Özgüven;Çocukların yeni şeyleri deneme konusunda kendine güvenmelerini, engeller karşısında çaba göstermeye devam etmelerini, başkaları ile sağlıklı etkileşimlerde bulunmalarını, beklenmedik güçlüklerle baş edebilmelerini ve kendi davranışlarını etkin bir şekilde idare edebilmelerini sağlar.
2. univerist.com
Özgüven;Çocukların yeni şeyleri deneme
konusunda kendine güvenmelerini,
engeller karşısında çaba göstermeye
devam etmelerini, başkaları ile sağlıklı
etkileşimlerde bulunmalarını, beklenmedik
güçlüklerle baş edebilmelerini ve kendi
davranışlarını etkin bir şekilde idare
edebilmelerini sağlar.
3. univerist.com
Güçlü bir özgüven duygusu;
Çocuğun okulda kendisiyle alay
edilmesinden, elindeki oyuncağının
alınmasına ve ergenlik döneminde alkol,
uyuşturucu gibi zararlı maddeleri
reddedebilmeye kadar pek çok konu ile
mücadele edebilme yeteneğini artırır.
4. univerist.com
Çocukta özgüven eksikliğinin temel sinyalleri:
• Kendi başına hiç bir karar alamaz, her şeyi
ebeveynlerine sorar ve onay ihtiyacı
hisseder.
• Hata yapmaktan çok korkar.
• İçe kapanıktır, sessizdir, yaşıtları ile iletişim
kurmakta zorlanır.
• Hakkını koruyamaz, kendisini savunamaz.
• Davranışları tutuktur.
• Uyaranlara karşı orantısız ve abartılı
tepkiler verebilir.
5. univerist.com
Özgüven:Baskıcı ortamda,uyguladıkları kuralların nedenlerini çocuklarına açıklama
gereği duymayan ailelerde,yeterince gelişmez. ( Heykeltıraş aileler)
Özgüven:Özgür ve demokratik aile ortamlarında, olayların nedenlerini
açıklayan,ÇOCUĞUN İHTİYAÇLARINI göz önünde bulunduran anne ve baba
yaklaşımıyla gelişebilir.
(Bahçıvan aileler)
6. univerist.com
Bazı düşünürlere göre öz saygı,tamamen aile sevgisiyle birlikte iyi bir eğitimin
ürünüdür.New York’lu psikolog ve gençlik terapisti Prof .Dr.Barbara Berger ‘e göre
öz saygı,çocuğun kendi kendisiyle gurur duymasıdır.Yüksek öz saygıya sahip
olmak,çocuğun hem sevgi dolu hem de yetenekli olmasını sağlamaktır.Aynı
zamanda da,çocuğun yaratıcılık yeteneğini,diğerleriyle ilişkisini ve başarılı olmasını
belirlemede önemli bir faktör olmalıdır.Ebeveynler,çocuğun öz saygısının ilk
temellerini oluştururlar.
7. univerist.com
Çocuğun her ne yaparsa yapsın ona
değer verdiğinizi ve kabul ettiğinizi
bilmesini sağlayın.Onu hala sevdiğinizi
göstermek ve çocuğunuzun yanlış
davranışını düzeltmek için,onun doğru
yaptığı bir şeyi görerek işe
başlayabilirsiniz.Örneğin,odası karma
karışıksa ve sadece yatağını toplamış
ise ona “ Gerçekten yatağını topladığına
çok sevindim.Şimdi senden istediğim
şey masanı temizlemen “ diye ifade
edin.
8. univerist.com
4 yaşındaki çocuğunuz oyuncağını yatmakta olan kardeşinin beşiğine fırlattığı
için sinirlisiniz.Onun böyle bir hareketinde sinirinizi ona nasıl aktarırsınız ? Prof
Dr. Thomas Gordon’un önerdiği en basit mesaj “Ben” mesajıdır. “ Sen kötü bir bir
çocuksun ! ” ya da “ Sen aptalsın!” yerine, ““ Sen oyuncaklarını attığında kendimi
sinirli hissediyorum.Ona gerçekten zarar verebilirdin” diyebilirsiniz.
