν με το λογισμικό του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τα Εικαστικά
(Α'-ΣΤ').
Περιηγήθηκαν στην Ιστορία της Τέχνης, άκουσαν για το κίνημα της Αναγέννησης, διάβασαν
για το πώς επηρέασε το κίνημα αυτό την Τέχνη και έφτιαξαν ένα παζλ με θέμα τη Γέννηση
της Αφροδίτης του Μποτιτσέλι, χρησιμοποιώντας τα παιχνίδια του λογισμικού.
26
30. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Πράγματι, οι ομάδες επέδειξαν ενδιαφέρον, συγκέντρωσαν τις πληροφορίες που χρειάζονταν
και ήρθαν σ’ επαφή με τη ζωή και το έργο αυτής της σπουδαίας προσωπικότητας,
κατανοώντας έτσι τα χαρακτηριστικά εκείνης της περιόδου και τις συνθήκες που
επικρατούσαν. Όταν ολοκληρώθηκαν οι δραστηριότητες, κλήθηκαν να παρουσιάσουν το
υλικό που συνέλεξαν στους συμμαθητές τους και να ανταλλάξουν απόψεις πάνω στο θέμα.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 5
ΑΝΤΟΝΙΟ ΒΙΒΑΛΝΤΙ
ΜΠΑΡΟΚ – ΟΙ 4 ΕΠΟΧΕΣ
Πληροφορίες για το θέμα:
Οι μαθητές καθώς διαβάζουν το πρώτο και το δεύτερο κεφάλαιο του σχολικού εγχειριδίου
διαπιστώνουν ένα κενό όσο αφορά τις τέχνες και τα γράμματα ανάμεσα στο 16ο
αιώνα , στο
τέλος δηλαδή της Αναγέννησης και στο 18ο
αιώνα, της εμφάνισης του Διαφωτισμού. Η
δασκάλα της τάξης τους αναφέρει ότι αναπτύχθηκε την περίοδο εκείνη ένα νέο καλλιτεχνικό
ρεύμα, σα συνέχεια του αναγεννησιακού ύφους, με το όνομα, Μπαρόκ. Σε μία διδακτική
ώρα, στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, παρουσιάζονται τα βασικότερα σημεία του ρεύματος
αυτού, με τη βοήθεια του βιντεοπροβολέα :
27
31. Η παρουσίαση του καλλιτεχνικού ρεύματος συνεχίστηκε με τα βιογραφικά στοιχεία του
συνθέτη που θα μελετούσαν οι μαθητές, του Αντόνιο Βιβάλντι :
28
32. Οι πληροφορίες για τον Αντόνιο Βιβάλντι είναι παρμένες από την ιστοσελίδα της
Βικιπαίδεια.
Έπειτα δίνεται στους μαθητές το παρακάτω φύλλο εργασίας. Καλούνται να σημειώσουν τα
συναισθήματά τους και τις σκέψεις τους για κάθε μια από τις Εποχές. Εξασκούν τόσο το
γραπτό όσο και τον προφορικό τους λόγο, αφού παρουσιάζουν τις σκέψεις του στην τάξη.
Συμφωνούν στα παρακάτω :
«Να γράψεις τα συναισθήματα που σου προκαλεί κάθε μία εποχή»
ΑΝΟΙΞΗ
Χαρά για τις όμορφες μέρες, ο ήλιος
αρχίζει να λάμπει, αλλά και
μελαγχολία που τελειώνει το σχολείο.
Μεγάλη ανυπομονησία μια και
έρχεται το καλοκαίρι. Έντονες βροχές,
ανθίζουν τα λουλούδια , τα πουλιά
κελαηδούν– ρομαντισμός, παιχνίδια με
φίλους. Θλίψη για το Χριστό που
σταυρώθηκε – Πάσχα.
ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ
Χαλάρωση από το σχολείο,
μπάνια, χαρά, λαχτάρα για
διακοπές, ευχαρίστηση τρώγοντας
παγωτά, η ζέστη περνά με μια
βουτιά στη θάλασσα, ξεγνοιασιά.
Αντίθετα πολλές φορές η αφόρητη
ζέστη και ο καυτός ήλιος μας
ταλαιπωρεί.
33. Στη δεύτερη διδακτική ώρα και αφού οι μαθητές συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας, γίνεται
η ακρόαση των «μουσικών εποχών» του Βιβάλντι. Τα παιδιά ακούν τα κομμάτια αυτά
κλασσικής μουσικής και καλούνται να αντιστοιχίσουν το μουσικό τους άκουσμα κάθε φορά
με την εποχή που «εικονίζει». Παράλληλα τους δίνονται πληροφορίες για κάθε μία από τις 4
Εποχές του Βιβάλντι. (Παράρτημα 5) Έτσι συγκρίνουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά
τους με αυτά που νιώθει ο συνθέτης.
