Samen geestelijk gezond marlien de coen - mensen met psychische problemen aan het loket
1. Mensen met psychische
problemen aan het loket
Praktijksessie
Studiedag ‘Samen geestelijk gezond’
18 December 2014
Marlien De Coen, Stafmedewerker VVGG
en
Ariane Lievens, zelfstandig psycholoog
13. 4. Onze opleiding
‘Reageren op mensen met een psychische problematiek’
• Interactieve, ervaringsgerichte workshop
• Doel: Handvaten aanbieden om te reageren
over of op mensen met een psychische
problematiek
– Achtergrond: Acceptance and Commitment
Therapy (ACT)
• 1 sessie van 3u
Als ik werk rond omgaan met psychische problemen, dan doe ik dat vanuit de matrix. Goed dat ik dit aan jullie voorstel?
Iedereen heeft zintuiglijke ervaringen (= binnenkant). We zijn allemaal hetzelfde. We hebben allemaal 5 zintuigen en kunnen er de wereld rondom ons mee ervaren. Jullie ook? Welke zijn onze 5 zintuigen?
zien,
horen,
voelen,
Smaken/ proeven, en
ruiken.
Iedereen heeft mentale ervaringen (= buitenkant). We zijn allemaal hetzelfde. We hebben allemaal gedachten, gevoelens, gewaarwordingen, herinneringen. Jullie ook?
OEFENING: Verschil opmerken tussen sensoriële en mentale ervaring
Iedereen kan het verschil tussen zintuiglijke en mentale ervaringen opmerken. Zullen we het eens proberen?
Stap 1: Neem een pen. Als je geen pen hebt, neem dan iets anders. Het maakt niet uit.
We gaan de pen eerst met onze zintuigen ervaren.
Houd de pen in je hand en bekijk ze. Ervaar de pen via je gezichtsvermogen;
Hoor de pen. Klik de pen aan of uit of tik erop om geluid te maken. Ervaar de pen via je gehoor;
Voel de pen. Wrijf je vinger erover. Ervaar de pen met je tastzin;
Ruik de pen. Breng de pen naar je neus en ruik eraan. Ervaar de pen met je reukzin; en
Als je met je pen vertrouwd bent, dan kan je er eens van proeven. Als dat niet het geval is, ruik er dan hard aan en proef de pen via je reukzin.
Dit is de zintuiglijke ervaring van de pen.
Stap 2: Leg de pen nu weg. Ervaar de pen nu in je hoofd. Sluit desnoods je ogen.
Bekijk de pen in je hoofd.
Hoor de pen in je hoofd.
Voel de pen in je hoofd.
Ruik de pen in je hoofd.
Proef de pen in je hoofd. In je hoofd kan je je helemaal laten gaan.
Stap 3: Merk andere mentale ervaringen van de pen op. Dit is de mentale ervaring van de pen.
Stap 4: Is er een verschil tussen deze twee manieren van ervaren?
Wie merkt het verschil? Of als je geen verschil merkt, wie merkt de gelijkenis op?
We doen allerlei dingen. De dingen die we doen kunnen we in 2 categorieën verdelen.
1. Iedereen stelt gedragingen in de richting van wie (partner, familie, collega, …) en wat (school, werk, gezondheid, …) belangrijk is. Kan je je zo’n moment herinneren? Herinner je hoe het voelt om te bewegen naar iets of iemand belangrijk?
Iedereen stelt gedragingen om weg te gaan van ongewenste mentale ervaringen (angst, frustratie, verdriet, boosheid, …). Kan je je zo’n moment herinneren (bv. Een taak uitstellen, een telefoon niet opnemen, …)? Herinner je hoe het voelt om te bewegen weg van een ongewenste ervaring.
Merk je het verschil tussen weg en naar? Wie merkt het verschil?
Matrix gaat over het verschil tussen ZE en ME. En over het verschil tussen WEG en NAAR.
Goed dat we aan de hand van de matrix verder spreken? Dan heb ik nog 4 vragen:
Wie of wat is voor jullie als loketbediende belangrijk? Stel dat je een klant over jou en over jouw werkwijze hoort praten, wat zou je het liefste willen horen? Stel: je gaat op pensioen, wat zou je willen dat je collega’s vertellen? << Paar ideeën op het bord schrijven. >>
WAARDEN
2. Welke mentale ervaringen komen soms in de weg te zitten om te bewegen naar wat belangrijk is?
OBSTAKELS VOOR ACCEPTANCE
3. Wat doe je om deze ongewenste mentale ervaringen kwijt te geraken? Wat doe je als deze dingen opkomen? Is dat weg (van ongewenste gevoelens!) of naar (wie en wat belangrijk is!)?
