1. Đề tài
Phân tích các trường hợp ngoại lệ
không áp dụng nguyên tắc Luật nơi có
tài sản (Lex rei sitae) trong việc giải
quyết xung đột pháp luật về quyền sở
hữu tài sản.
NHÓM 11 – LỚP 12CNQTH03
1.Nguyễn Hồ Khánh Linh
2.Trần Thị Thoa
3.Mai Thị Kim Liên
4.Trần Thị Vũ Thư
5.Nguyễn Thị Như Hảo
3. I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUYỀN SHTS
Khái niệm:
Quyền sở hữu trong TPQT là quyền sở hữu có yếu tố
nước ngoài:
Chủ sở hữu là cá nhân, pháp nhân mang quốc tịch
nước ngoài, cư trú ở nước ngoài, có nơi kinh doanh
ở nước ngoài tham gia
Đối tượng của quan hệ sở hữu là tài sản tồn tại ở
nước ngoài
Căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ xảy ra
ở nước ngoài
4. I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUYỀN SHTS
Nguyên tắc chung: “Luật nơi có tài sản”
Là nguyên tắc tối ưu để giải quyết XĐPL
về QSH trong TPQT
Tài sản nằm trên lãnh thổ của quốc gia
nào sẽ chịu sự điều chỉnh của hệ thống
pháp luật gia đó
Mỗi nước/vùng lãnh thổ có một hệ thống
pháp luật riêng
5. I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ QUYỀN SHTS
Cơ sở lý luận của Lex rei sitae
thể hiện vai trò của nhà nước trong thực thi chủ quyền của
mình đối với con người và mọi loại tài sản trên lãnh thổ
của mình → không áp dụng pháp luật quốc tịch của chủ
sở hữu tài sản trong xây dựng quy chế pháp lý tài sản
bảo vệ lợi ích của chủ sở hữu tài sản trong việc thực thi
quyền của mình đối với tài sản
tạo điều kiện thuận lợi cho việc bảo vệ quyền sở hữu cho
chủ sở hữu khi có tranh chấp liên quan dến quyền sở hữu
đối với tài sản đó
bảo vệ quyền lợi của người thụ đắc trung thực (chiếm hữu
không có căn cứ pháp luật nhưng ngay tình
6. Các tài sản đang trên đường vận chuyển
Tài sản thuộc sở hữu nhà nước
Tài sản vô hình (tài sản thuộc SHTT)
Tài sản của pháp nhân nước ngoài trong
trường hợp pháp nhân phá sản
1
2
3
4
5
Phương tiện vận tải, máy
bay, tàu biển
II. CÁC TRƯỜNG HỢP NGOẠI LỆ CỦA Lex rei sitae
không áp dụng Lex rei sitae
7. 2
3
4
5
PHƯƠNG TIỆN VẬN TẢI,
MÁY BAY, TÀU BIỂN.
1
1.1 CÁC H THU C LU T ÁP D NGỆ Ộ Ậ Ụ
1.2 ÁP D NG PHÁP LU T Vi T NAMỤ Ậ Ệ
VÀ CÁC N C KHÁCƯỚ
1.3 VÍ DỤ
II. CÁC TRƯỜNG HỢP NGOẠI LỆ CỦA Lex rei sitae
9. 1.2 ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ CÁC
NƯỚC KHÁC
Việt Nam
B lu t Dân s 2005ộ ậ ự : “Vi c xác đ nh QSHệ ị
đ i v i tàu bay dân d ng và tàu bi n t iố ớ ụ ể ạ
Vi t Namệ ph i tuân theo pháp lu t v hàngả ậ ề
không dân d ng và pháp lu t v hàng h iụ ậ ề ả
c a CHXHCN Vi t Nam”ủ ệ (Đi u 766 kho n 3)ề ả
Lu t Hàng không dân d ng 2006:ậ ụ “Pháp
lu t c a qu c gia đăng ký tàu bay d c ápậ ủ ố ượ
d ng đ i v i lo i quan h xã h i phát sinhụ ố ớ ạ ệ ộ
trong tàu bay đang bay và áp d ng đ xácụ ể
đ nh các quy n đ i v i tàu bay”.ị ề ố ớ (Đi u 4ề
kho n 1)ả
10. 1.2 ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ CÁC
NƯỚC KHÁC
Việt Nam
Trong trường hợp quan hệ pháp luật có liên
quan đến quyền sở hữu tàu biển, hợp đồng cho
thuê tàu biển, hợp đồng thuê thuyền viên, hợp
đồng vận chuyền hành khách và hành lý, phân
chia tiền công cứu hộ giữa chủ tàu cứu hộ và
thuyền bộ của tàu cứu hộ, trục vớt tài sản chìm
đắm ở biển cả thì áp dụng pháp luật của quốc
gia mà tàu biển mang quốc tịch.( Đ3-K1 Bộ luật
Hàng hải Việt Nam 2005) lex banderae
11. 1.2 ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VÀ CÁC
NƯỚC KHÁC
Ba Lan:
Luật Hàng không dân dụng 1962: “Các
quyền sở hữu đối với tàu bay cũng như
đối với tài sản trên tàu bay được điều
chỉnh bởi pháp luật của nước nơi tàu
bay đăng ký” (Điều 10)
Bộ luật Hàng hải: “Quyền sở hữu đối
với tài sản toàn tàu biển sẽ do pháp luật
của nước mà tàu mang cờ”
Các nước khác: tương tự
12. 1.3 ví dụ
Trong trường hợp tàu của một công ty
Việt Nam có tranh chấp với một tàu
của nước ngoài trên biển liên quan
đến tai nạn đâm va, thì pháp luật của
nước nào sẽ được áp dụng để giải
quyết?