Κατά την ακρόαση κάθε κομματιού οι μαθητές προσπάθησαν να εντοπίσουν τους ήχους των
πουλιών στην ΑΝΟΙΞΗ, στο ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ το σημείο που ακούγεται η ένταση της
ανυπόφορης ζέστης και ο ήχος των κουνουπιών , στο ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ, το σημείο όπου
ακούγονται οι πυροβολισμοί και η αγωνία στο κυνήγι και στο ΧΕΙΜΩΝΑ τους ήχους από τα
γλιστρήματα πάνω στον πάγο. Οι μαθητές παρατηρούν, διακρίνουν τους ήχους των βιολιών,
των μπάσων και των άλλων μουσικών οργάνων, τα οποία παίρνουν τη μορφή πουλιών ή
δυνατών καταιγίδων.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ζερμαίν Μπαζέν, "Μπαρόκ και Ροκοκό", μετάφραση Ανδρέας Παππάς, εκδ. Υποδομή, 1995
Talbot, Michael. “Vivaldi” , second edition, 1993 e-book (http://www.anima-
veneziana.narod.ru/talbot_frames.html)
Πληροφορίες από το Διαδίκτυο :
30
ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ
Ταλαιπωρία εξαιτίας των πολλών
βροχών και της έναρξης των
μαθημάτων. Χαρά και ευτυχία για
το αντάμωμα με τους φίλους.
Μελαγχολία γιατί πέφτουν τα
φύλλα, λύπη και νοσταλγία για το
καλοκαίρι που τελείωσε. Βροχές,
κρύο και δυνατοί άνεμοι
δυσκολεύουν την κάθε μέρα.
ΧΕΙΜΩΝΑΣ
Όλα γίνονται κάτασπρα και ομορφαίνουν
δίνοντας χαρά. Αλλαγή μια και αλλάζει ο
χρόνος. Ενθουσιασμός με τη γιορτή των
Χριστουγέννων. Ζεστασιά και γαλήνη.
Οικογενειακές στιγμές γύρω από το τζάκι.
Μοιράζομαι αγάπη και δώρα. Ευτυχία με
τα παιχνίδια στο χιόνι.
Παγωνιά και κρύο – λύπη για τα ζώα που
ψάχνουν απεγνωσμένα για τροφή. Νιώθω
τυχερός που ενώ έχει κρύο και άλλοι
κρυώνουν, εγώ έχω σπίτι.
34. Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος :
http://www.mmb.org.gr/page/default.asp?la=1&id=4798
http://el.wikipedia.org
http://clubs.pathfinder.gr/musicareservata/113408
http://eteaching.forumup.gr/about528-eteaching.html
http://atlaswikigr.wetpaint.com/page/
http://gefyrismoi.blogspot.gr/2008/07/blog-post_28.html
http://atlaswikigr.wetpaint.com/page/%CE%94%CE%A1%CE%91%CE%A3%CE%A4%CE
%97%CE%A1%CE%99%CE%9F%CE%A4%CE%97%CE%A4%CE%91%3A+%CE%97+
%CE%A4%CE%95%CE%A7%CE%9D%CE%97+%CE%A4%CE%A9%CE%9D+%CE%9
5%CE%A0%CE%9F%CE%A7%CE%A9%CE%9D
ΑΞΟΝΕΣ
ΥΛΙΚΑ που Χρησιμοποιήθηκαν: Εργαστήριο Η/Υ και βιντεοπροβολέας.
Θέμα: Οι 4 Εποχές. Χρήση νέων τεχνολογιών και λογισμικού σχεδίασης και ζωγραφικής.
Εμπλουτισμός του λεξιλογίου με νέους όρους.
ΣΤΟΧΟΙ
Να εκφράσουν τα παιδιά τις παραστάσεις, τις βιωμένες εμπειρίες και τις γνώσεις τους γύρω
από τις εποχές.
Να επικοινωνήσουν ώστε να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγο.
Να καταστούν τα παιδιά ικανά να εκφράσουν μέσα από τη δημιουργία τις δικές τους
παραστάσεις κι εμπειρίες.
Να εξετάσουν το έργο τέχνης και το τι αυτό αντιπροσωπεύει.
Να εκφράσουν συναισθήματα και σκέψεις γύρω από τις εποχές και την εναλλαγή τους.
Να αναπτύξουν την κριτική σκέψη τους και τις συνεργατικές τους δεξιότητες.