9. univerist.com
Çoğunuzun ondan ne istediğinizi
bilmesini sağlayın. Bu ona alternatif
davranışları öğrenmesi için bir şans
verecektir.Örneğin ; “ Oyuncaklarını
kardeşinin beşiğine atmamalısın.Bunun
yerine o uyandığında ona trenini
gösterebilirsin ” şeklinde bir açıklama
yapılmalıdır.İstekleri ona açıkça
belirtmek,ondan ne istediğinizi
anlamasını kolaylaştıracaktır.
10. univerist.com
Gordon ‘ un bir başka tekniği olan “ Aktif
dinlemede” de ,çocuğunuzu yanınıza
çağırıp onu duyduğunuzu ve onun ne
söylemeye çalıştığını anladığınızı ifade
edin. Örneğin 7 yaşındaki bir kız çocuğu
şöyle diyebilir :
Kız : “ Baba sana çok kızgınım ve bir
daha odama girmeni istemiyorum.”
Baba : “ Sen gerçekten kızgınsın
öylemi hımm “
Kız : “ Evet çünkü sen beni kaymaya
götüreceğini söylemiştin ama artık çok
geç.”
Baba : “ Oh,anladım.Çünkü seni
dışarıda kaymaya götüreceğim
konusunda söz verdim ve bu sözü
tutmadım.Gerçekten üzgünüm.Çok
geç vakte kadar çalıştım ve seni
aramayı da unuttum.Bunu yarına
alabilir miyiz ?”
11. univerist.com
Oğlunun canavarlardan korktuğunu öğrenen bir babanın yaklaşımı
aşağıda verilmiştir.
Oğlan : “ Baba yatağıma gidemiyorum.Çünkü odamda canavar
gizleniyor.”
Baba : “ Gel bakalım belki canavarlarla
Arkadaş oluruz.Canavarlar ne yemekten hoşlanır biliyor musun ?”
Oğlan : “ Belki tatlı,u bisküviyi seviyordur.”
Baba : “ Bu hoşlarına gidebilir.Gel canavarlara yemek
koyalım.Canavarlar ne istediğini sor ? Neden sormuyorsun?”.
12. univerist.com
Oğlan: “ İnsanları korkutmak istiyor.”
Baba : “ Neden ? ”
Oğlu : “ Güçlü hissetmek için.”
Baba: “ Eğer onunla arkadaş olursan sana ne yapabilir ? ”.
Oğlan : “ Beni koruyabilir .”
Baba : “ Bana iyi bir arkadaş olabilir gibi geliyor ya sana ? ”.
Oğlan : “ Evet .”
Bu diyalog sayesinde aileler ,çocuğun duygularını yada neye
gereksinimi olduğunu öğrenmekte,çocuk artık canavarın kendisini
fazla tesiri olmayacağını görerek daha pozitif düşünmektedir.en
önemlisi de çocuğun canavara yansıttığı gücü kendine
devirmesidir.
13. univerist.com
Annelerin zaman zaman söylenmelerinin hatta jestlerle bile “ keşke çocuk
doğurmasaydım o bir yük ve artık dayanamayacağım ” diye ifade etmelerine
yanlış olduğu,özellikle bu gibi mesajlar sık sık tekrar edildiğinde çocuğun
istenmediği ve kendisine değer verilmediği duygusuna kapılacakları
uzmanlarca hatırlatılır.
14. univerist.com
Çocukların sevgi ve yeteneklerini onlara hatırlatan bazı
etkinlikler aşağıda sıralanmıştır.
Disiplin içermeyen tüm ailecek yenebilecek bir akşam
yemeği,herkes o gün birbirleriyle başardıkları,öğrendikleri veya
hissettikleri güzel şeyleri paylaşabilir.
Örneğin ; “ Okula zamanında gittim.” veya “Bir kurbağa
buldum. ” Ebeveynler de bu etkinliğe katılarak çocuklarının
başarılarını onayladıklarını gösterebilirler.Sorunları olan
çocuklara bu arada “ Bugün seni müthiş bir şey yaparken
gördüm.Ayakkabını giydin ve bağcıklarını kendin bağladın.”
diyerek teşvik edilebilir.