13. Giải quyết vấn đề
Tàu cá Việt Nam đâm va với tàu cá Hàn quốc
• TH1: Trường hợp quan hệ pháp luật liên quan
đến tai nạn đâm va, tiền công cứu hộ, trục vớt
tài sản chìm đắm xảy ra tại nội thuỷ hoặc lãnh
hải của 1 quốc gia
• Theo khoản 3 điều 3 Bộ luật Hàng hải 2005:
“Trong trường hợp quan hệ pháp luật liên quan
đến tai nạn đâm va, tiền công cứu hộ, trục vớt
tài sản chìm đắm xảy ra tại nội thuỷ hoặc lãnh
hải của quốc gia nào thì áp dụng pháp luật của
quốc gia đó.”
14. • + Giả sử Tàu Việt Nam đâm va với tàu Hàn
Quốc trên biển thuộc chủ quyền của Việt Nam
thì: Áp dụng luật của Việt Nam để giải quyết
tranh chấp.
• +Giả sử Tàu Việt Nam đâm va với tàu Hàn
Quốc trên biển thuộc chủ quyền của Hàn Quốc
thì : Áp dụng luật của Hàn Quốc để giải quyết
tranh chấp.
• +Giả sử Tàu Việt Nam đâm va với tàu Hàn
Quốc trên biển thuộc chủ quyền của Trung Quốc
thì áp dụng luật của Trung Quốc để giải quyết
tranh chấp.
15. • TH2: Trường hợp quan hệ pháp luật liên
quan đến tổn thất chung của 2 tàu:
• Theo khoản 2 điều 3 Bộ luật Hàng Hải 2005:
“Trong trường hợp quan hệ pháp luật liên quan
đến tổn thất chung thì áp dụng pháp luật nơi tàu
biển ghé vào ngay sau khi xảy ra tổn thất chung
đó.”
• VD:
• +Giả sử Tàu Việt Nam đâm va với tàu Hàn
Quốc trên biển cả, 2 tàu ghé vào Braxin để sữa
chữa thì : Áp dụng luật của nước Braxin để giải
quyết để giải quyết tranh chấp.
16. • TH3: Trường hợp quan hệ pháp luật liên quan đến
tai nạn đâm va hoặc cứu hộ xảy ra ở biển cả:
• Theo khoản 3 điều 3 Bộ luật Hàng Hải 2005: “Trong
trường hợp quan hệ pháp luật liên quan đến tai nạn đâm
va hoặc cứu hộ xảy ra ở biển cả thì áp dụng pháp luật
của quốc gia mà Trọng tài hoặc Toà án của quốc gia đầu
tiên đã thụ lý giải quyết tranh chấp.”
• VD:
• +Giả sử: Tàu Việt Nam đâm va với tàu Hàn Quốc ở biển
cả, khi đưa ra Trọng tài thương mại quốc tế giải quyết,
trọng tài nước Nga thụ lý giải quyết tranh chấp đầu tiên
thì Áp dụng luật của nước Nga để giải quyết tranh chấp.
17. 2
3
4
5
2
2.1 Quá cảnh ( Rei in transitu).
2.2 Xung đột phát luật về QSH
đối với tài sản đang trên đường
vận chuyển.
2.3 Áp dụng pháp luật Việt Nam.