Να εισαχθούν οι μαθητές σε νέες έννοιες.
31
35. Να διατυπώσουν συμπεράσματα με δημιουργικές ευέλικτες και διαθεματικές
δραστηριότητες.
Να έρθουν σε επαφή με τη φύση και να εκφραστούν καλλιτεχνικά.
Να εξοικειωθούν με τη χρήση του Η/Υ και να εξοικειωθούν με τη χρήση νέων λογισμικών
(Revelation Natural Art)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
«Να ανοίξεις το πρόγραμμα Revelation Natural Art (Έναρξη – Όλα τα προγράμματα –
Revelation – Revelation για προχωρημένους). Θα εμφανιστεί στην οθόνη σου ένας πίνακας
ζωγραφικής λευκός. Από την αριστερή πλευρά βρίσκονται τα εργαλεία σχεδίασης (μολύβι,
μαρκαδόρος κ.ά.). Πάνω στην πρώτη μπάρα με τα εργαλεία θα δεις μια μικρή σφραγίδα προς
το τέλος. Αν την πατήσεις, στα δεξιά της οθόνης σου θα εμφανιστεί μια λίστα με έτοιμες
εικόνες που θα σε βοηθήσει να φτιάξεις το έργο σου. Για να αλλάξεις χρώμα, κάνε δεξί κλικ
και για να μεγαλώσεις ή να μικρύνεις τις εικόνες θα πρέπει να μεγαλώσεις ή να μικρύνεις το
τετράγωνο που βρίσκεται γύρω από την εικόνα. Το έργο που θα δημιουργήσεις θα έχει θέμα :
Η εποχή που αγαπώ. Μόλις ολοκληρώσεις την εργασία, αποθήκευσε το έργο σου. Πάτα
ΑΡΧΕΙΟ - ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΩΣ , θα ονομάσεις το αρχείο σου.»
Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης και σε μία διδακτική ώρα οι μαθητές ολοκληρώνουν την
εργασία στο εργαστήριο Υπολογιστών. Χωρίζονται σε δυάδες, όμως ατομικά ο κάθε μαθητής
δημιουργεί στον υπολογιστή το δικό του σχέδιο. Αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες ζητείται
από τους μαθητές να δημιουργήσουν το δικό τους έργο με το λογισμικό Revelation Natural
Art, με θέμα την εποχή που του αγαπούν. Οι μαθητές αναπτύσσουν τη φαντασία τους και τη
δημιουργικότητά τους. Χρησιμοποιούν τις πληροφορίες που έχουν συγκεντρώσει για κάθε
εποχή, τόσο από τις προσωπικές τους εμπειρίες όσο και από τα αποσπάσματα από το έργο
«Οι 4 εποχές» του Βιβάλντι, ώστε να ολοκληρώσουν το έργο τους.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Οι μαθητές γνώρισαν το καλλιτεχνικό ρεύμα Μπαρόκ, ήρθαν σε επαφή με έναν από τους
σημαντικότερους συνθέτες της εποχής και γνώρισαν το έργο του. Οι μαθητές εξοικειώθηκαν
με την εναλλαγή των εποχών. Ανέπτυξαν τη φαντασία τους και τη δημιουργικότητά τους,
32
36. χρησιμοποιώντας την τεχνολογία. Παράλληλα ανέπτυξαν τον προφορικό τους λόγο και
εξέφρασαν τα συναισθήματά τους. Παρακάτω παρουσιάζονται τα έργα των μαθητών:
37.
38.
39.
40.
41. ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 6
Αδαμάντιος Κοραής
Ελληνικός Διαφωτισμός – Οι δάσκαλοι του Γένους
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ :
Οι μαθητές διαβάζουν το έβδομο και το όγδοο κεφάλαιο της δεύτερης ενότητας στο μάθημα
της Ιστορίας. Σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών (ΑΠΣ) οι μαθητές διαβάζουν
για τον καημό των Ελλήνων για απελευθέρωση και έρχονται σε επαφή με τους δασκάλους
του Γένους, οι οποίοι μέσα από τα έργα τους εκφράζουν τις πίκρες αλλά και τις ελπίδες για
μια Ελλάδα απελευθερωμένη από τον Οθωμανικό ζυγό. Συγκρίνουν τις ιδέες του ελληνικού
διαφωτισμού και τα λόγια των δασκάλων, οι οποίοι θεωρούσαν ότι οι Έλληνες θα
απελευθερώνονταν όταν μορφώνονταν, με τις ιδέες του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, κυρίως
στην περιοχή της Γαλλίας. Διαβάζουν τα άρθρα της Διακήρυξης των δικαιωμάτων του
ανθρώπου και του πολίτη (Παράρτημα 2) και συνδέουν με το σήμερα. Αναγνωρίζουν έναν
από τους σπουδαιότερους δασκάλους του γένους , τον Αδαμάντιο Κοραή, ο οποίος είχε
επηρεαστεί από το Γαλλικό διαφωτισμό και τις ιδέες της γαλλικής Επανάστασης. Έπειτα
38
42. τους δίνεται το παρακάτω φύλλο εργασίας με ένα απόσπασμα από το ποίημα του
Αδαμάντιου Κοραή «Άσμα πολεμιστήριον» (Παράρτημα 6), πάνω στο οποίο σχεδιάστηκαν
και οι δραστηριότητες.