16. univerist.com
Bir Pazar sabahı dışarıda kahvaltı edilebilir ve ya yemekten sonra küçük bir
yürüyüş yapılabilir.Zaman zaman onun seviyesine inip onun kuralları ve
oyuncaklarıyla oynamak da yararlı olacaktır.Kardeşini kıskanan ve yeni doğan
bebekten dolayı geri planda kalan çocuğunuzla yalnız zaman harcamak için
çaba sarf etmelisiniz.
17. univerist.com
Çocukların bir işi başarmak için mücadeleye
davet edilmeleri gerekmektedir.Ayrıca
çocuklara,problemlerini çözmek ve kendi
yeteneklerini keşfetmek için fırsatlar da
verilmelidir.Yardım istediklerinde,ilk olarak, o
işin üstesinden gelebileceklerine onları
inandırarak cesaretlendirmek gerekir. “ Hadi
bakalım,şu elbiseni kendin
düğmeleyebilecek misin görelim ?” denebilir.
18. univerist.com
Örneğin;bir eşyasının atılmasına, çocuktan çok ebeveynler karar
verir.Çocuğunuzun o oyuncakla oynama çağının geçtiğini düşündüğünüz halde
,çocuğun ona hala ve belki de yıllarca ihtiyacı olabilir. Bu nedenle eşyalarını
atmadan önce ona sormalısınız.
19. univerist.com
Partiye giderken ne giyeceğinizi ya da öğle yemeğinde ne
yapabileceğinizi ona sorabilirsiniz.Tabii her zaman çocuğunuzla
aynı görüşte olmayabilirsiniz.Ama on neden,onun görüşünden farklı
bir karara vardığınızın sebeplerini açıklarsanız,düşüncelerinin
tamamen faydasız olmadığını anlayabilecektir.
20. univerist.com
Ne kadar küçük olursa olsun her başarısı
kabul edilmeli ve ona başarılı olacağı
şeyler bulunmalıdır.
Bazı şeyler yaparken onun yardımı
istenebilir.Örneğin; akrabalara hediyeler
hazırlarken fikri alınabilir ya da bir çalar
saat yardımı ile sabah kendi kendine
uyanabilmekte yeterli olduğu gösterilebilir.
21. univerist.com
Ebeveynler,çocukları için eğlenceli veya yaralı olan etkinlikleri
önerebilirler.Fakat onu ön yargılı davranmaya zorlarlarsa çocuk kendisinin
yeterince iyi olmadığı mesajını alacaktır.
22. univerist.com
Ebeveynler,çocuklara vücudun sadece bir paket olduğunu, gerçek hediyenin
içeride olduğunu yani kişiliğin yani kişiliğin varlığını anlatmalıdırlar.
Eğer çocuk görünüşü ile bir şeyler yapmak istiyorsa ona yaşantısını
değiştirmesini destekleyecek bir şekilde yardım önerilebilir. “ Kilodan şikayet
ediyor gibi bir halin var.Eğer ilgilenirsen,bu konuda yapabileceğin yeni bir şeyler
duydum. ” Ama “ Hayır teşekkür ederim ” cevabına da hazır olunmalıdır.Eğer
kabul ederse ,onu bir diyet ya da eksersiz programı takip etmesini sağlayarak
destekleyebilirsiniz.
23. univerist.com
Örneğin;çocuğunuz,“Ben çok aptalım,hiçbir şeyi doğru yapamıyorum ” dediğinde, “
Aptal olduğunu düşündüğünü biliyorum,ama seninle aynı görüşte değilim.Belki,bazı
şeyleri öğrenmek için daha çok zamana ihtiyacın var,ama biliyorum ki,sen de
yeteneklisin.Hatırlasana,oyuncak kamyonunu nasıl da tamir etmiştin ?
Bu,yaratıcılığı gerektirir.” diyerek cevap verebilirsiniz.
24. univerist.com
Çocuklar sözel olmayan davranışlara
karşı çok duyarlıdırlar.Çocuklara “
seni seviyorum ” demekten çok
sevgi,davranışlarla onları okşayarak
belli edilmelidir.
26. univerist.com
Örneğin ; çocuğa,çok sinirli olarak yüzüne bakmadan “ seni seviyorum ”
demeniz ya da korktuğunda ,gece yanınıza gelebileceğini söyleyip geldiğinde
kızmanız onu çelişkiye düşürebilir.Öncelikle çocuğa karşı dürüst
olunmalıdır.Kızarken,kızgın olmadığınızı söylememelisiniz.