Các tài sản đang trên
đường vận chuyển
1
II. CÁC TRƯỜNG HỢP NGOẠI LỆ CỦA Lex rei sitae
18. 2.1 Rei in transitu: (quá cảnh)
vận chuyển tài sản
(hàng hóa) từ một
nước đến nước khác
qua ít nhất
một nước
thứ 3
qua vùng
biển quốc
tế
19. * Trường hợp không được xem là quá cảnh
Vẫn áp dụng quyền sở hữu tài
sản
20. 2.2 Các hệ thống pháp luật được áp dụng
Gửi tài sản đi
(Lex loci expeditionis
Nhận tài sản
(Lex destinationis)
Phương tiện vận tải
mang quốc tịch (Lex flagi)
Do các bên lựa chọn
(Lex vonluntatis)
Có trụ sở của Tòa án có
thẩm quyền g/q tranh chấp
(Lex fori)
Pháp luật
của nước…
21. 2.3 Áp dụng pháp luật Việt Nam
Pháp luật của nước nơi tài sản được
chuyển đến. Ví dụ: khoản 2 điều 766
luật dân sự Việt Nam 2005
Pháp luật của nước mà phương tiện
vận tải mang quốc tịch Ví dụ: Điều 4
luật hàng không dân dụng Việt nam
2006
Pháp luật của nước nơi gởi tài sản
đi, vd: nước Nga.
22. 2
3
4
5
3.1 quy chế pháp lý
3.2 áp dụng pháp luật Việt Nam
31
II. CÁC TRƯỜNG HỢP NGOẠI LỆ CỦA Lex rei sitae
Tài sản thuộc sở
hữu của nhà nước
23. 3.1 quy chế pháp lí TSTSHNN
Được hưởng quyền miễn trừ tư pháp
Nguyên tắc chủ quyền: tài sản của quốc
gia dù nằm ở đâu cũng được áp dụng quy
chế pháp lý riêng, không áp dụng luật nơi
có tài sản đó.
Quy chế pháp lý của tài sản quốc gia:
pháp luật quốc gia chủ sở hữu
ĐƯQT mà quốc gia chủ sở hữu là thành viên
24. CÂU HỎI
Tài sản quốc gia nhưng đã được đưa
vào sử dụng với mục đích kinh doanh (vd
tài sản giao cho các doanh nghiêp NN
quản lý và sử dụng) có được hưởng
quyền miễn trừ tư pháp hay không?
25. Trả lời
Theo một số học thuyết phương Tây và
dưới góc độ thực tiễn, những tài sản
thuộc sở hữu nhà nước nhưng đem vào
sử dụng với mục đích kinh doanh thì
không được hưởng quyền miễn trừ tư
pháp.
Quy chế pháp lí của loại tài sản này tương
đương với hình thức sở hữu tư
26. 3.2 áp dụng pháp luật Việt Nam
Quy chế pháp lý của tài sản quốc gia
sẽ do pháp luật nhà nước
CHXHCNVN quy định
luật quản lý, sử dụng tài sản nhà
nước được quy định trong Luật số
09/2008/QH12 của Quốc hội
27. 2
3
4
5
4.1 Khái niệm
4.2 Quyền tác giả
4.3 Quyền SHCN
4.4 Quyền đối với giống cây trồng
4 Tài sản vô hình
(SHTT)
1
Chú
thích
II. CÁC TRƯỜNG HỢP NGOẠI LỆ CỦA Lex rei sitae
28. 4.1 KHÁI NIỆM
Tài sản vô hình là loại tài sản có tính chất
đặc thù đó là tính phi vật chất và không dễ
dàng trong việc xác định giá trị của chúng.
Bao gồm:
Quyền tác giả
Quyền sở hữu công nghiệp
Quyền đối với giống cây trồng
Áp dụng pháp luật nước nơi đối tượng tài
sản trí tuệ đó được bảo hộ và các ĐƯQT
có liên quan
29. 4.1 KHÁI NIỆM
Quyền sở hữu trí tuệ trong TPQT: Quyền
SHTT có tính chất quốc tế, hay có yếu tố
nước ngoài
Quyền SHTT không phụ thuộc vào Luật
nhân thân/Luật nơi cư trú của chủ sở
hữu
Phụ thuộc vào pháp luật nơi đăng ký
bảo hộ đối tượng SHTT
30. 4.2 QUYỀN TÁC GIẢ
Là quyền đối với các tác phẩm văn học,
nghệ thuật và khoa học của chủ sở hữu
tác phẩm (tác giả), phát sinh ở nước
ngoài và được bảo hộ ở nước ngoài
Quyền tác giả được coi là “phát sinh” và
được pháp luật bảo hộ:
- Ngay thời điểm tác phẩm được sáng tạo;
- Hoặc định hình dưới hình thức vật chất
nhất định.
31. 4.2 QUYỀN TÁC GIẢ
Pháp luật áp dụng đối với quyền tác giả có yếu tố
nước ngoài
Phạm vi bảo hộ quyền tác giả: lãnh thổ quốc gia gốc
(quốc gia xuất xứ).
Nếu 1 quốc gia không gia nhập các ĐƯQT → công dân
quốc gia đó chỉ được bảo hộ quyền tác giả trong phạm
vi lãnh thổ hạn chế.