Οι μαθητές σε μία διδακτική ώρα στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, διάβασαν και ανέλυσαν
τα βασικότερα σημεία του ποιήματος. Επικεντρώθηκαν στο περιεχόμενο του ποιήματος και
αναγνώρισαν τις δύσκολες στιγμές που ζούσαν οι Έλληνες κατά την περίοδο της
Τουρκοκρατίας.
Η δραστηριότητα είχε ως στόχο:
• Το σχολιασμό κειμένων που περιέχουν απόψεις των Δασκάλων του Γένους.
• Την εξοικείωση των μαθητών με συγγραφείς και τον εμπλουτισμό της αναγνωστικής τους
ικανότητας.
• Την ανάπτυξη του προφορικού τους λόγου ώστε να καταφέρουν να αποδώσουν το
περιεχόμενο του ποιήματος αλλά και τις βασικές ιδέες, αλλά και να συσχετίσουν την
ανάπτυξη στενών κοινωνικών δεσμών με τις δύσκολες συνθήκες ζωής που αντιμετώπιζαν
οι υπόδουλοι.
• Τέλος είχε ως στόχο την ανάδειξη των θεμάτων και των αξιών του ευρωπαϊκού
πολιτισμού.
Ο Αδαμάντιος Κοραής θεωρείται εκπρόσωπος του Διαφωτισμού που επηρέασε περισσότερο
τον Ελληνισμό. Τα έργα του συνετέλεσαν στην ιδεολογική προετοιμασία της Επανάστασης
του 1821. Το «Άσμα Πολεμιστήριον» του Κοραή, είναι έργο σαφώς εθνεγερτικό. Καλεί σε
αγώνα για την απελευθέρωση, με περισσότερες όμως αναφορές στην παλαιά δόξα και το
αρχαιοελληνικό παρελθόν.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Mario Vitti «Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας», επιμέλεια: Δήμητρα Λουκά, εκδ.
Οδυσσέας, 2003.
39
43. Ιωάννης Κολιόπουλος, «Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου» , Σχολικό εγχειρίδιο,
βιβλίο μαθητή
Ιωάννης Κολιόπουλος, «Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου» , Σχολικό εγχειρίδιο,
βιβλίο δασκάλου
ΑΠΣ-ΔΕΠΠΣ : Διαθεματικό ενιαίο πλαίσιο προγραμμάτων σπουδών Ιστορίας
Πληροφορίες από το Διαδίκτυο
H Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη http://el.wikipedia.org
http://www.sgt.gr/uploads/Declaration_2.pdf
Αδαμάντιος Κοραής : http://www.matia.gr/7/73/7305/7305_1_2.html
http://www.paidika.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=976&Itemid=362
ΆΞΟΝΕΣ
Ο ελληνισμός μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, Οι δάσκαλοι του Γένους ,
Αδαμάντιος Κοραής, Ελληνικός Διαφωτισμός
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Αφού ολοκληρώθηκε η ανάλυση του ποιήματος στην τάξη, οι μαθητές χωρίστηκαν σε πέντε
ομάδες και ολοκλήρωσαν πέντε δραστηριότητες στο εργαστήριο Η/Υ. Οι ομάδες ήταν
τετραμελείς ή τριμελείς. Οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με νέα λογισμικά, ανοιχτού τύπου και
δημιούργησαν το δικό τους έργο. Τα λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι: Inspiration,
Hot Potatoes JCloze και Microsoft Office Power Point.
ΣΤΟΧΟΙ
Να κατανοήσουν τον όρο «δάσκαλοι του Γένους» και την προσφορά της παιδείας
γενικότερα.
Να γνωρίσουν τις διαφορετικές εκφάνσεις των ελληνικών γραμμάτων κατά την
Τουρκοκρατία.
40
44. Να γνωρίσουν την εξέχουσα αυτή προσωπικότητα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
Να αντιληφθούν την πολυποίκιλη προσφορά του Αδαμάντιου Κοραή στην προετοιμασία της
Επανάστασης του 1821.