NIET-WERKBAAR GEDRAG/ VERMIJDING
4. Wat kan je doen om te bewegen naar wat belangrijk voor je is?
COMMITMENT; WERKBAAR GEDRAG
De matrix gaat dus over opmerken: wie en wat belangrijk is, wat er in de weg komt te zitten, wat we doen om dit kwijt te geraken en wat we doen om te bewegen naar wie en wat belangrijk is.
1. Als je het woord mensen met psychische problemen hoort of ziet (ZE), wat denk en voel je dan (ME)? Aanmoedigen om gevoelens en gedachten te uiten, ook de niet-politiek correcte gedachten! << Je kan ook zeggen wat ze niet over hun eigen gedachten moeten praten, maar dat ze over wat andere mensen hierover denken mogen praten. >>
2. Denk dat je gedachten over mensen met psychische problemen (en bijhorende ongemakkelijke gevoelens) soms in de weg komen te zitten?
3. Heb je al ooit, bij jezelf of bij anderen, opgemerkt dat dit in de weg kwam te zitten van bewegen naar wat belangrijk is?
4. Wat doen mensen als deze gedachten de touwtjes in handen krijgen? Weg of naar?
Wanneer we mensen met psychische problemen aan het loket krijgen, roept dit allerlei gedachten en gevoelens op. Dat is normaal en onvermijdelijk! Ik vergelijk dat met haakjes.
Haken zijn gedachten, gevoelens of herinneringen die ons verstand (de visser) naar ons gooit. Wanneer we bijten, dan hangen we aan de haak. Als we aan de haak hangen, dan worden we uit het hier en nu weggetrokken en hebben we de neiging om dingen te doen die ons niet helpen om de persoon te zijn die we willen zijn, die ons niet dichter bij onze waarden brengt. << Voorbeeld geven >> Je kan niet voorkomen dat je verstand deze haakjes gooit, maar wat je wel kan doen is oefenen met opmerken welke zintuigelijke ervaring je hebt en welke haakjes je verstand naar je gooit (mentale ervaringen) en wat je vervolgens doet: weg of naar?
Casussen
Een man meldt zich aan je loket aan. Hij ziet er onverzorgd uit en maakt een verwarde indruk.
Een vrouw meldt zich aan je loket aan. Ze kijkt je niet aan, friemelt met haar handen en heeft zweetdruppeltjes op haar voorhoofd parelen.
Vragen
Nadat je zo een situatie hebt waargenomen, kan je ook opmerken wat je vervolgens doet. Herinner je de 5 zintuigen en merk deze allemaal apart op. Daarna kan je waarnemen of datgene wat je doet een ‘naar’gedrag, een ‘weg van’ gedrag, of een combinatie van beide is.
Wat zie je?
Wat hoor je?
Wat voel je?
Wat denk je?
Wat doe je?
Wat zou je willen doen?
Het doel van de matrix is het opmerken van je zintuiglijke ervaring en je mentale ervaring en dan kiezen wat je wilt doen (in functie van je waarden) in plaats van op automatische piloot doen wat het verstand zegt. Psychologische flexibiliteit is doen wat ertoe doet in aanwezigheid van obstakels (zoals vooroordelen).
Hoe reageer je op iemand die te maken heeft met een psychische problematiek? Praten met mensen met een psychische problematiek is niet altijd zo eenvoudig. Vaak lokt dit ook bij diegene die luistert emoties uit: van medelijden, onzekerheid, twijfel, angst tot kwaadheid. In deze interactieve en ervaringsgerichte workshop gaan we dieper in op hoe je dit nu kan aanpakken. Zo zal je tijdens deze workshop handvaten aangeboden krijgen om hiermee om te gaan.
Gedurende deze workshop ontdek je op een ervaringsgerichte manier dat stigmatiserende gedachten normaal, onvermijdelijk en alomtegenwoordig zijn. Daarnaast leer je, aan de hand van oefeningen uit Acceptance and Commitment Training (ACT), hoe je stigmatiserende gedachten en gevoelens kan hanteren zodat hun invloed minder wordt. We helpen je tevens te verhelderen waarvoor je in je leven en je werk wilt staan zodat je deze waarden in je contact met mensen uit gestigmatiseerde groepen tot leven kan brengen.
Wat willen we met onze opleiding?
Zicht krijgen op wat belangrijk is
Wat staat er in de weg?
Hoe gaat men ermee om?
Bedankt voor uw aandacht! Zijn er nog vragen?
Op deze slide vinden jullie ook onze contactgegevens. Voel je zeker vrij als je nog vragen hebt over of indien je de opleiding zelf zou willen organiseren.