Toegepaste micro-economie - Hoofdstuk 15

1. 1 van 14
Hoofdstuk 15 – Prijsmanipulatie door
de overheid
Leerdoelen
• Verschillende vormen prijsmanipulatie kennen
• Inzicht hebben in argumenten voor en tegen
maximumprijzen
• Argumenten vaststelling minimumprijzen kennen
• Inzicht hebben in effect maximum- en minimumprijzen op
gevraagde en aangeboden hoeveelheden
• Inzicht hebben in effect kostprijsverhogende belastingen
en kostprijsverlagende subsidies op gevraagde en
aangeboden hoeveelheden

2. 2 van 14
Marktmacht
Marktmacht kan in principe door de overheid
worden gebroken
• Mededingingswetgeving
• Prijsmanipulatie
– Minimum- en maximumprijzen
– Heffingen en subsidies

3. 3 van 14
Argumenten maximumprijzen
• TEGEN:
– pmax leidt tot zwarte markt:
zwevende koopkracht  concurrentie tussen
consumenten p (boven pmax)  producenten naar
zwarte markt  legale aanbod daalt  geen evenwicht
• VOOR:
– producent te veel macht:
reclame en prijsmanipulaties consumptie afgesteld op
productie  te hoge prijs of onvolledig pakket 
overheidsingrijpen ten gunste consument
– doorbreken loonspiraal:
p   pl  (compensatie) koopkrachtverlies  p  etc.

4. 4 van 14
Stabiliteit en redelijkheid in het
prijsniveau
p
in euro
0
v
a2
a1
p2
p1
pmax
aardappelen in tonnen

5. 5 van 14
Maximumprijzen leiden tot tekorten
p
0
a2
a1
v1
v2
p*
pmax
q3 q2 q1q* q

6. 6 van 14
Afromen monopoliewinsten
p
0
pmax
p1
q1 q2 q
GTC
MC
GO
E
F
B
MO
C
D
A

7. 7 van 14
Grenskostenregel
pmax = MO = GO = MC
Maximumprijs overeenkomstig een prijsnemer
p
0
pmax
p1
q1 q2 q
MC
GO
E
B
MO
CD
GTC
A

8. 8 van 14
Kostendekkingsregel
q3q2
aanbodtekort
Aanbodtekort bij kostendekkingp
0
pmax
p1
q1 q
MC
GO
E
B
MO
GTCF
A

9. 9 van 14
Prijsmaatregelen afhankelijk van:
• Marktvorm
– bij geringe concurrentie maximumprijzen ten gunste van
consument
• Prijselasticiteit van de vraag & prijselasticiteit van het
aanbod
– risico dat tekorten leiden tot zwarte markt is kleiner
naarmate vraag en aanbod inelastischer zijn
• Beschouwde tijdsperiode
– op korte termijn zijn vraag naar en aanbod van
goederen inelastischer dan op lange termijn

10. 10 van 14
Maximumprijzen en elasticiteiten
p
p*
p
qv qvqqa
pmax
qa q
a
a
v
v
Figuur (a) Figuur (b)
0 0

11. 11 van 14
Minimumprijzen
• Argumenten
– Inkomensgarantie (agrarische sector)
– Ongewenstheid afhankelijkheid voedselinvoer
buitenland
• Aanbodoverschotten
– Veilingsysteem
– Doordraaien
• Prijsbeleid EU
– Richtprijs (jaarlijks)
– Garantie of interventieprijs
– Fort Europa

12. 12 van 14
Minimumprijs
p
0
av
p*
pmin
q* q
Minimumprijs creëert
aanbodoverschot
aanbodoverschot
qaqv

13. 13 van 14
Heffingen en subsidies
• Indirecte prijsmanipulatie
– Allocerende functie prijsmechanisme blijft intact
• Overheid heeft twee mogelijkheden
1. Belasting op verkoop bepaald product
Kostprijs eenheid product neemt toe met heffingsbedrag
2. Subsidie op verkoop bepaald product
Kostprijs eenheid product vermindert met subsidiebedrag

14. 14 van 14
Effect van kostprijsverhogende belastingpineuro
0
a1
a0
v
q1 q0 q
2,50
F
G
H
K
A
B
C
E
D
aanbodoverschot
bij een prijs van € 2,50
2,25
1,75
2,00
€ 0,50