Να συγκρίνουν τις ιδέες Κοραή, όπως αυτές διακρίνονται στο ποίημά του «Άσμα
Πολεμιστήριον» με το «Θούριο» του Ρήγα Βελεστινλή.
Να δημιουργήσουν ένα χάρτη εννοιών συγκρίνοντας τη μορφή και το περιεχόμενο του
ποιήματος του Κοραή και του Ρήγα.
Να δημιουργήσουν ένα χάρτη εννοιών με θέμα τις δυσκολίες των Ελλήνων κατά την
Οθωμανική αυτοκρατορία.
Να δημιουργήσουν ένα χάρτη εννοιών με τις βασικότερες ιδέες της Διακήρυξης της
Ανεξαρτησίας του ανθρώπου και του Πολίτη.
Να συνεργαστούν και να κατασκευάσουν μία άσκηση Συμπλήρωσης κενών με θέμα τους
δασκάλους του Γένους και τον Αδαμάντιο Κοραή.
Να συνεργαστούν και να δημιουργήσουν μια παρουσίαση με θέμα τα βιογραφικά στοιχεία
της ζωής του Κοραή.
Nα έρθουν σε επαφή με το λογισμικό Inspiration, Hot Potatoes, ΜΟ PowerPoint.
Ομάδα Α’
Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη με τη βοήθεια του ανοιχτού λογισμικού INSPIRATION.
Θέμα της εργασίας :
Πώς ήταν η ζωή των Ελλήνων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας σύμφωνα με αυτά που
αναφέρει ο Αδαμάντιος Κοραής στη 2η
στροφή
Στην Επιφάνεια Εργασίας του Η/Υ σας υπάρχει ένα εικονίδιο (το αρχείο) με το όνομα
Inspiration. Κάνουμε διπλό αριστερό κλικ στο εικονίδιο για να ανοίξει το αρχείο.
Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία στα αριστερά της οθόνης να δημιουργήσετε έναν
εννοιολογικό χάρτη.
41
45. Ομάδα Β’
Δραστηριότητα 2η
Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη με τη βοήθεια του ανοιχτού λογισμικού INSPIRATION.
Θέμα της εργασίας :
Ποιες ήταν οι κεντρικές ιδέες της Διακήρυξης του ανθρώπου και του πολίτη (Παράρτημα 7).
Ανάλυσε τα σημαντικότερα άρθρα της Διακήρυξης. Στην Επιφάνεια Εργασίας του Η/Υ σας
υπάρχει ένα εικονίδιο (το αρχείο) με το όνομα Inspiration. Κάνουμε διπλό αριστερό κλικ στο
εικονίδιο για να ανοίξει το αρχείο. Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία στα αριστερά της οθόνης
να δημιουργήσετε έναν εννοιολογικό χάρτη.
42
46. Ομάδα Γ’
Δημιουργία εννοιολογικού χάρτη με τη βοήθεια του ανοιχτού λογισμικού INSPIRATION. Θέμα
της εργασίας :
Να συγκρίνεις το περιεχόμενο του ποιήματος του Ρήγα με την πρώτη στροφή από το ποίημα
του Κοραή. Ποιες είναι οι βασικές ιδέες;
43
Ως πότε παλικάρια, θα ζούμε στα στενά,
μονάχοι σα λιοντάρια, στις ράχες στα βουνά;
Σπηλιές να κατοικούμε, να βλέπουμε κλαδιά,
να φεύγωμ' απ' τον κόσμον, για την πικρή σκλαβιά;
Να χάνωμεν αδέλφια, πατρίδα και γονείς,
τους φίλους, τα παιδιά μας, κι όλους τους συγγενείς;
Κάλλιο είναι μιάς ώρας ελεύθερη ζωή,
παρά σαράντα χρόνια, σκλαβιά και φυλακή.
Τι σ' ωφελεί αν ζήσεις, και είσαι στη σκλαβιά;
στοχάσου πως σε ψένουν, καθ' ώραν στην φωτιά.
Βεζύρης, δραγουμάνος, αφέντης κι αν σταθής
ο τύραννος αδίκως σε κάμνει να χαθής.
47. Στην Επιφάνεια Εργασίας του Η/Υ σας υπάρχει ένα εικονίδιο (το αρχείο) με το όνομα
Inspiration. Κάνουμε διπλό αριστερό κλικ στο εικονίδιο για να ανοίξει το αρχείο.
Χρησιμοποιώντας τα εργαλεία στα αριστερά της οθόνης να δημιουργήσετε έναν
εννοιολογικό χάρτη.
