1. 1 van 13
Hoofdstuk 9 – De optimale
combinatie van productiefactoren
Leerdoelen
• Productiefunctie via veld van isoquanten weergeven
• Inzicht hebben in wet toe- en afnemend grensproduct
• Inzicht hebben in effecten extra inzet substitueerbare en
complementaire productiefactoren op productieomvang
• Grafisch bepalen optimale combinatie productiefactoren
gegeven kostenbudget
2. 2 van 13
Inzet productiefactoren
Productberg
• toont productie die met twee productiefactoren
kan worden voortgebracht
Productiefunctie
• verband tussen ingezette hoeveelheden
productiefactoren en fysieke productie:
q = f ( l, k, g)
3. 3 van 13
Horizontale doorsnede productberg
2
4
6
8
10
12
14
2468101214
20
40
60
80
100
120
140
160
180
q
l
k
4. 4 van 13
0 2 4 6 8 10 12 14
120
110
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
eenheden product
(in tonnen)
GP
MP
h j
TP
A
B
G
A '
B '
G'
C D E
F
l
gemiddeld product
marginaal product
0 2 4 6 8 10 12 14
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
-2
-4
l
6. 6 van 13
Veld van isoquanten:
projectie van horizontale doorsnijdingen
Bepaling efficiënte deel van
het veld van isoquanten
0
6
2 4 6 8
4
2
8
10
12
10 12 14
k
l
131
F
B
E
D
G
7. 7 van 13
Wet van het afnemend grensproduct
MSV =
l
k
opgeofferde hoeveelheid kapitaal
één extra eenheid arbeid
'βtan=
k
l
A
B
C
D
E F G H
G’
B’
∆k
∆ l
∆k
∆ l
q3
β’
0
q2
q1
8. 8 van 13
Eén productietechniek
1 2 3
2
4
6
0
p1
bestanddelen zuurstof
1 bestanddeel water
2 bestanddelen water
3 bestanddelen water
bestanddelenwaterstof
9. 9 van 13
Meerdere productietechnieken
p3
p2
p1
A'
B'
C'
A
B
C
q=30
q=20
10 20 30 40 50 60 70 80
70
60
50
40
30
20
10
0
l
k
10. 10 van 13
Beperkte en volledige substitutie
k
l0
q3
q2
q1
k
0 l
q3
q2
q1
11. 11 van 13
H
D
E
B G
k
l0
1
2
S
U
T
α
Kostenbudget: TC = pk∙k + pl∙l
TC
TC k
l
l
k
p
p
p
p
OF
OG
===
/
/
tanα
1 Toename inkomen
2 Kapitaal duurder
12. 12 van 13
Optimum individuele producent:
maximale productie gegeven kostenbudget
k
ll
k
p
p
MSV = tanß = tanα =
q1
q2
q3
S
G
E
0 C B
D
l
k
13. 13 van 13
Optimum individuele producent:
maximale productie bij kostenminimalisatie
F H N
E
G
M
l
k
0
q0
TC1
TC1
TC2
TC3
pl
pk
pk
pk
TC2
pl
TC3
pl