Không thể áp dụng lex rei sitae ( Luật nơi có tài sản )
=> Áp dụng pháp luật nước nơi đối tượng tài sản trí tuệ đó
được bảo hộ và các ĐƯQT có liên quan
32. 4.2 QUYỀN TÁC GIẢ
Công ước Berne 1886 về bảo hộ các tác
phẩm văn học và nghệ thuật
Công ước đa phương đầu tiên và quan trọng
nhất trong lĩnh vực bảo hộ quyền tác giả trên
phạm vi quốc tế.
Thành viên: 167 quốc gia.
26/10/2004: Việt Nam gia nhập.
33. 5. Trường hợp tái sản của pháp nhân nước
ngoài trong trường hợp pháp nhân phá sản
KHÁI NiỆM
Pháp nhân là một tổ chức nhất định của
con người, được pháp luật Nhà nước quy
định có quyền năng chủ thể
Pháp nhân nước ngoài là tổ chức hưởng tư
cách pháp nhân theo quy định của pháp luật
nước ngoài và được công nhận là có quốc
tịch nước ngoài
34. Áp dụng pháp luật Việt Nam
Ở Việt Nam chưa có qui định
cụ thể cho trường hợp này. Cho
nên chỉ áp dụng hệ thuộc luật
quốc tịch của pháp nhân để giải
quyết các quan hệ tài sản với
pháp nhân.
35. Các dấu hiệu ràng buộc hiện nay
Nơi trung tâm quản lý của pháp nhân
Nơi đăng ký điều lệ(nơi thành lập pháp nhân)
Nơi pháp nhân thực tế tiến hành kinh doanh
hoạt động chính
Ở Việt Nam pháp nhân được thành lập theo
pháp luật Việt Nam và đăng ký điều lệ ở Việt
Nam thì đương nhiên pháp nhân mang quốc tịch
Việt Nam không phụ thuộc vào việc nó hoạt
động ở đâu, lãnh thổ nào.
37. Câu 1: có bao nhiêu tr ng h pườ ợ
ngo i l không áp d ng nguyên t cạ ệ ụ ắ
lu t n i có tài s n trong TPQTậ ơ ả
A. 4
B. 5
C. 6
D. 7
38. Các tài sản đang trên đường vận chuyển
Tài sản thuộc sở hữu nhà nước
Tài sản vô hình (tài sản thuộc SHTT)
Tài sản của pháp nhân nước ngoài trong
trường hợp pháp nhân phá sản
1
2
3
4
5
Phương tiện vận tải, máy
bay, tàu biển
II. CÁC TRƯỜNG HỢP NGOẠI LỆ CỦA Lex rei sitae
không áp dụng Lex rei sitae
39. Câu 2 Một tàu cá VN khi đâm va với
một tàu cá của TQ ở biển cả, đưa ra
trọng tài thương mại quốc tế để phán
xét và được Nga thụ lí giải quyết tranh
chấp . Trong trường hợp này sẽ áp
dụng luật của nước nào để giải quyết?
A. Vi t Namệ
B. Trung Qu cố
C. Nga
40. • TH3: Trường hợp quan hệ pháp luật liên quan đến
tai nạn đâm va hoặc cứu hộ xảy ra ở biển cả:
• Theo khoản 3 điều 3 Bộ luật Hàng Hải 2005: “Trong
trường hợp quan hệ pháp luật liên quan đến tai nạn đâm
va hoặc cứu hộ xảy ra ở biển cả thì áp dụng pháp luật
của quốc gia mà Trọng tài hoặc Toà án của quốc gia đầu
tiên đã thụ lý giải quyết tranh chấp.”
• VD:
• +Giả sử: Tàu Việt Nam đâm va với tàu Hàn Quốc ở biển
cả, khi đưa ra Trọng tài thương mại quốc tế giải quyết,
trọng tài nước Nga thụ lý giải quyết tranh chấp đầu tiên
thì Áp dụng luật của nước Nga để giải quyết tranh chấp.
41. Câu 3 công c Berne v b o hướ ề ả ộ
các tác ph m văn h c và nghẩ ọ ệ
thu t đ c kí k t năm nào và cóậ ượ ế
bao nhiêu thành viên
A. 1886 – 167
B. 1889 – 167
C. 1885 – 169
D. 1887 - 169
42. Câu 4: hàng hóa đ c v nượ ậ
chuy n t VN sang TQ qua c aể ừ ử
kh u qu c t Lào Cai. Tr ngẩ ố ế ườ
h p này g i là quá c nh đúngợ ọ ả
hay sai? vì sao?
43. 2.1 Rei in transitu: (quá cảnh)
vận chuyển tài sản
(hàng hóa) từ một
nước đến nước khác
qua ít nhất
một nước
thứ 3
qua vùng
biển quốc
tế