Ομάδα Δ’
Δημιουργία κειμένου με συμπλήρωση κενών με θέμα τον Αδαμάντιο Κοραή και τους
δασκάλους του Γένους, με τη χρήση του λογισμικού Hot potatoes.
Στην επιφάνεια εργασίας του Η/Υ υπάρχει το εικονίδιο με το όνομα Hot Potatoes 6. Κάνε
διπλό αριστερό κλικ για να ανοίξει το πρόγραμμα. Στην κεντρική σελίδα, κάνε κλικ στην
επιλογή Jcloze. Έπειτα γράψε έναν τίτλο και ξεκίνα να γράφεις από κάτω το κείμενο που
θες. Όταν τελειώσεις πάτα σε κάθε λέξη που νομίζεις ότι πρέπει το κουμπί ΚΕΝΟ. Στο
παράθυρο που εμφανίζεται βάλε τις 3 επιλογές και πάτα οκ.( Μια από τις λέξεις θα πρέπει να
είναι η σωστή).
44
48. Έπειτα πάτα το κουμπί ΕΠΙΛΟΓΕΣ – ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΕΠΙΛΟΓΩΝ στο πάνω μέρος της
οθόνης. Πάτα ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΩΣ και δώσε όνομα στο αρχείο. Έπειτα πάτα ΑΡΧΕΙΟ –
ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΩΣ και δώσε το ίδιο όνομα στο αρχείο. Τέλος πάτα ΑΡΧΕΙΟ –
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΣΕΛΙΔΑΣ WEB. Δώσε τον ίδιο τίτλο και σε αυτό το αρχείο και είναι
έτοιμο. Μην ξεχνάς θα πρέπει να έχεις αποθηκευμένα τρία αρχεία με το ίδιο όνομα για να
λειτουργήσει σωστά.
Ομάδα Ε’
Να δημιουργήσετε μια παρουσίαση στο Power Point με τα βιογραφικά στοιχεία του
Αδαμάντιου Κοραή. Μην ξεχνάτε ότι μπορείτε να προσθέσετε εικόνες, να αλλάξετε τα
χρώματα και να βάλετε έντονες γραμματοσειρές. Έπειτα παρουσιάστε το στην τάξη.
45
49. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Αφού ολοκληρώθηκαν οι δραστηριότητες, κάθε ομάδα παρουσίασε το έργο της στις
υπόλοιπες ομάδες, ενώ η δασκάλα της τάξης δημοσιοποίησε τις δραστηριότητες μέσω του
ιστολογίου της τάξης. Οι μαθητές κατέκτησαν τους στόχους, συνεργάστηκαν, κατανόησαν,
δημιούργησαν και παρουσίασαν τα έργα τους στην ολομέλεια της τάξης.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 7
ΙΣΑΑΚ ΝΕΥΤΩΝΑΣ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ :
1ος ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ
Δίνεται η δυνατότητα στους μαθητές μέσα από δραστηριότητες να γνωρίσουν έναν από τους
σημαντικότερους Φυσικούς-Μαθηματικούς της εποχής του Διαφωτισμού, ο οποίος
απαλλαγμένος από τη θεοκρατική αντίληψη του κόσμου, κάνει νέες ανακαλύψεις,
πειραματίζεται και διατυπώνει μαθηματικές αρχές και φυσικούς νόμους.
Οι παρακάτω δραστηριότητες δίνουν τη δυνατότητα στους μαθητές με παιγνιώδη τρόπο, να
γνωρίσουν σημεία του 1ου Νόμου του Νεύτωνα. Παράλληλα δημιουργούν το δικό τους
σημειωματάριο, μέσα στο οποίο σημειώνουν τα πειράματα, καταγράφουν τις υποθέσεις τους
και τα συμπεράσματά τους για κάθε πείραμα ξεχωριστά. Δίνουν τον τίτλο : Το
σημειωματάριο του Νεύτωνα.
Αφού δημιούργησαν το σημειωματάριο τους παρακολούθησαν μία παρουσίαση με τα
βιογραφικά στοιχεία του Νεύτωνα. Έμαθαν για τον τρόπο σκέψης του όπως επίσης διέκριναν
46
50. τα στοιχεία του Διαφωτισμού και της απελευθέρωσης από τις μέχρι τότε προκαταλήψεις για
τον κόσμο, μέσα στο έργο του Νεύτωνα.