27. univerist.com
Çocuklar, anne babalarının anılarını ,eğlendikleri ve korktukları anları,nasıl
karşılaştıklarını,çocukları olmasının nasıl bir şey olduğunu hikaye şekline
getirdiklerinde anne ve babalarını daha yakından tanıyacaklardır. Aile hikayelerini
çocuklarla paylaşma,kendi kökleriyle gurur duymalarını sağlayacaktır.
28. univerist.com
Çocuklarda kendine saygıyı geliştirme,üstesinden gelinemeyecek bir iş
değildir.İki önemli parçası olduğu-sevgiyi ve yeteneğini hissettirme-
akıldan çıkarılmamalıdır.Ve tabii ki,her iki duyguyu besleyecek şekilde
davranılmalı ve konuşulmaya çalışılmalıdır.Ebeveynlerin mükemmel
olamadıkları ve en iyisini yapamadıkları zamanlar vardır.Fakat en
önemlisinin ,bir çocuğun sevgiyi düzenli aralıklarla alması olduğu
unutulmamalıdır.
29. univerist.com
Çocuklarda kendine saygıyı geliştirme,üstesinden gelinemeyecek bir iş
değildir.İki önemli parçası olduğu-sevgiyi ve yeteneğini hissettirme-
akıldan çıkarılmamalıdır.Ve tabii ki,her iki duyguyu besleyecek şekilde
davranılmalı ve konuşulmaya çalışılmalıdır.Ebeveynlerin mükemmel
olamadıkları ve en iyisini yapamadıkları zamanlar vardır.Fakat en
önemlisinin ,bir çocuğun sevgiyi düzenli aralıklarla alması olduğu
unutulmamalıdır.
30. univerist.com
ÖRN:Sekiz ve Dokuz Yaş Çocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar
* Yardım almadan banyo yapabilmek,
* Çekmece ve dolaplarını temiz ve düzenli tutmak,
* Kimse söylemeden okul giysilerini değiştirmek,
* Kimse söylemeden derslerini düzenli olarak yapmak,
31. univerist.com
ÖRN:Sekiz ve Dokuz Yaş Çocuklarının Alabilecekleri
Sorumluluklar
* Yardım almadan banyo yapabilmek,
* Çekmece ve dolaplarını temiz ve düzenli tutmak,
* Kimse söylemeden okul giysilerini değiştirmek,
* Kimse söylemeden derslerini düzenli olarak yapmak,
32. univerist.com
On Bir ve On İki Yaş Çocuklarının Alabilecekleri Sorumluluklar
* Evde tek başına kalmak,
* Bağımsız olarak kendi ödev programını yürütmek,
* Kendi başına ulaşım araçlarına binmek,
* Toplu yerlerde (kütüphane, tiyatro vb.) gerektiği gibi davranmak,
* Kendisine uygun hobileri bulmak ve sürdürmek,
33. univerist.com
• Sorumluluk alma konusunda çocuğun gösterdiği çabalara saygı
duyun.
• Onu görev ve sorumluluklarıyla baş başa bırakın.
• Çocuğun seçim yapmasına izin verin.
• Onun adına düşünmek yerine, kendi başına düşünmesini sağlayın.
Sorununu çözmek yerine, kendi sorununu çözmesine fırsat
vermeniz, çocuğunuzun sorumluluk duygusunu geliştirecektir.
35. univerist.com
-Kocayörük, E. (2010). The other side of school outcomes: The effect of parental
involvement on academic achievement. Scintific Bulletin-Education Science
Series, 2, 25-422010
MILKMAN, K.L., CHUGH, D., BAZERMAN, M.H., (2009), How Can Decision
Making be Improved?, Perspectives on Psychological Science, Vol. 4, No. 4,
379-383
-McAdams, C.R. & Lambie, G.W. (2003). A Changing Profile of Aggression in
Schools: Its impact and
implications for school personel, Preventing School Failure, 47(3), 122-130.
-McAdams, C.R. & Schmidt, C.D. (2003). How to help a bully: Recommendations
for counseling the
proactive aggressor, Professional School Counseling, 11(2), 121-128.