Έπειτα οι μαθητές επικεντρώθηκαν στον 1ο
Νόμο για την Κίνηση και παρακολούθησαν ένα
διαδραστικό βίντεο σε μορφή flash (.swf). Διάβασαν το νόμο και γνώρισαν τα βασικότερα
σημεία.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
https://el.wikipedia.org/wiki/Ισαάκ_Νεύτων
http://swift.sonoma.edu/education/newton/newton_1/html/newton1.html
http://www.wisc-online.com/Objects/ViewObject.aspx?ID=tp1202
http://science.discovery.com/games-and-interactives/newtons-laws-of-motion-
interactive.htm
ΣΤΟΧΟΙ
• Να γνωρίσουν οι μαθητές έναν από τους σπουδαιότερους Φυσικομαθηματικούς του
Διαφωτισμού.
47
51. • Να συστηματοποιήσουν την εργασία τους σύμφωνα με τη μεθοδολογία των Φυσικών
Επιστημών.
• Να κάνουν παρατηρήσεις, να διατυπώσουν υποθέσεις, να ελέγχουν με απλά
πειράματα, να καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους και να εξάγουν συμπεράσματα.
• Να κατανοήσουν γιατί ήταν σπουδαίες οι ανακαλύψεις του Νεύτωνα την εποχή
εκείνη, μια και συνδέονταν με νέες θεωρίες για το σύμπαν.
• Να συνεργαστούν.
• Να διατυπώσουν θεωρητικά τον 1ο Νόμο του Νεύτωνα.
• Να κατανοήσουν νέους φυσικούς όρους όπως αδράνεια, βαρύτητα, δύναμη, τριβή και
άλλους.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
Στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης, σε τέσσερις διδακτικές ώρες οι μαθητές ξεκινούν να
πειραματίζονται και να καταγράφουν στα σημειωματάριά τους τα συμπεράσματα που
βγάζουν. (Σημείωση: Άλλα πειράματα έγιναν στο προαύλιο του σχολείου, ενώ άλλα ήταν
πειράματα επίδειξης και τα οποία παρακολούθησαν στην τάξη οι μαθητές , με τη βοήθεια
βιντεοπροβολέα.) Γυρίστηκαν βίντεο στα οποία οι μαθητές είναι οι πρωταγωνιστές –
πειραματιστές. Οι μαθητές παρουσιάζουν τα πειράματα που πραγματοποιήθηκαν.
Πείραμα Αφόρμησης
Ένα μπαλάκι που πετά!!!
Περιέστρεψε ένα αντικείμενο το οποίο έχεις δέσει με σκοινί. Το χέρι σου ασκεί μια δύναμη
που κάνει το αντικείμενο να περιστρέφεται. Αφήνοντας το σκοινί, το αντικείμενο θα κινηθεί
ευθύγραμμα.
48
το link του βίντεο 1ο
Πείραμα :
http://www.youtube.com/watch?v=dU12LFtKU0k
52. ΑΔΡΑΝΕΙΑ Ένα σώμα ξεκουράζεται
Αφαιρώ αρχικά ένα γυαλιστερό ύφασμα και έπειτα ένα μάλλινο ύφασμα κάτω από ένα
αντικείμενο χωρίς να κινώ το αντικείμενο.
Θα γίνω μάγος αφαιρώντας ένα χαρτί κάτω από ένα μπολ. Το μπολ που βρίσκεται από πάνω
πέφτει μέσα σε ένα άλλο ίδιου μεγέθους. Χρησιμοποιώ διαφορετικά υλικά για να αυξήσω ή
να μειώσω την τριβή.
Πείραμα 2ο
Ένα σώμα σε κίνηση
Προσπάθησε να ρίξεις μια μπάλα μέσα σε ένα καλάθι. Νομίζεις πως είναι εύκολο; Πότε
χρειάζεται να αφήσεις την μπάλα για να πέσει μέσα στο καλάθι; Θα πρέπει να κρατάς τη
μπάλα έχοντας κολλημένο τον αγκώνα σου στο σώμα. Προσοχή! Δεν πετάμε τη μπάλα στο
καλάθι. Την αφήνουμε! Παρατηρητές γύρω από το στόχο καταγράφουν ό,τι βλέπουν.
49
το link του βίντεο 1ο
Πείραμα Αδράνεια :
http://www.youtube.com/watch?v=i4xZQ5GvSaE
53. Πείραμα 3ο Φύγαμε!!!
Αγώνας ταχύτητας μιας μπάλας
Οι μαθητές παρακολουθούν ένα διαδραστικό βίντεο σε μορφή flash (swf). Οι μαθητές
δημιουργούν στο σημειωματάριο τους έναν πίνακα, στον οποίο τοποθετούν κάθε φορά την
επιφάνεια πάνω στην οποία κυλά η μπάλα, όπως επίσης και το χρόνο που κάνει για να
διανύσει μια απόσταση. Παρατηρούν ότι πολλές φορές η μπάλα εξαιτίας της τριβής
αντιστέκεται...
Πείραμα 4
Γυροσκόπιο
Αρχικά οι μαθητές κατασκεύασαν ένα γυροσκόπιο με απλά υλικά. Ένα δίσκο, ένα μολύβι και
ένα σκοινί όπως φαίνεται παρακάτω στην εικόνα.
50
το link του βίντεο 2ο
Πείραμα :
http://www.youtube.com/watch?v=ikv4h0B8yoA
54. Περιέστρεψαν με δύναμη το δίσκο και παρατήρησαν ότι η ρόδα σχηματίζει ορθή γωνία με το
έδαφος. Έπειτα είδαν το παρακάτω βίντεο και πρόσεξαν ότι ο περιστρεφόμενος σφόνδυλος
(σφήνα) διατηρεί σταθερή κατεύθυνση. Η ρόδα συνεχίζει να κινείται μέχρι που σταματά και
εξαιτίας της βαρύτητας πέφτει.
Οι μαθητές καταγράφουν στο σημειωματάριο τους ότι κάθε περιστρεφόμενο αντικείμενο
συνεχίζει να περιστρέφεται μέχρι να ασκηθεί πάνω κάποια δύναμη.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Οι μαθητές εργάστηκαν ατομικά και ομαδικά ώστε να ολοκληρωθεί το έργο τους. Διέκριναν
τις ιδέες του Διαφωτισμού. Όταν ολοκληρώθηκε η δραστηριότητα, παρακολούθησαν στην
τάξη, με τη βοήθεια βιντεοπροβολέα, το βίντεο που δημιούργησαν.
51
το link του βίντεο 4ο
Πείραμα :
http://www.youtube.com/watch?v=aHzFBXaT0X8
55. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ 8
Β. ΑΜΑΝΤΕΟΥΣ ΜΟΤΣΑΡΤ
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ :
Σε αυτή τη δραστηριότητα οι μαθητές καλούνται να γνωρίσουν έναν από τους
σπουδαιότερους μουσικούς της περιόδου του Διαφωτισμού, τον Αμαντέους Μότσαρτ, μέσα
από ένα από τα σπουδαιότερα έργα του , το Μαγικό Αυλό.
Βασικός στόχος της δραστηριότητας είναι να καταφέρουν να ανακαλύψουν το μήνυμα του
Διαφωτισμού που κρύβεται πίσω από κάθε πρόσωπο της ιστορίας. Επίσης ένας από τους
βασικούς στόχους είναι να απολαύσουν αποσπάσματα από μια σπουδαία όπερα και να
ψυχαγωγηθούν. Στο τέλος δημιουργούν οι ίδιοι ένα βίντεο με τη βοήθεια της δασκάλας της
τάξης , παρουσιάζοντας την ιστορία του μαγικού αυλού.
Αρχικά τους δίνεται ένα φύλλο εργασίας , όπου διαβάζουν λίγα λόγια για τον Μότσαρτ και
απαντούν σε ερωτήσεις λύνοντας ένα σταυρόλεξο. (Παράρτημα 8) Αφού μαθαίνουν για τη
ζωή και για το έργο του μουσικού καλούνται να εντρυφήσουν στα πρόσωπα και στις
μελωδίες του Μαγικού Αυλού και να τα συνδέσουν με τις Ιδέες του Διαφωτισμού.
Έπειτα οι μαθητές παρακολουθούν μια παρουσίαση σε PPT της όπερας : Ο Μαγικός Αυλός
όπως αυτή παρουσιάζεται στο βιβλίο των εκδόσεων Παπαδόπουλου. Ακούνε την ιστορία και
μερικά αποσπάσματα από την όπερα. Αφού ολοκληρώθηκε η παρουσίαση, οι μαθητές
συζήτησαν στην τάξη για τα σύμβολα του Διαφωτισμού που διέκριναν, όπως αυτά
παρουσιάζονταν από τα πρόσωπα της ιστορίας. Αναφέρθηκαν εύκολα στο διαχωρισμό του
καλού (ΦΩΣ) και του κακού (ΝΥΧΤΑ). Διαπίστωσαν ότι οι δεισιδαιμονίες και ο
σκοταδισμός στο τέλος εξαφανίζονται, μια και επικρατεί το φως και ο άνθρωπος, που παρ’
όλες τις αδυναμίες του καταφέρνει να κερδίσει την αγάπη, αφού περάσει φυσικά πρώτα από
πάρα πολλά εμπόδια.
52
